GÜNCEL

HGS ve Anadolu Sigorta saldırısında kişisel veriler çalındı mı?

Anadolu Sigorta’nın ‘Sigortam Cepte’ ve PTT’nin Hızlı Geçiş Sistemi (HGS) uygulamasına düzenlenen siber saldırı sosyal medyanın gündemine oturdu. Kullanıcıların telefonlarına gelen küfürlü bildirimler paniğe neden olurken verilerin ifşa edileceği tehdidi gerilimi tırmandırdı. Peki, HGS ve Anadolu Sigorta nasıl hacklendi? Siber saldırıda kişisel veriler çalındı mı? Siber Güvenlik Uzmanları detayları anlattı

Yayınlanma:

1 ay önce

11/12/2024

Yazan:

BankaVitrini

Önce Anadolu Sigorta’nın ‘Sigortam Cepte’ uygulaması, ardından PTT’nin Hızlı Geçiş Sistemi (HGS) siber saldırılara maruz kaldı. Sosyal medyanın gündemine oturan saldırılar müşterilerin ve kullanıcıların art arda paylaştığı küfürlü telefon bildirimleri ile ortaya çıktı.

Kullacılara şantaj yapıldı, fidye istendi

Kullanıcılar saldırganların küfürlü bildirimlerine maruz kaldı. Anadolu Sigorta ve HGS sistemi üzerinden peş peşe gelen bildirimlerle bir de bir cüzdana binlerce dolarlık Bitcoin gönderilmesinin istenmesi pek çok kişide paniğe neden oldu. Saldırganlar, kullanıcılardan Bitcoin gönderilmemesi halinde kişisel tüm verilerin ifşa edileceğine yönelik de tehditte bulundu. Yapılan şantaj sosyal medyada hızla yayıldı.

Anadolu Sigorta ve PTT’nin art arda açıklama yaptı

Anadolu Sigorta, 10 Aralık’ta konuyla ilgili yaptığı açıklamada Sigortam Cepte uygulamasının “bildirim/mesaj servisine yetkisiz erişim” sağlandığını ve bu sebeple uygulamayı geçici süreliğine kullanıma kapattıklarını duyurdu. Açıklamada uygulamanın daha sonra tüm kontroller yapılarak yeniden hizmete açıldığı ve herhangi bir veri sızıntısı yaşanmadığı belirtildi.

Kullanıcı bilgileri yetkisiz kişilerin eline geçti mi?

Şirketin sosyal medya hesabından yapılan paylaşımda “şirketimizle ilgisi olmayan bildirimlerin bazı kullanıcılara iletildiği tespit edilmiştir” dendi. Bu açıklamada da veri kaybı ya da kullanıcı bilgilerinin “yetkisiz kişilerin eline geçmesi” gibi bir durum yaşanmadığı belirtildi.

USOM’dan da açıklama geldi

Konuyla ilgili bir açıklama da Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na (BTK) bağlı Ulusal Siber Olaylara Müdahale Merkezi’nden (USOM) yapıldı. USOM’un 11 Aralık’ta yaptığı paylaşımda, güvenlik zaafiyetine “OneSignal” adlı bildirim hizmeti sağlayan şirkete ait sanal “anahtarların” siber saldırganlar tarafından ele geçirilmesinin yol açtığı belirtildi. Paylaşımda bu şirketten hizmet alan kurum ve kuruluşlara güvenlik açığını kapatmaları için almaları gereken önlemler de listelendi. USOM ayrıca kullanıcılara bu bildirimlere itibar etmemeleri ve herhangi bir kripto para transferi gerçekleştirmemeleri uyarısı yaptı.

Siber güvenlik uzmanları güvenlik açığına dikkat çekiyor

BBC Türkçe’nin konuştuğu siber güvenlik uzmanları, iki olayın arkasında da aynı siber saldırganların olduğunu söyledi.

OneSignal’ın yöneticisi ve kurucu ortağı George Deglin, sosyal medyada Türk kullanıcıların konuyla ilgili paylaşımlarına verdiği bir yanıtta sorunun OneSignal’ın genelinde görülmediğini belirtti.

Deglin, bahsi geçen güvenlik açığının, iki uygulamaya ait anahtarların “siber saldırganlar tarafından bulunabilecek yerlerde” olmasından kaynaklandığını söyledi. Deglin, çözüm için uygulamalarla irtibata geçtiklerini ve ileriye dönük ek güvenlik tavsiyelerinde bulunduklarını belirtti. Peki siber saldırganlar nasıl oldu da bu uygulamaların bildirim hizmetine erişim sağladı, onlarca kullanıcıya küfür ve tehdit dolu bildirimler gönderebildi?

‘Bildirim gelmesi ‘hacklendi’ demek değil’

Bu saldırının temelinde “Uygulama Programlama Arayüzü (API) anahtarı” adı verilen bir kavram yatıyor.

Siber güvenlik uzmanı Ayşe Aktağ, saldırganların API anahtarlarını Anadolu Sigorta ve HGS uygulama dosyalarının içinde “sabit kodlanmış” bir biçimde bulduklarını ve bu açık üzerinden OneSignal hizmetine “yetkisiz erişim sağladığını” söylüyor.

Kıdemli Siber Güvenlik Uzmanı Onur Oktay da saldırının ardından HGS uygulamasını indirdiklerini ve “tersine kodlama” yöntemiyle bahsi geçen dosyalara açık bir şekilde ulaşabildiklerini ifade ediyor.

Kıdemli Siber Güvenlik Uzmanı Eyüp Çelik, siber saldırı sürecini şöyle özetliyor:

“OneSignal’ın internete açık servisi var. Uygulamalar anahtarlarıyla ona bağlanıp bildirim gönderiyor. Saldırgan bu parolayla oraya bağlanıp sanki HGS uygulaması bildirim göndermek istiyormuş gibi hareket ediyor.”

Çelik, API anahtarının dosyalar içinde bırakılmasının uygulamanın kodunu hazırlayan yazılımcıların hatası olduğunu vurguluyor ve ekliyor:

“Gömülmesi gerekiyorsa bile şifrelenmiş şekilde içeride tutulmalı. Kullanıcı ya da saldırgan onu görememeli. Ya da hepsi sunucu tarafında saklanmalı.”

Uzmanlar, Anadolu Sigorta’ya yönelik saldırı sonrasında diğer kurum ve kuruluşların sistemlerindeki açıkları taramak ve kapatmak için hummalı bir çalışma başlattığını vurguluyor.

Çelik, saldırının ardından bu açığı yakalamak üzere bir araç hazırladıklarını ve açık kaynak kod olarak bu aracı ücretsiz biçimde Türkiye’deki büyük kurum ve kuruluşlarla paylaştıklarını ekliyor.

Oktay ise “Tüm sektör dün gece ‘bizde OneSignal var mı?’ diye harekete geçti, kritik verinin döndüğü yerlerde kod analizleri gerçekleşti” diyor.

BBC Türkçe’ye konuşan ThreatMon Siber Tehdit İstihbaratı Platformu Baş Teknoloji Sorumlusu Gökhan Yüceler ise bildirim servisleri üzerinden bildirim gelmesinin, bu kurum ya da uygulamaların hacklenmesi anlamına gelmediğini söyledi.

Yüceler, “Onesignal üzerinde kişisel bilgiler kayıtlı değil, veriler HGS ve Anadolu sigortanın veri tabanında” dedi.

‘Herhangi bir kredi kartı ya da bilgi sızıntısı söz konusu değil’

Ayşe Aktağ, bu tip saldırılarda bazı durumlarda saldırganların kullanıcıların yerine geçebildiğine ve kişisel bilgilere erişebildiğine dikkat çekiyor.

Siber güvenlik uzmanı, “Bu nedenle, API anahtarlarının güvenli bir şekilde saklanması, yalnızca gerekli erişimlere izin verilmesi ve düzenli olarak güvenlik testlerinin yapılması gereklidir” diyor.

Onur Atay ise özellikle sosyal medya kullanıcılarının dile getirdiği sigorta bilgileri ya da HGS uygulaması üzerinden kredi kartı ya da araç plakası gibi bilgilerin bu saldırıda çalınmadığını, saldırganların yalnızca bildirim gönderilmesini sağlayan hizmete erişimi olduğunu söylüyor.

Atay, “Sadece bildirim atabiliyorlardı, imkanları olsa binlerce kişinin bilgisini alıp satabilirlerdi” diyor ve ekliyor:

“Bunlar tamamen bağımsız şeyler, herhangi bir kredi kartı ya da bilgi sızıntısı söz konusu değil.”

Gökhan Yüceler de “Burada bir veri kaybı yok, Sadece bildirim entegrasyonu olduğu için kullanıcıların cihaz bilgileri ve bazı parametre bilgileri var” diyor ve kullanıcılara giden şantaj bildirimlerinin de yanıltıcı olduğunu savunuyor:

“Saldırgan da bunu fırsata çeviriyor, ‘Burayı hackledim’ algısı yaratıyor. Bu durumdaysa öyle bir şey söz konusu değil.”

ekonomim

Görüntülenme: 2.547

İlgili Etiketler:

İŞBANK EZBER BOZDU: ŞUBE MÜDÜRÜNÜ GMY YAPIYOR

Ripple, sabit kripto parası için onay aldı: XRP hızlı toparlandı

Okumaya devam et

Erol Taşdelen

AKIL TUTULMASI NEDİR?

Yayınlanma:

3 saat önce

22/01/2025

Yazan:

BankaVitrini

Akıl tutulması, kişinin olağan düşünme ve mantık yürütme yeteneğinin aniden devre dışı kalması veya körelmesi durumudur. Bu durum genellikle yoğun duygusal, psikolojik ya da toplumsal baskılar altında ortaya çıkar. Akıl tutulması, bireyin kendi mantığına aykırı hareketler yapmasına ya da yanlış kararlar almasına neden olabilir.

Akıl Tutulmasının Nedenleri

Yoğun Duygusal Baskı: Korku, öfke, hayal kırıklığı gibi güçlü duygular, kişinin mantıklı düşünmesini engelleyebilir.
Toplumsal Etki: Kalabalık grupların etkisi altında kişinin bireysel düşüncesini kaybetmesi (örneğin, “sürü psikolojisi”).
Bilgi Eksikliği: Yetersiz bilgi veya yanlış bilgilendirme, kişinin sağlıklı kararlar almasını zorlaştırabilir.
Stres ve Travma: Şok edici bir olay ya da yoğun stres, kişinin zihinsel fonksiyonlarını geçici olarak zayıflatabilir.

Akıl Tutulmasının Belirtileri

Mantıksız ya da düşüncesiz davranışlar
Eleştirel düşünme becerisinin azalması
Kalabalığın görüşüne kolayca kapılma
Ani kararlar alma ve pişmanlık duyma

Örnekler

Toplumsal olaylarda, kitlelerin şiddete başvurması.
Bir kişinin, aşırı panik nedeniyle yanlış veya riskli bir karar alması.
Mantıksız bir ideolojinin ya da düşüncenin geniş kitlelerce benimsenmesi.

Çözüm ve Öneriler

Duyguları Kontrol Etme: Duygusal bir durumdayken sakinleşmek ve durumu tekrar değerlendirmek.
Bilgi Edinme: Karar almadan önce durumu objektif şekilde analiz etmek ve bilgi toplamak.
Bağımsız Düşünce: Grup etkisinden sıyrılarak kendi mantığını devreye sokmak.
Uzman Desteği: Akıl tutulmasına neden olan durumu anlamak için bir profesyonele danışmak.

Akıl tutulması geçici bir durumdur ve farkındalık, kişinin bu durumdan çıkmasına yardımcı olabilir.

AKIL TUTULMASI YAŞAYAN BİR TOPLUMU NASIL ETKİLER?

Akıl tutulması yaşayan bir toplum, bireysel ve kolektif karar alma süreçlerinde sağlıklı düşünce ve mantığın devre dışı kaldığı bir duruma sürüklenir. Bu, toplumsal düzeyde ciddi sonuçlara yol açabilir. Aşağıda, böyle bir durumun toplumu nasıl etkileyebileceğine dair bazı önemli başlıklar yer alıyor:

1. Toplumdaki Karar Alma Süreçleri Bozulur

Rasyonel düşüncenin yerini duygular alır: Toplum, korku, öfke ya da aşırı coşku gibi duygularla hareket ederek, sağduyulu kararlar almakta zorlanır.
Kısa vadeli düşünce: Uzun vadeli faydalar yerine anlık ve yüzeysel çözümlere yönelim artar.
Yanlış liderlerin yükselişi: Mantıklı düşünce devre dışı kaldığında, popülist ya da manipülatif liderler kolayca güç kazanabilir.

2. Toplumsal Bölünmeler ve Çatışmalar Artar

Kutuplaşma: Akıl tutulması yaşayan bir toplum, farklı gruplar arasında keskin çatışmalara yol açabilir. “Biz ve onlar” ayrımı belirgin hale gelir.
Empati eksikliği: Toplumda farklı görüşlere ya da inançlara karşı tahammülsüzlük artar.
Şiddet ve kaos: Rasyonel düşünce yerini içgüdüsel tepkilere bıraktığında, şiddet olayları ve toplumsal huzursuzluk yaşanabilir.

3. Ekonomik ve Siyasi İstikrarsızlık Oluşur

Ekonomik hatalar: Akıl tutulması yaşayan bir toplumda ekonomik kaynaklar verimsiz kullanılır ve israf artar.
Kurumlara güven azalır: Toplumda devlet kurumlarına, medyaya veya diğer güvenilir otoritelere olan inanç zayıflar.
Uluslararası itibar kaybı: Mantıksız politikalar ve sosyal çatışmalar, ülkenin uluslararası düzeyde itibarını zedeler.

4. Manipülasyon ve Yanlış Bilgilendirme Yaygınlaşır

Propaganda etkisi: Toplumun duygusal karar alma eğilimi, manipülatif propagandalarla daha da kötüleşir.
Yanlış bilgi (dezenformasyon): Bilgi kirliliği artar ve insanlar gerçek ile yalanı ayırt etmekte zorlanır.
Sürü psikolojisi: İnsanlar bireysel olarak düşünmek yerine kalabalığın hareketine katılır.

5. Toplumun Gelişimi Yavaşlar

Bilim ve sanat geriler: Mantık ve eleştirel düşünce geri plana itildiğinde, toplumda yenilikçilik ve yaratıcılık azalır.
Eğitim seviyesi düşer: Eleştirel düşünceyi destekleyen eğitim sistemleri zarar görebilir.
Toplum geriye gider: Yenilikçi ve sürdürülebilir çözümler üretemeyen toplum, diğerleriyle rekabet edemez hale gelir.

Çözüm Önerileri: Akıl Tutulmasından Çıkış Yolları

Eğitim ve Bilinçlendirme: Eleştirel düşünceyi ve mantığı destekleyen bir eğitim sistemine öncelik verilmelidir.
Duygusal Tepkilerin Azaltılması: Toplumsal korku ve öfkeyi yatıştıracak, uzlaşma odaklı liderlik sergilenmelidir.
Manipülasyona Karşı Korunma: Yanlış bilgiyle mücadele etmek için bağımsız ve güvenilir kaynaklardan bilgi edinilmelidir.
Demokrasi ve Hukukun Güçlendirilmesi: Adalet sistemi ve demokratik değerler, toplumun akıl tutulmasından çıkışında kilit rol oynar.
Birlik ve Empatiyi Teşvik Etmek: Toplumda diyalog ve hoşgörü kültürü geliştirilmelidir.

Sonuç olarak, akıl tutulması, bir toplumda derin yaralar açabilir ve uzun vadede ciddi sorunlara yol açabilir. Bu tür bir krizden çıkmak için farkındalık, doğru liderlik ve eleştirel düşünceye dayalı bir yaklaşım gereklidir.

AKIL TUTULMASI SENDROMUNDAN ÇIKIŞ MÜMKÜN MÜ?

Evet, akıl tutulması sendromundan çıkış mümkündür, ancak bu süreç bireyler ve toplumlar için çaba, farkındalık ve doğru müdahaleleri gerektirir. Akıl tutulması, genellikle geçici bir durumdur ve uygun adımlarla mantıklı düşünce süreçleri yeniden tesis edilebilir. İşte bu sendromdan çıkış için atılabilecek adımlar:

1. Farkındalık Yaratmak

Sorunun kabul edilmesi: Akıl tutulması yaşayan bireylerin veya toplumların, bu durumun farkına varıp kendi hatalarını kabul etmesi, iyileşmenin ilk adımıdır.
Eğitim ve bilgi paylaşımı: Gerçeklere dayalı bilgi ve eğitim, yanlış düşünce kalıplarının kırılmasına yardımcı olabilir.
Kritik olayları analiz etmek: Toplum, kendini sorgulamaya teşvik edilmelidir. Bu, geçmişteki hatalardan ders çıkarılmasını sağlar.

2. Duygusal Tepkileri Azaltmak

Sakinleşme ve dinlenme: Aşırı duygusal tepkilerden uzaklaşmak, mantıklı düşünceyi yeniden kazanmayı kolaylaştırır. Bireyler, stres ve panik durumunda karar almaktan kaçınmalıdır.
Kutuplaşmayı azaltmak: Toplumdaki farklı gruplar arasındaki çatışmaların çözümü için diyalog ortamı sağlanmalıdır.

3. Eleştirel Düşünceyi Geliştirmek

Bilgiye dayalı karar alma: Yanlış bilgilere dayalı kararlar yerine, doğrulanmış verilere dayalı hareket edilmelidir.
Sorgulama alışkanlığı: İnsanlar, duydukları ve gördükleri bilgileri sorgulamayı öğrenmelidir. Özellikle medya ve sosyal medyadaki manipülasyonlara karşı dikkatli olunmalıdır.
Kültürel ve tarihi perspektif: Toplumlar geçmiş deneyimlerden ders alarak daha bilinçli hareket edebilir.

4. Güçlü Liderlik ve Örnek Olma

Uzlaşmacı liderler: Akıl tutulmasından çıkış, toplumun güvenebileceği, sakin ve çözüm odaklı liderlik gerektirir.
Rol model: Mantıklı düşünen, uzlaşı sağlayan ve toplumu birleştiren bireyler, çevrelerine ilham verebilir.

5. Hukukun ve Demokrasinin Güçlendirilmesi

Adaletin sağlanması: Toplumda adaletsizlik hissi varsa, bu duygunun giderilmesi için güçlü bir hukuk sistemi kurulmalıdır.
Demokratik süreçlerin korunması: Bireylerin özgürce düşünme ve ifade etme hakları garanti altına alınmalıdır.

6. Toplumun Manipülasyona Karşı Korunması

Doğru bilgi kaynakları oluşturmak: Medya ve iletişim araçlarında şeffaflık sağlanmalı, dezenformasyona karşı etkili önlemler alınmalıdır.
Propagandayla mücadele: Yanıltıcı mesajlara karşı bireyler eğitilmeli ve topluma doğru bilgi sunulmalıdır.

7. Psikolojik ve Sosyal Destek

Psikolojik destek: Akıl tutulması, bireysel düzeyde psikolojik bir travmanın sonucu olabilir. Profesyonel destek, bireyin bu durumdan kurtulmasına yardımcı olabilir.
Toplumsal dayanışma: İnsanlar arasında dayanışma ve empati teşvik edilerek toplumsal bağlar güçlendirilebilir.

Sonuç Olarak:

Akıl tutulması sendromundan çıkış mümkündür ve bu süreç şu temel faktörlere dayanır:

Farkındalık: Durumun bilincine varmak.
Doğru bilgi ve eğitim: Gerçek bilgiye erişimi sağlamak.
Duyguların kontrolü: Öfke, korku ve panik gibi aşırı duygusal tepkileri yönetmek.
Liderlik ve organizasyon: Toplumun doğru bir şekilde yönlendirilmesi.

Bu süreç sabır gerektirir; bireyler ve toplumlar, mantıklı bir yaklaşımla bu durumdan kurtulabilir ve daha sağlıklı bir düşünce yapısına kavuşabilir.

Görüntülenme: 7.060

Okumaya devam et

GÜNCEL

Ülkemizde İtfaiye’nin Yangın Projelerini Denetleme Yetkisi Yok

Yayınlanma:

21 saat önce

21/01/2025

Yazan:

BankaVitrini

Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik, 2007 yılında yayınlandı. Uzmanlar yönetmeliğin eksikliklerle dolu olduğunu söylüyordu. Ne var ki, yönetmelik yayınlandıktan 5 yıl sonra denetime büyük bir darbe vuran, 5 Nisan 2012 günü Resmi Gazete’de bir Bakanlar Kurulu kararıyla yönetmelikte değişiklik yapılmış. Değişikliklerin adı neydi derseniz? “Kamu Kurum ve Kuruluşlarına İşçi Alınmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ve Bazı Yönetmeliklerde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”

Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’te de tek bir cümle değiştirilmiş. Yönetmeliğin 6. maddesinin 4. fıkrası şöyle iken: “Projeler; ilgili belediye itfaiye birimlerinin uygun görüşü alındıktan sonra, ruhsat vermeye yetkili merciler tarafından onaylanarak uygulanır.”

Bu madde şöyle değiştirilmiş: “Projeler; ruhsat vermeye yetkili merciler tarafından onaylanarak uygulanır.” Yani “itfaiye birimlerinin görüşü” alınır kısmı yok edilmiş.

Aynı tarihlerde, Şehircilik ve Çevre Bakanlığı tarafından “Yapı kullanma izinlerinde başvuru sahibinden bilgi ve belge istenmesine ilişkin esaslar” başlığı altında hazırlanan değişiklikler, 3 Nisan 2012 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe sokulmuş. Değişiklik şu şekilde yapılmış:

“Yapı kullanma izni vermeye yetkili idarece, başvuru sahibinden kullanılan malzemenin irsaliye ve faturası, doğalgaz uygunluk belgesi, yangın güvenlik (itfaiye) raporu, sığınak raporu, emlak alım vergisi ilişik kesme belgesi, yapı denetim kuruluşu tarafından gerçekleştirilen temel, toprak ve ısı yalıtım vizeleri başta olmak üzere herhangi bir vize işlemi için ilgili idarece hazırlanacak onay belgesi, çevre düzenine ilişkin yazı, işgaliye borcu olmadığına ilişkin yazı, vergi dairelerinden vergi borcu olmadığına ilişkin belge, belediye tarafından alınan vergi ve harçların makbuzları ve buna benzer belgeler istenmez.”

Değişiklikler sonrasında uzmanlar uyarılarda bulunarak, tepki göstermiş. Onlardan birisi de İTÜ Makine Fakültesi öğretim üyesi Prof.Dr.Abdurrahman Kılıç Yangın ve Güvenlik Dergisi 170. Sayısında değişiklik için şunları yazmış:

“Çevre Bakanlığı’nın yayımladığı genelge doğrultusunda, yangın projeleri itfaiye elemanlarınca incelenmeyecek ve iskân kontrolleri itfaiye tarafından yapılmayacak. Yangın projelerinin incelemesini ve iskan kontrollerini ilçe belediyeleri yapacak. Önleme, kurtarma ve söndürme olmak üzere üç saç ayağı üzerine kurulu olan itfaiyenin bundan sonra bir ayağı olmayacak. Daha doğrusu böyle bir kuruma artık itfaiye demek de doğru olmayacak. Belki Tulumbacılığa dönüş demek daha doğru olur. İtfaiye sadece bina kullanılmaya başladıktan sonra denetim yapacakmış. Denetim yapsa da yetkisi olmadığından sadece göstermelik olacaktır. Avrupa’da projelerin itfaiye tarafından incelenmediği Türkiye’den başka bir ülke gösterilemez”

Erkan AYAN-erkanayan.net

Bu resim için metin sağlanmadı

Görüntülenme: 5.708

Okumaya devam et

GÜNCEL

BÜLTEN: Ulusal kurtarıcı göreve başladı: Hoş geldin yüksek volatilite dönemi

Yayınlanma:

1 gün önce

21/01/2025

Yazan:

BankaVitrini

Martin Luther King Jr. günü nedeniyle ABD piyasaları dün kapalı konumda olsa da, seçilmiş başkan Trump’ın yemin töreni öncesinde küresel mali piyasalar genel hatları ile iyimser bir seyir izledi. Hatta bir adım geriye gidersek, geride bıraktığımız hafta, her ne kadar tedirgin başlasa da, Trump’ın ekonomi takımının enflasyon yaratmamak adına kademeli tarife artışı senaryosu üzerinde çalıştığı yönünde haberler, yine ABD’de zayıf enflasyon verileri ile birleşerek haftanın iyimser bir havada tamamlanmasına neden olmuştu.

Seçim sürecinde ve sonrası büyük bir ‘gürültü’ kopartan Trump, dün yemin ederek ikinci kez ve 47. ABD Başkanı olarak göreve resmen başladı. Amerika’nın “ihanet ve çöküş yıllarından” kurtarılması gerektiğini vurgulayan Trump, göçmenlik politikalarını öncelikli hedefi olarak ilan ederken, kendisini Tanrı tarafından seçilmiş bir ulusal kurtarıcı olarak tanımladı. Soğuk hava nedeniyle Kongre Binasının içinde gerçekleştirilen törende yaptığı konuşmada, 2020 seçim sonuçlarına ve önceki dönemin politikalarına yönelik eleştirilerde bulunarak, başkanlık dönemini radikal bir dönüşüm ve yeniden yapılanma süreci olarak tanımladı. Göreve başlama gününü “Kurtuluş Günü” olarak adlandıran Trump, bu dönemin Amerika için yeni bir başlangıç olacağını ifade etti.

Trump’ın yemin töreni öncesinde ABD dolarında geniş çaplı bir düşüş yaşanırken, ABD borsalarının kapalı olduğu günde Avrupa hisse senetlerinin yükselişe geçtiğini gördük. Yeni yönetimden bir yetkilinin, Trump’ın göreve başlar başlamaz ithalat tarifeleri uygulamayacağı yönünde açıklaması piyasalarda iyimserlik yarattı. DXY, ABD’nin en büyük ticaret ortaklarının para birimleri karşısında sert düşüş yaşadı. Bu gelişmeler, Trump’ın kademeli bir ticaret politikası izleyebileceği algısını güçlendirdi. Ayrıca, Trump’ın yeni kripto parası $TRUMP piyasada büyük ilgi gördüğünü de not edelim.

Biraz daha detaylandırmak gerekirse, haftanın ilk iş günü mali piyasalar açısından temkinli iyimser bir mod ile geçtiğini söyleyebilirim. Trump yönetiminden gelen tarife artışı şimdilik yok yönünde haber ile ABD’de vadeli endeksler yükselişe geçerken, Kıta Avrupasının ortak para birimi EUR ilk nazarda 1,04 seviyelerine kadar yükseldi. Altının ons fiyatı 2,725 dolar seviyesine kadar yükselirken, amiral gemi Bitcoin ise dalgalı bir seyir kaydederek, 109bin dolar seviyesini aşmak suretiyle yeni bir rekor kırması ardından, yemin töreni sırasında sert bir şekilde geriledi.

Koltuğa oturduğu ilk gün, Meksika sınırında acil durum ve Paris iklim anlaşmasından çıkmak gibi pek çok noktada kararname imzalayan Trump, Reuters haberine göre, daha önce söz verdiği gibi ilk gün hemen gümrük vergisi uygulamasa da, yasa dışı göçmenler ve ABD’ye fentanil geçişi nedeniyle 1 Şubat itibariyle Kanada ve Meksika’dan yapılan ithalata %25 vergi uygulamayı düşündüğünü söylemesi, iyimser havayı törpüledi. Trump’ın ikinci döneminin yüksek volatilite ile geçeceğini hemen hemen her gün ele alsak da, malûmunuz olduğu üzere, bizi ilgilendiren en büyük konu başlığı ise izleyeceği politikalarının enflasyon üzerinde etkili olup olmayacağıdır. Daha önce de dile getirdiğimiz üzere, masanın altın kuralının yine değişmeyeceğini düşünüyoruz. Bir iş adamı ve pragmatist bir kişi olan Trump’ın ilk nazarda korku salarak devamında ise anlaşma yoluna gideceğini düşünüyoruz. Bu yönde izlenecek politikalarının da illaki enflasyonist olacağını iddia edemeyiz. Bu bağlamda geçen hafta %4,80 seviyesini test eden 10 yıllık gösterge ABD tahvil getirisi bu sabah %4,53 seviyesine kadar geriledi!

Türkiye cephesinde ise USDTRY kuru kamu otoritesinin kontrolünde 35,55 – 35,60 seviyelerinde salınmaya dün de devam etti. Öte yandan, EURUSD paritesinde yaşanan dünkü sert yükseliş ile EURTRY kuru anlamlı oranda artış kaydederek psikolojik 37,00 seviyesinin üzerine yükselerek son iki ayın en yükseğini test etti. Hatırlatma yapmak gerekirse, EUR cephesinde yaşanan anlamlı yükselişleri satış fırsatı olarak okuyacağımızı daha önce belirtmiştik. Bu minvalde, EUR’da yaşanan yükselişi EUR gelirlerini hedge etmek maksadı ile kullanılabileceğini düşünüyoruz. Öte yandan, TCMB’nin multi yılların zirvesine yükselen döviz rezervlerindeki iyileşmenin de yardımı ile, KKM’den çıkış stratejisini hızlandırdığını görüyoruz. Dün yapılan açıklamada, altı ve on iki vadeli KKM hesabı açma ve yenileme imkânlarının sonlandırıldığı paylaşıldı.

BİST100 ana endeksi günü %0,5 oranında artışla tamamlarken önemli bir eşik olarak gördüğümüz 10bin endeks seviyesinin de üzerinde kapanış gerçekleştirdi. Öte yandan, bankacılık endeksinin %1,25 yükseldiği günde, yeni para girişinin istenilen düzeyde olmaması, yabancı yatırımcının da uzun süredir devam eden ilgisizliği, yükselişin kalıcı olup olmayacağını sorgulattı. Öte yandan, TCMB’nin 2025 yılına faiz indirim hikâyesi ile başlamasının yanı sıra başarılı geçen ihalelerinin de yardımı ile TL cinsi tahvil faizleri ikincil piyasada gevşeme dün de devam ederken, son dört iş gününde iki yıl vadeli gösterge tahvilin bileşik faizi %1’den fazla gerileyerek %38,60 seviyesini test etti. Siyasi tarafta ise, Zafer Partisi Başkanı Özdağ Cumhurbaşkanına, CHP Gençlik Kolları Başkanı Aydın ise Başsavcıya hakaret ithamı ile gözaltına alındı. Olaya itiraz eden İstanbul Büyükşehir Başkanı İmamoğlu hakkında soruşturma başlatıldı.

Elbette, gözler Trump’ın dün akşam yemin törenini takip etse de, akıllarda TCMB’nin Perşembe günü sonuçlanacak olağan PPK toplantısının da bulunduğunun altını çizelim. Bizler, eğer bir dış şok olmazsa, TCMB’nin yılın geriye kalan her toplantısında 250 baz puan faiz indirimine giderek politika faizini %27,50 seviyesine çekeceğine kesin gözüyle bakıyoruz. Perşembe günü TCMB’nin piyasada var olan fazla TL likiditesini çekmek adına zorunlu karşılık oranında artışa da gidebileceğini düşünüyoruz. Dün TL referans faiz günü %46,64 seviyesinden tamamladı. Düşen faiz ortamında canlanacak kredi talebi ile konutun bu yıl iyi bir yatırım tercihi olacağını düşündüğümüzü daha önce de paylaşmıştık. Cuma günü açıklanan veriye göre konut fiyatları Aralık ayında %2 artıp uzun aradan sonra ilk kez reel artış kaydettiğinin de altını çizelim.

Gözler bir diğer taraftan da, Davos zirvesini takip ediyor. Davos Zirvesi bu yıl “Akıllı Çağ için İşbirliği” temasıyla, teknoloji, sürdürülebilirlik ve küresel işbirliğinin ekonomik büyümeye etkilerini ele alıyor. Liderler, yapay zeka, dijital dönüşüm ve yeşil enerji gibi kritik konularda stratejik ortaklıkların önemini vurgularken, yeni nesil teknolojilerin fırsatları ve risklerini tartışıyor. Zirve, küresel ekonominin yeniden şekillendiği bu dönemde, yenilikçi çözümlerle ortak hareket etmenin gerekliliğine dikkat çekiyor.

Yeni gün başlangıcında, Asya borsaları, ABD Başkanı Donald Trump’ın ticaret politikalarına dair açıklamaları ve gümrük tarifesi tehditleriyle dalgalı bir seyir izledi. Trump’ın Meksika ve Kanada’ya %25 gümrük vergisi uygulama planı, özellikle Meksika pezosu ve Kanada doları üzerinde baskı oluştururken, ABD doları değer kazandı. Çin’e yönelik %60’a varan tarifelerden bahsedilmemesi, kısa süreli bir rahatlama sağlasa da, piyasalarda belirsizliği artırdı. Genel olarak, Trump yönetiminin ticaret politikalarının detayları netleşmediği için yatırımcılar dikkatli bir şekilde pozisyon alırken, piyasalarda volatilitenin devam edeceği beklentisi ise netleşen tek başlık oldu.

Çin borsası hafif de olsa yükselirken, Hong Kong borsası önderliğinde Asya genelinde hâkim rengin yeşil olduğunu not edelim. Kripto para cenahında, Trump yönetiminden gevşek düzenleme politikaları beklentisi, dijital varlıklarda başlangıçta ralliyi tetiklese de, kazançların geri verildiğini gördük. Petrol fiyatları ise, ABD’nin enerji üretimini artırma planları nedeniyle düşüş yaşarken, altın güvenli liman edası ile son iki buçuk ayın zirvesine yükseldi. Gram bazında da 3,118 TL ile başka bir rekora imza atıldığını da hazır yeri gelmişken söyleyelim. Mali piyasaların gündeminde bugün Türkiye’de konut satışları, Almanya’da ise ZEW eğilim endeksi takip edilebilir.

Emre Değirmencioğlu

Görüntülenme: 8.795

Okumaya devam et