Geçtiğimiz hafta Garanti BBVA’da emekçilerden “GEÇİNEMİYORUZ” sesleri yükselmiş, kısa bir süre sonra da İnsan Kaynakları tarafından zam açıklaması yapılmıştı. Yapılan ilk zam açıklamasında çalışanlara ortalama yüzde 25 zam yapılacağı, emekçilerin mevcut maaşlarına göre zam oranlarının değişiklik gösterebileceği belirtilmişti.

Bu hafta başından itibaren ilk olarak Paramedya kaynaklı yapılan ve bunun üzerine birçok farklı yayın organında da çıkan haberlerde ise Garanti BBVA’nın çalışanlarına yüzde 47 oranında büyük bir zam yaptığı bilgileri verildi. Patronların Ensesindeyiz (PE) Banka Emekçileri Dayanışma Ağı konuyu değerlendirdi.

Yapılan haberlere göre en düşük brüt maaş 7000 TL olarak güncellenmişti, bu da yaklaşık olarak 5000 TL’lik bir net maaşa karşılık gelmekteydi. Ancak gerçekler birçok açıdan göründüğü gibi değil, özellikle bankanın imajını tazelemeye dönük ortada ciddi bir aldatmaca var. Hâlihazırda asgari ücrete yakın zam alan emekçilerin çeşitli haber sitelerinde ‘dev zam’ olarak duyurulan adımdan sonra da asgari ücretin hemen üstünde kalmaya devam edeceği küçük bir hesaplamayla görülebiliyor.

Çalışanların da konudan haberi yok!

Öncelikle medyada çıkan çok sayıda habere rağmen çalışanlara zam konusunda net bir bilgi iletilmiş değil. Sadece banka içerisindeki söylentiler şubelerde asistan, güvenlik görevlisi ve müşteri danışmanı gibi pozisyonlarda çalışan, hâlihazırda asgari ücret ya da asgari ücrete yakın geliri olan emekçilerin brüt maaşlarının 4700 TL’den 7000 TL’ye çıkartılacağı yönünde, ancak bu zammın tam olarak hangi çalışanları kapsadığı henüz kesinleşmemiş durumda. PE Banka Emekçileri Dayanışma Ağı’na ulaşan banka emekçileri de konudan oldukça rahatsız, bankadaki yöneticiler çalışanlarına net bir bilgi veremiyor, bankada hiçbir yetkili de konu hakkında net bir şey söylemiyor. Çalışanlar medyada yaratılan bayram havasının aksine tamamen bir belirsizlik içerisinde, kendilerine yapılan zamla ilgili detaylı ve net bir açıklama bekler durumda.

‘7bin TL brüt’ aldatmacası

Ek olarak basında yer alan haberlerde 7000 TL brüt maaş ve yüzde 47 zam gibi ifadeler havada uçuşuyor ancak cüzdanlara yansıyacak net ücretler konusunda da gerçek göründüğü gibi değil.

Patronların Ensesindeyiz Dayanışma Ağı sitesinde de konuyla ilgili şu değerlendirme yapıldı:

“Garanti BBVA’da standart kesintilere ek olarak bankanın kendi emekli sandığı bulunuyor ve her ay maaşlardan banka emekli sandığı adına ek kesinti yapılıyor. Bu kesintiler asgari ücret alan bir çalışan için aylık yaklaşık 300-400 TL arasında gerçekleşiyor, ayrıca yapılan her zamda ilk ayın ücretine yansıyan zammın yarısı bankanın emekli sandığına aktarılıyor. Bu nedenle bankada genel olarak net ücret hesaplanırken brüt maaş olarak söylemek daha doğru olur, bu da 7000 TL’lik brüt için yaklaşık 4550 TL’lik bir ortalama net ücrete tekabül ediyor. Burada ayrıca ilk ay emekli sandığı adına yapılan büyük kesintiyi saymıyoruz.

Ek vergi dilimine girildiği için ücret daha da düşecek

İkinci konu da vergi dilimleriyle alakalı. 4700 TL brüt maaş alan bir çalışan sene içerisinde bir kere vergi dilimine girerken, brüt maaşı 7000 TL’ye yükselmiş bir çalışan yeni yapılan düzenlemelerle birlikte iki kez vergi dilimine girmiş olacak. Bu sebeple ocak ayında hesaba yatacak maaş yaklaşık olarak 5004 TL gibi gözükse de bu rakam yüzde 15’lik ve yüzde 20’lik vergi dilimlerine girilmesiyle birlikte yılsonunda 4290 TL’ye kadar düşecek. 268 TL’lik AGİ’yi ekleyip 400 TL’ye yaklaşan emekli sandığı kesintisini çıkardıktan sonra 2022 yılının Ekim, Kasım ve Aralık aylarında bu çalışanlara yatacak maaşın 4100 – 4200 TL aralığında olması beklenebilir. Bu da kısa süre içerisinde açıklanması beklenen 2022 yılı asgari ücretine çok yakın bir rakama karşılık geliyor. Ancak şu anki görüntüye bakınca bankada çalışanın geçim durumunu iyileştirmekten ziyade dışarı dönük bir imaj tazeleme çalışması yürütülüyor gibi görünüyor, bu nedenle de kesin rakamlara ancak ilk zamlı maaşlar yatıp bordrolar açıklanınca ulaşabileceğiz.

2022 yılı zammı sadece 2021’in enflasyonunu kısmen karşılayacak

Ek olarak asgari ücrete yakın bir rakama karşılık gelen bu ücretin şu anki alım gücünde nerede durduğuna bakmak gerekiyor. 2021’in özellikle son döneminde yüksek enflasyon politikalarıyla birlikte gelen zamlar diğer emekçilerde olduğu gibi Garanti BBVA emekçilerinin de belini büktü. 2850 liralık asgari ücretin normal koşullarda geçinilebilir bir yanı kalmadı ama açıklanması beklenen 2022 yılı asgari ücreti de 2022 yılını emekçilere rahat geçirtmekten ziyade en fazla bu yıl içerisinde açılan yaraları belirli ölçüde sarabilir nitelikte. Bu nedenle çalışanlar yılın ilk aylarında bir miktar rahatlasalar bile belirli bir noktadan sonra yine borçlanarak hayatlarını idame ettirmek zorunda kalacaklar. 2022 yılında oluşacak enflasyonu ve ürünlere yansıyacak zamları içermeyen bu yıllık zam, emekçileri yine geçinememe derdiyle baş başa bırakacak.

2022 enflasyonundan kaçış senaryoları

Enflasyonun ve zamların yüksek olacağı beklenen bir yıl olan 2022 zammının banka tarafından öne çekilmesinin bir anlamı da normalde nisan döneminde yapılacak zamda o güne kadar gerçekleşecek olan enflasyonun da zamma yansıtılmak zorunda kalınmadan bu işin bağlanması olacak. Yani aslında ortada bir nevi yangından mal kaçırma durumu var. Banka Ocak ayında yapılacak zammı geçici bir iyileştirme olarak sunsa ve normal yıllık zammı Nisan ayında verecek olsa Nisan ayına kadar gerçekleşecek olan enflasyonu da dikkate almış olacaktı ancak zammı öne çekerek bundan da kurtulma hesabı yapılıyor gibi görünüyor. Tüm bunlar hesaba katılınca medyada estirilen havanın aksine Garanti BBVA emekçilerinin büyük bir kısmı 2022 yılında da tüm emekçiler gibi yoksullaşmaya ve ücretleri giderek artan enflasyon karşısında erimeye devam edecek.”

Banka Emekçileri Dayanışma Ağı: Emekçilerin sesini oluşturalım

PE Banka Emekçileri Dayanışma Ağı’nda bir araya gelen emekçilerse konuyla ilgili şunları söyledi:

“Dışarı dönük olarak yürütülen korkunç bir algı manipülasyonu çalışması var ancak bankada yapılan zamdan memnun olmak kesinlikle mümkün değil. Zaten konu insanca bir yaşam olunca 3000’in 5000’in de önemi kalmıyor, her şekilde yoksullaştık ve daha da yoksullaşmaya devam ediyoruz, bir elleriyle verdikleri zammı ötekiyle fazlasıyla geri alıyorlar. Bankada çalışma arkadaşlarımız tepkilerini göstererek önemli bir çıkış yaptılar ancak bu karşı hamleyle hava dağıtılmaya, tepkiler yumuşatılmaya çalışılıyor. Dışarı dönük de bu şekilde mesajlar veriyorlar ki, çalışanlar baksın, dışarıda da daha iyisi yokmuş, en iyisi oturayım oturduğum yerde desinler isteniyor. Halbuki bu şekilde olmak zorunda değil, ücretin 3000 TL’den 4000’e çıkmasının sorunlarımızı çözmeyeceği kesin. Elimiz kolumuz bağlı, hiçbir şeye etki edemeyiz diye düşünmeyin. Kendi sesimizi oluşturursak daha önemli kazanımlar elde edebiliriz. Bu yüzden tüm çalışma arkadaşlarımızı PE Banka Emekçileri Dayanışma Ağı’nda bir araya gelmeye çağırıyoruz.”