GÜNCEL

İthal ürünlere sert fren geliyor

Tekstil, ayakkabı ve otomotiv gibi sektörlerde artan ithalat rakamlarına paralel şirket kapanmaları ve istihdam kaybının artması ekonomi yönetimini harekete geçirdi. Kıymetli madenler ithalatına ek mali yükümlülük getirilirken benzer hazırlığın otomotiv, tekstil ve ayakkabı için de yapıldığı belirtildi.

Yayınlanma:

2 yıl önce

10/08/2023

Yazan:

BankaVitrini

Geride bıraktığımız yıl dış ticaret açığı 109 milyar dolara yükselerek Cumhuriyet tarihi rekoru kırdı. 2023’ün ilk yarısında ise açık, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 18,7 artarak 61 milyar 235 milyon dolara yükseldi. Söz konusu gelişme 99 bölümden oluşan dış ticaret fasıllarına da yansıdı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2021’de 50 olan dış ticaret açığı veren fasıl sayısı 2022’de 52’ye çıkarken bu yılın ilk yarısında ise söz konusu rakam 53’e yükseldi. Tekstil, ayakkabı, kıymetli madenler ve otomotiv gibi birçok sektörde artan ithalat rakamlarına paralel olarak şirket kapanmaları ve istihdam çıkışının artması ekonomi yönetimini ithalatı önleyici politika arayışına itti. Söz konusu hazırlık kapsamında önceki gün altın ithalatına yüzde 20 ek mali yükümlülük getirilirken benzer hazırlığın tekstil ve ayakkabı sektörü için de yapıldığı belirtiliyor.

27. fasılda açık ikiye katlandı

Uluslararası ticarete konu edilen ürünlerin sınıflandırılmasında, armonize sistemin sınıflandırma kuralları ve ilkeleri esas alınıyor. Armonize sistem, 21 bölüm ve 99 fasıldan oluşuyor. TÜİK verilerine göre bu yılın ilk yarısında söz konusu 99 fasıldan dış ticaret açığı verenlerin sayısı 53’e yükselmiş durumda. Söz konusu rakam 2021’de 49’du. Her ne kadar açık veren fasıl sayısında yaşanan artış sınırlı gibi görünse de dış ticaret açığında Cumhuriyet tarihi rekoru kırılması, tekstil ve ayakkabı gibi birçok sektörde istihdam kaybının 100 binleri aşmasına yol açtı. TÜİK rakamlarına göre, bu yıl ilk yarıda en fazla dış ticaret açığını 29 milyar dolar ile 27. fasılda yer alan mineral yakıtlar verdi. Söz konusu fasıl 2021’de 42 milyar dolar ve 2022 sonunda da 80 milyar dolar açık vermişti.

Açığın yüzde 20’si altından

Mineral yakıtları 12,7 milyar dolar ile 71. fasılda yer alan kıymetli madenler faslı izledi. Kıymetli ve yarı kıymetli madenler faslı en son 2021’de 3,8 milyar dolar fazla verdikten sonra 2022’den itibaren eksiye döndü. Altın ticaretine konu olan fasıl, geçen yılın tamamında 13,7 milyar dolar açık verdi. Faslın açığı bu yıl ilk yarıda da 12,7 milyar dolar olarak gerçekleşti. 71. fasıl, ilk yarıda 61 milyar dolar olarak gerçekleşen dış ticaret açığının yüzde 20’sini tek başına gerçekleştirmiş oldu. Gelişme üzerine önceki gün Cumhurbaşkanı kararıyla altın ve altın ürünleri ithal edenlere yüzde 20 ek mali yükümlülük getirildi. Yine TÜİK verilerine göre, kıymetli madenleri 72. fasılda yer alan demir çelik, 84. fasılda yer alan kazanlar, makinalar, 85. fasılda yer alan elektrikli makine ve cihazlar izledi. Geçen yıldan bu yana gerek iç piyasa gerekse uluslararası arenada yaşanan gelişmeler birçok sektörde de ilk kez dış ticaret açığı verilmesine yol açtı. Bu sektörlerin başında da tekstil sektörü geliyor. Uluslararası ticaret sistemine göre tekstil sektörü, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 58 ve 59. fasıllardan oluşuyor. 56 ve 58’in dışında kalan tüm fasıllar, bu yıl ilk yarıda toplamda 763 milyon dolar açık verdi. Gelişmelere paralel olarak son bir yılda sektörde 586 şirket kapanırken istihdam kaybı 116 bini aştı. Bakanlığın bu nedenle harekete geçtiği belirtilirken 16 Ağustos’ta sektör temsilcileri ile bir araya gelineceği ve ithalatı zorlaştıracak önlemler alınacağı dile getiriliyor.

AYAKKABIYA DA EK VERGİ GELİYOR

İlk kez açık veren sektörlerden biri de 64. fasılda yer alan ayakkabı oldu. Haziran ayına kadar sürekli dış ticaret fazlası veren sektörde geçen yıl kasım ayında başlayan bozulma, bu yıl dış ticaret açığına dönüştü. Kapasite kullanım oranlarının yüzde 40’lar seviyesine gerilediği sektörde günde 5-10 bin çift üretim yapan büyük üreticilerin kapısına kilit vurduğu belirtiliyor. Sektör temsilcilerinin verdiği bilgilere göre bakanlık ithalatı zorlaştıracak ek mali yükümlülük hazırlığı içinde ve önümüzdeki günlerde ayakkabı sektöründe de gümrük verileri artırılacak.

GIDA SEKTÖRÜ AÇIK VERMEYE BAŞLADI

Ekonomim Gazetesinden Yener Karadeniz’in haberine göre; Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) 6 aylık dış ticaret verilerini açıkladı. Buna göre sektör yılın ilk 6 ayında 12,23 milyar dolar ihracat, 12,46 milyar dolar ithalat yaptı. Geçen yılın ilk 6 ayında 1,7 milyar dolar fazla veren dış ticaret dengesi, bu yıl aynı dönemde 230 milyon dolar dış ticaret açığı verdi. TGDF Başkanı Demir Şarman, konuyla ilgili “Yapısal bazı sorunlarımızı hızla aşarak, küresel ekonomiden aldığımız payı nasıl artırabileceğimizi ve büyümeyi nasıl artırabileceğimizi düşünmeliyiz” ifadelerini kullanmıştı.

2 yılda 4 fasıl daha eksiye geçti

2021 yıl sonu ile kıyaslandığında bu yılın ilk yarısında 99 fasıldan 4’ünün dış ticaret fazlasından açığa geçtiği görülüyor. TÜİK verilerine göre söz konusu fasıllar 71. fasılda yer alan kıymetli madenler, 42. Fasılda yer alan deri ve saraciye, 41. fasılda yer alan ham postlar ve 55. fasılda yer alan sentetik ve suni devamsız lifler olarak sıralandı. Verilere göre 71. fasılda 2021’de 3,8 milyar dolar olan fazla, bu yıl ilk yarıda 12,7 milyar dolar açığa, 42. fasılda 60 milyon dolar olan fazla 57 milyon dolar açığa, 41. fasılda 42 milyon fazla 68 milyon dolar açığa ve 55 fasılda 35 milyon dolar olan fazla 13 milyon dolar açığa dönüştü.

2000 cc üstündeki otomobile ÖTV artışı

En fazla ihracata yapan ve 87 fasıl kodunda yer alan motorlu araçlar ve aksamı, parçalarında da son dönemde dış ticaret, ithalat lehine gelişiyor. Sektör bu yıl ocak ve şubat aylarında dış ticaret fazlası verirken söz konusu değer mart ve nisan aylarında eksiye döndü. Haziranda fazla veren sektör temmuz ile birlikte yeniden eksiye döndü ve 2,4 milyar dolar ihracata karşılık 3,4 milyar dolar ithalat ile aylık dış açığı 961 milyon dolara yükseltti. İthalatı frenlemek amacıyla Bakanlığın 2000 cc ve üzerindeki otomobiller için ÖTV artışını öngören bir çalışma hazırlığında olduğu öğrenildi.

Görüntülenme: 4615

İlgili Etiketler:

Halkbank’tan yılın ilk yarısında 6,3 milyar TL konsolide net kar

‘Karanlık ticari tasarımlar’ mercek altına alındı

Okumaya devam et

ALTIN - DÖVİZ - KRIPTO PARA

Bankalara Kara Para Cezası yağdı

Yayınlanma:

2 saat önce

06/07/2025

Yazan:

Erol Taşdelen

Singapur, küresel finans dünyasını sarsan tarihi bir kara para aklama soruşturmasını tamamladı. UBS Group, Citigroup, Julius Baer ve Credit Suisse gibi dünyanın önde gelen finans devlerinin de aralarında bulunduğu dokuz kuruluşa toplam 21,5 milyon dolar para cezası kesildi. En yüksek ceza 4,5 milyon dolarla Credit Suisse’e verildi.

Singapur Tarihinin En Büyük Mali Operasyonu

2023 yılında başlatılan soruşturma kapsamında; yaklaşık 2,3 milyar dolarlık yasa dışı varlık tespit edildi, 10 yabancı uyruklu kişi tutuklandı. Bu kapsamda gerçekleştirilen operasyonlar, Singapur tarihindeki en büyük finansal suç dosyası olarak kayıtlara geçti.

Ceza Alan Kurumlar ve Gerekçeler

Singapur Para Otoritesi (MAS) tarafından yürütülen denetimlerde, aşağıdaki eksikliklerin tespit edildiği bildirildi:

Müşteri risk analizlerinin yetersiz yapılması
Servet kaynaklarının izlenmemesi
Şüpheli işlemlerin zamanında raporlanmaması

Cezaya çarptırılan finansal kurumlar ve ceza miktarları şöyle:

Credit Suisse: 4,5 milyon dolar
UOB Kay Hian: 2,85 milyon Singapur doları
Blue Ocean Invest: 2,4 milyon Singapur doları
Trident Trust Company Singapore: 1,8 milyon Singapur doları
UBS Group, Citigroup, Julius Baer, UOB ve LGT Bank: toplam 27,5 milyon Singapur doları (yaklaşık 20 milyon USD)

Sanıklara Hapis ve Sınır Dışı Kararı

Tutuklanan şüphelilere 13 ila 17 ay arasında değişen hapis cezaları verildi. Cezalarını tamamlayan bu kişiler kalıcı şekilde Singapur’dan sınır dışı edildi. Yetkililer, tekrar ülkeye girişlerinin yasaklandığını açıkladı.

Kara Paranın Kaynağı: Dolandırıcılık ve Bahis

Reuters’ın ulaştığı bilgilere göre, suç gelirleri büyük ölçüde yurtdışı dolandırıcılık şebekeleri ve online yasa dışı bahis siteleri üzerinden elde edildi. Aklanan paraların bir kısmı Singapur bankalarında tutuldu, bir kısmı ise lüks gayrimenkul, spor otomobil ve mücevher gibi alanlara yatırıldı.

Denetim Süreci Sıkılaşıyor

Singapur Para Otoritesi (MAS), finans kuruluşlarının dahili denetim sistemlerini güçlendirdiğini ve sürecin yakın takibe alındığını açıkladı. Ayrıca şeffaflığın artırılması ve kara paranın önlenmesi amacıyla yeni yükümlülükler getirileceği bildirildi.

Küresel bankacılık sistemi açısından Singapur gibi düzenleme konusunda sert tutum sergileyen finans merkezlerinin etkisi büyüyor. Özellikle Asya-Pasifik bölgesinde kara para aklamaya karşı yürütülen bu tür operasyonlar, yalnızca yerel değil, uluslararası finansın denetim reflekslerini de yeniden şekillendiriyor.

Kaynak:
MAS (Monetary Authority of Singapore), Reuters, bankavitrini.com araştırma birimi

Görüntülenme: 5796

Okumaya devam et

BANKA HABERLERİ

Konkordato Alan Firmalar Reel Piyasayı Nasıl Bozuyor?

Yayınlanma:

7 saat önce

05/07/2025

Yazan:

Erol Taşdelen

Türkiye’de artan konkordato başvuruları ve kolay alınabilen kararlar, sadece borçlu firmaları değil, tüm ekonomik sistemi derinden olumsuz etkilemektedir. Konkordato sürecine giren bir firma, reel piyasada zincirleme etkiler yaratarak tedarik zincirini bozar, fiyat dengesini sarsar ve güven ortamını zedeler. Bu bozulmalar hem konkordato öncesi hem de sonrası süreçte farklı şekillerde ortaya çıkar.

Konkordato Öncesi: Gizli Kriz Dönemi

Konkordato başvurusundan önceki süreçte firmalar mali sıkıntılarını genellikle gizler. Ancak piyasada dikkatli gözlerden kaçmayan bazı davranışlar bu sıkıntının sinyallerini verir:

1. Ödemelerde Gecikmeler ve Yapılandırma Talepleri

Firma, tedarikçilerine olan ödemelerini geciktirmeye başlar. Çek ve senetlerini döndürür, vadeleri uzatmak ister, borçlarını yeniden yapılandırma teklifleri sunar.

➡️ Bu durum piyasada güveni sarsar ve ticaret yavaşlamaya başlar.

2. Dampingli Satışlar ve Fiyat Bozulması

Nakit ihtiyacıyla firma, elindeki malları normal piyasa değerinin çok altında satar. Bu agresif fiyatlama, sektördeki diğer oyuncuları zararına satışa zorlar ve rekabeti bozar.

➡️ Piyasa fiyat dengesi altüst olur.

3. Yoğun Mal Alımı – Ödeme Geleceğe Yayılır

Firma, riskini çevreye yaymak için piyasadan vadeli mal toplamaya çalışır. Ödemeler geleceğe yayılırken, alacaklılar bu durumu genellikle fark edemez.

➡️ Risk, domino etkisiyle başka firmalara taşınır.

Konkordato Sonrası: Yasal Koruma Dönemi

Firma konkordato ilan ettiğinde borçları dondurulur ve alacaklılar tahsilat yapamaz. Bu durum reel piyasada yeni kırılmalara neden olur.

1. Tahsilat Zinciri Kırılır

Alacaklı firmalar tahsilat yapamayınca kendi ödeme dengeleri bozulur. Bu durum tedarik zincirinde domino etkisi yaratır.

➡️ Sağlıklı firmalar bile bu zincirleme etkiyle darboğaza girer.

2. Bankacılık Riski Artar

Alacaklı firmaların bilançolarında tahsili geciken alacaklar artar. Bankalar bu firmaların kredi riskini artırır, kredi derecelendirme notları düşer.

➡️ Sadece borçlu firma değil, alacaklılar da finansal olarak cezalandırılır.

3. Mal Temini Zorlaşır

Konkordato ilan eden firma, piyasadan artık vadeli mal alamaz. Çoğu firma peşin çalışmak ister, bu da konkordato sürecindeki firmanın toparlanmasını daha da zorlaştırır.

➡️ Üretim ve ticaret hacmi daralır, istihdam riske girer.

Reel Piyasada Bozulma Nasıl Yayılıyor?

Etki Alanı	Bozulma Şekli
Ticari Güven	Şirketler arasında temkinli ve daralan ilişkiler
Nakit Akışı	Tahsilatlar aksar, ödemeler gecikir
Fiyat Mekanizması	Damping nedeniyle maliyetin altında satışlar
Bankacılık Sistemi	Kredi riskleri yükselir, yeni kredi muslukları kapanır
Tedarik Zinciri	Zincirleme iflas ve daralma etkisi

Sadece Borçlu Değil, Tüm Sistem Zarar Görüyor

Konkordato, yalnızca batmakta olan bir firmayı kurtarma süreci değildir. Yanlış kullanıldığında, reel sektörde ciddi güven kayıplarına, fiyat bozulmalarına ve ödeme zinciri krizlerine yol açar. Konkordato sürecinin şeffaf, denetimli ve gerçekten “iyi niyetli borçlular” tarafından kullanılması, sistemin sürdürülebilirliği için hayati önemdedir.

Konkordato; sadece borçlu firmayı değil, doğrudan ve dolaylı olarak onlarca firmayı, yüzlerce çalışanı, bankacılık sistemini ve genel piyasa dengelerini sarsar. Özellikle öncesinde sessiz ilerleyen kriz, piyasada açık yara haline gelir. Her konkordato, aslında güven ekonomisinin kırılma noktasıdır.

Erol TAŞDELEN – Ekonomist www.bankavitrini.com

Görüntülenme: 7723

Okumaya devam et

GÜNCEL

BİLANÇO NEYİ ANLATIR NASIL OKUNMALI?

Yayınlanma:

18 saat önce

05/07/2025

Yazan:

BankaVitrini

Finansal tablolar, bir şirketin performansını değerlendirmenin temel yollarından biridir. Bu tabloların en önemlilerinden biri de bilançodur. Peki, bilanço nedir, neyi anlatır ve nasıl okunmalı?

Bilanço Nedir?

Bilanço, bir şirketin belirli bir tarihteki mali durumunu özetleyen mali tablodur. Şirketin neye sahip olduğunu (varlıklar), ne kadar borcu olduğunu (yükümlülükler) ve bu borçlar çıktıktan sonra ortaklara kalan kısmı (özkaynak) gösterir.

Bilanço denkliği şu temel formüle dayanır:

Varlıklar = Yükümlülükler + Özkaynaklar

Bu formül, bir şirketin tüm kaynaklarının nasıl finanse edildiğini gösterir: ya borç alınarak ya da özkaynaklarla.

Varlıkları Anlamak

Varlıklar, şirketin sahip olduğu her türlü ekonomik değeri ifade eder. İki ana gruba ayrılır:

Dönen Varlıklar: Nakit, alacaklar, stoklar gibi kısa sürede paraya çevrilebilen kalemler.
Duran Varlıklar: Makine, bina, taşıt gibi uzun vadeli ve işletmenin üretim kapasitesini artıran yatırımlar.

Varlıkların dağılımı, şirketin likidite durumu ve yatırım stratejileri hakkında fikir verir.

Ödenmemiş Yükümlülükler

Yükümlülükler, şirketin dış kaynaklardan sağladığı finansal yükümlülüklerdir.

Kısa Vadeli Yükümlülükler: 1 yıl içinde ödenmesi gereken borçlar (ticari borçlar, banka kredi taksitleri).
Uzun Vadeli Yükümlülükler: 1 yıldan uzun sürede ödenecek borçlar (tahviller, uzun vadeli krediler).

Şirketin borç yapısı, finansal risk düzeyi hakkında önemli ipuçları sunar.

Eşitliği Anlamak

Bilançodaki “eşitlik” ilkesi, şirketin varlıklarının tamamının bir kaynağı olduğunu ifade eder:

Varlıklar = Borçlar + Özkaynak

Bu, şirketin tüm mal varlığının ya dış borçlarla (yükümlülükler) ya da ortakların yatırımlarıyla (özkaynaklar) finanse edildiği anlamına gelir.

Anahtar Bilanço Oranları

Bilançoyu daha anlamlı kılmak için bazı finansal oranlara bakmak gerekir. İşte en çok kullanılanlar:

Cari Oran
= Dönen Varlıklar / Kısa Vadeli Borçlar
🔹 Şirketin kısa vadeli borçlarını ödeme kapasitesini gösterir.
Borç / Özkaynak Oranı
= Toplam Yükümlülükler / Özkaynak
🔹 Şirketin borçla mı, özkaynakla mı finanse edildiğini gösterir. Risk düzeyini anlamak için önemlidir.
Aktif Karlılık Oranı
= Net Kâr / Toplam Varlıklar
🔹 Şirketin sahip olduğu varlıkları ne kadar verimli kullandığını gösterir.

Bilanço; yatırımcılar, yöneticiler ve kredi verenler için kritik bilgiler sunar. Şirketin sağlığını, borçlarını, likiditesini ve büyüme potansiyelini anlamanın en güçlü yoludur.

Bilançoyu sadece rakamlar yığını olarak değil; şirketin mali fotoğrafı olarak görmek gerekir.

Görüntülenme: 7725

Okumaya devam et