İşyerinde yanlış kişilerin terfi etmesi ya da liyakatsızlık (yani bilgi, yetenek ve deneyim yerine kişisel ilişkiler veya başka uygunsuz kriterlerle seçim yapılması) çok ciddi olumsuz sonuçlar doğurur. En önemli sonuçları şöyle özetleyebiliriz:

1. Çalışan Motivasyonunun Düşmesi

• Yetkin kişilerin yerine liyakatsiz kişilerin terfi ettirilmesi, çalışanlar arasında adalet duygusunun zedelenmesine neden olur.

• Çalışanlar, performanslarının ödüllendirilmeyeceğine inanmaya başlar, bu da motivasyon kaybına yol açar.

2. Verimlilik ve Performans Kaybı

• Yetkin olmayan yöneticiler, ekipleri doğru şekilde yönetemez.

• Stratejik kararlar hatalı alınır, iş süreçlerinde verimsizlik ve hatalar artar.

3. Yetenekli Çalışanların İşten Ayrılması (Beyin Göçü)

• Gerçek anlamda başarılı, bilgi ve tecrübe sahibi çalışanlar kendilerini değersiz hissettiklerinde başka firmalara geçerler.

• Şirket, yetişmiş insan kaynağını kaybeder, sürekli yeni personel aramak zorunda kalır (yüksek devir oranı).

4. Kurumsal İtibarın Zedelenmesi

• İçeride yaşanan liyakatsizlik zamanla dışarıya da yansır: müşterilere, iş ortaklarına ve sektöre.

• Şirketin piyasa itibarı zarar görür, güven kaybı yaşanır.

5. Karar Kalitesinin Düşmesi

• Liyakatsiz yöneticiler, vizyonsuz ve kısa vadeli bakış açısıyla kararlar alır.

• Uzun vadede şirketin rekabet gücü zayıflar, hatta piyasadan silinme riski doğar.

6. İş Yeri Kültürünün Bozulması

• Torpil, adam kayırma, dedikodu, klikleşme gibi toksik kültürler oluşur.

• Ekip çalışması ve iş birliği yerine güvensizlik, çekişme ve kutuplaşma hakim olur.

7. Yaratıcılığın ve Yeniliğin Engellenmesi

• Yetkin olmayan yöneticiler, genellikle kendilerinden üstün yetenekleri tehdit olarak görür ve yenilikçi fikirlerin önünü keser.

• Şirketin inovasyon kabiliyeti azalır, zamanla geride kalır.

Strateji ve taktik konusunda daha önce de yazmıştım. Genel kanı stratejinin önce belirlenmesi ve sonra taktiklere geçilmesi yönündedir. Ancak ilk defa J.Trout ve A.Ries buna karşı çıkarak önce taktiğin ve sonra stratejinin belirlenmesi gerektiğini önerirler.
Ries ve Trout’a göre taktik rekabette avantaj sağlayan bir fikir, yaklaşımdır. Bu fikir bir defa bulundu mu bunu stratejiye dönüştürülmesini tavsiye ederler.
Bunu BİM örneği ile gösterdim. BİM, düşük fiyatlı bir markettir. Düşük fiyat fikri etrafında büyük bir marketler zinciri inşa ederek markalaşmıştır. Vaat düşük fiyattır ama bunu sürekli yapmak için A’dan Z’e çözümler geliştirilmeliydi. BİM bunu bütünlüklü bir strateji ile başaran ilk markadır.

Aşağıda strateji çarkında bunun adımlarını gösterdim. Mağaza ve ürün çeşitliliği bilinir ama BİM’in tedarikçi ilişkileri pek bilinmez. Danışmanlık projelerim sırasında fark ettiğim bir şey vardı. BİM tedarikçileri ile uzun vadeli ilişkiler kuruyordu. Taahhütlerine sadıktı. Düşük fiyat avantajını yaratabilmenin yolu tedarikçilerine uzun vadeli ve yüksek alım garantisi vermesinden geçiyor. Yani tedarikçisi için öngörülebilir bir müşteri olmalıydı. Tedarikçi yönetiminde izlediği politikalar ile düşük fiyat stratejisini beslemiştir.
Özetle düşük fiyat bir taktiktir, düşük fiyatlı bir market markası yaratmak ise stratejidir. BİM, daha sonra A101 ve ŞOK bunun başarılı örnekleridir.

Faruk ŞENER

Finansçılar, bir bireyin, bir şirketin veya bir kurumun parayı doğru şekilde yönetmesini sağlar.

Biraz açarsak;

• Kaynak yaratırlar: Şirketin ya da kurumun ihtiyaç duyduğu parayı bulurlar (kredi, yatırımcı, halka arz, vs.).

• Kaynak kullanımı planlarlar: Elde edilen parayı en verimli şekilde nerede, nasıl kullanacaklarına karar verirler.

• Riskleri yönetirler: Kur dalgalanmaları, faiz artışları, ekonomik krizler gibi tehditlere karşı hazırlıklı olurlar.

• Raporlama ve şeffaflık sağlarlar: Bilanço, gelir tablosu gibi mali raporları hazırlarlar, böylece yatırımcılar ve yöneticiler şirketin durumunu net görür.

• Yatırımları yönlendirirler: Şirketin büyümesi için doğru yatırım alanlarını belirler ve yönetirler.

• Maliyet kontrolü yaparlar: Harcamaların gereksiz şekilde artmasını engeller, verimlilik sağlarlar.

• Stratejik kararları desteklerler: Yönetimin büyük kararlar (satın alma, birleşme, yeni pazar açılımı gibi) alırken doğru finansal verilerle hareket etmesini sağlarlar.

Kısaca; finansçılar olmazsa, şirketler sadece para kazanmakla kalır ama parayı doğru kullanamaz, büyüyemez ve krizlere dayanamaz.

İyi kötü finansçı nasıl anlaşılır, nasıl çalışırlar:

İyi bir finansçı, şirketin adeta “kan dolaşım sistemini” sağlıklı tutan kişidir.

İyi ve kötü finansçı nasıl anlaşılır? diye soruyorsun. Hemen özetliyorum:

İyi Finansçı:

• Veriye dayanır: Kararlarını hislere değil, veriye ve analize dayandırır.

• Şeffaftır: Bilgiyi saklamaz, yönetime ve ekibe açık ve net raporlar sunar.

• Riskleri iyi yönetir: Yatırımın, kredi almanın veya harcamanın risklerini önceden hesaplar.

• Kaynak yaratmada yaratıcıdır: Sadece bankadan kredi almakla yetinmez, farklı finansman yolları üretir (yatırımcı, leasing, factoring, vs.).

• Geleceği görür: Sadece bugünü değil, 6 ay-1 yıl sonrası için de nakit akışını, ihtiyaçları ve riskleri öngörür.

• Etik kurallara uyar: Manipülasyon yapmaz, bilerek yanlış veya eksik bilgi sunmaz.

• İş birliğine açıktır: Finansı şirketin diğer bölümleriyle birlikte çalışarak yönetir, kapalı kutu olmaz.

• Harcama değil değer yaratır: Kaynakları verimli kullanır, şirkete değer katmaya odaklanır.

Kötü Finansçı:

• Kısa vadeci düşünür: Sadece günü kurtarmaya çalışır, geleceği planlamaz.

• Verisiz karar verir: İçgüdüleriyle veya yöneticinin baskısıyla anlık kararlar alır.

• Riskleri görmezden gelir: Kriz anında şaşırır ve şirketi koruyamaz.

• Bilgiyi saklar: Şeffaflık yoktur; eksik, süslenmiş veya yanlış rapor verir.

• Sadece borç almayı bilir: Yaratıcı finansman çözümleri üretemez.

• Etik dışı davranır: Verileri manipüle edebilir, hatalarını örtbas etmeye çalışır.

• Departmanlar arasında duvar örer: Satış, üretim, insan kaynakları gibi bölümlerle işbirliği yapmaz.

• Masrafı büyütür: Kaynakları doğru kullanamaz, kontrolsüz harcama yapar.