Ayşe Teyze’nin döviz ile platonik aşkı = Sistemik Risk

Yayınlanma:

4 yıl önce

12/03/2021

Yazan:

BankaVitrini

Dün veri akışı, açıklamalar, ihaleler derken hem içeride, hem de dışarıda oldukça yoğun bir günü geride bıraktık.
Dün gün genelinde, iyimserlik küresel manada korunmaya çalışılsa da, tüm piyasalar ABD tahvil faizlerinin seyrine odaklı bir şekide yukarı aşağı yalpalanmaya devam etti.
Mesela, ABD’de enflasyonun çok da ‘ısırmadığını’ gösteren hafta ortası verilere ilaveten, sorunsuz bir şekilde atlatılan tahvil ihaleleri ardından dün sabah saatlerinde piyasaların yüzü güldü. Zaten bu kadar bol paranın içinde karamsarlığa ne gerek var!
Ana hatları ile küresel mali piyasalar iyimser tarafta kalmaya çalışsa da, barometreyi tutan ABD tahvil faizlerinin %1,63 seviyesini görmesi ardından %1,50 civarında daha sakin bir seyir izlemesi ile, panik havasının da şimdilik atlatıldığını kabul etmek gerekiyor.
Bu bağlamda, Avrupa borsa endeksleri dün günü yükselerek tamamlarken, teknoloji hisselerinin işlem gördüğü, risk iştahının adeta sembolü haline gelen Nasdaq borsası, geceyi %2,5 yükselişle tamamladı.
İçerde ise, küresel iyimserliğe hisse senedi piyasalarının eşlik edemediğini görüyoruz. BİST100 endeksi günü %0,5 kayıpla tamamladı. TCMB verilerine göre, yurtdışı yerleşiklerin hisse senedi piyasasından çıkıp tahvil almaya 5 Mart ile biten haftada da devam ettiğini görüyoruz. Yabancının BIST’de satışları ivme kaybetse de, üst üstte yedinci haftaya taşındığını not edelim. Borsanın yurtiçi yatırımcıların desteğinden ziyade taze para girişine ihtiyacı var!
Dün günün ilk yarısında, ABD 10 yıllıkların %1,48 seviyesine kadar bir ara gerilemesiyle, içeride de USDTRY kuru 7,43 seviyesini kadar geri çekilme kaydetti. Lakin, ABD piyasalarının açılmasıyla faizinin yeniden %1,55 seviyesine yönelmesi, kurun da hızla 7,55 seviyesine fırlamasına neden oldu. USDTRY kurunun oldukça keyifsiz; TL’nin ise bir o kadar kırılgan olduğunu görüyoruz.
Mesela, TCMB verilerine göre, 5 Mart ile biten haftada, Ayşe Teyze’nin (gerçek kişilerin) DTH’ı 1,8 milyar dolar; tüzel kişilerin ise 0,44 milyar dolar azaldığını görsek de, şeytan detaylarda gizli! TCMB’nin parite etkisinden arındırarak açıkladığı verilere göre, Ayşe Teyzenin DTH’ı, bir önceki haftaya nazaran 0,14 milyar dolar; tüzel kişilerin ise 0,25 milyar dolar artış kaydetmiş!
Kurun oldukça sert bir şekilde yükseldiği geçen haftada bile döviz mevduatlarda artış yaşanması, soru işaretleri yaratıyor. Ayşe Teyze’nin döviz ile aşkının bitmek bilmemesi, sistemik bir risk algısı yaratıyor. Faizden ziyade, güven artırıcı önlemlere ve paramıza sahip çıkmaya ihtiyacımız var!
Dün günün öne çıkan bir diğer önemli gelişmesi ile, Avrupa Merkez Bankası (ECB’nin) olağan faiz toplantısı ve akabinde mikrofon karşısına geçen Başkan Lagarde’nin açıklamaları idi. Faiz oranları sabit bırakılırken, son dönemde artış kaydeden tahvil getirilerine paralel, tahvil alım hızının artırılacağı açıklandı. Biraz tezat olsa da, ECB’nin müdahale edecek olması, EURUSD paritesini 1,20 seviyesine yaklaştırdı. Teknik manada, EUR’da yükselişleri satış fırsatı olarak göreceğiz. Ama şimdi değil.
Dün sabah saatlerinde TCMB’nin açıkladığı cari denge, pandeminin özellikle turizm gelirlerini hırpalaması ile, 1,87 milyar dolar açık verdi. Bu rakamla, 12 aylık cari açık 36,6 milyar dolar oldu. Öte yandan, 5 Mart ile biten haftada, TCMB’nin brüt döviz rezervleri yaklaşık 1,25 milyar dolar; altın rezervleri ise (altın fiyatlarının sert düşmesiyle) 2,3 milyar dolar azaldı. Toplam brüt döviz ve altın rezervleri 91,7 milyar ile bir önceki haftaya göre 3,5 milyar dolar azalırken, yılbaşından itibaren bakıldığında ise brüt döviz rezervi 1,6 milyar dolar artmış; altın rezervleri ise 4,6 milyar dolar azalış kaydetmiş.
Yeni gün başlangıcında, ABD’de aylardır devam eden devasa mali teşvik paketinde mutlu sona ulaşıldığını görüyoruz. 1,9 trilyon dolar paketin şifa etkisi kadar yan etkisi de bulunuyor. Şifa etkisi büyümeye destek sağlayacak, hisse senetleri ise değer kazanacak. Yan etkisi ise ABD Hazinesi daha çok borçlanacak (tahvil faizleri yükselecek); enflasyon ise artan talep ile yukarıya gidecek. Bu nedenle bu sabah yine ABD 10 yıllık gösterge faiz %1,55 seviyesine dayanarak güne başladı.
ABD borsalarının dün geceyi yükselişle bitirmeleriyle, haftanın son iş gününde iyimserlik Asya piyasalarına da taşındı. Gösterge endeks Tokyo borsası %1,4 yukarıda işlem görüyor.
Risk iştahı yerinde gibi görünse de, Amerikan 10 yıllık tahvil faizinin %1,55 ile kritik seviyelerde bulunması, günün nasıl devam edebileceği ile ilgili net bir bilgi vermiyor.
Özellikle, roket hızı ile 7,80’e fırlayan, akabinde 7,43’e gerileyen, sonrasında yeniden 7,55’e çıkan USDTRY kurunun bir gözü ABD faizlerinde, diğer bir gözü ise haftaya Perşembe günü sonuçlanacak TCMB’nin olağan PPK toplantısına çevrilmiş durumda. Piyasa beklentisi, 100 baz puan faiz artışı üzerine yoğunlaşmış durumda.
Olası bir faiz hamlesi, TL üzerinde var olan enflasyon kaygılarını yumuşatarak mevcut baskıyı alabilir. Mevcut ortamda, reel sektör oldukça sıkıntılı bir dönemden geçerken, TCMB’nin faiz artırımının çok da kolay bir hamle olmayacağını düşünerek, faiz hamlesi yerine güçlü bir yönlendirme yapılacağına daha fazla şans veriyoruz. Yanılıyor olabiliriz. ABD tahvil faizlerinin seyri bizi daha çok endişelendiriyor. Bu nedenle kur cephesinde 2 kademe uzun pozisyonumuzu devam ettirme gayretindeyiz. Gelişmelere göre karar vereceğiz.
Kıymetli madenler dün günün ilk yarısında oldukça iyimser bir seyir izledi. Altının ons fiyatının psikolojik 1,700 seviyesinin altına gerilemesi ile, gözle görülür bir şekilde artan müşteri talebinin de yardımı ile yönünü yukarıya çevirerek dün 1,740 dolar; gümüşse 26,5 dolar seviyesini test etti. Lakin, günün ikinci yarısında, bu eğilim yine devam edemedi. Kıymetli madenlerin bir türlü kabuğunu kırıp, ivme yakalayarak, hareketinin devamını getiremediklerini görüyoruz. Altında uzun pozisyonumuzun zarar kes seviyesi 1,670. Gümüşte ise yatırımcı kimliğimiz ile pozisyonlarımızı korumaya devam ediyoruz.
Bugünün bir numaralı iç gündem maddesi Sn. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklayacağı ekonomi paketi. Makro cephede ise, sanayi üretimi ve TCMB’nin beklenti anketi takip edilebilir. Dışarıda İngiltere büyüme verisi sabah, ABD ÜFE enflasyonu ve tüketici güven endeksi ise günün ikinci yarısında takip edilebilir.

Emre Değirmencioğlu

Görüntülenme: 3382

İlgili Etiketler:

Bu film, borcun kamulaşmasıyla biter

Suudi Arabistan, Türkiye’den gelen konteynerleri 3 ay bekletip geri gönderiyor

Okumaya devam et

Hazine’den Kripto Para ile Suç Gelirlerine Sıkı Denetim Geliyor

Yayınlanma:

8 saat önce

24/06/2025

Yazan:

BankaVitrini

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın, yasa dışı bahis ve dolandırıcılık gibi suçlardan elde edilen gelirlerin kripto varlıklar aracılığıyla aklanmasını önlemeye yönelik aldığı yeni önlemler şu şekilde özetlenebilir:

İşlem Açıklaması Zorunluluğu:
- Kripto varlık transferlerinde işlem yapan kullanıcılardan en az 20 karakterlik işlem açıklaması alınması zorunlu hale getirilecek.
- Platformlar, kullanıcıların fon kaynakları ve transfer amaçları hakkında daha fazla bilgi edinmeye çalışacak.
Seyahat Kuralı Uygulanmayan Çekimlere Zaman Sınırlaması:
- Suç gelirlerinin hızlıca sistem dışına çıkarılmasını engellemek amacıyla:
  - İlk defa yapılacak çekimlerde 72 saatlik bir bekleme süresi uygulanacak.
  - Diğer işlemlerde ise en erken 48 saat sonra çekim yapılabilecek.
Stabil Kripto Paralara Limit Getirilmesi:
- Sabit değere sahip stabil coin’ler için yeni kısıtlamalar uygulanacak:
  - Günlük transfer limiti 3.000 dolar,
  - Aylık transfer limiti 50.000 dolar olacak.
  - Seyahat kuralı uygulayan platformlarda bu limitler iki katına kadar artırılabilecek.
Meşru Kullanıcılar İçin Esneklik:
- Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, düzenlemelerin kripto varlık ekosistemini zorlamadan suç gelirlerine karşı mücadeleyi güçlendireceğini vurguladı.
- Likidite sağlayıcıları, piyasa yapıcıları ve işlem kaynaklarını belgeleyen kullanıcılar için transfer limitleri uygulanmayacak.
Uyum Sağlamayan Platformlara Yaptırımlar:
- Yeni kurallara uymayan platformlar için ciddi idari yaptırımlar, lisans iptali ve mali cezalar uygulanabilecek.
- Bakan, platformların yükümlülüklerini yerine getirmesinin hem kullanıcıların korunması hem de finansal sistemin güvenliği açısından hayati önem taşıdığını belirtti.

Bu önlemler, kripto varlıklarla yapılan suç gelirlerinin aklanmasını engellemeye yönelik adımlar olup, yasal çerçeveye uyan kullanıcılar için esneklik sağlarken, düzenlemelere uymayan platformlar için ciddi yaptırımlar öngörülmektedir.

Görüntülenme: 6253

Okumaya devam et

ALTIN - DÖVİZ - KRIPTO PARA

KKM Dönemi Bitiyor mu? Merkez Bankası Vites Yükseltti

Yayınlanma:

4 gün önce

21/06/2025

Yazan:

Erol Taşdelen

21 Haziran 2025 tarihli Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) basın duyurusu ile makroihtiyati çerçevede yapılan değişiklikleri ve bunların Türk lirasına geçişi destekleme amacı ile değişikliğe gitti:

Düzenlemelerin anlamını madde madde şöyle açıklayabiliriz:

1. TL Mevduat Payı Hedefleri

Gerçek kişi TL mevduat oranı %60’ın altında olan bankalar için hedef artırıldı.
%60-%65 arasında olan bankalara ise aylık %0,4 puan artış hedefi getirildi.
- Bu düzenleme, bankaların TL mevduat toplamını artırmalarını teşvik ediyor. TL’ye geçiş hızlandırılmak isteniyor.

2. KKM Zorunlu Karşılık Oranı Arttırıldı

Kur Korumalı Mevduat (KKM) için zorunlu karşılık oranı %33’ten %40’a çıkarıldı.
- Yani bankalar artık daha fazla karşılık ayırmak zorunda, bu da KKM’yi daha maliyetli hale getiriyor.
- Dolayısıyla KKM’den çıkış teşvik ediliyor, TL vadeli mevduata geçiş isteniyor.

3. KKM Faiz Sınırlaması Gevşetildi

KKM hesaplarında uygulanabilecek asgari faiz oranı, politika faizinin %50’si yerine %40’ı olarak belirlendi.
- Bankaların KKM’ye uygulayacağı faiz düşürülebilecek. Yine KKM’nin cazibesi azaltılıyor.

4. KKM’den TL’ye Geçiş

KKM’den TL mevduata geçişi teşvik için hedef korunurken, KKM’nin yenilenmesi sınırlandırılıyor.
- Bu, KKM’den TL’ye dönüşü zorunlu ve sürekli hale getirmeye yönelik bir adım.

5. TL Mevduata Geçişi Kolaylaştırıcı Adım

1 aydan uzun vadeli ve değişken faizli TL mevduat açılmasına izin verildi.
- Faiz endeksleri (TÜFE, ÜFE, TLREF vs.) ile bağlantılı değişken faizli mevduat açılabilecek.
- Bu, yüksek enflasyon ortamında TL’ye ilgiyi artırmayı amaçlar.

6. Yabancı Para Mevduat Zorunlu Karşılık Oranı Düşürüldü

Yabancı para mevduatın TL karşılığı olarak tutulması gereken zorunlu karşılık oranı %4’ten %2,5’e düşürüldü.
- Bu, bankaların döviz kaynağı üzerindeki yükü biraz azaltır. Ancak genel politika yine TL’ye geçişi desteklemeye yöneliktir.

GENEL DEĞERLENDİRME

Bu adımların genel amacı:

Kur Korumalı Mevduat’tan (KKM) çıkışı hızlandırmak,
TL vadeli mevduatın cazibesini artırmak,
Bankaları TL’yi teşvik etmeye zorlamak,
Para politikasının etkinliğini artırmak (yani faiz kararı ile tasarruf kararları arasındaki bağı güçlendirmek).

Resim

www.bankavitrini.com

Görüntülenme: 11657

Okumaya devam et

ALTIN - DÖVİZ - KRIPTO PARA

Krizler sıradanlaştı mı? Yatırımcı artık şok olmuyor!

Yayınlanma:

4 gün önce

21/06/2025

Yazan:

Erol Taşdelen

Günümüz finans dünyasında yatırımcılar adeta birer kriz savaşçısı haline geldi. Son 30 yılda yaşanan ekonomik, jeopolitik ve finansal sarsıntılar, yatırımcıların reflekslerini keskinleştirdi, risk algılarını yeniden şekillendirdi. Ancak bu “alışma” hali bir bağışıklık mı yoksa rehavet mi, tartışmaya açık.

Şoklara bağışıklık mı kazandık?

Yatırımcılar artık krizleri sadece endişe verici gelişmeler olarak değil, fırsat alanları olarak da görebiliyor. Bunun başlıca nedenleri:

Merkez bankalarının krize müdahale refleksleri güçlendi. “FED put” olarak adlandırılan politika sayesinde yatırımcılar diplerde alım yapma cesaretini artırdı.
Davranışsal finans bilgisi yayıldı; sürü psikolojisi daha bilinçli değerlendiriliyor.
Portföy çeşitliliği arttı: Hisse senetleri, altın, kripto, emtia gibi alternatif yatırım alanlarına yönelim yükseldi.

Ancak bu bağışıklık yanıltıcı olabilir. Tarih defalarca gösterdi ki her yeni kriz kendi doğasını taşır ve eski çözümler her zaman işe yaramaz.

Yakın tarihteki büyük piyasa şokları

Aşağıdaki tablo, son 35 yılda yatırımcıların karşı karşıya kaldığı önemli piyasa şoklarını özetliyor:

Yıl	Olay	Etkisi
1987	Kara Pazartesi	Dow Jones %22 düştü. Panik satışlar algoritmik işlemleri tetikledi.
1997	Asya Krizi	Tayland’dan başlayan kriz Asya borsalarını çökertti.
1998	Rusya Krizi – LTCM	Hedge fonların sistemik riski ortaya çıktı. FED müdahale etti.
2000	Dot-com Balonu	Teknoloji hisseleri %70’ten fazla düştü. Nasdaq çakıldı.
2008	Küresel Finansal Kriz	Lehman Brothers battı, dünya resesyona girdi.
2010–2012	Avrupa Borç Krizi	Yunanistan ve Güney Avrupa ekonomileri sarsıldı.
2016	Brexit	Sterlin tarihi düşüş yaşadı. Avrupa’da birlik tartışıldı.
2020	COVID-19	Piyasalar çöktü. Petrol negatife indi. Genişlemeci politikalar devreye girdi.
2022	Ukrayna-Rusya Savaşı	Enerji ve tarım fiyatları patladı, küresel enflasyon başladı.
2023	Bankacılık Krizi (SVB, Credit Suisse)	Bankacılık sistemine güven sorgulandı. Risk iştahı azaldı.
2024–2025	İran-İsrail Gerginliği	Orta Doğu kaynaklı jeopolitik risk yeniden fiyatlandı.

Yatırımcının yeni refleksleri

Günümüz yatırımcısı geçmişe kıyasla daha stratejik davranıyor:

“Buy the dip” (düşüşte al) mantığı benimsendi.
Hızlı portföy rotasyonu ve likiditeye yönelim arttı.
Algoritmik işlemler sayesinde tepkiler daha hızlı ancak daha volatil.

Tehlike: krizlere alışmak

Yatırımcılar krizlere alıştıkça, bazı tehlikeli eğilimler de doğuyor:

Rehavet: “Nasıl olsa merkez bankaları kurtarır” düşüncesi hâkim olabilir.
Aşırı risk alma: Kriz sonrası sert yükselişler beklentisiyle riskli varlıklara aşırı yönelim.
Gerçek risklerin göz ardı edilmesi: Jeopolitik ya da yapısal riskler yeterince fiyatlanmıyor olabilir.

Bağışıklık mı, körlük mü?

Yatırımcılar şoklara karşı daha hazırlıklı olabilir ancak bu hazırlık, rehavete dönüşmemeli. Finansal sistem her zaman yeni riskler üretmeye devam eder. Bugün yaşanabilecek bir jeopolitik kriz, iklim krizi, siber saldırı veya küresel borç sorunu, piyasaları yeniden sarsabilir.

Bu nedenle yatırımcı için en önemli kural hâlâ geçerli:

“Geçmişteki krizleri hatırla, ama bir sonrakinin farklı olacağını unutma.”

Erol TAŞDELEN-Ekonomist www.bankavitrini.com

Görüntülenme: 9240

Okumaya devam et