Donald Trump’un ikinci başkanlık döneminde uygulamaya koyduğu yeni göçmen politikaları, ABD tarihindeki en kapsamlı ve tartışmalı önlemler arasında yer alıyor. Bu politikalar, yasa dışı göçmenlerin sınır dışı edilmesini hızlandırmayı, anayasal hakları kısıtlamayı ve göçmenlik sistemini köklü şekilde yeniden şekillendirmeyi hedefliyor. İşte ana başlıklar:

🛂 1. Toplu Sınır Dışı ve “Project Homecoming” Programı

Trump yönetimi, Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza (ICE) teşkilatına 20.000 yeni memur alımı talimatı verdi; bu, mevcut personel sayısının üç katından fazla bir artış anlamına geliyor. Ayrıca, “Project Homecoming” adlı programla, yasa dışı göçmenlere gönüllü olarak ABD’den ayrılmaları halinde 1.000 dolar ve ücretsiz uçak bileti teklif ediliyor. Bu program, sınır dışı işlemlerinin maliyetini azaltmayı amaçlasa da, eleştirmenler bunun hukuki süreçleri karmaşıklaştırabileceğini ve sığınma hakkı olan kişilerin haklarını zedeleyebileceğini belirtiyor.

⚖️ 2. Habeas Corpus Hakkının Askıya Alınması Gündemde

Beyaz Saray danışmanı Stephen Miller, anayasal bir hak olan habeas corpus’un (kişinin mahkemeye başvurarak tutukluluğunun yasallığını sorgulama hakkı) yasa dışı göçmenler için askıya alınabileceğini açıkladı. Miller, mevcut göçmen akışını “istila” olarak nitelendirerek bu adımı savundu. Ancak hukuk uzmanları, bu tür bir uygulamanın yalnızca Kongre onayıyla mümkün olabileceğini ve ciddi anayasal sorunlar doğurabileceğini belirtiyor.

🧒 3. Doğumla Vatandaşlık Hakkının Kaldırılması

Trump, 14. Değişiklik’teki vatandaşlık maddesini yeniden yorumlayarak, yasa dışı veya geçici statüdeki göçmenlerin ABD’de doğan çocuklarına vatandaşlık verilmesini engelleyen bir başkanlık kararnamesi imzaladı. Bu karar, birçok eyalet ve sivil toplum kuruluşu tarafından anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle dava edildi ve şu anda federal mahkemelerde askıya alınmış durumda.

🚨 4. Guantanamo’da 30.000 Kişilik Göçmen Gözaltı Merkezi

Trump, Küba’daki Guantanamo Üssü’nde 30.000 kişilik bir göçmen gözaltı merkezi kurulması için talimat verdi. Bu merkezde, “yüksek riskli” göçmenlerin süresiz olarak tutulması planlanıyor. Ancak bu plan, hem hukuki hem de insani açıdan ciddi eleştirilere maruz kaldı. Uzmanlar, bu tür bir uygulamanın yasal haklara erişimi kısıtlayabileceğini ve uluslararası insan hakları standartlarını ihlal edebileceğini belirtiyor.

🧾 5. Laken Riley Yasası ve Federal Yetki Genişlemesi

Trump’ın imzaladığı Laken Riley Yasası, hırsızlık, saldırı gibi suçlarla itham edilen yasa dışı göçmenlerin tutuklu yargılanmasını zorunlu kılıyor. Ayrıca, eyaletlere federal hükümeti göçmenlik yasalarını uygulamamakla suçlayarak dava açma hakkı tanıyor. Bu yasa, ICE’nin yetkilerini genişleterek daha agresif bir sınır dışı politikasının önünü açıyor.

📉 6. Sığınma ve Yasal Giriş Programlarının Kaldırılması

Trump yönetimi, CBP One uygulamasını kapatarak sığınma başvurularını neredeyse tamamen durdurdu. Ayrıca, Küba, Haiti, Nikaragua ve Venezuela vatandaşlarına yönelik insani giriş programlarını da sonlandırdı. Bu adımlar, sınırdaki insani krizleri derinleştirirken, yasal yollarla giriş yapmaya çalışan göçmenleri de mağdur ediyor.

🧑‍⚖️ 7. Hukuki ve Toplumsal Tepkiler

Trump’ın göçmenlik politikaları, birçok federal mahkeme tarafından anayasaya aykırı bulunarak askıya alındı. Özellikle sığınma hakkının kısıtlanması, doğumla vatandaşlık hakkının kaldırılması ve Guantanamo planı gibi uygulamalar, ciddi hukuki engellerle karşılaştı. Ayrıca, birçok eyalet ve sivil toplum kuruluşu, bu politikaların insan haklarına aykırı olduğunu belirterek dava açtı.

📌 Sonuç

Trump’ın yeni göçmen politikaları, ABD’deki göçmenler için ciddi hukuki ve insani riskler barındırıyor. Bu politikalar, anayasal hakların sınırlandırılması, sığınma yollarının kapatılması ve geniş çaplı sınır dışı işlemleriyle dikkat çekiyor. Ancak, bu uygulamalar hem iç hukukta hem de uluslararası alanda ciddi tartışmalara ve hukuki mücadelelere yol açıyor.

Dolar krizi, bir ülkenin yerel para biriminin ABD doları karşısında hızla değer kaybetmesiyle oluşan ekonomik durumdur. Bu kriz; döviz kıtlığı, borç ödeme güçlüğü, sermaye kaçışı ve yüksek enflasyon gibi ciddi ekonomik sorunları beraberinde getirir. İşte dolar krizinin nasıl ortaya çıktığına dair temel nedenler:

1. Cari Açık ve Dış Ticaret Bağımlılığı

• Ülke, ithalata ihracattan fazla para harcıyorsa sürekli dolar ihtiyacı doğar.

• Bu açık sürdürülemez hale geldiğinde dolar bulmak zorlaşır ve kriz tetiklenir.

2. Yüksek Dış Borç ve Vade Baskısı

• Kamu veya özel sektörün yüklü miktarda dolar cinsinden borcu varsa ve bu borçların vadesi gelmişse;

• Dolar bulmakta zorlanan ülke ödeme güçlüğüne düşer ve piyasa panikler.

3. Merkez Bankası Rezervlerinin Erimesi

• Merkez Bankası döviz rezervlerini düşürdüğünde güven kaybı yaşanır.

• Özellikle rezervlerin swap gibi “emanet” paradan oluştuğu ortaya çıkarsa, yatırımcılar dolara hücum eder.

4. Sermaye Kaçışı ve Güven Erozyonu

• Yatırımcılar ülkeye olan güvenini yitirdiğinde (hukuksuzluk, keyfi kararlar, faiz baskısı vs.) dolar cinsinden varlıklarını yurt dışına çıkarır.

• Bu talep doları fırlatır.

5. Kur Korumalı Mevduat ve Dövize Endeksli Politikalar

• Devletin doları bastırmak için kullandığı geçici araçlar (örneğin KKM) sürdürülemez hale geldiğinde şok yaşanır.

• Kur üzerindeki “baskı” bir anda patlayabilir.

6. Enflasyon ve Faiz Uyumsuzluğu

• Yüksek enflasyona rağmen faiz düşük kalırsa yerli para değer kaybeder, insanlar dolara yönelir.

• Dolarizasyon artar, kriz riski büyür.

7. Küresel Etkiler (FED Faiz Artışı vb.)

• ABD Merkez Bankası (FED) faiz artırdığında, gelişmekte olan ülkelerden dolar çıkışı başlar.

• Türkiye gibi kırılgan ekonomilerde bu ciddi sarsıntılar yaratır.

Örnek: 2021-2022 Türkiye Dolar Krizi

• TL’nin değer kaybı, düşük faiz ısrarı, KKM uygulaması, Merkez Bankası’nın rezerv satışı gibi politikalarla birleşerek krizi tetiklemişti.

• Kur bir günde %10-15 sıçramıştı.

İşyerinden istifa etmenin belli başlı “mevsimi” ya da yoğunlaştığı dönemler gerçekten vardır ve bu durum çalışma kültürü, sektör dinamikleri ve yıl içi planlamalarıyla doğrudan ilişkilidir. İşte bu konuda genel eğilimler:

📊 İstifaların En Yoğun Olduğu Dönemler

1. Yılın İlk Çeyreği (Ocak – Mart)

• En yaygın istifa dönemi olarak bilinir.

• Sebepler:

  • Yeni yıl hedefleri ve kariyer kararları (yeni başlangıç etkisi).

  • Yıl sonu primleri alındıktan sonra ayrılma eğilimi.

  • Firmaların yeni bütçeleriyle işe alım yapmaları → yeni fırsatların artması.

  • “Yeni yıl, yeni iş” psikolojisi.

2. Yaz Öncesi (Mayıs – Haziran)

• Özellikle beyaz yaka çalışanlar arasında yaygındır.

• Sebepler:

  • Eğitim-öğrenim dönemi bitimi (özellikle çocuklu çalışanlar için).

  • Yaz tatiline girmeden önce kariyer değişikliği yapılması.

  • Yıl ortası değerlendirmeler sonrası memnuniyetsizliklerin artması.

3. Eylül – Ekim Dönemi

• Tatil dönüşü, yaz sonrası iş motivasyonunun düşmesiyle istifalar artabilir.

• Sonbahar, bazı firmalarda yeniden işe alım yapılan bir dönemdir.

💼 İstifaların Daha Az Görüldüğü Dönemler

❄️ Aralık Ayı

• Çoğu çalışan, yıl sonu primini veya kıdem tazminatını bekler.

• İş değiştirmek için yıl başını bekleme eğilimi yüksektir.

🌞 Temmuz – Ağustos

• Tatil dönemi, işe alımlar da yavaşlar.

• Yeni işe başlama için uygun görülmez, istifalar da görece azalır.

📌 Sektörel Farklılıklar

• Bankacılık ve finans: Ocak-Mart en yoğun istifa dönemidir.

• Eğitim sektörü: Haziran’da dönem bittiği için yazın istifa daha yaygındır.

• Üretim ve sanayi: Mevsimsel değişimden çok proje döngülerine bağlıdır.