​ABD tahvil piyasasında son dönemde önemli gelişmeler yaşanıyor. Özellikle 10 yıllık tahvil faizleri, %3,9150 seviyesine gerileyerek Ekim 2024’ten bu yana en düşük seviyeyi gördü ​

Bu düşüş, küresel piyasalarda artan risk algısı ve güvenli liman arayışının bir sonucu olarak değerlendiriliyor. ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin’e yönelik tarifeleri ve karşılıklı misillemeler, ekonomik belirsizlikleri artırarak tahvillere olan talebi yükseltti.

Uzmanlar, tahvil faizlerindeki bu düşüşün kamu borçlanma maliyetlerini azaltabileceğini ve doların değer kaybıyla dış ticaret açığını daraltabileceğini belirtiyor.

Ayrıca, ABD tahvil piyasasını takip etmek isteyen yatırımcılar için çeşitli ETF’ler mevcut:​

Bu gelişmeler, yatırımcıların portföylerini yeniden değerlendirmelerine neden olabilir. Tahvil piyasasındaki hareketlilik, ekonomik göstergeler ve jeopolitik gelişmelerle yakından ilişkilidir.

GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER NASIL ETKİLENİR?

ABD tahvil piyasasındaki gelişmeler, özellikle faiz oranlarının düşmesi veya yükselmesi, gelişmekte olan ülkeleri doğrudan etkiler. 2025 başı itibariyle ABD tahvil faizlerinin düşme eğilimine girmesi, gelişmekte olan ülkeler açısından karmaşık ama çoğunlukla olumlu sonuçlar doğurabilir. İşte ana başlıklarla etkileri:

1. Sermaye Akımları Artabilir

• ABD tahvil faizleri düştüğünde, yatırımcılar daha yüksek getiri arayışıyla gelişmekte olan ülkelere yönelir.

• Türkiye gibi ülkelerde borsalar canlanabilir, yerel para değer kazanabilir.

• Portföy yatırımlarında artış görülür (tahvil, hisse senedi alımları).

2. Döviz Baskısı Azalabilir

• ABD tahvilleri güvenli liman olarak görülür. Faizler yükseldiğinde gelişmekte olan ülkelerden döviz çıkışı olur.

• Faizlerin düşmesi, döviz talebini azaltarak kur baskısını hafifletebilir.

• Bu da ithalat maliyetlerini düşürerek enflasyon üzerinde pozitif etki yaratır.

3. Borçlanma Maliyeti Düşer

• Gelişmekte olan ülkeler genellikle dış borçlanmalarını dolar cinsi tahvillerle yapar.

• ABD faizleri düştükçe, bu ülkelerin borçlanma maliyeti de düşer. Eurobond faizleri gerileyebilir.

• Türkiye’nin 5 yıl vadeli CDS (kredi risk primi) oranları da olumlu etkilenebilir.

4. Kırılgan Ekonomilerde Risk İştahı Artar

• Risk iştahı arttıkça daha kırılgan ülkelere bile yatırım gider.

• Ancak bu durum suni bir iyimserlik yaratabilir ve sermaye çıkışları yeniden başladığında bu ülkeler daha sert etkilenebilir.

5. Ticaret Dengesi Üzerinde Dolaylı Etki

• Doların değer kaybı, gelişmekte olan ülkelerin ihracat rekabetçiliğini azaltabilir.

• Ancak dolar zayıfladıkça emtia fiyatları artabilir → Bu da emtia ihracatçısı gelişmekte olan ülkelere olumlu yansır (örneğin: Brezilya, Endonezya).

Düşen ABD Tahvil Faizlerinin Gelişen Ülkelere Etkisi

Döviz rezervlerinin erimesi (azalması), sadece bir ekonomik gösterge değil, aynı zamanda ekonomik güven, kırılganlık ve kriz riski açısından son derece kritik bir uyarı işaretidir. İşte bu durumun doğurabileceği başlıca sonuçlar:

1. Kur Üzerinde Baskı Oluşur

• Döviz rezervleri düştüğünde Merkez Bankası, kuru savunmakta zorlanır.

• Bu da TL’nin yabancı paralar karşısında değer kaybetmesine, yani kur artışına neden olur.

• Enflasyon yükselir, çünkü ithal ürünlerin maliyeti artar.

2. Yatırımcı Güveni Zedelenir

• Uluslararası yatırımcılar, düşük rezervleri “kırılganlık” işareti olarak görür.

• Türkiye’ye olan sermaye girişi azalır; CDS (kredi risk primi) artar.

• Bu da hem özel sektörün hem kamu borçlanmasının daha pahalı hale gelmesine neden olur.

3. Dış Borçların Çevrilmesi Zorlaşır

• Döviz rezervi az olan bir ülke, kısa vadeli dış borçlarını ödemekte zorlanabilir.

• Bu durum borç krizi riski doğurur.

• Özellikle özel sektörün dış borçları öne çıkar.

4. İthalat Kısıtlanabilir

• Döviz yoksa, temel girdiler dahil ithalat zorlaşır.

• Bu da üretimde aksamalara, fabrika kapanmalarına yol açabilir.

• Enerji, ilaç ve teknoloji ürünlerinde sıkıntılar baş gösterebilir.

5. Merkez Bankası’nın Müdahale Gücü Zayıflar

• Dövizi tutmak, piyasayı sakinleştirmek veya krizleri önlemek için rezerv gerekir.

• Rezervler tükendiğinde MB’nin manevra alanı daralır; faiz ve kur politikaları etkisizleşir.

6. Yurtiçinde Güven Kaybı ve Dolarizasyon

• Halk dövize yönelir → döviz tevdiat hesapları (DTH) artar.

• TL’ye olan güven azalır → dolarizasyon derinleşir.

• Bu da fiyatlama davranışlarını bozar ve enflasyonu besler.

 7. Uluslararası Kredi Notları Düşebilir

• Rezervler düştükçe kredi derecelendirme kuruluşları not kırabilir.

• Bu durum dış borçlanmayı daha pahalı hale getirir.

• “Çöp” seviyesinde notlar yatırımcıyı ürkütür.

8. Siyasi Baskılar ve Makroekonomik İstikrarsızlık

• Ekonomi kötüye gittikçe siyasi baskılar artar.

• Sosyal memnuniyetsizlik doğar, bu da politik istikrarsızlığa dönüşebilir.

• Erken seçim çağrıları ya da kamu harcamalarının popülist şekilde artması gibi adımlar tetiklenebilir.

Döviz rezervleri, sadece bir sayıdan ibaret değildir.
Bir ülkenin ekonomik istikrarının, dış borç ödeme kapasitesinin, para biriminin gücünün ve yatırımcı güveninin barometresidir.
Türkiye gibi cari açık veren ülkeler için hayati önem taşır.

Donald Trump’un açıkladığı “Mar-a-Lago Anlaşması”, 2025 yılında gündeme gelen ve ABD’nin küresel ticaret ve para politikalarını yeniden şekillendirmeyi hedefleyen kapsamlı bir ekonomik stratejidir. Bu plan, adını Trump’ın Florida’daki Mar-a-Lago malikanesinden almıştır.​

Mar-a-Lago Anlaşması’nın Temel Amaçları

Anlaşma, ABD’nin ticaret açıklarını azaltmayı, yerli üretimi canlandırmayı ve doların rezerv para birimi statüsünü korurken aşırı değerlenmesini önlemeyi hedeflemektedir. Bu hedeflere ulaşmak için önerilen başlıca araçlar şunlardır:​

• Geniş kapsamlı gümrük tarifeleri: Yerli sanayiyi korumak ve dış ticaret dengesini sağlamak amacıyla uygulanması planlanmaktadır.​

• Para politikası müdahaleleri: Doların değerinin düşürülmesi ve uluslararası para sisteminin yeniden yapılandırılması hedeflenmektedir.​

• ABD egemen servet fonu oluşturulması: Devlet varlıklarının değerlendirilmesi ve ekonomik güçlendirme için bir fon kurulması öngörülmektedir.

• Müttefik ülkelerle güvenlik-ticaret ilişkisi kurulması: ABD’nin savunma desteği sağladığı ülkelerin ekonomik yükümlülüklerini artırması ve ticaret erişimlerinin bu iş birliğine bağlanması planlanmaktadır.​

Anlaşmanın Arka Planı ve Gelişimi

Anlaşma, Trump’ın ekonomik danışmanları Stephen Miran ve Hazine Bakanı Scott Bessent tarafından geliştirilmiştir. Miran, doların aşırı değerli olmasının ABD’nin üretim sektörüne zarar verdiğini savunurken, Bessent ise ticaretin güvenlik politikalarıyla entegre edilmesi gerektiğini belirtmektedir. Anlaşma, 1985’teki Plaza Anlaşması ve 1944’teki Bretton Woods Sistemi gibi tarihi ekonomik düzenlemelerden ilham alarak, küresel ticaret ve para politikalarında benzer bir yeniden dengelemeyi hedeflemektedir.

Eleştiriler ve Endişeler

Mar-a-Lago Anlaşması, bazı ekonomistler ve dış politika uzmanları tarafından eleştirilmiştir. Eleştiriler, anlaşmanın küresel ticaret sistemini istikrarsızlaştırabileceği, müttefiklerle ilişkileri zorlayabileceği ve ABD ekonomisinde istenmeyen sonuçlara yol açabileceği yönündedir. Ayrıca, Trump’ın geçmişteki uluslararası anlaşmalara yaklaşımı ve bu anlaşmalardan çekilme eğilimi, Mar-a-Lago Anlaşması’nın sürdürülebilirliği konusunda soru işaretleri yaratmaktadır.​

Anlaşma henüz resmi olarak yürürlüğe girmemiştir ve detayları kamuoyuyla sınırlı olarak paylaşılmıştır. Ancak, Trump yönetiminin bu planı uygulamaya koyma niyeti, küresel ekonomik çevrelerde dikkatle izlenmektedir.

MAR-A-LAGO ANLAŞMASI” UYGULANIR İSE SONUÇLARI NE OLUR?

Mar-a-Lago Anlaşması‘nın uygulanması hâlinde ortaya çıkabilecek muhtemel sonuçları hem ABD iç politikası ve ekonomisi hem de küresel düzeydeki etkileri açısından değerlendirebiliriz:

1. ABD Ekonomisine Etkileri

Olası Pozitif Sonuçlar

• Sanayi Canlanabilir: Yüksek gümrük tarifeleri sayesinde ithalat pahalanır, bu da ABD’deki yerli üreticiler için rekabet avantajı yaratabilir.

• Ticaret Açığı Azalabilir: Özellikle Çin gibi ülkelerle olan dış ticaret açığını kapatmak hedefleniyor.

• İstihdam Artışı: Üretim sektörünün canlanması, özellikle Ortabatı eyaletlerinde (Rust Belt) yeni istihdam yaratabilir.

• Doların Değer Kaybı İhracatı Arttırabilir: Doların aşırı değerini dengeleme hamleleri, ABD’nin ihracatını rekabetçi hâle getirebilir.

Olası Negatif Sonuçlar

• Tüketici Fiyatları Artabilir: İthal ürünlere ek vergiler, iç piyasada fiyat artışlarına neden olabilir (özellikle elektronik, otomotiv ve tekstil gibi sektörlerde).

• Enflasyon Baskısı: Gümrük vergileri ve yüksek tüketici fiyatları, enflasyonu artırabilir.

• Fed ile Çatışma: Para politikasına müdahale arzusu, Merkez Bankası’nın bağımsızlığına zarar verebilir.

• Maliyet Artışı: Şirketlerin üretim maliyetleri artar ve bu da yatırımları yavaşlatabilir.

2. Küresel Ekonomiye Etkileri

Ticaret Savaşlarını Alevlendirme Riski

• Çin, AB, Güney Kore gibi ülkeler karşı misilleme tarifeleriyle cevap verebilir. Bu da küresel tedarik zincirlerini bozabilir.

• Dünya Ticaret Örgütü’nün zayıflaması hızlanabilir.

Doların Rezerv Para Statüsü Tartışmalı Hâle Gelebilir

• ABD’nin döviz değerini kasıtlı olarak düşürmesi, küresel güveni sarsabilir.

• Bazı ülkeler rezerv para olarak dolardan çıkıp alternatif arayışlara (euro, yuan, BRICS ortak parası gibi) yönelebilir.

Jeopolitik İttifaklar Yeniden Şekillenebilir

• Trump, “ABD sizi koruyorsa ekonomik olarak da katkı sağlayın” diyerek NATO ve diğer müttefiklerle ekonomik ilişkileri baskı altına alabilir.

• Bu durum, AB, Japonya, Güney Kore gibi ülkelerle gerilimlere yol açabilir.

Stratejik Değerlendirme