Erol Taşdelen

COVID : Bozcaada‘ya bak Türkiye’yi anla

Pandemi sürecinde başarı hikayesi yazan ve doğru işler yapan Bozcaada 29 Mart 2021’e kadar 16 vaka ile süreci yönetti. 29 Mart – 10 Nisan arasında 62 yeni vaka adada panik yarattı. Son 1 yıldaki toplam sayının 4 katı vaka demek. Üsteli Bozcaada yaz koşullarında yaşamayıp kısmen izole haldeyken yaşandı bu durum.

Yayınlanma:

4 yıl önce

10/04/2021

Yazan:

Erol Taşdelen

Bozcaada‘ya bak Türkiye’yi anla https://bankavitrini.com/covid-bozcaadaya-bak-turkiyeyi-anla/">

Bozcada Çanakkale’ye bağlı Ege’de yerleşkesi olan Gökçeada ile birlikte iki adamızdan biri. Türkiye’de köyü olmayan tek ilçe aynı zamanda. Yerleşim yeri tek bir koyda. Yazın nüfusu 15 binleri bulsa da Yerli nüfus kışın 2.000 kişi. Son yıllarda Çanakkale merkezden ev alıp kışın Çanakkale merkezde kalanların sayısı da azımsanmayacak hale geldi üstelik. Kısaca bir avuç insan. Apartman hayatı yok, insanların teması şehir hayatına göre daha sınırlı.

Bozcaada 2021 Mart sonuna kadar Pandemi sürecini en iyi yöneten ilçelerden biri oldu. Yerli halk ve adaya gelenler bilinçli insanlar. 29 Mart 2021’e kadar adada tespit edilen Covid-19 virüs hasta sayısı toplamda 16 idi. Çoğu da adaya ağırlıklı İstanbul’dan gelen yazlıkçılardan oluşuyordu. Nisan ayı ada için kabus ayı oldu. Halk panik içinde. Nasıl olmasın ki!

Göz Kırpan Kız neden silindi - Son Dakika

2021 Nisan ayında ne oldu?

2021 Mart sonunda ne oldu ise oldu. Kış koşullarında adaya dışardan gelenlerin sayısı yok denecek kadar az. Kışın açık otel sayısı bir elin parmaklarını geçmez. Buna rağmen son iki haftada COVID tespit edilenlerin sayısı 11 Nisan itibarıyla 81’ü buldu. Toplam 81 vakanın 65 adeti son iki haftaya ait diğer bir ifade ile. Yaygın kanı AKP Kongresi için Ankara’ya giden ve içlerinde pozitif vaka görülenlere yönelik eleştiriler çokça fazla. Herkes birbirinin tanıdığı ve direkt ya da dolaylı akrabası olduğu için açıkça suçlama getirilmese de Kongreye gidenlere eleştiriler oldukça fazla. Ankara’ya gidenler veya dışardan gelenler ne oldu ise oldu son bir yıldaki vakanın 4 katı son 2 haftada oldu. Benzer bir oranın Türkiye genelinde olduğunu düşünmek bile kabus gibi. Adaya gemi seferlerin durdurulmasından; gönüllü izoleye kadar Doktor olan Belediye başkanı ile genç Kaymakam elinden geleni yapıyor. Tek teselli can kaybının olmaması. Kısa sürede sonuç alınması dileğimizle gelişmeleri ve alınacak önlemleri takip edip yazacağız.

Tedbir olarak Bozcaada’ya girişlerde geyikli İskelesinden HES kodu zorunluluğu gelirken; Adaya girişlerin kısıtlanması yönünde halktan yoğun talep var.

Halkın beklentisi ise; Turizm sezonu açılmadan kontrol altına alınıp vaka sayısı sıfırlanması. Kordonda oturmayı; Salhane’de yorgunluk kahvesi içmeyi; Polente’de gün batımını; Akvaryum ve Ayazmada deniz keyfini çıkarmayı, Çamlar altında masadan masaya hal hatır sormayı; Çınar altında serin rüzgar hissinin bir an önce gelmesi dileği ile.

Toplam vaka 90’na yükseldi

Bozcaada’da ilk haberimizden sonra geçen sürede vaka sayıları durmadı. 29 Mart’a kadar bir yılda 16 olan toplam vaka sayısı 77 artarak toplamda 93’e ulaşmış durumda. Yeni vakalarda 77 vatandaştan yarısından fazlası tedavisi halen sürerken ada genelinde HES uygulaması başladı. Günü birlik adaya gelen turizmciler ada içine alınmazken limanda zaman geçirip geri dönmek zorunda kaldılar.

Erol TAŞDELEN – Ekonomist www.bankavitrini.com yazarı

Görüntülenme: 15.566

İlgili Etiketler:Bozcaada COVID : Bozcaada'ya bak Türkiye'yi anla

Satış gücü çalışanlarındaki tutum farklılıkları

Markette fiyatlar el yakıyor

Okumaya devam et

Erol Taşdelen

Tekstil Sektörü sil baştan: Pamuk Yasaklanıyor, sağlıkçılar endişeli…

Tekstilin aşırı tüketim nedeni ile üretimi yetersiz hale gelen Pamuk ve Yün’ü terk ederek Pterol ürünü olan Polyester kumaşa geçmesi tartışmaları da beraberinde getirdi. Tesktil sektörü talebi karşılayabilmek ve maliyetleri düşürmek için Polyester ürünleri Çevreci ve Geri Dönüşüm savunması ile savunurken Toplum Sağlık uznamları sağlık açısından Petrol Ürünlerinin kansorejen etki yaptığını öne sürerek tekstilden tamamen yasaklanmasını savunuyor. Yasal düzenlemeler ise Petrol Ürünleri kullanmak isteyen üreticilerin lehine ilerliyor…

Yayınlanma:

1 gün önce

10/02/2025

Yazan:

Erol Taşdelen

Avrupa Birliği (AB), sağlıkçıların ciddi kaygılarını içeren itirazlarına rağmen çevre kirliliğiyle mücadele kapsamında Plastik ve Tekstil sektörlerinde köklü değişiklikler yapıyor.

2025 yılından itibaren PET plastikten üretilen şişelerin en az %25 oranında geri dönüştürülmüş malzeme içermesi zorunlu hale geliyor. 2030 yılında bu oran %50’ye çıkarılacak. Bunu yanında, doğaya atılmaması için plastik şişelerin kapaklarının tamamen çıkarılamaz şekilde tasarlanması da mecburi olacak.

Yeni düzenelmeler Tekstil sektöründe de büyük bir dönüşümü beraberimnde getirecek. AB’nin döngüsel ekonomi politikaları kapsamında, 2050 yılına kadar tüm tekstil ürünlerinin geri dönüştürülebilir olması planlanıyor. Bu çerçevede, pamuk gibi geri dönüştürülmesi zor doğal liflerin yerine, plastik şişelerden elde edilen Polyester kumaşların kullanımı teşvik edilecek.

GERİ DÖNÜŞÜM SEKTÖRÜ GÖZDE OLDU!

AB’nin Teksitlde Sürdürülebilir sloganı ile savunduğu Polyester ürünlerin Petrol kaynaklı olduğu gzö ardı ederek çevresel etkiler ile öne sürmesi ve bu yönde yasal düzenlemelere gitmesi Geri Dönüşüm Sektöründe faaliyet gösteren firmalara olan ilgiyi de artırmış durumda. Bu firmalar geri dönüşüm ürünlerin tekrar ekonomiye kazandırarak çevreye olumlu katkı sunduklarını savunurken yeni düzenlemeler bu firma ürünlerine olan talebi de artırmış durumda. Türkiye aynı zamanda AB ülkelerinin Geri Dönüşüm ürünlerini en fazla ithal eden ülkeler grubunuda yer alırken yerli çevreciler de bu ürünler o kadar kıymetli niçin bizim gibi ülkelere bu ürünleri gönderiyorlar eleştirilerini yapıyor.

SAĞLIKÇILAR ENDİŞELİ: PEROL ÜRÜNLERİ KANSOREJEN!

Düzenlemeler her ne kadar Çevreci ve Geri dönüşü teşvik edecek şekilde sunulsa da Sağlıkçıların yeni uygulama ile ilgili ciddi kaygıları var. Zira, başta PET’den elde edilen iplikler gibi Polyester ve Akrelik ipliklerin ana hammaddesi PETROL! PETROL’den elde edilen ipliğin direkt vücut ile temas temesi, güneş ışığına maruz kalması içindeki üretim aşamasındaki kiyasallar ile birleşince ciltte ciddi deformelere ve kansorejen maddeler içerdiği için direk İnsan hayatını tehdit ettiğine yönelik kaygılar da artmış durumda. Her ne kadar Tekstil Polyester ve Akrelik ağırlıklı kumaş ve ürün üretmeye yoğunlaşsa da bu ürünlerin İnsan hayatını tehdit edeceği yönündeki kaygıların da yersiz olmadığı buna karşılık Dünya Sağlık Örgütü’nün yeterli açıklama yapmaması ve tavır almaması eleştirilere neden oluyor.

SAVUNMA: PAMUK VE YÜN ÜRETİM YETERSİZ!

Doğal ve sağlıklı olan Pamuk ve Yün’ün maliyetler ve yetersiz üretilmesi nedeni ile Tekstilde kullanılması tercih dışına itilirken bunu çözümü ise az tekstil ürünleri tüketiminden geçiyor, fakat dünya genelindeki aşırı Tüketim Alışkanlığı yaratılması bu ihtiyacı karşılamak için alternatif yol arama arayışını tetikkiyor. AB’de kişi başına tekstil tüketimi yıllık 25 kg’a gelmiş durumda. Toplum yararına bildirimlerde bulunan Sağlıkçılar ise Tekstil tüketiminin düşürülerek tekrar doğal olana Pamuk ve Yün ürünlere dönülmesini savunuyor. Günümüz aşartlarında kısa sürede bunun olamayacağını fakat en azından iç çamaşırların Pamuk ve Yün ürünlerden seçilmesinin Petrol ürünü olan Polyerter kumaşların olumsuz etkisini azaltacağını savunuyorlar. Pamuk ve Yün ürünlerindeki fiyat artışı ise Polyester ürünlere olan tercihi artırmış durumda. Diğer taraftan petronden elde edilen kumaşlarda elektik, dayanıklılık gibi özellikler öne çıkarılarak tüketin de artırılmış durumda. Poliyester kumaştan yapılan ürünler ayakkabı sektöründen, konfeksiyone, ev tekstilinden araç kumaşlarına kadar birçok sektöre yayılmış durumda…

Erol TAŞDELEN-Ekonomist www.bankavitrini.com

Görüntülenme: 5.884

Okumaya devam et

Erol Taşdelen

KIRIK CAM TEORİSİ NEDİR?

Yayınlanma:

2 gün önce

09/02/2025

Yazan:

BankaVitrini

Kırık Cam Teorisi , 1982 yılında James Q. Wilson ve George L. Kelling tarafından ortaya atılan bir alışkanlık ve kriminoloji teorisidir. Teorik olarak, küçük oranların dağılımının ve suçların önlenmemesi durumunda daha büyük suçların ve sosyal dağılımın kaçınılmaz hale gelmesi savunur.

Teorinin Temel Mantığı

Teorinin adı, bir binadaki kırık bir camın tamir edilmemesi halinde diğer camların da kırılmaya başlaması fikrinden gelir. Eğer bir mahallede veya şehirde küçük suçlar ve değişmeler (grafiti, terk edilmiş binalar, çöp odaları, gürültü yasak vb.) kontrol belgesi alınmazsa, bu durum bölgedeki suç oranlarını arttırır ve daha büyük suçlara zemin hazırlar.

Örnekler ve Uygulamalar

New York Metrosu (1990’lar)
- New York’ta metro istasyonlarında küçük suçlarla mücadele edildi: kaçak binişler engellendi, duvarlardaki grafitiler temizlendi, dilencilik azaltıldı. Sonuç olarak metrodaki suç oranları ciddi şekilde düştü .
Şehir Güvenlik Politikaları
- Teorik olarak bazı şehirlerde polis güçlerinin sıfır tolerans politikası uygulamasına yol açtı. Küçük suçların sert şekilde cezalandırılmasıyla, daha büyük suçların önüne geçilmesi amaçlandı .

Eleştiriler

Aşırı Polis Gücü Kullanımı: Bazı durumlarda, küçük suçlara sert cezalar hukukunun orantısız polis olaylarına ve sosyal adaletsizliğe yol açtığını savunuyor.
Ekonomik Faktörlerin Göz Ardı Edilmesi: Teori, suçun yalnızca şiddetlendirilmesinden kaynaklanıp devam ederken, yoksulluk, işsizlik ve eğitim eksikliği gibi temel nedenler göz ardı edildiği için eleştiriliyor.

Sonuç

Kırık Cam Teorisi, özellikle şehir güvenlik politikaları ve suç önleme stratejisi açısından önemli bir yaklaşım sunmuştur. Ancak, sosyal adalet ve ekonomik faktörler göz önünde bulundurulmadan insanlarda tartışmalara yol açabilmektedir.

KIRIK CAM TEORİSİ’NİN İŞ DÜNYASINDA NE ANLAMA GELİR?

Kırık Cam Teorisi , iş dünyasında kurumsal disiplin, iş etiği ve marka itibarı açısından önemli çıkarımlar sunmaktadır. Küçük porsiyonlukların veya etik ihlallerin zamanında düzeltilmemesi, daha büyük problemler ve krizler doğurabilir .

İş Dünyasında Kırık Kam Teorisi’nin Uygulamaları

1. Şirket Kültürü ve Disiplin

Küçük kuralsızlıklar (örneğin, çalışanların işleri sürekli geç gelmesi, küçük etik ihlaller, dikkatsiz müşteri hizmetleri) dikkate alınmasalar, daha büyük süreçlere dönüşebilir.
Örnek: Bir ofiste çalışanların sürekli olarak iş disiplinini ihlal etmesi (mesaiye geç kalma, küçük basınçlar, sorumsuzluk) ile genel bir disiplinsizliğe ve düşük verimliliğe yol açabilir .

2. Müşteri Memnuniyeti ve Marka İmajı

Küçük müşteri şikayetlerine önem verilmezse, anlık müşteri memnuniyetsizliği artar ve marka imajı zarar görür.
Örnek: Bir restoranın küçük hijyen problemlerini görmezden gelmesi, “sağlıklı skandallarına veya müşteri kaybı nedeni”.

3. Şirket İçindeki Etik Kurallar ve Yolsuzluk

Küçük çaptaki etik ihlalleri (masraf raporlarında küçük sahtekarlıklar, rüşvetin normalleşmesi) büyük yolsuzluklara dönüşebilir.
Örnek: Bir şirket, çalışanların fatura şişirme gibi küçük usulsüzlüklerini görmezden gelir, ileride büyük değişiklikler mali dolandırıcılıklara yol açabilir.

4. Operasyonel Verimlilik ve Kalite Kontrol

Küçük kalite sorunlarına veya paketlere aksaklıklara zamanında müdahale edilmezse, müşteri kaybı ve maliyet artışı kaçınılmaz hale gelir.
Örnek: Bir üretim birimi küçük üretim hataları düzeltilmezse, büyük farklılık kalite sorunlarına ve ürün geri çağrılarına yol açılabilir.

5. Liderlik ve Çalışan Motivasyonu

Yönetimin küçük hataları tolere etmesi, çalışanların motivasyonunu düşürebilir ve profesyonellik standartlarını güçlendirebilir.
Örnek: Bir yöneticinin sürekli olumsuz bir tutum sergilemesi veya çalışanlarına adil davranmaması, şirket içinde güvensizliğe ve yüksek işten ayrılma bölümlerine yol açabilirsiniz.

Sonuç

İş dünyasında Kırık Kamera Teorisi , küçük sorunların erken tespit edilip iyileştirilmesinin arttırılmasını vurgular. Küçük hatalar ardı ardına, kurumsal kültürde bozulmalara, verimlerin azalmasına ve hatta ekonomik krizlere neden olabilir . Bu nedenle, küresel disiplin, kalite kontrol ve etik kurallar konusunda sıfır tolerans politikası uygulaması uzun vadeli sürdürülebilir başarıya sahiptir.

Görüntülenme: 4.620

Okumaya devam et

BANKA ANALİZLERİ

BANKACILIK SEKTÖRÜ 2024: Karsız Büyüdüler!

2024 yılı bankalar için sıkıntılı olmaya devam etti. Sık sık değişen tebliğ ve mevzuatlar bankaları temkinli olmaya iterken; kredi tarafındaki sınırlama önlemleri, mevduat karşılıklarındaki değişikliler; vergi oranlarının artması, sendikasyon kredi bulmadaki zorluklar sektörü zorlayan unsurlardan oldu… Özellikle beklentilerin satın alındığı Ticari İşlemlerdeki pozisyonlar karlılıkları direkt etkilediği görüldü…

Yayınlanma:

1 hafta önce

02/02/2025

Yazan:

Erol Taşdelen

BDDK Bankacılık sektörü 2024 yıl sonu mali verileri yayınlandı. Veriler Türkiye’de faaliyet gösteren bankaların toplamından oluşuyor. İlk dikkat çeken veri, Sektör 2023 yılına göre bilançoyu %39 büyütürken, Net Karlılık sadece %6 büyüdü. Enflasyona göre realize edildiğinde gerçekte sektörün zarar ettiğini söylemek yanlış olmayacak.

SEKTÖRDE BİLANÇO BÜYÜMEYE DEVAM ETTİ

2023 sonunu 23,5 trilyon TL bilanço büyüklüğü ile kapatan Bankacılık Sektörü 2024 yılında %39 büyüme ile 32,6 trilyon TL hacme ulaştı. 2023 yılını 11,6 trilyon TL Kredi hacmi ise %37 büyüyerek 16 trilyon TL seviyesine ulaştı. Buna karşılık 192 milyar TL’lik Takipteki Alacaklar %53 büyüme ile 293 milyar TL hacmine ulaşmış durumda. Bu tutar içinde yıl içinde Varlık Yönetim Şirketlerine devir yapılan alacaklar düşünüldüğünde sektörün gerçek takip tutarı açıklananın üzerinde oldu. Sektör 2023 yılında Beklenen Zarar Karşılılarına 469 milyar TL ayırırken 2024 yılında %15 artışla 541 milyar TL hacmini aşmış durumda.

2023 sonunu 14,8 milyar TL Mevduat hacmi ile kapatan sektör, 2024 yılında %27 büyüme ile 18,9 trilyon TL Mevduat hacmine ulaştı. Toplam Mevduatın %33,8’ine denk gelen 6,4 trilyon TL’lik kısmı ise vadesiz mevduattan oluştu. 2023 sonunda 2,1 trilyon TL olan Özkaynaklar da %35 artış ile 2,9 trilyon TL seviyesine yaklaşmış durumda.

Resim

BİLANÇODAKİ BÜYÜME NET KARLILIĞA TAŞINAMADI

Sektör 2024 yılındaki bilanço büyümesine karşılık sektörünün bunu Net Karlılığa taşıyamadığı görüldü. 2023 yılında 620 milyar TL Net Karlılık açıklayan sektör 2024 yılında sadece %6 büyüme ile 659 milyar TL Net Karlılık seviyesinde kaldı. Karlılığın düşüşünde Ticari İşlem Gelirlerindeki anormal düşüş ve zararlar etkili olurken; sektörün 2023’deki 187,5 milyar TL Personel Giderinin 346,6 milyar TL’ye çıkması; Toplam Faiz Dışı Giderlerin 807 milyar TL’den 1,3 trilyon TL’ye çıkması gibi genel giderlerindeki artışın da etkili olduğu görüldü.

YERLİ ÖZER SERMAYELİ BANKALARDA KAR EROZYONU YAŞANDI

Kamu ve Yabancı Sermayeli Bankalara göre daha fazla Bilanço büyümesini sağlayan Yeli Özel Sermayeli Bankalar, bu büyümeye rağmen tam anlamı ile Kar erozyonu yaşadığı görüldü. Sektör 2024 yılında bilançosunu %39 büyütürken Yerli Özel Bankalarda bilanço %33 büyümede kaldı. 2023 sonunu 6,9 trilyon Bilanço büyüklüğü 9,2 trilyon TL’ye yükseldi. Mevduat ise 4,1 trilyon TL’den %29 büyüyerek 5,3 trilyon TL seviyesine ulaştı. Bu büyümeye karşılık 2023 yılını 228 milyar TL Net karlılık açıklayan sektör 2024 yılında %38 düşüş ile 141 milyar TL Net Karlılıkta kaldı. Özel Sermayeli Bankalardaki Kar Erozyonunda Net Faiz Gelirini artıramama yanında Ticari İşlemlerdeki Kambiyo ve Türev işlemlerdeki zarar büyüklüğünün etkili olduğu görüldü.

YABANCI SERMAYELİ BANKALAR BİLANÇO BÜYÜMESİ SEKTÖR ORTALAMASININ ALTINDA KALDI

Yabancı Sermayeli Bankalar 2023 sonunu 5,9 milyar TL Bilanço büyüklüğü ile kapatırken 2024 yılında sadece %10 büyüme ile 6,4 trilyon TL büyüklüğe ulaştı. Sektör ortalamasının %39 olduğu düşünüldüğünde bu büyüme sektörün oldukça altında olduğu dikkat çekti. Aynı şekilde Krediler sektörde %37 büyürken Yabancı Sermayeli Bankalarda %18 büyüme ile 2,8 trilyon TL’den 3,3 trilyon TL’ye ulaşabildi. Mevduatta ise 2023 seviyesi olan 3,7 trilyon TL korunurken reel olarak bu durum küçülme anlamına gelmekte. Bu duruma karşılık Yabancı Sermayeli Bankalar karlılıkta %6 olan sektör ortalamasının 3,5 katı %21 artış ile fazla kar artışı sağladı. 2023 yılında 173 milyar TL karlılıklarını %21 artırarak 209 milyar TL seviyesine yükseltti.

KAMU BANKALARI ORTALAMANIN DÖRT KATI KAR ETTİ

Bankacılık sektörünün 32,6 Trilyon TL’lik Aktif büyüklüğünün %38’i; 16 trilyon TL olan Kredi hacminin %37’si; 18,9 trilyon TL olan mevduatının %42’si Kamu Bankaları taşımakta. 2024 yılında Bilanço büyümesi sektör ortalamasını atında sınırlı kalsa da Karlılıkta Yabancı ve Yerli Sermayeli Bankalara göre artış oranının daha iyi oldu.

2023 sonunu 10,7 trilyon TL Bilanço büyüklüğü ile kapatan Kamu Bankaları %16 büyüme ile 2024 sonunda 12,4 trilyon TL hacme ulaştı. 5,6 trilyon TL olan Kredi hacimsel büyüme ise sınırlı kalarak sadece %6 büyüde ve 5,9 trilyon TL seviyesinde kaldı. Buna karşılık Takipteki alacaklar ise %51 artarak 61 milyar TL’den 92 milyar TL seviyesine; Beklenen Zarar Karşılıkları da 189 milyar TL’den 199 milyar TL seviyesine ulaştı. Toplam Mevduat ise %15 artarak 6,9 Trilyon TL’den 8 trilyon TL ‘ye yükseldi.

Kamu Bankaları Bilanço büyümesi diğer banka ve sektöre göre sınırlı olmasına rağmen kar artışı %6 olan sektörün üzerinde oldu. 2023 yılını 125 milyar TL Net karlılıkla kapatan Kamu bankaları 2024 yılında %25 artış ile 156 milyar TL seviyesinde kapadı. Kamu Bankalarındaki Kar artışının nedeni ile bankaların Bilanço ve Faaliyet Raporları açıklaması ile ortaya çıkacak ve ayrı yazı konusu olacak.

Kısaca, Özel Sermayeli Bankalar sektör ortalamasının üzerinde bilançoyu büyütmesine rağmen bunu Karlılığa taşımada zorlandığı; Yabancı Sermayeli ve Kamu Bankalarının bilanço büyümelerinin sınırlı kalmasına rağmen Karlılığı sektör ortalamasının üzerinde gerçekleştirdiler. 2024 yılında YAPI ve KREDİ BANKASI’nın ve 2025 başında ŞEKERBANK‘ın satışı ile görüşmelerin sonuçsuz kalması ise akıllarda kalan haberler oldu. 2025 yılında Bazı bankalarda üst yönetim değişiklileri ve bazı bankaların el değiştirmesi ise sürpriz olmayacaktır.

Erol TAŞDELEN– Ekonomist www.bankavitrini.com