Başlıktaki soruyu ilkokul ikiye giden, yedi yaşındaki oğluma sordum. İki listeyle cevap verdi. ‘God ve Atatürk’ ilk listenin ilk sırasındaydı. ‘Neden God’, diye sorunca, oğlum “Amerika’da hep God, diyorlardı” dedi. Gerçekten de ABD’de sabahları okunan antta God geçiyordu ve Ulaş ilkokul birinci sınıfı geçen yıl Amerika’da okumuştu. Şimdiyse ikinci sınıfa İstanbul’da başlamıştı. Okullarda Atatürk ismini de sık duyması Ulaş’ın listesinde Atatürk’ün olmasını açıklıyordu. Bu ilk liste şöyle devam ediyordu: babam, cumhuriyet, annem.

Neden God, neden Atatürk, sorularımın etkisiyle olsa gerek Ulaş ilk listesini silip ikinci, son listesini şöyle oluşturdu:

Kendim

Annem

Babam

Cumhuriyet

Atatürk

God

28 Ekim 2023 Cumartesi sabahı evde kahvaltıyı beklerken oğlumla aramızda geçen bu diyalog ve onun cevaplarını nasıl yorumlamalı? Çocuklar neye maruz kalıyorlarsa o şeyler tarafından şekillendiriliyorlar. (Bu durum yetişkinler için de aynı ya.) Kültürün, ideolojik aygıtların insanı korkutan, sinsi gücünü gösteriyor. İktidarın eğitimi dinselleştirmesini; anaokullarına kadar din dersi koyma, mescit açma teşebbüslerini… daha bir sürü şeyi açıklıyor.

Oğlumun ikinci, nihai listesinin beni sevindirdiğini gizleyemem. Somuttan soyuta yaptığı sıralama yaşına uygun, sağlıklı bir sıralama oldu bence. Listenin başına kendisini koymasının çok doğru olduğunu, çünkü hayatı boyunca hep, en çok ‘kendisiyle’ beraber olacağını, söyledik.

Çocuklarımızı sakınalım, koruyalım. Ama bu işi tek başımıza yapamayız. Sağlıklı, özgür ve dünyaya evrenselce bakıp yaşayan çocukların geleceği imece ve dayanışmadan geçiyor. ‘Yazıklar olsun/ cumhuriyetin ışığında yürüyüp de/ cumhuriyetle savaşanlara’ demenin ötesine geçelim: bir araya gelelim, yan yana duralım iyi, özgür, mutlu, canlılara yakışır bir gelecek için, soygun ve zulüm hepimizi çürütmeden.

Abbas Karakaya

28 Ekim 2023, Çekmeköy