Son dönemde farklı muharebe sahalarında kullanım örnekleri görülen FPV (First Person View) dronlar, pilotun, dronun kamerasından gerçek zamanlı olarak aldığı görüntüyü bir sanal gerçeklik gözlüğü ya da monitör aracılığıyla izleyerek hava aracını yönlendirmesine imkan veriyor. FPV dronlar, pilotun sanki dronun içindeymiş gibi uçma ve kullanma deneyimi yaşamasına olanak sağlıyor. Pilotlar bu sayede dronla hassas manevralar yapabiliyor, engellerin arasından kolayca hareket edebiliyor.

İnsansız hava aracı üreticilerinden Robit Teknoloji, bir süredir kamikaze yeteneğine sahip dronlara yönelik çalışmalar yürütüyor. Bu çalışmalar sonunda, AZAT FPV kamikaze dron seri üretime hazır hale getirildi.

Robit Teknoloji, talepleri dikkate alarak 4 ülkeden heyetlerin katılımıyla teknoloji gösterimi gerçekleştirdi. Operatör tarafından gözlükle kontrol edilen AZAT, belirlenen hedeflere ulaşıp üzerindeki patlayıcıları aktifleştirerek görevini başarıyla tamamladı.

Gürültüsüz çalışan AZAT, 4 kilometreye kadar uçuş menziline sahip ve 15 dakika havada kalabiliyor. Değiştirilebilir anten setiyle farklı koşulların gerektirdiği şartlara uyumlu hale getirilebilen AZAT, yerli imkanlarla oluşturulan uçuş kontrol yazılımıyla güvenli şekilde görevini tamamlayabiliyor.

Üçlü koruma kalkanına sahip AZAT, GPS gerektirmeyen sistem tasarımıyla görev yapıyor. Data link bağlantısı kesilse bile operatör gözlüğü ile takip ve kontrol edilebiliyor. Yapay zeka desteğiyle hiçbir bağlantı olmadan önceden belirlenen hedefe saldırı yapabiliyor, hedef belirlenmemişse kendini imha edebiliyor.

AZAT, 500, 750 ve 1000 gram faydalı yük taşıyabilen versiyonlara sahip bulunuyor.

Heyetlerden “tam not” aldı

Robit Teknoloji Elektronik Sistemler ve Saha Operasyonları Koordinatörü Ziya Cogen, AA muhabirine yaptığı açıklamada, FPV dron AZAT’ın millilik oranının yüzde 80’e ulaştığını, yerli imkanlarla tasarlanıp, üretildiğini vurguladı.

Saha testi kapsamında 3 farklı senaryoda uygulama yaptıklarını anlatan Cogen, bunları 4 ülkeden heyetlerin izlediğini belirtti. Cogen, şöyle konuştu:

“Testlerden ikisi başarılı oldu. Bir tanesi anti personel üzerine yapılmış bir patlama testiydi. Dar alanlarda mevzilenmiş düşman unsurlarının ortadan kaldırılmasıyla ilgili bir testti. İkincisi bir hava hedefinin vurulmasıyla ilgili bir testti. Bu iki testimiz de başarıyla sonuçlandı.

Bundan sonra AZAT sahada çalışırlığını kanıtlamış bir ürün haline geldi. Bu testlerden önce defalarca sahada test edilmiş bir ürün. Bu testler doğrultusunda tasarımlarda revizyonlar yapıldı. Heyetlerin fikirleri, saha personellerinin önerileriyle, geri dönüşlerle geliştirildi. Artık AZAT tasarımını, doğruluğunu kanıtlamış bir ürün. Heyetlerimizden de tam not aldık. Artık seri üretime hazır bir ürün var elimizde.”

AZAT’ın FPV konseptinde hazır, hızla toparlanabilecek bir ürün haline geldiğini ifade eden Cogen, şu değerlendirmelerde bulundu:

“AZAT’ın bataryası, mühimmatı, tasarımı, mekanik tasarımı, elektronik kartları ve bunların üzerinde koşan yazılımları tamamıyla bizim mühendislerimiz tarafından geliştirilen bir sistem. AZAT’ın tüm elektronik sistem bileşenleri, donanım, uçuş ve tahrip yazılımları yerlileştirildi. Geliştirilen uçuş kontrol kartından video haberleşme kartına, can güvenliği için özel geliştirilen tahrip modülüne kadar birçok teknolojik alanda alt bileşenler yerli olarak üretildi. Bu alanda ithal ürünlere geçit vermeden AZAT, ülkemizde üretilip dünyaya ihraç edilen bir konsepti ticari olarak başarmayı hedefliyor. Yüzde 80 millilik böyle bir üründe ciddi bir oran. Milli olmayan ekipmanlar tekrar kullanılabilir kumanda ve gözlük. İlerleyen yıllarda tamamıyla millileştirmeyi düşündüğümüz bir sistem.

Rakiplerine göre harp sahası için tasarlanan bu konsept ürün, ilerleyen dönemde sürü dron ve farklı hedef türlerine göre çeşitlendiriliyor. Jammer altında çalışma önemli bir yetenek. AZAT bu konudaki harekat kabiliyetini de kanıtladı.”

“Kuvvetin ihtiyacı neyse karşılayacak”

Bu tarz hızlı dronlarda stabilizasyon sağlamanın zor olduğuna, bu nedenle yüksek pilot yeteneğine ihtiyaç duyulduğuna işaret eden Ziya Cogen, AZAT’taki yazılım, elektronik ve dengeleyici sistemlerin, kullanıcıya, çok fazla yük düşürmeden, kısa bir eğitim süreciyle kullanıma imkan verdiğini söyledi.

Dar ve zor arazi şartlarında bir tehdit algılandığında AZAT ile hızla sahaya intikal edilip düşük risk ve maliyetle müdahale edilebildiğini anlatan Cogen, şunları kaydetti:

“Bugün mühimmat olarak anti personel ve hava tehditlerine yönelik 2 çeşit patlayıcı denedik. Bunun dışında anti tank ve benzeri farklı patlayıcı tipleriyle de görev yapmaya imkan sağlıyor. Kuvvetin ihtiyacı ne yöndeyse tamamını destekleyebilecek. Yaklaşık 1 kilogram patlayıcı taşıma kapasitesiyle hemen hemen tüm patlayıcı tiplerini burada kullanmaya olanak sağlayabiliyor. Çoklu mühimmat kullanım konseptiyle 3 mühimmatı beraberinde taşıyabiliyor.”

Ziya Cogen, AZAT için çok sayıda ülke ile ihracat görüşmeleri yürüttüklerine işaret ederek, “AZAT ilk ihracatını yapmak üzere, böylelikle Türk savunma sanayisi için ilk FPV dron ihracatını yapan firma olmayı hedefliyoruz.” diye konuştu.

AA

Türkiye’de elektrikli araç piyasası hızla büyüyor. Öyle ki Türkiye, bu konuda dünyanın birçok ülkesinden çok daha hızlı ilerliyor. Ancak elektrikli araçları enerji sektöründen altyapı üretimine, şarj istasyonlarına kadar birçok başlıktan bağımsız düşünmek mümkün değil. Konuyla ilgili ciddi bir açıklama, işin uzmanından geldi. Elektrikli araçların şarj sistemlerinde dev kabloların temel içeriği olan bakırın Türkiye’deki en büyük tedarikçilerinden Bakırsan’ın içinde bulunduğu Toptaş Holding’in Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Toptaş, elektrikli araç piyasasında yaşanacak önemli kırılmalara dikkat çekti. Elektrikli araç şarj istasyonlarının ikinci nesle geçişe hazırlandığını hatırlatan Toptaş, fakat çağrı cihazlarının patlaması, ertesi gün de telsiz cihazlarının infilak etmesinin ardından durumun değiştiğini, “uzaktan kontrol edilebilirlik” durumunun gerçek bir tehdit olduğunu ve elektrikli araç piyasasının açığının da bu olduğunu belirtti.
Kendilerinin enerji sektörünün ihtiyacı kabloların üretiminde ana aktörlerinden olduğuna dikkat çeken Uğur Toptaş, “Yani enerjinin kablosu ham madde olarak bizden geçiyor diyebiliriz. Elektrikli araçlar trend oldu şu anda bu elektrikli araçlarımızın bir de şarj istasyonları var. Bir süredir yeni nesil şarj istasyonu arayışları için ar-ge çalışmaları var. Biz firmalara zenginleştirilmiş özel tipte bir bakır tedariği yapıyoruz” dedi. Önceki gün Lübnan’da Hizbullah’ın iletişim kurmak için kullandığı çağrı cihazlarının patlaması sonucu en az 9 kişinin ölmüş, 3 bine yakın kişinin de yaralanmıştı. Dün de Hizbullah’ın kullandığı telsizler uzaktan erişim yöntemiyle patlatıldı ve 14 kişinin ölmesine, 500’den fazla kişinin de yaralanmasına sebep oldu. Benzer bir durumun elektrikli araç piyasası için de geçerli olduğunu hatırlatan Toptaş, “Elektrikli araçlarda bazı markalar karar alıp çalışmalarına ara verdiler” dedi.

ELEKTRİKLİ ARAÇ ÇALIŞMALARINA NEDEN ARA VERİLDİ?

Çalışmalara ara verilmesinin nedenini de anlatan Uğur Toptaş, “Yaydığı manyetik alan yüzünden kullanıcılarına baş ağrısı şikayetiyle hastaneye başvurma yoğunluğu yaşatmasından dolayı, bu araştırmalarını ve geliştirmelerini durdurma kararı aldı birçok firma. Elektrikli araçlar bundan 2 ay öncesine kadar çok yüksek bir trend olduğundan dolayı şarj istasyonları yeni nesil yani ikinci nesle geçmeye çalışıyordu. Fakat çağrı cihazı olayından sonra olay nereye gidecek, açıkçası belirsiz” ifadelerini kullandı.

‘ŞARJ İSTASYONU ÇALIŞMALARININ DA DURDURULACAĞINA İNANIYORUM’

Enerjinin lojistik kısmının bakırla çözüldüğünü, başka hiçbir metalin alternatif olamadığını belirten Toptaş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Toptaş, “Daha doğrusu optimal maliyet ve optimal enerji tasarrufu bakırda sağlanabiliyor. Ayrıca optimal iletkenlik de bakırda bulunduğu için bakır kullanılıyor” dedi. Şimdilerde elektrikli araç üreticilerinin temel tartışma ve araştırma konusunun yeni nesil şarj istasyonları olduğunu belirten Toptaş, “İki gün önce konuşuyor olsaydık eğer ben bununla ilgili daha pozitif düşüncelere sahip olurdum. Şu anda elektrikli araçlarla ve bu şarj istasyonlarının ar-ge’leriyle alakalı çalışmaların durdurulacağına inanıyorum. İki tane sebebi var. Ana sebep, kullanıcılarda ortaya çıkardığı baş ağrısı ve diğer sağlık problemleri. Sağlık da her şeyden önce geliyor burada. Ne aracın ekonomikliği ne aracın başka bir özelliğinden daha önemsiz değil. Öte yandan bir de elektrikli araçların başka bir şekilde kontrol edilebilme tehdidi söz konusu. Bundan dolayı ben ilginin ve tercihin azalacağına inanıyorum elektrikli araçlarda” değerlendirmesini yaptı.

TOPTAŞ: ABD MANUEL VİTESLİ ARAÇLARI TOPLUYOR

2024 itibarıyla teknoloji savaşlarının bambaşka bir evreye taşındığına da dikkat çeken Uğur Toptaş, Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) dünyadan manuel vitesli araç topladığını ve bunun teknoloji savaşlarının ne kadar yakıcı hale geleceğinin bir fragmanı olduğunu söyledi. Toptaş, “ABD’nin bu uygulaması özellikle de 2024 yılının Mart ayında yaşanan güneş patlamasının ardından hareketlendi. Hala da uygulama devam ediyor. Bunu okumak ve gelecekte yaşanacakları bu paralelde değerlendirmek önemli” diye konuştu.

TÜRKİYE’DE TEKNOLOJİ DEVRİMİ: KARANLIK FABRİKALAR’ GELİYOR!

Türkiye’nin bakır üretiminde de önemli gelişmeler yaşandığını belirten Uğur Toptaş, “Bakır üretim tesisleri yeni nesle evriliyor artık. Karanlık fabrikalar oluşturulmaya başlıyor. Hatta bir tane tesis var tahminen 6 ay sonra faaliyete girecek. Türkiye için teknolojik bir devrim diyebilirim. Endişe ediyoruz onlarda da ne kadar başarıya gidebilecekler, Türkiye’de bir ilk olacak çünkü. Bizim sektörün de, sanayinin de teknolojiyle entegre olup bir an önce karanlık fabrika meselesini çözmesi gerekiyor” dedi. Uğur Toptaş, karanlık fabrikaların çalışma mantığını şöyle anlattı:

“Normalde içerde bulunan işçinin, personelin yapmış olduğu işleri yapan robotik ekipmanlar var. Yani örnek veriyorum, malzeme geldi bunu alıp işleyip bir noktaya getireceğiz, bunun geçeceği etaplar için malzemenin bir yerden alınıp bir yere indirilmesi otomatik ekipmanlarla yapılacak. Diğer tarafta, işlenirken çıkan ürünün kalıplarından ayrılması, atılması, diğer tarafa aktarılması… Eskiden 60-70 kişinin götürdüğü işi sadece operatör olarak 4-5 kişinin götüreceği bir durum bu. Elbette istihdam olarak bakıldığında bir dezavantaj ama birçok sektör var, birçok meslek var. Bu kalıcı bir problem olmaz. Maliyetlerin aşağıya düşmesi, perakendede halkı rahatlatacak bir operasyon olduğu için destekliyoruz.”

‘KONUT FİYATLARINI BİLE DÜŞÜRÜR’

Sanayideki bu gelişmelerin konut fiyatlarına bile etkisinin olacağını savunan Toptaş “Teknolojik olarak gelişmek her zaman, bence insanoğlu adına faydalı bir şeydir. Maliyet olarak da faydalıdır. Bu şekilde devam edilmesi gerekiyor” dedi.

TÜRKİYE’NİN DEV TÜKETİM MADDESİ: BAKIR

Türkiye’nin bakır tüketim hacminin yıllık 500 bin ton olduğunu vurgulayan Bakırsan Bakır Sanayi kurucusu Uğur Toptaş, “Cevherden elde ediyoruz biz bu bakırın bir kısmını ama küçük bir kısmını… Geri kalanını dünyadan ithal ediyoruz. Bu tekniklere yatırımlar bu senelere kadar çok zayıftı. Yapılmaya başlandı ama devletin teşviklerinin arttırılması gerekiyor. Ciddi bir potansiyelimiz var. Bununla alakalı yer altı madenlerimiz çok zengin. Sadece yatırım maliyetleri çok yüksek. Fakat üretim olarak dünyada şu anda iyi bir aktörüz” ifadelerini kullandı.

‘RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI TÜRKİYE’NİN ÖNEMİNİ ARTIRDI’

Dünyadaki bakırın yüzde 30’unu Rusya’nın ürettiğini ve buradan dünyaya dağıldığını belirten Toptaş, “Malumunuz Rusya-Ukrayna Savaşı’ndan dolayı da Rusya’nın zaten bir partneri olduk. Onların bakırları genellikle Türkiye tarafında kullanılıyor. Burada işleniyor, buradan ihracat yapılıyor. Bundan dolayı Türkiye’nin önemi 3 ise 6’ya, 7’ye, 10’a yükselmiş diyebiliriz bu noktada. Tabii savaş üzücü bir olay. Tabii ki bu savaşın bir an önce bitmesini, bu problemlerin ortadan kalkmasını istiyoruz. Çünkü bu savaş orada bölgesel olarak gözükse de bu biraz da kontrollü bir bölgesel savaş olmaktan çıkıyor. Dünyadaki aktörler ortada, diğer ülkeler ortada konuya müdahil olan. Bunların çözülmesi ve dünyanın bir an önce barışa gitmesini temenni ediyoruz. Ancak bu savaş Türkiye’nin sanayi üretimindeki değerini de bize göstermiş oldu” dedi.