Visa, 1984 yılında Türkiye’nin ilk uluslararası kredi kartının Visa logosuyla pazara sunulmasından bu yana Türkiye’deki varlığının 40. yılını kutladı. Şirket yaptığı değerlendirmede, 40 yıl süresince Visa’nın ekonomiye katkıları, Türkiye teknoloji transferleri ve yatırımları ile Türkiye’den çıkan yenilikçi ödeme çözümlerine vurgu yaptı. Visa’nın global liderleri de şirketin 40. yıl kutlamalarında Visa Türkiye’deki liderlik ekibi, üye banka ve finans kuruluşları ile bir arada olmak için Türkiye’ye geldi.

Konuya ilişkin açıklama yapan Visa Global Pazarlar Grup Başkanı Oliver Jenkyn, “Visa’nın Türkiye’deki 40 yıllık varlığı, bizi gururlandıran önemli bir kilometre taşı. Genç ve teknolojiye meraklı nüfusu ve ödemeler sektörünün süregelen inovasyon iştahı ile Türkiye, faaliyet göstermek için heyecan verici bir ülke olmasının yanı sıra, Visa için de kilit pazarlardan biri konumunda. 40 yıldır ticaretin geleceğini şekillendirmek üzere birlikte çalıştığımız ve inovasyon yarattığımız tüm iş ortaklarımızı kutlarım. Türkiye’deki yolculuğumuz ilk günkü enerjimiz ve bağlılığımızla devam ediyor. Önümüzdeki 10 yılın neler getireceğiniz görmek için sabırsızlanıyoruz.” dedi.

Visa Türkiye Genel Müdürü Samile Mümin ise, “Visa’nın Türkiye’deki 40 yıllık yolculuğuna bakıldığında, Türkiye’deki kartlı ödemeler tarihçesinin adım adım şekillenişini görmek mümkün. İmprinter cihazlarından POS’lara, manyetik bantlı kartlardan çipli, temassız ve dijital kartlara evrilen sürecin her aşamasında Visa, Türkiye’de ödemeler ekosisteminin gelişiminde kilit rol oynarken ekonominin dijitalleşmesinde de itici güç oldu. Önümüzdeki on yıla ödemeleri daha ileri taşımanın, ekosistem için güven sağlamanın, işletmelerin ve toplumun gelişimini desteklemenin, dijital ticaretin ve para hareketlerinin geleceğini şekillendirmek için ürün ve hizmetler geliştirmeye devam etmenin heyecanıyla adım atıyoruz.” şeklinde konuştu.

Dijital ödemelerin ekonomik büyümeye katkısı

Dijital ödemeler, dünyada ve Türkiye pazarında ekonomik büyüme ve inovasyonun itici gücü konumunda. Visa, 40 yıldır Türkiye’nin dijitalleşme yolculuğuna destek olmak üzere finans kurumları ve iş ortaklarıyla birlikte iş birliği yaptı. Dijital ödemeler, aynı zamanda kayıtlı ekonominin de olmazsa olmaz unsurlarından biri. Araştırmalar, dijital ödemelerin ekonomideki payı arttığında kayıt dışı ekonominin azaldığını, ekonomik büyüme ve istihdam üzerinde olumlu etki yarattığını gösteriyor.

Türkiye’deki kart kabul ağının yaygınlığı, Visa’nın getirdiği uluslararası işlerlik ve ile dünyanın en gelişmiş güvenlik ürün ve hizmetleriyle korunan ödeme altyapısı sayesinde turistler 40 yıldır Türkiye’de ödemelerini güvenle gerçekleştiriyor. Türkiye’de yabancı Visa kartlarıyla yapılan ödemeler, ülke ekonomisine her yıl milyarlarca dolar değerinde döviz girişi sağlıyor. Visa Akdeniz Turizm Analizine göre 2023 yılı, Visa kartlı ziyaretçi sayısında yıllık yüzde 20, Visa kartları ile yapılan turist harcamalarında ise yüzde 16 artışla, Türkiye’de turizmde rekorlar yılı oldu. 2018-2023 yılları arasındaki son 5 yılda, yabancı kartlarla yapılan ortalama harcamalar Akdeniz Havzasında yaklaşık 2 katına çıkarken, Türkiye’de 3 kata yakın büyüklüğe ulaştı.

Teknoloji ve inovasyon yatırımları ile know-how transferi

Visa, Türkiye’deki yolculuğu boyunca teknoloji alanında pek çok yeniliği Türkiye’ye getirdi. Visa Token Service teknolojisini devreye almak üzere, Türkiye’nin verisini Türkiye’de saklayacak şekilde ülkemizde inşa edilen veri merkezi 2022 yılında hayata geçti. Token’lar, kart sahibinin hassas verilerini benzersiz bir dijital kodla, değiştiriyor ve sahteciliği azaltmak üzere ekstra bir güvenlik katmanı sağlıyor. Bunun yanı sıra Visa, 2021’den bu yana 30’a yakın ilde şehir içi toplu ulaşımda temassız ödemeleri devreye aldı ve Türkiye’deki illerin yarıdan fazlasını kapsama hedefiyle çalışmalarını sürdürüyor. Şirket, küçük işletmelerin dijital ticaretin getirdiği avantajlardan yararlanarak büyümesini desteklemek için akıllı telefonları POS terminallerine dönüştüren ve küçük işletmelerin basit bir dokunuşla temassız ödeme kabul etmelerini sağlayan Tap to Phone çözümünü de hayata geçirdi. Visa’nın Türkiye’deki 40 yıllık yolculuğuna bakıldığında teknoloji alanında Türkiye’ye önemli başka katkıları da dikkat çekiyor. Şirket 1993 yılında uygulamaya alınan BKM Switch sisteminde Türk bankalarının ATM ve POS ağlarının birbirinin kullanımına açılması için önemli bir know-how desteği sağladı. 1994 yılında ise uydu bağlantıları üzerinden uluslararası işlem yapmaya olanak veren VSAT (Visa Satellite) teknolojisini Türkiye’ye getirdi.

Visa, Türkiye’deki üye banka ve finans kuruluşları ile iş birliği içinde birçok yenilikçi çözümü de hayata geçirdi. Türkiye’de 2022’de Avrupa’nın ilk Visa Signature kartının lansmanı yapılırken 2010’da ise Avrupa’nın hem banka hem de kredi kartını aynı temassız kart üzerinde birleştiren ilk Visa Simply One’ pazara sunuldu. 2006 yılında Avrupa’nın ilk dikey tasarımlı Visa kartı yine Türkiye’de kullanıma sunuldu. 1992 yılında ise dünyadaki ilk Visa Electron kartı yine Türkiye’de çıkarıldı.

MASAK RAPORU İLE DÜĞMEYE BASILDI

Denizbank’ta tam sular duruldu derken yeni usulsüz işlem iddiaları ortay açıkıyor. İddiaya göre MASAK’ın Raporuna istinaden başlatılan soruşturma sonucu Denizbank İzmir-Bornova şubesinde soruştuma başladı.

YİNE SPORCU DÜNYASI, YİNE KAZANÇLI FON KURULDU İDDİADI

Soruşturma sonucu Denizbank- Bornove şubede yapılan incelemede Şube Müdürü H. Ö.’nün, İstanbul’da Borsa işlemleri ile tanınan ünlü oyunculardan C.O. adına fon kurduğu, İzmir’deki ünlü bir spor klübünün yöneticilerden ve çevrelerinden fon için para topladığına ilişkin iddialar üzerine soruşturma başlatıldığı öğrenildi.

ŞUBE MÜDÜRÜ HASTANELİK OLDU

İlk tespitlerde 200 milyon TL para topladığı iddia edildi. Şubedeki soruşturma sonucu Şube Müdürü H. Ö.’nün rahatsızlandığı ve hastaneye kaldırıldığı iddia edildi.

DENİZBANK’TA PERSONEL KAYNAKLI RİSKLER ARTTI

İstanbul’da Seçil Erzan olayından sonra dikkateleri üzerine çeken banka daha sonra Antalya Manavgat Şubesinde otel iletmesinin hesaplarının boşaltması, Denizli’de benzer bi rolayın ortaya çıkması bankanın personel seçiminde özensiz davrandığı ve banka içi denetimde eksiklikler olduğu yönünde eleştirileri de artırdı.

*****************

EK OKUMALAR:

DENİZBANK’TA NELER OLUYOR? CEO HAKAN ATEŞ AÇIKLAMA YAPTI!

DENİZBANK’TA İKİNCİ ERZAN VAKASI: YER ANTALYA!

Erol Taşdelen yazdı: BANKA DOLANDIRICI PERSONELİ GİZLEMELİ Mİ, TEŞHİR Mİ ETMELİ?

Deyr el Balahlı bir Filistinli olan Muhammed el-Kloub, birçok satıcının elektronik ödeme kabul etmediğini, bu nedenle banka hesabındaki paranın değersiz hale geldiğini söylüyor.

Özellikle İsrail’in Gazze’ye, Filistin vergi gelirlerinden ayrılan payları dondurmasının ardından, son aylarda Gazze’de nakit bulmak çok zor hale geldi.

Nakit krizi

Gazze savaşının ilk aylarında yerlerinden edilenlerin sayısı arttıkça Gazzeliler, nakit çekmek umuduyla bankamatiklerin (ATM’lerin) ve bankaların önünde sıraya girdi.

Bazıları sırasının kendilerine gelmesi için günlerce bekledi.

Çatışmalarda gittikçe daha fazla banka yok edildi. Bazı siviller, Gazzelilerin “para takası mafyaları” olarak adlandırdığı, kaos ve panik ortamını para kazanmak için fırsat bilen çetelerle karşı karşıya kaldılar.

24 Mart’ta, savaşın başlamasından altı ay sonra, Filistin Merkez Bankası olarak görev yapan Filistin Para Otoritesi “devam eden bombalama, elektrik kesintisi ve sahadaki zorlu durum nedeniyle Gazze Şeridi’ndeki hiçbir yönetim bölgesinde, banka şubelerinin açılmasının mümkün olmadığını” duyurdu.

Bu, çoğu ATM’nin de kullanım dışı kalmasıyla daha önce görülmemiş bir nakit krizine yol açtı.

11 Mayıs’ta Filistin Para Otoritesi, çevrimiçi bankacılık hizmetleri, elektronik cüzdan ve banka kartlarını kullanarak anında elektronik ödeme hizmetini başlattı.

Ancak internet kesintisi önemli bir sorundu ve hizmet geniş çaplı kullanılamadı.

Muhammed, “Sekiz aydır süren savaş boyunca, özellikle de artık ürünler dükkan yerine kamplardaki ‘tezgahlarda’ satılırken, elektronik işlemleri kabul eden sadece tek bir mağaza bulabildim” diyor.

Gazze ekonomisinin temeli ne?

Gazze’deki mevcut nakit krizine neyin sebep olduğunu anlamak için buradaki finans sistemine daha yakından bakmak faydalı olabilir.

Gazze ekonomisi, Hamas’ın 2007’de Gazze Şeridi’nin tam kontrolünü ele geçirmesinden bu yana uygulanan ablukadan ciddi şekilde etkilendi.

İsrail, militan grubun saldırılarını durdurmak için ablukanın gerekli olduğunu söylüyor.

Gazze Şeridi’ndeki bankalar ya Filistin Para Otoritesi’ne ve Ramallah’taki Filistin hükümetine bağlı ya da özel sektöre ait ve Hamas hükümetine bağlı.

Filistin Para Otoritesi, 1994 yılında imzalanan Paris Anlaşması kapsamında kuruldu ve Oslo Anlaşmalarına eklendi.

Bu anlaşma, Filistin ekonomisini ve mali işlemlerini İsrail bankacılık sisteminin doğrudan denetimi ve kontrolü altına aldı.

Anlaşmaya göre İsrail, Filistin Yönetimi adına vergi topluyor. Bunları İsrail maliye bakanlığının onayı ve imzasından sonra, belirli bir yüzde düşüldükten sonra aylık olarak Filistin Para Otoritesi’ne aktarıyor.

Vergi gelirleri olarak bilinen bu fonlar, Filistin Yönetimi’nin mali gelirinin en büyük bölümünü temsil ediyor ve bir kısmı da Gazze Şeridi’ne tahsis ediliyor.

Hamas 2007’de Gazze Şeridi’nin kontrolünü ele geçirdiğinde, Gazze’deki binlerce sivil çalışan maaşlarını Filistin Yönetimi’nden alıyordu. Bunlar Gazze’deki Para Otoritesine bağlı bankalar aracılığıyla transfer ediliyordu.

Gazze’ye nakit, Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı Filistinli Mültecilere Yardım Kuruluşu’nun (UNRWA) yardımı ve Gazze’deki doların ana kaynağı olarak kabul edilen Katar yardımı şeklinde de geliyordu.

Gazzeli ekonomi araştırmacısı Ahmed Abu Qamar, bu gelir akışlarını “nakit paraya ulaşmanın resmi yolları” olarak tanımlıyor.

BBC’ye, ürünleri nakit paraya çevirmek gibi “gölge ekonomi” olarak tanımlanan resmi olmayan yolların da bulunduğunu söylüyor.

Ancak resmi olmayan yollardan elde edilen nakit paranın, para döngüsünde veya “para arzında” görünmediğini ekliyor.

Gazze Şeridi’nde iki milyondan fazla vatandaşın normal yaşamasına olanak sağlayacak sağlıklı bir ekonomik döngü oluşturmak için Gazze’nin tüm mali kaynaklarının yetersiz olduğunu vurguluyor.

Finansal işlemlerde kullanılan üç para birimi:

• İsrail şekeli: En yaygın kullanılan para birimi
• ABD doları: İthalatta, uluslararası ticari işlemlerde ve araba gibi lüks ürünlerin satın alınmasında kullanılıyor
• Ürdün dinarı: Geleneksel olarak çeyiz ödemesi, mülk veya arazi satın almak ve üniversite ücreti ödemek gibi işlemlerde kullanılıyor

Savaşın etkisi

Savaşın başlamasının ardından İsrail yetkilileri, Gazze Şeridi’ne tahsis edilen vergi gelirlerini Filistin Para Otoritesi’ne aktarmayı reddediyor.

İsrail, bu paranın Hamas’ı finanse etmeye yardımcı olduğunu öne sürüyor.

Filistin Maliye Bakanlığı Kasım 2023’te, “İsrail Maliye Bakanlığı’nın, bir kısmının maaş, çalışan ödeneği ve Gazze Şeridi’ndeki harcamaları içerdiği bahanesiyle aylık vergi gelirlerinden 600 milyon şekel kesinti yaptığını” duyurdu.

Yılın başında İsrail Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, Gazze’ye “bir şekel” girmesi halinde Filistin Yönetimi’ni tüm vergi gelirlerinden mahrum bırakacağı yönünde tehdit etti.

Ocak ayında sosyal medyada “Gazze’ye tek bir şekel dahi girmeyecek” şeklinde bir paylaşım yaptı.

Gazze’den çıkan nakit kaynakları, Refah sınır kapısından ayrılan kişilerin çıkış düzenlemelerinde yaptıkları ödemelerle de azaldı. Çoğunlukla kişi başına onbinlerce doları bulan bu çıkış ücretleri, Gazze Şeridi’ndeki dolar arzını önemli ölçüde tüketti.

Hasarlı banknotlar da nakit sıkıntısında yer alıyor. Daha önce Filistin ile İsrail arasında yapılan bir anlaşma uyarınca, hasarlı banknotlar yenileriyle değiştiriliyordu. Ancak savaşın başlamasından bu yana bu süreç durdu ve bu banknotlar değersiz hale geldi.

Karaborsa

Muhammed el-Kloub, karaborsaya başvurmak zorunda kaldığını söylüyor. Bir mağazadan yüzde 10 ila yüzde 20 arasında değişen bir komisyon karşılığında nakit çekiyor. Ancak burada çalışan Mahmut Bakr el-Louh bu yolun bile karmaşık hale geldiğini söylüyor.

Daha önce komisyon karşılığında nakit çekme hizmeti veren birçok mağazanın penceresinde “nakit yok” tabelaları bulunuyor. Mahmut, paraya erişimi olanların “arkadaşlarını kayırdığını” söylüyor.

Ahmed’in (gerçek adı değil) komisyon karşılığında nakit para sağlayan bir işi var.

BBC’ye, hesabından 40.000 şekel çekerken kendisinin uğradığı zararı telafi etmek için bu işe başladığı anlattı.

Kendisinin yüzde 10 komisyon ödemesi gerektiğini söyleyen Ahmed, müşterilere nakit sağlama karşılığında yüzde 13 komisyon kesiyor.

Kazancı günlük ihtiyaçlarının ancak küçük bir kısmını karşılıyor. Ancak karaborsaya başvuran Gazzeliler, bu “gaspın” günlük zorlukları daha da ağırlaştırdığından şikayetçi.