Son dönemde, internet ve mobil kanallarda yaşanan dolandırıcılık vakalarının artması nedeniyle kamuoyunu bilgilendirme ihtiyacı doğduğuna değinilen açıklamada, sıklıkla karşılaşılan dolandırıcılık türleri sıralandı. Bunlar arasında; sahte internet siteleri ve güvensiz alışveriş platformları üzerinden yapılan dolandırıcılık, kişisel bilgilerin manipülasyon yoluyla ele geçirilmesi, sosyal medya platformlarında sahte hesaplar aracılığıyla yapılan dolandırıcılık, sahte e-posta adreslerinden gelen mesajlar ile kişisel bilgilerin ele geçirilmesi, sahte SMS ve e-postalar yoluyla kişisel bilgilerin çalınması, cihazlara uzaktan erişim sağlayarak bilgi ve para çalma girişimleri, bilgisayarlara veya mobil cihazlara zararlı yazılımlar yükleyerek veri hırsızlığı yapılması yer aldı.

Bilgilendirmede, SMS, e-posta veya sosyal medya yoluyla gelen bildirimlerdeki bağlantılara veya linklere kaynağından emin olunmadan tıklanmamasının altı çizildi.

Hizmet alınan kuruluşun resmi iletişim kanallarını kullanarak doğrulama yapılması gerektiği ve tek tıkın, kişiyi sahte sitelere veya virüslere yönlendirebileceğine dikkat çekildi.

“Emin olmadığınız mobil uygulamaları cihazlarınıza yüklemeyin”

Kullanıcıların banka hesaplarının hiç kimseye kullandırılmaması gerektiği vurgulanan bilgilendirmede, “Şifrelerinizi kimseyle paylaşmayın. Kendini savcı, polis, asker, banka çalışanı, avukat olarak tanıtan veya bir ödül, prim iadesi, kart aidatı iadesi için sizden şifrenizi, kart bilgilerinizi ve kişisel verilerinizi talep eden kişilere itibar etmeyin, bu amaçla gelen linklere tıklamayın. Güvenliğinizden emin olmadığınız mobil uygulamaları cihazlarınıza yüklemeyin. Güvenlik açığı bulunan veya korsan uygulamalar, kişisel bilgilerinizi ele geçirebilir, cihazınıza zarar verebilir ve hatta kimlik hırsızlığına yol açabilir.” denildi.

Bankalarca yapılan güvenlik duyurularının takip edilmesi yönünde uyarıda bulunulan açıklamada, kişisel bilgilerin güncel kalması için bu duyurularda iletilen uyarıların da dikkate alınması gerektiğinin altı çizildi.

“Şifrelerinizi başka uygulamalarda ve alışveriş sitelerinde kullanmayın”

Açıklamada, kişisel cep telefonuna, bilgisayara ve tablete yüklenen uygulamanın istediği izinlerin dikkatlice kontrol edilmesinin önem taşıdığı ifade edilerek şu uyarılarda bulunuldu:

“Bankacılık uygulamalarınızı resmi uygulama mağazalarından indirin. Bilinmeyen veya güvenilir olmayan kaynaklardan uygulama indirmeyin. Bankacılık uygulamalarında kullandığınız şifrelerinizi, başka uygulamalarda ve alışveriş sitelerinde kullanmayın. Daha az güvenlikli sitelerde şifreleriniz ele geçirilebilir, bankacılık uygulamalarınıza bu şifreler denenerek giriş yapılabilir.

Güvenliğinden emin olmadığınız internet sitelerinden alışveriş yapmayın. Dolandırıcılık amaçlı açılmış sahte bir site üzerinden dolandırılabilirsiniz. Banka hesap özetlerinizi ve işlemlerinizi düzenli olarak kontrol edin, şüpheli bir durumda vakit kaybetmeden bankanızla iletişime geçin. Bu kapsamda; dolandırıcılık vakalarına ilişkin olarak resmi kurumlar ve hizmet alınan kuruluşlar tarafından yapılan tüm uyarılar ve bilgilendirmeler dikkate alınmalıdır.”

AA

Kocaeli Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstriyel İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aziz Çelik, sosyal medya hesabı X üzerinden yaptığı paylaşımda, emeklilik yaşına farklı bir bakış açısı sundu. Ülkelerde özellikle EYT sonrasında başlayan erken emeklilikle çok uzun yıllar maaş alındığı ve bunun da sosyal güvenlik sisteminin çöküşüne neden olduğu iddialarını yorumladı.

Türkiye’de ortalama ömür beklentisi üzerinden emeklilik sürelerini Prof. Dr. Aziz Çelik şu şekilde anlattı:

“Emeklilikte Ortalama Ömür Beklentisi Gerçekleri!

Liberaller uzun süre dört çalışana bir emekli olmazsa (aktif-pasif oranı 4 olmazsa) sosyal güvenlik sisteminin çökeceğini iddia ettiler. Bu iddiayı çürüttük; böyle bir kuralın olmadığını, Avrupa’da aktif-pasif oranı ortalamasının 1,7 olduğunu gösterdik. Artık bu safsatayı ileri süremiyorlar!

Şimdi bunun yerine Türkiye’deki emeklilerin az çalıştığı, emeklilikte çok uzun yıllar maaş aldığı ve sistemin çöktüğü iddialarını tekrar edip duruyorlar.

Şimdi de bu iddiayı çürütelim!

Önemli olan emeklilik sonrası ortalama ömür beklentisidir

Ne tek başına emeklilik yaşının ne de ortalama ömür beklentisinin önemi var; önemli olan emeklilik sonrası ortalama ömür beklentisidir.

Önemli olan şirketler için çalışmayı bıraktıktan sonra kaç yıl yaşayacağınızdır. İnsani soru budur! Yoksa “aktüeryal denge” veya “finansal sürdürülebilirlik” soruları değil!

Türkiye’de emeklilik sonrası ömür beklentisi OECD ortalamasının altındadır.

OECD verilerine göre,

Türkiye’de erkeklerde emeklilik sonrası ömür beklentisi 18,1 yıl, kadınlarda ise 23,6 yıldır,

OECD ortalaması erkeklerde 19,5 yıl, kadınlarda 23,8 yıldır.

Emeklilikte ortalama ömür beklentisi OECD verilerine göre,

Yunanistan’da erkeklerde 19,1, kadınlarda 25,5 yıldır.

İspanya’da erkeklerde 22, kadınlarda 26,5 yıldır.

Kore’de erkeklerde 18,4, kadınlarda 21,5 yıldır.

Fransa ve İtalya’da çok daha yüksek!

Türkiye sıralamada geride

Türkiye emeklilikte ortalama ömür beklentisinde 38 OECD ülkesi içinde erkeklerde 22, kadınlarda 12. sıradadır.

Emeklilikte beklenen ömür bütün dünyada artıyor. Artması da gerek. İnsanlar neden bir ömür boyu şirketler için çalışsın ki!

Sosyal güvenlikte uluslararası karşılaştırmayı çok dikkatli yapmak lazım. Çalışma süreleri, ücret, iş güvencesi ve çalışma koşulları gibi farkları da eklediğinizde Türkiye’de emekliliklerin 35-40 yıl yan gelip emekli aylığı almadığını ve sefa sürmediğini görürsünüz!”

Son zamanlarda, Hesperbot (DefRef) olarak bilinen zararlı yazılım, Türkiye’deki banka kullanıcılarını hedef alarak yeniden gündeme geldi. Bu yazılım, bankaların ikili kimlik doğrulama mekanizmalarını atlatmak için hem PC hem de mobil sistemlere saldırıyor.

Dijitalleşme, teknolojik geliştirmeler, mobil altyapı, yapay zeka entegrasyonu… Çağımızın gerektirdiği tüm yenilikler artık bir tık uzağımızda, cebimizdeki akıllı cihazda veya parmağımızın ucunda. Ancak dijital çağın bize sunduğu bu kolaylıklar, aynı zamanda yeni tehditleri de beraberinde getiriyor.

Özellikle finansal kurumlar ve bireysel kullanıcılar, siber saldırıların hedefi haline gelmeye başladı. Son dönemde Türkiye’de artan banka dolandırıcılığı vakaları, Hesperbot (DefRef) adlı zararlı yazılımın yeniden ortaya çıkmasıyla dikkat çekiyor. Bu yazılım, bankaların güvenlik önlemlerini aşarak kullanıcıların hesap bilgilerini ele geçirmeyi hedefliyor. Hesperbot, sahte fatura e-postaları ve zararlı yazılımlar aracılığıyla hem bilgisayar hem de mobil cihazlara sızarak, kullanıcıların internet bankacılığı bilgilerini çalıyor. Bu durum, bireylerin ve kurumların siber güvenlik önlemlerini gözden geçirmesini zorunlu kılıyor. Peki, bu zararlı yazılım nasıl çalışıyor ve kullanıcılar kendilerini nasıl koruyabilir? İşte detaylar…

HESPERBOT’UN TEHLİKELİ YÜKSELİŞİ

Hesperbot, sahte fatura e-postaları aracılığıyla yayılıyor ve bulaştığı sistemlerde internet bankacılığına giriş yapıldığını tespit edebiliyor. Bu durumda, bankaya özel zararlı JavaScript kodlarını tarayıcıya enjekte ediyor. Kullanıcıların banka hesap bilgilerini ve cep telefonu bilgilerini çalmak için çeşitli yöntemler kullanıyor. Kullanıcı bilgileri komuta kontrol sunucusuna gönderiliyor ve eğer kullanıcı daha önce bot ağına kayıtlı değilse, mobil telefonuna sızma aşamasına geçiliyor.

Hesperbot, özellikle bankacılık sektörünü hedef alan ve kullanıcıların finansal bilgilerini çalmayı amaçlayan gelişmiş bir zararlı yazılım olarak son dönemde giderek yükselen bir tehlike oldu. İlk olarak 2013 yılında tespit edilen bu zararlı yazılım, zamanla evrim geçirerek daha karmaşık ve tehlikeli hale gelmiştir. Hesperbot, genellikle oltalama (phishing) saldırıları yoluyla yayılıyor ve kullanıcıların cihazlarına bulaşıyor.

YAYILMA YÖNTEMLERİ

Bu trojan virüsü, sahte e-postalar, mesajlar veya sosyal medya bildirimleri aracılığıyla yayılır. Bu mesajlar, genellikle güvenilir bir kaynaktan geliyormuş gibi görünür ve kullanıcıları zararlı bir dosyayı veya bağlantıyı açmaya yönlendirir. Kullanıcı bu dosyayı açtığında veya bağlantıya tıkladığında, Hesperbot cihazına bulaşır ve arka planda çalışmaya başlıyor.

ÇALIŞMA PRENSİBİ

Hesperbot, bulaştığı cihazlarda bankacılık işlemlerini izler ve kullanıcıların banka hesap bilgilerini çalmaya çalışır. Bu zararlı yazılım, bankaların güvenlik önlemlerini aşmak için çeşitli teknikler kullanır. Bunlardan ilki olarak tarayıcı enjeksiyonunu gösterebiliriz. Bu tip kötü yazılımlar, cihazlara yerleştirildikten sonra, kullanıcıların internet bankacılığına giriş yaptığını tespit ettiğinde, tarayıcıya zararlı JavaScript kodları enjekte eder. Bu kodlar, kullanıcıların bankacılık bilgilerini toplar ve hacker’lara iletiyor. Ancak hesperbot virüsler sadece bilgisayarları değil, aynı zamanda mobil cihazları da hedef alıyor. Bu da tehlikeyi çok daha yüksek seviyeye çıkartıyor.

Kullanıcıların cep telefonu bilgilerini çalmak için sahte sayfalar oluşturur ve bu sayfalar aracılığıyla kullanıcıdan telefon numarası ve cep telefonu işletim sistemi gibi bilgiler talep eder. Kullanıcı bu bilgileri girdikten sonra, bankadan geliyor gibi görünen bir SMS mesajı ile bir mobil uygulama indirmesi isteniyor. Hesperbot aynı zamanda, topladığı bilgileri komuta kontrol sunucularına gönderir. Bu sunucular, hacker’ların çalınan bilgileri yönetmesine ve kullanmasına olanak tanıyor.

İNTERNET DOLANDIRICILIĞINA KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER

Dolandırıcılar, genellikle masum insanları kandırarak maddi kazanç elde etmeyi hedefler. Dijital ortamda gerçekleştirilen aldatıcı ve hileli eylemlere, sosyal medya hesaplarımızı, banka hesaplarımızı veya kişisel bilgilerimizi kaptırabileceğimiz internet dolandırıcılığına karşı ne gibi önlemler alabiliriz? İşte bu yaygın internet dolandırıcılığı türlerinden bazıları…

• Phishing (Kimlik Avı): Sahte web siteleri veya sahte e-postalar kullanarak insanların kişisel bilgilerini elde etmeye çalışır.
• Online Alışveriş Dolandırıcılığı: Sahte online mağazalar aracılığıyla insanları kandırarak ödeme yapmaya veya kişisel bilgilerini paylaşmaya yönlendirirler.
• İş İlanı Dolandırıcılığı: Çeşitli iş fırsatları vaat ederek insanları kandırır ve önceden ödeme yapmalarını veya kişisel bilgilerini paylaşmalarını talep ederler.
• Arkadaşlık Dolandırıcılığı: Çevrimiçi arkadaşlık siteleri veya sosyal medya platformları aracılığıyla insanların duygusal ilişkilerini sömürmeye çalışır.
• Kimlik Hırsızlığı: Başkalarının kimlik bilgilerini çalmak veya sahte kimlikler oluşturmak suretiyle insanları hedef alır.

DOLANDIRICILIKTAN KORUNMA YOLLARI

Bu tür saldırılardan korunmak için kullanıcıların dikkatli olması ve şüpheli e-postalara karşı tetikte olmaları gerekiyor.

• Güvenilir Kaynaklara İtibar Etme:İnternet üzerindeki bilgilere ve iletişimlere şüpheyle yaklaşmak önemlidir.
• Kişisel Bilgileri Paylaşmama: İnternet üzerinde kişisel bilgileri korumak önemlidir. Bu sebeple kişisel bilgileri buralarda paylaşırken her zaman iki kere düşünmek gerekiyor.
• Güçlü Şifreler Kullanma: Güvenlik için karmaşık ve benzersiz şifreler kullanmalısınız.
• Şüpheli E-postalara Dikkat: Bilinmeyen kaynaklardan gelen e-postaları açmamak ve eklerini indirmemek önemli.
• Güçlü Şifreler Kullanma: Karmaşık ve benzersiz şifreler kullanarak hesaplarınızı korunabilir.
• İki Aşamalı Doğrulama: Bankacılık işlemlerinde iki aşamalı doğrulama kullanarak ek bir güvenlik katmanı oluşturulabilir.
• Güncel Yazılım Kullanma: Cihazlarınızdaki yazılımları ve antivirüs programlarını güncel tutarak zararlı yazılımlara karşı korunulabilir.

Kaynak: Habertürk-Cem ÖZENEN