ABD’deki büyük teknoloji ve medya şirketleri 2024 yılına yeni işten çıkarma planlarıyla başladı; böylece geçen yılki işten çıkarmaların devam edeceğinin sinyallerini verdi.

Hatırlatma dozu: Geçen yıl 260.000’den fazla kişi işinden oldu. 2023 bu açıdan Silikon Vadisi için 2000’lerin başındaki dot-com krizinden bu yana görülmüş en kötü yıldı. Yöneticiler toplu işten çıkarmaları açıklamak için pandemi nedeniyle artan işe alımları, yüksek enflasyonu ve zayıf tüketici talebini gerekçe gösterdi. İşten çıkarmalar 2023 yılı Ocak ayında 277 teknoloji şirketinin yaklaşık 90.000 kişiyi işten çıkarmasıyla zirve yaptı ve yıl sonuna doğru ivme kazanmadan önce Eylül’e kadar azalmaya devam etti.

Bugüne baktığımızda: 2024 itibarıyla teknoloji şirketlerinin işgücü, büyük ölçüde pandemi öncesi seviyelere geri döndü, enflasyon geçen yılın yarısı seviyelerine geriledi ve tüketici güveni toparlanır vaziyette. Buna rağmen, Layoffs.fyi web sitesine göre 2024 Ocak ayında şu ana kadar 85 şirketten 23.670 çalışan işten çıkarıldı ve bu sayı 2023 Mart ayından bu yana görülen en yüksek seviyeye ulaştı.

Bu esnada: ABD teknoloji sektöründe işgücü küçülmesini tetikleyen her ne ise, Wall Street bunu fark etti. S&P 500 bu ay, Muhteşem Yedili olarak adlandırılan teknoloji hisselerinin öncülüğünde tüm zamanların rekorunu kırdı. Alphabet, Meta ve Microsoft da görülen rekor seviyelerden nasibini aldı.

Wall Street işten çıkarılan teknoloji çalışanlarının haberleriyle çalkalanırken, giderek daha fazla teknoloji şirketi işçi çıkarıyor. Reuters’ın derlemesine göre, henüz Ocak ayı bitmeden duyurulan büyük işten çıkarmalar şu şekilde:

Unity Software, 8 Ocak’ta çalışanlarının %25’ini işten çıkarmaya hazırlandığını duyurdu. Karardan 1.800 çalışanın etkileneceği tahmin ediliyor.
11 Ocak’ta Walt Disney’in sahibi olduğu Pixar Animation Studios, bazı şovların üretimini tamamladıktan sonra ihtiyaç duyulandan daha fazla personele sahip bölümlerde işten çıkarmalar yapacağını açıkladı.

Amazon; 9 Ocak’ta oyun platformu Twitch‘in çalışanlarının %35’ini, 11 Ocak’ta sesli kitap ve podcast departmanı Audible‘ın işgücünün %5’ini, 18 Ocak’ta Buy with Prime birimi çalışanlarının yaklaşık %5’ini işten çıkaracağını açıkladı. Şirket tüm bunlara ek olarak 10 Ocak’ta, yayın ve stüdyo operasyonları tarafındaki işten çıkarmaların 2024’te de devam edeceğini bildirdi.
Alphabet; 11 Ocak’ta Google, Pixel, Nest ve Fitbit departmanlarının mühendislik, Google Asistan ve AR ekiplerinden yüzlerce kişiyi işten çıkardı. Fitbit’in kurucu ortakları James Park ve Eric Friedman’ın da şirketten ayrıldığı aktarıldı. 16 Ocak’ta Google, reklam satış ekibinden yüzlerce kişiyi işten çıkardı. 22 Ocak’ta da Alphabet’in teknoloji geliştirme birimi X Lab’de yeniden yapılandırma kapsamında onlarca çalışan işten çıkarıldı.
23 Ocak’ta eBay yaklaşık olarak mevcut işgücünün %9’unu, Los Angeles Times da gazete sendikasına üye 94 gazeteciyi işten çıkaracağını açıkladı.
24 Ocak tarihli haberlere göre IBM, 2024 yılında bazı çalışanları işten çıkarmayı planlıyor ancak şirket yapay zeka merkezli roller için daha fazla kişiyi işe alacak ve muhtemelen yılı personel sayısı değişmeden bitirecek.
Yine 24 Ocak’ta otonom araç teknolojisi şirketi Aurora Innovation, yeniden yapılanma çalışmalarının bir parçası olarak işgücünün %3’ünü azalttığını açıkladı.
Microsoft, 25 Ocak tarihinde Activision Blizzard ve Xbox’ta 1.900 çalışanı işten çıkarmaya hazırlandığını açıkladı.
Aynı günün haber başlıkları arasında, şirket CEO’su Barbara Peng’in Business Insider personelinin yaklaşık %8’ini işten çıkarma planı da vardı.
SalesForce, 26 Ocak’ta küresel işgücünün yaklaşık %1’ini işten çıkaracağını duyurdu.

Bir adım sonrası: Teknoloji harcamaları daha istikrarlı bir ekonomi sayesinde toparlandığından, işten çıkarmaların toplam boyutunun geçen yılki büyük kesintilere kıyasla çok daha küçük olması bekleniyor. Ancak bu yıl beklenen işten çıkarmaların gerekçeleri değişmiş görünüyor.

Yüksek verimlilik hedefi: Danışmanlık firması BDO’nun CFO Görünüm Anketi’ne göre genel trend, şirketlerin 2024 yılı süresince küçülmeye devam etme planlarını ortaya koyar nitelikte. CFO’ların %55’i, en büyük önceliklerinin yapay zeka kullanımı yoluyla maliyetleri ve verimliliği optimize etmek olduğunu bildirdi. Dikkat etmek gerek, bu sebepler “anlaşma yapmak” ve “sermaye artırmak”tan önce geliyor. Ocak ayındaki şirketlerin de bir kısmı “yeniden yapılanma” ve “verimliliği artırma” kervanına katılanlardan.

Yapay zekanın rolü: Sektör uzmanları, bu yıl işten çıkarmaların daha küçük çaplı ve hedef odaklı yürütüleceğine inanıyor. Yapay zeka yarışında arayı kapatmak için yarışan firmaların teknolojiye harcadıkları milyarlarca doları dengelemek için bu tür adımlar atma olasılığı daha yüksek görülüyor. Yukarıdaki listeden örnek vermek gerekirse; hem Google hem de Amazon yapay zeka çalışmalarına agresif bir şekilde yatırım yapıyor. Microsoft ile arasındaki farkı kapatmaya çalışan Google, yapay zeka yarışında yeni bir sekme açarak geçen ay uzun zamandır beklenen Gemini modelini tanıttı. Amazon da OpenAI’nin GPT-4 modeliyle rekabet etmek için Olympus kod adlı bir model geliştiriyor.

İdil ERTÜRK