BANKA ANALİZLERİ

2020: 9 Maddede Türk Bankacılığında Milat

Yılın daha 3. çeyreği bitmeden tüm bu yaşananları alt alta konduğunda bile 2020’nin diğer yıllardan farklı bir yıl olma sektörde milat olma özelliği taşıyor

Yayınlanma:

5 yıl önce

25/10/2020

Yazan:

Erol Taşdelen

Yılın daha 3. çeyreği bitmeden tüm bu yaşananları alt alta konduğunda bile 2020’nin diğer yıllardan farklı bir yıl olma sektörde milat olma özelliği taşıyor

Her alanda olduğu gibi 2020 bankacılık sektörü için de yeni bir milat olduğunda kimsenin itirazı edeceğini sanmıyorum. Milat olması yaşanılan olağanüstü ortam yanında banka ve para piyasasında kamu otoritesinin yeni uygulamalardan da kaynaklandı. Sektörde 2020’yi olağanüstü ve milat yapan ne gibi durumlar olduğuna bakalım.

1. Kamu otoritesi uzun yıllardır arka planda kalırken 2020’de daha fazla ön plana çıktı. 10 Şubat 2020’de 31035 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Bankacılık Sektörünü direkt etkileyen BDDK Yönetmelik değişikliği ve TCMB Tebliğ ile birlikte Ücret ve Komisyonlardan Kredi masraflarına kadar bir takım düzenlemeler geldi. Bankaların aldığı 2.400 adet olan ücret ve komisyon masrafları 51 adet ile sınırlandı. Ücret ve komisyonlara sınırlamalar getirilerek üst sınırlar kondu. Sık sık benim de yazdığım önemli bir konu hakkında ilk defa ciddi düzenlemeler yapılarak şikâyetlerin de önü alınmış oldu. Artık bankaya giren müşteri hangi hizmet için hangi masrafı ödeyeceği netleşti. Bu durum; vatandaştan, esnaftan, sanayiciden bankaların aldığı keyfi ücret ve komisyonun da önünü almış oldu. Artık, bankalar için de lokantaya girdiğinde ne ödeyeceğini bilmeden yemek yeme devri kapanmış oldu. Yeni düzenlemede bankaların ciddi ücret ve komisyon kaybı yaşayacağı tahmin edilmekle birlikte 2. Çeyreğe somut olarak yansıdığı ve yılın ilk yarısında 4 milyar TL ücret ve komisyonlarda kayıp görüldü. 2019 yılındaki 106 milyar TL ücret ve komisyon gelirini yakalamaları çok zor. Asıl yansıma 3. ve 4. Çeyrekte olacağını yıl sonuna kadar 2019’a göre bankaların 15-20 milyar TL bu alanda kar kaybı yaşayacaklarını düşünüyorum.

2. Kredi takip süreleri 90 günden 180 güne çıktı. Bankalar üç ay boyunca taksit ya da kredi ödeme tutarını ödemeyen tüketici, esnaf ve sanayisi kredilerini yasal olarak takibe atıyorlardı. Fiili durumda esnaf ve sanayici kredilerini yapılandıran bankalar genelde vatandaşın kredilerini takibe atıyorlardı. Covid-19 tedbirleri kapsamında kredi takip sürelerinin uzaması bankalara ciddi bir yük oluşturduğu gibi bu sürenin bitmesi ile takip rasyolarının da arttığını göreceğiz. Halen bankaların takip tutarı 150 milyar TL ve % 4,35 seviyesinde olmasına rağmen bu oranın düşmesinde son çeyrekte kredi hacmin artmasını ve takip sürelerinin 180 güne çıkarılmasının ciddi etkisi oldu.

3. 2019 Ekim ayında kararname ile kurulan ve 2020’de yapılanmasını tamamlayan SEDDK – Sigortacılık, Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu kuruldu. Yıllardır bankaların şikâyet konusu olan keyfi sigorta şikâyetleri BDDK tarafından banka ürünü olmadığı, Hazine’nin baktığı nedeni ile şikâyetler ortada kalıyordu. Bizim de sık sık gündeme getirdiğimiz bu tür şikâyetler için artık bir muhatap oluşturuldu. Bu sayede Bankaların keyfi (Kredi Limit Sigortası, Kredi Sigortası, Emekliye İşsizlik Sigortası gibi) uygulamaları da kontrol altına alınacak.

4. Aktif Rasyosu (AR) uygulaması başladı. 2019 yılında bankalar kredilerde sert frene basarak durma noktasına geldi. Zira dolar bazında 2019 yılında özellikle yerli ve yabancı sermayeli bankalar küçülme trendine girdi açığı kamu bankaları kapamaya çalışsa da piyasaya kredilerde durma noktasına geldi. 2019 yılında bankalar 50,9 milyar dolar mevduat artışına karşılık; kredilerde sadece 1 milyar dolar büyüdüğü ortaya çıkması şikâyetlerin yersiz olmadığını ortaya çıkardığı gibi; kamu otoritesini de ciddi rahatsız etti. Bankalar 2020 ilk iki ayında piyasaya hızlı başlamasına rağmen özellikle 2020 Mart ayında Covid-19 sürecinin başlaması ile birlikte kredilerde tekrar sert bir fren yaptı. İlk şokun atlatılması ile birlikte TCMB diğer Merkez Bankaları gibi “Genişleyici Para Politikası” uygulamasına geçmesi ile birlikte Hazine’nin de desteği ile Kamu Bankaları aracılığı ile hızlı bir kredi genişleme stratejisine geçti. Özel ve yabancı bankaların bu kredi büyüme sürecine uzak durunca Kamu Otoritesi de Aktif Rasyo (AR) formülü ile karşı hamle yaptı ve bu rasyonun altında kalan bankalara ceza uygulaması getirdi. Gönülsüz de olsa Yabancı ve Yerli Bankalar bu rasyoyu tutturmak için Piyasaya dönerek özellikle TL Kredi verme süreci yaşandı. Bu süreçte kredi faiz oranları da hızla düştüğü görüldü. Kamu otoritesi bu ortamda zorunlu karşılık oranları ile de oynayarak bankların piyasada tekrar aktif oyuncu olmaya teşvik etti.

5- Swap işlemlere sınırlamalar geldi. BDDK tarafından Şubat, Nisan ve Ağustos aylarında sık sık SWAP işlemler ile ilgili düzenlemeler uygulamaya kondu. Genelde spekülatif işlemler ve piyasa bozucu işlemler ile ilgili kısıtlamaya yönelik girişimleri bazı bankaları rahatsız etmesine rağmen kamu otoritesi geri adım atmadan kararlılık ile kararının arkasında durması bu alandaki işlemleri daralttığı gibi benzer mesajlar İngiltere merkezli finans kuruluşlarına da verildi. Hazine işlemlerinde engeller ile karşılaşan bankalar gönülsüz de olsa piyasaya dönmek zorunda kaldı.

6- Konut Kredi Faiz oranları % 0,64 oldu. Kamu bankaları Konuk kredi faiz oranlarını aylık % 0,64’e indirince yerli ve yabancı sermayeli bankalar da bu süreçten pay almaya çalıştı. Konut piyasasına yaratılan psikolojik ortamda gelen ciddi bir hareketlilik geldi ve ilk altı ayda konut kredilerinin ivmesi ile zirveye ulaştığı Haziran ayında 190 bin konut satıldı. 2019 Haziranında bu sayı üçte biri sadece 61 bindi adetti. 2020 ilk altı ayda ise 624 bin konut satıldığı görüldü. Ortada satışlar iyi idi fakat ufak bir sorun vardı. Vatandaş 2. el konutu tercih ediyordu. Hoş bunda fırsatçı müteahhitlerin hızlı bir şekilde stok konut fiyatlarının da artırmasının etkisi vardı ama Haziran ayı sonunda görüldü ki, satılan 624 bin konutun sadece 197 bini sıfır konuttu. 197 konut bile geçmiş yılların ilk yarı ortalamasının altında kaldığı görülünce 2. el konut faiz oranları artırıldı ama geç kalınmış konutu alan almıştı. Daha sonra da zaten bankaların ayrıldığı kaynak tükendi ve bir konut macerası da böylece son buldu.

7.Cezalar. 2020 Ocak ayında QNBFinansbank Rekabet Kurulu’ndan 7,8 milyon TL’lık ceza yedi. Uzlaşma ile 5,8 milyon TL cezada el sıkıştılar. Temmuz ayı bankalara cezalar yaz yağmuru gibi geldi. Akbank Koronavirüs kapsamında alınan tedbirlere aykırı işlemler yapması nedeni ile BDDK tarafından 155,5 milyon TL para cezası yedi. Temmuz ayında BDDK tarafından müşterilerden gelen şikâyetler nedeni ile 7 bankaya toplam 204,6 milyon TL ceza verdi. Yine Temmuz sonunda BDDK tarafından 2 bankaya Aktif Rasyosu (AR) tutmadığı gerekçesi ile HSBC’ye 180 milyon TL; Albaraka Türk’e 20,6 milyon TL ceza verildi. Cezalar bankalar ile sınırlı kalmadı. 2020 Ocak ayında Hazine ve Maliye Bakanlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğü Sigortacılık Kanununa aykırılık nedeni ile bir Bankaya 15 gün sigorta aracılık faaliyetini durdurup, 94 milyon TL ceza verdi. Başka bir bankaya sigortacılık faaliyetlerindeki uygunsuz işlemler nedeni ile 187,1 milyon TL ceza uygulandı. Bu cezalardan başka 2020 yılında 5 sigorta şirketine 2020 yılı içince çeşitli cezalar verildi.

8. Rekabet Kurulu baskını: 2020 Ocak ayında Rekabet Kurumu denetçileri yaklaşık 20 banka genel müdürlüklerinde üst yöneticilere ait bilgisayarlar dataların yedeklerini aldı. Ne aradıklarını tahmin etmek zor değil. Piyasa bozucu yazışmalar; bankalar arası üst yönetici transferlerinde data hırsızlığı olup olmadığı ve mail hareketleri hiç kuşkusuz. Etik kuralları çerçevesinde çalışması gereken kurumların başında Bankalar geliyor. Benzer bir çalışmayı daha önce 12 bankaya yapmış ve milyonlarca lira cezalar kesmişti. Bu sefer işin para cezası ile sınırlı kalmayıp “basiretsiz tüccar” sıfatı ile üst yönetime yaptırımlar gelir ise şaşırmam. Rekabet Kurulu 19 aylık inceleme sonunda 2017’de 13 banka hakkında benzer suçlar ile inceleme yapmış 8 bankaya ciddi para cezaları kesmişti. 2017 cezasındaki karar galen Rekabet Kurulunun sitesinde mevcut olup banka GMY’lerin “akşam buluşup bir kahve içelim, şu faizleri konuşalım” şeklinde rekabet bozucu diyalogları raporda yer almıştı.

9. TCMB ve kamu bankaları türev piyasalarında daha fazla yer aldı. Piyasaları kontrol altında tutmaya kararlı olan Kamu otoritesi TCMB ve kamu bankaları aracılığı ile piyasa işlemlerinde daha fazla rol oynamaya başladığı görüldü. Alışılmışın dışındaki bu durum bankaların da kamu otoritesine karşı ters pozisyon alma ihtimaline karşı geri adım atmalarına neden oldu ve türev ve piyasa işlemlerinde işlem hacmini ister istemez daralmasına neden oldu.

Yılın daha 3. çeyreği bitmeden tüm bu yaşananları alt alta konduğunda bile 2020’nin diğer yıllardan farklı bir yıl olma sektörde milat olma özelliği taşıyor. Genişlemeci para politikasının sonlanması ile birlikte önümüzdeki dönemde sektör açısında ciddi sorunlar da içinde kendini saklıyor. Zira ertelenen kredi takip dosyalarının ne kadar olduğu, ne kadarının kanuni takibe gideceği, kısa sürede özensizce dağıtıldığını düşündüğüm bazı kredilerin nasıl tahsil edileceği; konut kredilerinde tekrar durgunluğun başlaması ile bu alandaki hareketliliğin de durması etkisi ile yeni sorunlar sektörü bekliyor. Konut projesi yapıp yasal olarak sorumlu olmalarına rağmen bugüne kadar bankalara yansıtılmayıp dondurulan “yarım kalmış projelerde” bankalara maliyetleri henüz dillendirilmiyor. Diğer taraftan işsizlik oranlarının artma olasılığı, hane halkı gelirinin düşmesi ile tüketici kredileri ve kredi kartlarındaki şişme bankaların çözmesi gereken alanların başında geliyor. Zira vatandaşın 2019 sonunda 580 milyar TL olan tüketici kredileri ve kredi kartı borcu 21 Ağustos 2020 itibarıyla 200 milyar TL artarak 777 milyar TL düzeyine gelmiş durumda. Üstelik bunun 124 milyar TL’lik kısmı kredi kartı borçlarından oluşuyor. Mevduat tarafında 2018 başında yüzde 37 olan dolarizasyonun yüzde 52-55 arasında dolaşması da bankaları rahatsız eden alanlardan biri. Bu durumun piyasalara “Güven” vermeden çözülemeyeceği de biliniyor. Önümüzdeki dönemde durgunluk, enflasyon, işsizlik sorunlarını Covid-19 tehdidi altında çözmemiz gereken sorunların başında geliyor ki bu bankalar için de ileriye yönelik belirleyici ana unsurlar olacaktır. Hangi bankanın bu süreci daha iyi yöneteceği ise üst yönetimin deneyim ve stratejisine bağlı olacaktır.

Erol TAŞDELEN

Ekonomist

Görüntülenme: 18.720

İlgili Etiketler:

Bankasının vergi kaçırdığını kanıtlayan personel konuştu: Sıra Mobbing Davasında

KRİZİN KRİZİ

Okumaya devam et

BANKA ANALİZLERİ

HSBC TÜRKİYE RAPORU

Yayınlanma:

1 ay önce

28/03/2025

Yazan:

BankaVitrini

• Türkiye hisse senetleri, İBB Başkanı İmamoğlu’nun tutuklanmasının ardından artan iç siyasi belirsizlik nedeniyle önemli bir oynaklık yaşamıştır.
• Ekonomik reformlara olan bağlılığa dair son güvenceler, uzun vadeli tezi desteklemektedir.
• HSBC, Türkiye’ye yönelik “ağırlığını artır” tavsiyesini koruyor ve altı “en iyi fikir” hisseyi vurgulamaktadır: Türk Hava Yolları, Akbank, BİM, Turkcell, Migros ve Torunlar.
• Yakın vadeli zorluklara rağmen, Türkiye hisse senetleri için temel uzun vadeli katalizörün, geleneksel ekonomik politikaya olan güçlü bağlılık olduğuna inanılmaktadır.
• Türkiye hisse senetleri için en büyük risk, döviz çıkışlarından kaynaklanan sürekli baskılardır.
• TCMB’nin temel öncelikleri, dolar talebini kontrol altına almak ve döviz istikrarını korumaktır.
• Yabancı yatırımcı pozisyonları yılbaşından bu yana artsa da, nispeten küçüktür ve bu da daha fazla çıkışın sınırlı olabileceğini göstermektedir.
• 14 Mart’a kadar, yılbaşından bugüne Türkiye hisse senetlerine 860 milyon USD giriş olmuştur, ancak 2024 boyunca 2,6 milyar USD çıkış yaşanmıştır.
• Türkiye’nin öz sermaye piyasasındaki yabancı sahipliği, 2020 öncesindeki %65 seviyesinden %37’ye düşmüştür.
• Türk bankaları, makroekonomik gelişmelerle yakından ilişkili oldukları ve yüksek yabancı pozisyonlarına sahip oldukları için, devam eden gelişmelerden en çok etkilenen sektör olarak görülmektedir.
• Bununla birlikte, bankaların yıl sonuna kadar faiz indirimlerinin gerçekleşmesiyle olumlu etkileneceği düşünülmektedir.
• Türkiye ekonomisinin temelleri sağlamdır ve 2025’in başındaki veriler, kurumsal kazançlara önemli bir destek sağlayacak şekilde ekonominin dirençli olduğunu göstermektedir.
• Yüksek enflasyon ortamında, Türk tüketicileri fiyat konusunda daha hassas hale geldikçe, temel tüketim malları ve indirimli perakendeciler iyi performans göstermektedir.
• Türkiye’de havacılık sektörü, güçlü büyüme görünümüyle öne çıkmaktadır.
• Ülke, 2024’teki 62,3 milyon ziyaretçiye kıyasla bu yıl 65 milyon ziyaretçi ağırlamayı beklemektedir.
• Türkiye, Ukrayna, Gazze, Lübnan ve Suriye gibi bölgelerdeki potansiyel yeniden yapılanma çabalarından faydalanabilecek stratejik bir konuma sahiptir.
• Savunma sektörü, AB’nin savunma bütçelerini artırma yönündeki önemli çabasından yararlanmaya hazırlanmaktadır. Aselsan tavsiye edilmektedir.
• Türk savunma ve havacılık ihracatı 2024’te %29 artarak 7,1 milyar USD’ye ulaşmıştır.

RAPORUN TAMAMI: 1743143694653

Görüntülenme: 5.690

Okumaya devam et

BANKA ANALİZLERİ

Erol TAŞDELEN yazdı: AKBANK, GARANTİ BBVA, İŞBANK, YKB 2024 PERFORMANSLARI

Yayınlanma:

2 ay önce

08/03/2025

Yazan:

Erol Taşdelen

2024 YILINDA BANKACILIK SEKTÖRÜ NE YAPTI?

Bankacılık sektörü 2024 yıl sonu mali verileri incelendiğinde ilk dikkat çeken veri, Sektör 2023 yılına göre bilançoyu %39 büyütürken, Net Karlılık ortalamada sadece %6 büyütebildi. Yerli Özel Bankaların toplam karlılığı % 38 düşerken; Yabancı Bankalar %21, Kamu Bankaları %25 büyüttüğü görüldü. Buna rağmen Enflasyona göre realize edildiğinde gerçekte sektörün zarar ettiğini söylemek yanlış olmayacak.

Resim

SEKTÖRDE BİLANÇO BÜYÜMEYE DEVAM ETTİ

2023 sonunu 23,5 trilyon TL bilanço büyüklüğü ile kapatan Bankacılık Sektörü 2024 yılında %39 büyüme ile 32,6 trilyon TL hacme ulaştı. 2023 yılını 11,6 trilyon TL Kredi hacmi ise %37 büyüyerek 16 trilyon TL seviyesine ulaştı. Buna karşılık 192 milyar TL’lik Takipteki Alacaklar %53 büyüme ile 293 milyar TL hacmine ulaşmış durumda. Bu tutar içinde yıl içinde Varlık Yönetim Şirketlerine devir yapılan alacaklar düşünüldüğünde sektörün gerçek takip tutarı açıklananın üzerinde oldu. Sektör 2023 yılında Beklenen Zarar Karşılılarına 469 milyar TL ayırırken 2024 yılında %15 artışla 541 milyar TL hacmini aşmış durumda. Bankaların çoğu Ticari İşlemlerden Zarar ederken, özellikle Türev İşlemler buradaki zararı artırdı; bu alanda karlılığını artıran banka yok gibi…

2023 sonunu 14,8 milyar TL Mevduat hacmi ile kapatan sektör, 2024 yılında %27 büyüme ile 18,9 trilyon TL Mevduat hacmine ulaştı. Toplam Mevduatın %33,8’ine denk gelen 6,4 trilyon TL’lik kısmı ise vadesiz mevduattan oluştu. TL Mevduatın %16’sı vadesiz Mevduattan oluşurken Yabancı Mevduatta bu oran &60’ları geçmiş durumda. 2023 sonunda 2,1 trilyon TL olan Özkaynaklar da %35 artış ile 2,9 trilyon TL seviyesine yaklaşmış durumda.

DÖRT BÜYÜKLER NE YAPTI?

Kısa sektörel özetten sonra, değerlendirdiğimiz sektörün kamu bankaları dışında amiral gemileri konumdaki dört özel bankanın ( AKBANK, GARANTİ BBVA, İŞBANK, YAPI KREDİ ) 2024 yıl sonu açıkladıkları ve KAP’a bildikleri faaliyet raporları; mali veriler ve bilanço dipnotlarına göre karşılaştırmalı verilerine yakından bakalım. Dört büyük bankanın 10,8 trilyon TL bilanço büyüklüğü ile sektörün aynı zamanda üçte bir hacmine sahip olması ile sektöre yön verme kapasitesine sahip; önemleri de buradan geliyor.

Değerlendirmeye alınan dört büyük banka 10,8 trilyon TL Aktif Büyüklüğü ile sektörün %33’ünü; 5,7 trilyon TL nakdi kredi hacmi ve 6,8 trilyon TL’lik mevduat hacmi ile sektörün %36’lik kısmını oluştururken; 209 milyar TL’lik Net Kar ile de sektör Net Karlılığının %32’ünü oluşturuyor. Hadi ana kalemlerden yola çıkarak dört büyüklerin 2024 yılı fotoğrafını çekelim:

AKTİF Büyüklükte İŞBANK farkı açarak liderliğe devam etti

Aktif büyüklükte dört büyükler ortalama %37 büyürken AKBANK son çeyrekteki atağı ile Aktif büyüklünü en fazla artıran banka oldu. İŞBANK ve GARANTİ BBVA %35 büyüme ile ortalama büyümenin altında kaldı. Aktif büyüklüğünü en fazla artıran banka ise 870 milyar TL ile İŞBANK oldu.

Dört büyükler arasında geçmiş yıllarda olduğu gibi İŞBANK Aktif Büyüklükte açık ara liderliği devam ediyor ve 3,3 trilyon TL büyüklüğü ulaşmış durumda. İŞBANK aynı zamanda dört büyüklerden 3 trilyon TL Aktif büyüklüğünü aşan ilk banka oldu. İŞBANK Aktif büyüklüğünü 870 milyar TL büyütürken en yakın rakibi olan Garanti BBBVA 2,6 trilyon TL Aktif Büyüklüğe sahip. AKBANK 2,5 trilyon TL Aktif büyüklüğe ulaştı. Dört büyükler arasında YAPI KREDİ 2,4 trilyon TL büyüklükte kaldı.

Toplam NAKDİ Kredilerde İŞBANK liderliğe devam etti

İŞBANK 1,6 trilyon TL’yi aşan brüt nakdi kredi hacmi ile ilk sıradaki yerini korudu. 2024 yıl sonunu GARANTİ BBVA 1,5 trilyon TL; YAPI KREDİ ve AKBANK 1,2 trilyon TL Kredi hacmini aşmış durumda. GARANTİ BBVA son çeyrek atağı ile 496 milyar TL kredi artışı ile kredi hacmini en fazla artıran banka oldu.

GAYRİ NAKDİ Kredilerde İŞBANK son çeyrekte liderliği kaptı

Gayri Nakdi Kredilerde dört büyükler ortalama %39 büyürken %48 büyüme ile AKBANK önde yer alırken; GARANTİ BBVA ve İŞBANK %36 artışa rağmen ortalama büyümenin altında yer alan bankalar oldu.

GAYRİ NAKDİ Kredilerde ilk üç sırada yer alan bankalar arasında fark hızla kapanırken AKBANK yüksek büyüme artışına rağmen Rekabetin oldukça gerisinde kalmış durumda. Son yıllarda sıralamayı lider olarak kapatan İŞBANK 582,7 milyar TL hacim ile 3. Çeyrekte kaptırdığı liderlik koltuğuna tekrar oturdu. GARANTİ BBVA 547,1 milyar TL; YAPI KREDİ 544 milyar TL hacme ulaşırken; AKBANK 350 milyar TL hacim ile dört büyükler arasında acık ara gerilere düşmüş durumda.

İŞBANK 2 trilyon lira mevduatı aşan ilk özel banka oldu

Mevduatta dört büyükler ortalama %28 büyürken %32 büyüme ile GARANTİ BBVA en fazla büyüme sağlayan banka oldu. İŞBANK 465 milyar TL büyüme hacmi ile en fazla mevduat artışı yapan banka oldu. YAPI KREDİ %22 ile ortalama büyümenin altında yer alan bankalar oldu.

Net Faiz Gelirinde GARANTİ BBVA yeni lider oldu

2024 yılında TCMB’nin gösterge faizine paralel bankaların kredi ve mevduat faizlerindeki sert yükselme bankalar arasında Net Faiz Gelirinde de farkların açılmasına neden oldu. GARANTİ BBVA 25,5 milyar ve %34 artış ile en fazla artış performansı sergilerken; İŞBANK Net Faiz Gelirini artıramayan tek banka oldu.

Net Ücret ve Komisyon Gelirlerinde GARANTİ BBVA liderliği aldı

2024 yılında GARANTİ BBVA 94 milyar TL Net Ücret Komisyon Geliri sağladı. İŞBANK 91 milyar TL Net getiri elde ederken; YAPI KREDİ 73 milyar TL; AKBANK 69 milyar TL net getiri sağladı.

Net Karlılıkta da GARANTİ BBVA fark yarattı

2024 yılında Net Karlılıkta Bankacılık sektörü %6 büyüdü. Buna karşılık dört büyüklerin ortalama karlılıkları 2023 yılına göre %29 düştü. Net Karlılığını 92,1 milyar TL’ye taşıyarak 2023’ün aynı dönemine göre artıran tek banka GARANTİ BBVA oldu. İŞBABK 45,5 milyar TL; AKBANK 42,3 milyar TL; YAPI KREDİ 29 milyar TL Net karlılıkta kaldı. Karlılıkta bankalar arası fark da ciddi şekilde ayrıştı.

Üst Yöneticilere Yapılan ödemeler

2024 yılında banka Üst Yöneticilere 640 milyon TL ödeme ile YAPI KREDİ en fazla ödeme yapan banka oldu. Garanti BBVA 624 milyon TL ile ikinci sırada yer alırken aynı zamanda üst yönetim ödemeleri %140 artış ile en fazla artış yapan banka oldu. AKBANK 569 milyon TL ödeme yaparken; İŞBANK 276 milyon TL ödeme ile yüksek performansına rağmen üst yönetime en az ödeme yapan banka oldu. Bankaların gelen performansları ile Üst Yönetim ödemelerinin orantılı olmadığı dikkat çekti.

Banka genel performansları

Liralaşma Stratejisi kapsamında, TCMB ve BDDK’ın eleştirilere neden olan sektörel düzenlemeler teker teker iptal edilip Rasyonel zemine oturtulmaya başlanırken, geçmiş dönemdeki düzenlemelerin olumsuz etkisi 2024 yılında sektörde kendini hissettiriyor. Dört büyük bankanın 2024 yılında hacimsel büyüklükleri, gelişme performansları, piyasaya verdikleri destek, profesyonel yönetim yapısı, personel memnuniyeti, müşteri hizmet kalitesi, Dijitalleşme, gelen şikayetlere çözüm odaklı hızlı geri dönüşleri dikkate alındığında dört banka arasında bir sıralama yapılır ise en başarılı Banka İŞBANK ve GARANTİ BBVA olarak kendini göstermekte.

Erol TAŞDELEN – Ekonomist www.bankavitrini.com

*******************

MERAKLISINA EKLER:

Erol TAŞDELEN yazdı: AKBANK, GARANTİ BBVA, İŞBANK, YKB 2024 İLK ÇEYREK PERFORMANSLARI

Erol TAŞDELEN yazdı: BANKACILIK SEKTÖRÜ-2023

AKBANK, GARANTİ BBVA, İŞBANK, YKB 2022 İLK ÇEYREK CEO PERFORMANSLARI

AKBANK, GARANTİ BBVA, İŞBANK, YKB 2021 CEO PERFORMANSLARI

Bankaların Amiral Gemileri 2020’yi nasıl geçirdi?

Görüntülenme: 45.447

Okumaya devam et

BANKA ANALİZLERİ

BANKACILIK SEKTÖRÜ 2024: Karsız Büyüdüler!

2024 yılı bankalar için sıkıntılı olmaya devam etti. Sık sık değişen tebliğ ve mevzuatlar bankaları temkinli olmaya iterken; kredi tarafındaki sınırlama önlemleri, mevduat karşılıklarındaki değişikliler; vergi oranlarının artması, sendikasyon kredi bulmadaki zorluklar sektörü zorlayan unsurlardan oldu… Özellikle beklentilerin satın alındığı Ticari İşlemlerdeki pozisyonlar karlılıkları direkt etkilediği görüldü…

Yayınlanma:

3 ay önce

02/02/2025

Yazan:

Erol Taşdelen

BDDK Bankacılık sektörü 2024 yıl sonu mali verileri yayınlandı. Veriler Türkiye’de faaliyet gösteren bankaların toplamından oluşuyor. İlk dikkat çeken veri, Sektör 2023 yılına göre bilançoyu %39 büyütürken, Net Karlılık sadece %6 büyüdü. Enflasyona göre realize edildiğinde gerçekte sektörün zarar ettiğini söylemek yanlış olmayacak.

SEKTÖRDE BİLANÇO BÜYÜMEYE DEVAM ETTİ

2023 sonunu 14,8 milyar TL Mevduat hacmi ile kapatan sektör, 2024 yılında %27 büyüme ile 18,9 trilyon TL Mevduat hacmine ulaştı. Toplam Mevduatın %33,8’ine denk gelen 6,4 trilyon TL’lik kısmı ise vadesiz mevduattan oluştu. 2023 sonunda 2,1 trilyon TL olan Özkaynaklar da %35 artış ile 2,9 trilyon TL seviyesine yaklaşmış durumda.

Resim

BİLANÇODAKİ BÜYÜME NET KARLILIĞA TAŞINAMADI

Sektör 2024 yılındaki bilanço büyümesine karşılık sektörünün bunu Net Karlılığa taşıyamadığı görüldü. 2023 yılında 620 milyar TL Net Karlılık açıklayan sektör 2024 yılında sadece %6 büyüme ile 659 milyar TL Net Karlılık seviyesinde kaldı. Karlılığın düşüşünde Ticari İşlem Gelirlerindeki anormal düşüş ve zararlar etkili olurken; sektörün 2023’deki 187,5 milyar TL Personel Giderinin 346,6 milyar TL’ye çıkması; Toplam Faiz Dışı Giderlerin 807 milyar TL’den 1,3 trilyon TL’ye çıkması gibi genel giderlerindeki artışın da etkili olduğu görüldü.

YERLİ ÖZER SERMAYELİ BANKALARDA KAR EROZYONU YAŞANDI

Kamu ve Yabancı Sermayeli Bankalara göre daha fazla Bilanço büyümesini sağlayan Yeli Özel Sermayeli Bankalar, bu büyümeye rağmen tam anlamı ile Kar erozyonu yaşadığı görüldü. Sektör 2024 yılında bilançosunu %39 büyütürken Yerli Özel Bankalarda bilanço %33 büyümede kaldı. 2023 sonunu 6,9 trilyon Bilanço büyüklüğü 9,2 trilyon TL’ye yükseldi. Mevduat ise 4,1 trilyon TL’den %29 büyüyerek 5,3 trilyon TL seviyesine ulaştı. Bu büyümeye karşılık 2023 yılını 228 milyar TL Net karlılık açıklayan sektör 2024 yılında %38 düşüş ile 141 milyar TL Net Karlılıkta kaldı. Özel Sermayeli Bankalardaki Kar Erozyonunda Net Faiz Gelirini artıramama yanında Ticari İşlemlerdeki Kambiyo ve Türev işlemlerdeki zarar büyüklüğünün etkili olduğu görüldü.

YABANCI SERMAYELİ BANKALAR BİLANÇO BÜYÜMESİ SEKTÖR ORTALAMASININ ALTINDA KALDI

Yabancı Sermayeli Bankalar 2023 sonunu 5,9 milyar TL Bilanço büyüklüğü ile kapatırken 2024 yılında sadece %10 büyüme ile 6,4 trilyon TL büyüklüğe ulaştı. Sektör ortalamasının %39 olduğu düşünüldüğünde bu büyüme sektörün oldukça altında olduğu dikkat çekti. Aynı şekilde Krediler sektörde %37 büyürken Yabancı Sermayeli Bankalarda %18 büyüme ile 2,8 trilyon TL’den 3,3 trilyon TL’ye ulaşabildi. Mevduatta ise 2023 seviyesi olan 3,7 trilyon TL korunurken reel olarak bu durum küçülme anlamına gelmekte. Bu duruma karşılık Yabancı Sermayeli Bankalar karlılıkta %6 olan sektör ortalamasının 3,5 katı %21 artış ile fazla kar artışı sağladı. 2023 yılında 173 milyar TL karlılıklarını %21 artırarak 209 milyar TL seviyesine yükseltti.

KAMU BANKALARI ORTALAMANIN DÖRT KATI KAR ETTİ

Bankacılık sektörünün 32,6 Trilyon TL’lik Aktif büyüklüğünün %38’i; 16 trilyon TL olan Kredi hacminin %37’si; 18,9 trilyon TL olan mevduatının %42’si Kamu Bankaları taşımakta. 2024 yılında Bilanço büyümesi sektör ortalamasını atında sınırlı kalsa da Karlılıkta Yabancı ve Yerli Sermayeli Bankalara göre artış oranının daha iyi oldu.

2023 sonunu 10,7 trilyon TL Bilanço büyüklüğü ile kapatan Kamu Bankaları %16 büyüme ile 2024 sonunda 12,4 trilyon TL hacme ulaştı. 5,6 trilyon TL olan Kredi hacimsel büyüme ise sınırlı kalarak sadece %6 büyüde ve 5,9 trilyon TL seviyesinde kaldı. Buna karşılık Takipteki alacaklar ise %51 artarak 61 milyar TL’den 92 milyar TL seviyesine; Beklenen Zarar Karşılıkları da 189 milyar TL’den 199 milyar TL seviyesine ulaştı. Toplam Mevduat ise %15 artarak 6,9 Trilyon TL’den 8 trilyon TL ‘ye yükseldi.

Kamu Bankaları Bilanço büyümesi diğer banka ve sektöre göre sınırlı olmasına rağmen kar artışı %6 olan sektörün üzerinde oldu. 2023 yılını 125 milyar TL Net karlılıkla kapatan Kamu bankaları 2024 yılında %25 artış ile 156 milyar TL seviyesinde kapadı. Kamu Bankalarındaki Kar artışının nedeni ile bankaların Bilanço ve Faaliyet Raporları açıklaması ile ortaya çıkacak ve ayrı yazı konusu olacak.

Kısaca, Özel Sermayeli Bankalar sektör ortalamasının üzerinde bilançoyu büyütmesine rağmen bunu Karlılığa taşımada zorlandığı; Yabancı Sermayeli ve Kamu Bankalarının bilanço büyümelerinin sınırlı kalmasına rağmen Karlılığı sektör ortalamasının üzerinde gerçekleştirdiler. 2024 yılında YAPI ve KREDİ BANKASI’nın ve 2025 başında ŞEKERBANK‘ın satışı ile görüşmelerin sonuçsuz kalması ise akıllarda kalan haberler oldu. 2025 yılında Bazı bankalarda üst yönetim değişiklileri ve bazı bankaların el değiştirmesi ise sürpriz olmayacaktır.

Erol TAŞDELEN– Ekonomist www.bankavitrini.com