ABD pazarında tıkanan Çin, diğer ülkelere karşı üç ana eksende yeni dış ticaret stratejileri geliştiriyor:

1. Pazar Çeşitlendirmesi (Diversification)

• Gelişmekte olan ülkeler (özellikle Güneydoğu Asya, Afrika ve Latin Amerika) ile ticaretini artırıyor.

• ASEAN ülkeleri (Vietnam, Tayland, Endonezya gibi) ile serbest ticaret anlaşmaları ve yatırımlar yoluyla ilişkileri derinleştiriyor.

• Afrika‘da enerji, altyapı ve teknoloji sektörlerine yönelik agresif bir yatırım ve kredi politikası yürütüyor.

• Latin Amerika (özellikle Brezilya, Şili, Arjantin gibi ülkeler) ile tarım, maden ve enerji alanlarında büyük ölçekli ticaret anlaşmaları yapıyor.

2. Yüksek Katma Değerli Ürünlere Yönelme

• Düşük maliyetli tekstil, oyuncak, basit elektronik ürünlerden çıkıp;

• Yüksek teknoloji ürünleri (çip, yapay zeka donanımları, batarya, elektrikli araçlar) ihracatını artırıyor.

• Özellikle Avrupa, Körfez ülkeleri ve Asya’nın gelişmiş ekonomilerine yüksek katma değerli ürün satarak marj artırmaya çalışıyor.

3. Yuan’ın Kullanımını Yaygınlaştırma ve İkili Anlaşmalar

• Doları bypass etmek için ikili ticaret anlaşmaları yapıyor: Çin’in bazı ülkelerle doğrudan Yuan ile ödeme sistemleri kurduğu görülüyor (örneğin Rusya, Brezilya, Suudi Arabistan gibi ülkelerle).

• Özellikle BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Afrika) hattında dolar dışı ticaret hamleleri hızlandı.

• Kușak ve Yol İnisiyatifi (BRI) çerçevesinde, Avrasya, Afrika ve Avrupa’da lojistik ve altyapı bağlantılarını güçlendirerek ticaret yollarını kontrol etmeye çalışıyor.

Biraz da güncel pratikten örnek vereyim:

• Çin, Vietnam üzerinden ABD’ye “Made in Vietnam” etiketli ürünler göndererek dolaylı ihracat yapıyor. (Ticaret savaşlarına yanıt stratejisi)

• Çinli otomobil markaları (BYD, Chery vb.), Meksika’da fabrika kurarak ABD’ye NAFTA üzerinden dolaylı satış yapmayı planlıyor.

• Afrika’da kendi bankalarını kurarak (örneğin ICBC, Bank of China gibi) doğrudan finansal sistemi de kontrol altına alıyor.

Çin’in Yeni Dış Ticaret Haritası

1. Güneydoğu Asya (ASEAN) ile Derinleşen Ticaret

• ASEAN-Çin Serbest Ticaret Anlaşması ve Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık (RCEP) gibi anlaşmalarla ticaret ilişkileri güçlendiriliyor.

• Elektronik, tekstil ve tarım ürünleri gibi sektörlerde gümrük tarifeleri azaltılıyor ve gümrük işlemleri kolaylaştırılıyor.

2. Afrika’da Artan Yatırımlar ve Ticaret

• Çin, Afrika’da altyapı, enerji ve teknoloji sektörlerine büyük yatırımlar yapıyor.

• 2020’de 24 milyar dolarlık yatırım ve 282 milyar dolarlık ticaret hacmiyle Afrika’daki varlığını güçlendiriyor.

3. Latin Amerika ile Genişleyen İşbirliği

• Kuşak ve Yol Girişimi kapsamında Latin Amerika ülkeleriyle altyapı projeleri ve enerji işbirlikleri geliştiriliyor.

• Çin, Brezilya, Şili ve Arjantin gibi ülkelerle tarım, maden ve enerji alanlarında büyük ölçekli ticaret anlaşmaları yapıyor.

4. Yüksek Katma Değerli Ürün İhracatı

• Çin, düşük maliyetli ürünlerden yüksek teknoloji ürünlerine geçiş yaparak ihracatını çeşitlendiriyor.

• Elektrikli araçlar, bataryalar ve yapay zeka donanımları gibi ürünlerle Avrupa, Körfez ülkeleri ve gelişmiş Asya ekonomilerine ihracatını artırıyor.

5. Yuan’ın Uluslararasılaşması ve İkili Anlaşmalar

• Çin, doların etkisini azaltmak için bazı ülkelerle doğrudan Yuan ile ödeme sistemleri kuruyor.

• Özellikle BRICS ülkeleriyle dolar dışı ticaret hamleleri hız kazanıyor.

6. Kuşak ve Yol Girişimi ile Küresel Bağlantılar

• Kuşak ve Yol Girişimi (BRI) çerçevesinde, Avrasya, Afrika ve Avrupa’da lojistik ve altyapı bağlantıları güçlendiriliyor.

• Bu girişim, Çin’in küresel ticaret yollarını kontrol etme stratejisinin bir parçası olarak öne çıkıyor.