Türkiye’de son 20 yılda evlenme oranında düşüş yaşanırken, boşanma oranlarında da hızlı bir yükseliş yaşanıyor. 562 bin evliliğin gerçekleştiği 2021 yılında, 174 bin de boşanma kayda geçti. 2001-2021 arasını kapsayan son 20 yılda bin kişilik nüfus başına düşen evlenme sayısını ifade eden ‘kaba evlenme hızı’ yüzde 20 düşerken ‘kaba boşanma hızı’ ise yüzde 47 arttı.
Boşanma sebepleri cinsiyete göre değişiyor, ancak erkek ve kadında ilk sırada “sorumsuz ve ilgisiz davranma” var. Peki, Türkiye’de evlilik ve boşanma sayısı son 20 senede nasıl değişti? Erkek ve kadınların boşanma sebepleri neler?
Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı “Evlenme ve Boşanma İstatistikleri” aile hayatına dair önemli veriler ve bulgular içeriyor. Buna göre 2001-2021 yılları arasında evlilik sayısında çok büyük bir değişim yaşanmadı. Sadece Kovid-19 salgınının ortaya çıktığı 2020’de evlilik sayısı ortalamanın altına düştü. 2001’de 544 bin çift nikahla hayatlarını birleştirirken, 2021’de 561 bin oldu.
Euronews’te yer alan habere göre; Kovid-19 salgınından önce 2019’da ise evlilik sayısı 542 bin idi. Evlilik sayısı 2005’te 641 bini görse de son 20 senede genel olarak 550-600 bin arasında seyretti.
EVLENME ORANI 20 YILDA YÜZDE 20 DÜŞTÜ
Evlilik sayısından ziyade nüfusu dikkate alarak kişi başına düşen evlilik oranına bakmak daha anlamlı. Çünkü nüfustaki artışı da dikkat almak gerekiyor. Bin nüfus başına düşen evlenme sayısına “kaba evlenme hızı” deniliyor. TÜİK verilerine göre kaba evlenme hızı 2001’de binde binde 8,35 iken 2021’de binde 6,68’e düştü. Bu da son 20 yılda yüzde 20 düşüş anlamına geliyor.
Koronavirüs salgını öncesi 2019’da kaba evlenme hızı binde 6,57 idi.
BOŞANMA SAYISI YÜZDE 90 ARTTI
Peki ya boşanmalar? Buna da yine sayı ve oran olarak bakmak mümkün. 2001’de 92 bin boşanma gerçekleşirken bu sayı 2021’de 174 bine kadar çıktı. Bu da 20 yılda boşanma sayısının yüzde 90 arttığını gösteriyor. Boşanma sayısı özellikle son 10 senede belirgin bir artış gösteriyor. 2019’da boşanma sayısı 157 bin idi.
BOŞANMA ORANI YÜZDE 47 YÜKSELDİ
Bin nüfus başına düşen boşanma sayısını “kaba boşanma hızı” adı veriliyor. Buna göre 2001’de kaba boşanma hızı binde 1,41 iken 2021’de binde 2,07’ye yükseldi. Bu oran 2019’da ise binde 1,9 idi. Son 20 senede kaba boşanma hızı yüzde 47 artış gösterdi.
BOŞANMANIN EVLİLİĞE ORANI NASIL DEĞİŞTİ
Evliliklerin azalırken boşanmaların arttığını gösteren başka veri ise boşanma sayısının evlilik sayısına oranı. Bu oran 2001’de yüzde 17 idi. Bu şu anlama geliyor: 2001’de 100 evlilik gerçekleşirken 17 boşanma yaşandı. Bu 2001’de evlenenlerin yüzde 17’sinin boşandığı anlamına gelmiyor. O seneki boşanma sayısını evlilik sayısı üzerinden gösteriyor.
TÜİK’in aile araştırması evliliklerin neden bittiğini de ışık tutuyor. Boşanma sebepleri erkek ve kadınlara göre farklılık gösteriyor. 2021 yılı verilerine göre ilk sırada yüzde 32 ile “sorumsuz ve ilgisiz davranma” var. İkinci sırada yüzde 14 ile “aldatma” bulunuyor.
TÜRKİYE’DE BOŞANMA SEBEPLERİ
Diğer bazı sebepler ise şöyle: “Evin ekonomik olarak geçimini sağlayamama” yüzde 10, “dayak/kötü muamele” yüzde 8, “aile büyüklerinin aile içi ilişkilere karışması” yüzde 8 ve “içki” yüzde 5.
10 ERKEKTEN 4’Ü KADINLARIN “SORUMSUZ VE İLGİSİZ DAVRANMA”SINDAN BOŞANIYOR
Cinsiyete göre boşanma sebeplerine gelince erkeklerin yüzde 41’i eşlerinin “sorumsuz ve ilgisiz davranması” sebebiyle boşanıyor. Erkeklerin “sorumsuz ve ilgisiz davranması”ndan boşanan kadınların oranı ise yüzde 24.
Kadınların boşanma sebepleri arasında “aldatma” ikinci sırada yer alıyor. Kadınların yüzde 19’u eşlerinin kendilerini aldatmasından dolayı boşanırken erkeklerde bu oran yüzde 8.
KADINLARIN YÜZDE 15’İ “DAYAK/KÖTÜ MUAMELE”DEN BOŞANIYOR
Kadınların yüzde 15’i “dayak/kötü muamele” gördüğü için boşandığını söylerken erkeklerin yüzde 1’inin eşlerinden “dayak/kötü muamele” gördüğü için boşandığını bildirdi.
Cinsiyet arası önemli farklardan birisi de “içki”de. Kadınların yüzde 9’u “içki” sebebiyle boşanırken bu oran erkeklerde sadece yüzde 1.
Erkeklerin yüzde 11’i “aile büyüklerinin aile içi ilişkilere karışması” sebebiyle boşanırken bu oran kadınlarda yüzde 5.
KARAR
Bugün ay sonu olup firmaların finansal sorumluluklarını eksiksiz yerine getirmesi gereken çok önemli bir gündür. Ayrıca yılın ikinci bilanço dönemidir.
Aşağıdaki hususlara azami dikkat edilmesi, firmanızın kredi notu ve bankalarla olan itibarınızın korunması açısından büyük önem taşımaktadır.
Bugüne özel firmaların yapması gerekenler;
1. Banka Borçlarının Kontrolü ve Ödemesi
Çalıştığınız tüm bankalarla sabah erkenden irtibata geçerek; kredi taksitleri, komisyonlar, BCH, KMH, Ek hesap, devre faizleri gibi ödenmesi gereken bir borç olup olmadığını mutlaka yazılı (e-posta) veya sözlü olarak teyit ediniz.
Varsa bu borçlar gün içinde acilen ödenmelidir.
Para transferi gerçekleştirilmiş olsa dahi saat 17.00’den önce banka hesapları kontrol edilmeli, sistemin bu borçları otomatik tahsil edip etmediği bizzat teyit edilmelidir. Sistemsel gecikmeler yaşanabilmektedir.
2. DBS Komisyonları (Doğrudan Borçlandırma Sistemi)
Bazı bankalarda DBS komisyonları manuel olarak tahsil edilmektedir.
Bu nedenle yalnızca para transferi yapmak yeterli olmayabilir.
İlgili komisyonların tahsil edilip edilmediği saat 17.00’den önce mutlaka kontrol edilmelidir.
3. Takas Çek Ödemeleri
Bugün bankalarda yoğunluk yaşanabileceğinden, takas çek ödemeleri son dakikaya bırakılmamalıdır.
Sistemsel problemler ya da personel hataları nedeniyle çek takası gecikebilir.
Takas saatinin 1 dakika geçilmesi bile çeklerin karşılıksız yazılmasına neden olabilir.
4. KMH (Kredili Mevduat Hesabı) Eksi Bakiyeler
KMH hesapları eksi bakiyede ise mutlaka artıya geçirilmelidir.
Bazı bankalarda bu hesapların sadece dışardan EFT ile kapatılması gerekmektedir.
Hesaptaki mevcut bakiye ile kapatılan durumlarda bile Merkez Bankası’na gecikme bildirimi yapılabilmektedir.
Her ay gecikmeli tahakkuk ödemeleri, firmanın Kredi Notunu olumsuz etkiler.
3.500 TL’lik bir tahakkuk kaydı dahi bazı firmaların kredi kullanamamasına neden olmuştur.
Bazen bu tür ödenmeyen borçların nedenini firmalara sorduğumuzda “ banka bize bilgi vermedi “ şeklinde bildirimler alıyoruz.
Bankaların bu tür borçlar ile ilgili olarak firmalara bildirim zorunluluğu bulunmamaktadır.
Ancak bu tür borçları mesela takasta çeki olduğunu firmalara yazılı veya sözlü olarak bildiren banka şubeleri de bulunmaktadır.
5. Merkez Bankası Memzuç Kayıtları
Bugün yapılmayan her ödeme, 30.06.2025 tarihli gecikmiş tahakkuk, temerrüt veya ödenmemiş kredi taksidi olarak Merkez Bankası kayıtlarına geçebilir.
Bu durum firmanızın finansal itibarını ve rating notunu ciddi şekilde düşürebilir.
Sonuç olarak; Ay sonu işlemleri ihmal edilmemeli, tüm banka hareketleri mesai bitiminden önce birebir takip edilmelidir.
Küçük görünen meblağlar uzun vadede büyük sorunlara yol açabilir.
Finansal disiplini sürdüren firmalar, güçlü banka ilişkileri ve yüksek rating ile her zaman bir adım öndedir.
Ay sonunda yapılan bir ihmal güvenilirliği sarsabilir.
Firmaların bugünü sorunsuz bir şekilde geçirmelerini diliyorum.