Mali Eylem Görev Gücü (FATF), bugün gerçekleşen genel kurul toplantısında Türkiye’yi gri listeden çıkarma kararı aldı. FATF, 2021 yılında Türkiye’yi kara para aklama ve terörizmin finansmanı ile mücadelede geride kaldığı gerekçesiyle gri listeye almıştı.

Uluslararası Para Fonu (IMF) araştırmaları, gri listeye alınmanın yabancı bankalar ve yatırımcılarla olan ilişkilerin gerilemesine sebep olduğunu gösteriyor.

Bakan Şimşek’ten “Başardık” mesajı

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Türkiye’nin FATF’nin Gri Liste’deki durumunun ele alınacağı toplantıda bir sunum yapmak için Singapur’da bulunuyordu.

Şimşek, sosyal medya hesabından ‘Başardık’ mesajı ve Türk bayrağı emojisi paylaştı. Bu mesaj ‘gri listeden çıkıldı’ olarak değerlendirildi.

FATF nedir?

Mali Eylem Görev Gücü (Financial Action Task Force – FATF), “suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, terörizmin finansmanı ve kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanı” ile mücadelede uluslararası standartlar oluşturmak ve söz konusu standartlarla uyumlu yasal ve kurumsal tedbirlerin alınması ve bu tedbirlerin operasyonel açıdan etkili bir şekilde uygulanmasını teşvik etmek amacıyla 1989 yılında G-7 ülkelerinin (ABD, Japonya, Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya ve Kanada) Paris’te yapılan toplantısında kurulan hükümetler arası bir organizasyondur.

FATF’in görev süresi, kuruluşundan itibaren periyodik olarak uzatılırken, 2019 yılının Nisan ayında alınan kararla süresiz hale getirilmiştir.

FATF’nin karar mercii olan Genel Kurul yılda üç kez toplanmaktadır.

2022 ve 2023 yılları Türkiye açısından sancılı geçiyor. Mehmet Şimşek öncesi Rasyonel olmayan Faiz ortamı, piyasanın ve halkın itiraz ettiği TÜİK verileri, Türkiyenin Gri Listeye alınması Finans anlamda ülkeyi darboğaza sokarken, gelen devalüasyon dalgasi ile birleşince içinde çıkılmaz bir ortama doğru sürüklenen Ekonomi-Finans dünyasını imdadına Mehmet Şimşek sahneye sürülerek kurtulmaya çalışıldı. Seçim süreçlerine rağmen “Liralaşma Politikası” terk edilerek ayakları yere basan ve Piyasaları “telkimli iyimserlik” beklentisi yaratan Mehmet Şimşek döneminde TCMB Faizleri daha rasyonel hale getirilerek kısa sürede %8,50’den, %50’lere kadar çıkarıldı. TÜİK verileri daha güvenilir hale getirilerek Enflasyon rakamları olması gerektiği gibi açıklanınca, Enflasyonun açıklanandan daha yüksek olduğu ortaya çıktı. Fakat geçen sürede yanıltıcı Enflasyon rakamları ile Reel anlamda satın alma gücü gerileyen Vatandaşın Reel geliri düşerken; başta sabit gelirli ücretli ve Emekliler çareyi Kredi Kart ve Banka Kredilerine sarılmakta buldu. Bu durum Banka Kredilerini hızla artırırken Bireysel Kredilerin yarısını oluşturan Kredi Kart harcamaları Enflasyon ile mücadele kapsamında kısıtlamalara gidildi. Ekonomi kurmayları Enflasyonun nedenini “Talep enflasyonu” olarak ana strateji olarak belirleyince enflasyon ile mücadele süreci de Talebi kısma yönünde oldu. Bu süreçten kârlı çıkan Bankacılık Sektörü olduğu ortaya çıktı. Her ne kadar Enflasyon Muhasebesi uygulansa bu karlılık yakalanamayacağı yönünde eleştiriler olsada Net Kârların USD bazlı üçe katlama gerçeğini değiştirmez.

FAİZ ORANLARINDAKİ ARTIŞA RAĞMEN KREDİLERE TALEP DURMADI

2024 yılı Ocak-Nisan döneminde Kredi Kart boçlarından 429 bin kişi, Bireysel Kredilerden 355 bin kişi takibe düştü! 2023 göre aynı dönem 2024’de takibe düşen kişi sayısı %42 ararak 602 bin kişi oldu! Vatandaş Toplam Takip (Varlık Şirketlerine devredilenler hariç) 66 milyar TL oldu. 2024 ilk 5 ayında Kredi Kart borcu %26 artarak 1 trilyon 454 milyar TL’y yükseldi. Kredi Kart faizlerinin  aylık tahsil edilmesi; faiz oranlarındaki artışla birlikte banka karlılıkalrına katkısı da hızla artmaya başladı.

USD BAZLI  NET KÂR ÜÇE KATLADI

Banka Kârlılıklarındaki asıl katkı ise BDDK ve TCMB’nin kredi komisyon ve masraflarındaki sınırlamalarına rağmen keyfi alınan ücret ve Komisyonlar sektör net kârını da artırdı. Geçmi net kâr performansına bakıldığında; 2015-2021 döneminde bankacılık sektörü USD bazlı ortalama 9,4 milyar USD Net Kâr yaparken; 2022 yılında 23,1 milyar USD, 2023 yılında 21,1 milyar USD Net kar yaparak Net Kârını USD bazlı üçe katladı. 2021 yılını 7 milyar USD Net Kâr ile kapatan bankacılık sektörü 2022 yılını 23,1 milyar USD, 2023 yılını 21,1 milyar USD Net Kâr ile kapatarak Net Kârı 2021 yılına göre üçe katlamış oldu.

2024’DE RÜZGAR TERSİNE DÖNÜYOR

2023 ilk 4 ayında USD bazlı Banlacılık Sektörü 7,4 milyar USD Net Kâr yaparken; 2024 ilk 4 ayından %20 düşüşle  5,9 milyar USD Net Kâr yaptı. Bunda Mevduar Faiz oranalrındaki hzılı artışın etkisi olmasına rağmen karlılık 2022 öncesine göre artış hızını sürdürüyor.

Erol TAŞDELEN – Ekonomist

Ekonomik kriz bankaları da vurmaya başladı. Almanya’nın ünlü bankası Deutsche Bank’ın yan kuruluşu Postbank‘taki şubelerini teker teker kapatmaya başladı. Postbank şubelerinin sayısını 2026 ortasına kadar 550’den 320’ye düşürmeyi planlıyor. Deutsche Bank Şubat ayı başında toplamda yaklaşık 3,500 kişiyi işten çıkaracağını duyurmuştu.

Bankanın bir sözcüsü, “Bankacılık işlemleri artık şubelerden değil internet üzerinden yapılmaya başlandı. Bu etken, şubelerin kapatılma kararında önemli rol oynadı” şeklinde açıklamalarda bulunmuştu.

Kapatılan şubelerde görev yapan yaklaşık 1000 kişi işsiz kalacak. Bu konuda yönetim ve işçi konseyi çıkar mutabakatında anlaşmaya vardı.

Deutsche Bank sözcüsü açıklamada söz konusu tedbirin “Bilinen personel azaltma rakamları bağlamında” anlaşılması gerektiğini vurguladı.

İşçi sendikası “Verdi” ile yapılan son toplu iş sözleşmesine göre, operasyonel nedenlerle işten çıkarmalar 2027 yılı sonuna kadar yasaklanmıştı.