Finansal oranlar, bir işletmenin finansal durumunu, performansını ve risk düzeyini analiz etmek için kullanılan sayısal göstergelerdir. Genellikle bilanço, gelir tablosu ve nakit akım tablosu gibi mali tablolardan elde edilen verilerle hesaplanırlar.

Aşağıda başlıca finansal oran grupları ve ne gösterdikleri özetlenmiştir:

1. Likidite Oranları

Şirketin kısa vadeli borçlarını ödeme gücünü gösterir.

• Cari Oran = Dönen Varlıklar / Kısa Vadeli Borçlar

  Kısa vadeli borçları ödeme kapasitesini gösterir. 1,5 – 2 arası sağlıklıdır.

• Asit-Test Oranı (Likidite Oranı) = (Dönen Varlıklar – Stoklar) / Kısa Vadeli Borçlar

  Stokların elden çıkarılamama riskini dikkate alarak daha temkinli bir değerlendirme yapar.

2. Finansal Kaldıraç Oranları

Şirketin borçla ne kadar çalıştığını ve borç riskini ölçer.

• Borç/Özsermaye Oranı = Toplam Borç / Özsermaye

  Şirketin finansman yapısındaki risk düzeyini gösterir.

• Finansal Kaldıraç Oranı = Toplam Varlıklar / Özsermaye

  Yüksek olması, borçla büyümenin göstergesidir; risklidir ama getiri potansiyeli de taşır.

3. Kârlılık Oranları

Şirketin gelir üretme başarısını gösterir.

• Brüt Kâr Marjı = Brüt Kâr / Net Satışlar

  Üretim ve satış sürecindeki kârlılığı yansıtır.

• Net Kâr Marjı = Net Kâr / Net Satışlar

  Tüm giderlerden sonra kalan kârı gösterir.

• Özsermaye Karlılığı (ROE) = Net Kâr / Özsermaye

  Ortakların yatırdığı sermayeden ne kadar getiri sağlandığını gösterir.

4. Faaliyet Oranları

Varlıkların ne kadar verimli kullanıldığını gösterir.

• Stok Devir Hızı = Satılan Malın Maliyeti / Ortalama Stok

  Stokların ne kadar sürede satıldığını gösterir.

• Alacak Devir Hızı = Net Satışlar / Ortalama Ticari Alacaklar

  Alacakların ne hızla tahsil edildiğini gösterir.

5. Piyasa Oranları (Halka açık şirketler için)

Şirketin piyasa değeriyle finansal durumu arasındaki ilişkiyi verir.

• F/K Oranı (Fiyat / Kazanç) = Hisse Fiyatı / Hisse Başına Kâr

  Hissenin kârlılığına göre pahalı mı, ucuz mu olduğunu gösterir.

• PD/DD Oranı = Piyasa Değeri / Defter Değeri

  Şirketin piyasa değeri ile defter değeri arasındaki farkı gösterir.

Dolandırıcılık olaylarının bazı bankalarda yoğunlaşmasının birkaç temel nedeni vardır. Bu durum, hem bankaların iç yapısıyla hem de müşteriye sundukları hizmet kalitesiyle doğrudan ilişkilidir:

1. Zayıf İç Kontroller ve Güvenlik Altyapısı

• Bazı bankaların siber güvenlik altyapıları yetersiz olabilir.

• Çok faktörlü kimlik doğrulama, sahtecilik tespiti ve risk analizi sistemleri yeterince gelişmemiş olabilir.

• Personel hatalarını veya içerden yapılan dolandırıcılıkları önleyici mekanizmalar (örneğin görevler ayrılığı, anlık izleme sistemleri) eksik olabilir.

2. Müşteri Segmenti ve Hedef Kitlenin Zafiyetleri

• Bu bankalar, genellikle dijital okuryazarlık seviyesi düşük müşteri gruplarına hitap ediyor olabilir.

• Özellikle yaşlılar, kırsal bölgelerdeki kullanıcılar ya da ilk kez dijital bankacılık kullananlar daha kolay hedef haline gelir.

3. Ucuzluk ve Erişilebilirlik Üzerine Kurulu Hizmet Modeli

• Bazı bankalar maliyet düşürmek için daha çok dijital, çağrı merkezi tabanlı, şubesiz hizmet verir.

• Bu durum, müşterinin yüz yüze destek alma şansını azaltır ve dolandırıcıların “müşteri temsilcisi taklidi” yaparak tuzak kurmalarını kolaylaştırır.

4. Reaktif Değil, Proaktif Olmayan Kriz Yönetimi

• Dolandırıcılık olayları yaşandıktan sonra yetersiz açıklamalar, geciken müdahaleler müşteri güvenini zedeler ve suçluların yöntemlerini tekrarlamasına olanak sağlar.

• Aynı banka benzer olaylara tekrar maruz kalır çünkü gerekli dersler alınmaz.

5. Kötü Şöhretin Dolandırıcılar Arasında Yayılması

• Dolandırıcılar arasında “hangi banka kolay hedef” şeklinde bir network bilgisi dolaşır.

• Yani bir bankanın sistemsel zafiyet gösterdiği bilindiğinde, suç örgütleri bu bankaya odaklanır.

Dolandırıcılık olaylarının aynı bankalarda yoğunlaşması; teknolojik altyapı, müşteri profili, kurum kültürü ve önleyici tedbirlerin niteliğiyle doğrudan ilişkilidir. Bu bankalar genellikle “ucuz hizmet” sunmakla övünse de, bu durum bazı temel güvenlik standartlarından ödün verdiklerinin bir işareti olabilir.

www.bankavitrini.com

Firmalarda akraba kayırmacılığı (nepotizm), kısa vadede yöneticilere konfor alanı sunabilir gibi görünse de, uzun vadede şirket kültürüne, performansa ve itibara zarar veren ciddi sonuçlara yol açar. İşte başlıca olumsuz sonuçlar:

1. Verimlilik ve Performans Düşer

• Liyakat yerine aidiyet esas alınırsa, yetkin olmayan kişiler kritik görevlere getirilir.

• Bu da karar kalitesini düşürür, verimsizlik ve hatalı uygulamalara yol açar.

2. Yetenekli Çalışanlar Kurumu Terk Eder

• Adaletsiz terfiler ve görevlendirmeler, çalışanların motivasyonunu kırar.

• Liyakatli personel başka fırsatlara yönelir; “beyin göçü” kurumsal hafızayı zayıflatır.

3. İş Yerinde Adalet Algısı Zedelenir

• “Aynı işi yapan kişiler eşit koşullarda değerlendirilmiyor” algısı oluşur.

• Bu durum kurum içi güveni ve bağlılığı azaltır.

4. Kurumsallaşma Gecikir

• Aile/akraba bağlarıyla yürüyen yapı, sistematik kurumsal yapının önüne geçer.

• Kararlar kişilere bağlı hale gelir, kurallar işlemez.

5. Çatışma ve Kutuplaşma Artar

• Akrabalık ilişkisi dışında kalan çalışanlar gruplaşabilir.

• Bu durum iç çekişmelere, dedikoduya ve iş barışının bozulmasına yol açar.

6. Finansal ve İtibari Zarar Oluşur

• Niteliksiz yönetim kararları maddi kayıplara neden olur.

• Özellikle halka açık şirketlerde yatırımcı güveni zedelenir, itibar düşer.

7. Stratejik Körlük Oluşur

• Eleştiriye kapalı, içe dönük bir yapı oluşur.

• Kurum dışı değişimleri okuyamayan, uyum sağlayamayan bir yönetim şekli doğar.