Dün TÜİK Mayıs ayı enflasyon rakamlarını tereddütlere neden olacak şekilde açıkladı. Kurumsal web sitelerine yanlış rakamların yansımasının yanı sıra, izolasyon nedeniyle fiyatların toplanamaması, tüketici enflasyonun düşük gelmesine neden olarak kafa karışıklığı yarattı.
Aylık TÜFE %0,89 ile piyasa beklentisinin altında artış kaydederek yıllık rakamı da %16,59’a getirdi. Üreticiye yansıyan enflasyon ise (yurtiçi ÜFE) %3,92 artarken, yıllık rakamı %38,33 seviyesine taşıdı. Yıllık TÜFE ile ÜFE arasındaki makas 21,7 puan ile 2018’de görülen rekor seviyenin de üzerine yükseldi (bakınız grafik).
Mayıs ayı özelinde, enflasyon rakamları ile ilgili detaylı bir analiz yapmayı pek de uygun bulmuyoruz. Mayıs ayında covid önlemleri nedeniyle uygulanan kapanma (izolasyon), TÜİK’in bazı ürün ve hizmet fiyatlarını toplayamamasına neden oldu (metodoloji belli). Bu nedenle, TÜFE enflasyonu Mayıs özelinde sağlıksız bir veri olarak kabul gördü. Üretimin durmadığı, uluslararası arenada artan emtia fiyatları ile içeride değer kaybeden TL de birlikte düşünülürse, aynı şeyi ÜFE için söyleyemiyoruz.
Bu nedenle, enflasyonda yükselişin Haziran ayında da da belirgin bir hal alacağını düşünüyor ve enflasyonda henüz zirvenin görülmediğinin altının çizmek istiyoruz. Gündemimiz ise faiz indirimi!
İçeride enflasyon rakamları gündemi meşgul ederken, her ayın ilk cuması olduğu üzere, bugün ABD’de açıklanacak ve ABD ekonomisinin gidişatı hakkında en sağlıklı bilgiyi verdiğine inanılan tarım dışı istihdam (TDİ) verisi öncesinde dün açıklanan öncü ve güçlü veriler, doların değer kazanmasına neden olurken, küresel piyasalar kar satışlarına sahne oldu.
Bu bağlamda, ABD’de öncü bir gösterge olan özel sektör istihdam raporunun beklentilerden çok daha kuvvetli sonuçlanması, bugün açıklanacak TDİ öncesinde ortamı gerdi. Aynı zaman diliminde, Bloomberg’in Nato Zirvesi öncesinde S-400 füzelerinden sorumlu Rus askerlerin evine gönderildiği ve ABD’ye mesaj gönderildiği yönündeki haberini çürütürcesine, Reuters’in geçtiği habere göre, Rusya kaynakları, S400 askeri teknisyenlerinin görev süreleri dolması nedeniyle programlı bir şekilde evlerine döndüklerini yazdı.
Türk mali piyasalarının büyük bir heyecanla beklediği Nato zirvesi kapsamında Erdoğan-Biden görüşmesine günler kala (14 Haziran), diplomasinin mekik döşemesine rağmen, Sn. Cumhurbaşkanı’nın TRT’deki yorumlarındaki tonu, şimdilik arzulanan ilerlemenin sağlanamadığı hissiyatını bizlerde uyandırdı.
Zaten sancılı bir süreç içinde olan Türk mali piyasaları, Reuters S-400 haberi ve küresel olarak değer kazanan ABD dolarına paralel 8,72 seviyesine kadar yükselerek (EUR/TL 10,60) gün içi en yüksek seviyesini test etti.
ABD’de özel sektör istihdamının kuvvetli sonuçlanmasının sadece içsel değil, dışsal da etkileri oldu. Hatırlayınız, geçen ay da istihdam raporu hayal kırıklığı yaratmış, dolar hariç her şey değer kazanmıştı. Dün ise ibre terse döndü. Başta emtia fiyatları sarsıldı. Demir cevherinden altına kadar.
Altının ons fiyatı 1,920 doların kıyısından kırmızı kart görmesi ardından, son günlerde 2011 yılı benzeri bir teknik oluşumdan söz ederek altında yükseliş beklentimizi törpülemiştik. Dün 1,860 dolar seviyesine kadar gerileyen altın, son dönemlerde biraz daha hızlı değer kazanan gümüşün de bacağından tutarak, gümüş 27 dolar seviyelerinin diplerine kadar çekti. ABD istihdam verisini ve haftalık kapanışı da görerek, kıymetli madenlerde var olan uzun pozisyonlarımızı ciddi bir şekilde gözden geçireceğiz.
ABD’de beklentilerin aşan özel sektör istihdam verisinin (öncü) bugün TSİ15:30’da açıklanacak resmi istihdam raporu ile de desteklenmesi durumunda, FED’in piyasalara olukla verdiği parayı azaltabileceği inanışı (buna ‘tapering’ deniyor) küresel risk iştahını olumsuz etkileyebilir.
Reuters anketine göre, tarım dışı sektörde istihdam artışının 650bin kişi olması, işsizlik oranının %5,9’a gerilemesi, ortalama aylık maaş artışlarının (enflasyon göstergesi) ise %0,2 ; yıllık ise %1,6 artması bekleniyor. Haliyle güçlü bir veri dün başlayan hareketi pekiştirebileceği gibi, zayıf bir veri ise partide müziğin yeniden sesinin açılmasına neden olabilir.
Güçlü gelen öncü istihdam verisi ardından ‘tapering’ korkusu ile defansa geçen piyasalara paralel, risk iştahının göstergesi olarak kabul edilen ABD’nin teknoloji borsası Nasdaq geceyi %1 düşüşle tamamladı. Yeni gün başlangıcında, Asya piyasalarında hafif çaplı düşüşler görülüyor. Gösterge endeks Japonya’nın Nikkei borsası %0,6 aşağıda işlem görürken, ABD borsalarının vadeli işlemlerinde de yatay bir seyir hakim. Doların piyasa faizi ise %1,63 seviyesine doğru kıpırdadığını da not etmiş olalım.
Yatay ve temkinli havanın, verinin açıklanacağı TSİ15:30’a kadar devam etmesini, akabinde, ABD verisinin işaret ettiği yöne doğru bir hareket ile piyasaların yön bulmasını bekliyoruz.
>ÜFE-TÜFE makası
Dün açıklanan verilere göre, üreticiye yansıyan enflasyon ile tüketiciye yansıyan enflasyon arasındaki makas, 2018 Eylül ayından sonra en yüksek düzeye yükseldi. Hatırlanacağı üzere, Papaz Brunson ile anılan ve 2018 yaz aylarında yaşanan kur şoku, ÜFE-TÜFE makasını 21,63 puan açmış, akabinde, TCMB’nin faiz hamlesi ile makas kapanmıştı. Mayıs 2021’de ise, söz konusu makas 21,74 puan açılmışken, gündemimiz faiz indirimi!
>BTCUSD
Bitcoin’de sancılı bekleyiş devam ediyor. Grafikten de görülebileceği üzere, mavi sıkışma alanı üst taraftan aşılıp, gecelik de bir kapanış yapması durumunda, aşağı yönlü baskının bittiğine kanaat getireceğizz. Böyle bir durumda, 200 günlük basit ortalamaların geçtiği 41,500 seviyesi takip edilebilir. Aksi takdirde, aşağı yönlü risklerin masa üzerinde tüm çıplaklığı ile kalmaya devam edeceğini düşünüyoruz.
Teknik analizde sıkça rastlanan bu formasyon öncesinde sert bir düşüş yaşanıyor. Akabinde hacmin düşmesi ve fiyatların kısa bir süre sıkışması sonrası, kırılım aynı yöne doğru büyük bir gürültü ile tekrar başlıyor. Bu söylemin iptal olması için, üçgenin üst taraftan kırılıp (kırmızı çizginin üzerinde gecelik kapanış) gerekiyor. Aksi takdirde, USD 5,000-6,000 seviyeleri teknik olarak radar menzilinde olabilir!
>Brent Petrol (TRY)
1 varil Brent cinsi petrolün varil fiyatı son günlerde 71-72 dolar seviyelerine kadar yükselerek pandemi öncesine geri döndü. Öte yandan, doların da TL karşısında sert yükselişi ile, 1 varil Brent petrolün fiyatı 620TL ile rekor kırdı! Kabaca son 1 yılda yükseliş %300’den fazla!
>USDTRY
Haftalardır aynı grafiği, adeta nakış gibi işleyerek risklerin yukarı yönlü olduğunu anlatmaya çalıştık. Teknik analizde sıklıkla rastlanan yükselen üçgen formasyonu, hedefine doğru (9,40) emin adımlarla ilerliyor.
TurkNet’ten 19 Mayıs’a Özel Film: ‘Işığım Atatürk’
Türkiye’nin yeni nesil internet servis sağlayıcısı TurkNet, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı’nı, başarı öyküsü yaratmış gençlere yer verdiği ve ‘Atatürk bugün hayatta olsaydı bize ne söylerdi’ sorusuna yapay zeka teknolojisi ile yanıt aradığı ‘Işığım Atatürk’ filmiyle kutluyor.
Dünya standartlarında hızlı interneti herkes için erişilebilir kılmayı hedefleyen TurkNet, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı’na özel, gerçek hikayeler ve onların gerçek sahiplerinin rol aldığı bir film hazırladı.
Kaju İstanbul tarafından çekilen ‘Işığım Atatürk’ filminin senaryosu ve fikrinin tamamı TurkNet çalışanlarına ait. 19 Mayıs’a adanmış olan filmin en önemli özelliği ise Atatürk’ün gençliğe miras bıraktığı eserler ile son yıllarda gençler üzerinde yapılan araştırmalar ışığında ‘Atatürk bugün hayatta olsaydı gençlere ne söylerdi?’ sorusuna yapay zeka araçları eğitilerek yanıt aramış olması.
Gül Sağır Aydın; ‘Gençler harekete geçmek için sabırsızlanırken TurkNet de onlara ihtiyacı olan hızı sunuyor’
TurkNet’in Büyümeden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı (CGO)Gül Sağır Aydın projenin çıkış noktasını şu sözleri ile anlattı: ‘Gençlerin özgürlük, fırsat eşitliği ve istihdam gibi konulardaki endişeleri, yapılan tüm araştırmalarda sıkça ortaya konuluyor. Ancak aynı araştırmalar, gençlerin dünyanın daha iyi bir yer haline geleceğine olan inançlarının yetişkin bireylere kıyasla %50 daha fazla olduğunu ve artan krizlere karşı harekete geçmek için sabırsızlandıklarını gösteriyor. Filmde TurkNet’in, gençlere keşfetme, öğrenme ve kendilerini ifade etme gücü veren güvenli ve hızlı internet bağlantısı sağlama konusundaki kararlılığını vurgulamak istedik ve destekleyici-geliştirici bir topluluğun rolünü sembolize eden bir senaryo üzerinde çalıştık’.
‘Gençleri #IşığımAtatürk hashtag’i ile hikayelerini paylaşmaya davet ediyoruz’
‘Gençlere imkan verildiğinde tutku ve motivasyonla neler başarabileceklerini gösteren bu projede, Atatürk’ün ilkelerine ve inkılaplarına rehber olarak bakmanın önemini hatırlatıyoruz’ diyen Aydın film hakkında ise şu bilgileri verdi: ‘Filmde TurkNet’in her daim gençlerin yanında olma misyonu çerçevesinde destek verdiği gençler rol aldı ve hikayeleriyle hayallerini gerçekleştirmek isteyen herkese ilham oldu. Projedeki amacımız, başarının uzak ve çok zor kazanılan bir hedef olmadığını, her birimizin küçük ya da büyük hayalinin kıymetli ve ulaşılabilir olduğunu vurgulamak. Bu sebeple tüm gençleri #IşığımAtatürk hashtag’i ile onlara adanmış bu özel günde başarı ve hayallerini paylaşmaya davet ediyoruz.’
Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş, Seçil Erzan hakkında ilk kez konuştu
Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş, birçok futbolcunun dahil olduğu olduğu Seçil Erzan davası hakkında ilk kez konuştu: “Biz olaya kurum olarak bakıyoruz. 15 bin kişinin çalıştığı bir yer, bazen yanlış şeyler olabiliyor” ifadelerini kullandı…
Fatih Terim, Arda Turan, Semih Kaya, Muslera gibi futbol dünyasının ünlü isimlerin karıştığı davanın kilit ismi Denizbank İcra Kurulu Başkanı Hakan Ateş, süreçle ilgili ilk kez konuştu.
Magazin Burada mikrofonlarına, bir davette konuşan Ateş “Şahsi olarak hiçbir zaman demeç vermedim. Biz olaya kurum olarak bakıyoruz. 15 bin kişinin çalıştığı bir yer, bazen yanlış şeyler olabiliyor. Bazen yanlış davranışlarda bulananlar her bankada olur. Bizim talihsizliğimiz, karşıdaki tarafın kamuoyuna mal olmuş insanlar olması. Bu bir talihsizlik tabi ama ne yapalım hayat öyle bir şey” ifadelerini kullandı.
Ateş ayrıca “Hukuk herkes için hukuk, günün sonunda kimseden bir telkin falanda (İddia edildiği gibi Cumhurbaşkanı’ndan da) olmadı. Onu hep söylüyorlar. Biz normal hukuk nasıl neticelenirse ona göre gereğini yapacağız. Bugüne kadar da yaptık ama olaylar çok ortada. Ben fazla yoruma girmeyeceğim” şeklinde konuştu.
TCMB ihtiyaç duyulduğu sürece sıkılığın korunacağı, yeni mali tedbirler ise politika bileşiminin daha koordineli olacağına işaret etmektedir. Politikaların gecikmeli etkisi göz önüne alındığında, hala sağlam olan tüketimi kontrol altına almak için ek makro ihtiyati önlemlere ihtiyaç duyulacağına inanıyoruz.
Önemli noktalar
TCMB, yılın ikinci enflasyon raporunda 2024 yılı ara enflasyon hedefini 2 puan yukarı yönlü revize ederek yüzde 38’e yükseltmiş, öngörülen aralığın üst sınırını değiştirmeyerek yüzde 42’de tutmuştur. Yılın ilk dört ayında enflasyonun beklenenden 4 puan daha güçlü gelmesi, Mart ayındaki ilave sıkılaştırma ile sapmayı telafi edemeyecekleri için bu revizyonu yapmalarına neden oldu.
TCMB, sıkılaştırmanın talep koşulları ve enflasyon beklentileri ve dolayısıyla enflasyon eğilimi üzerindeki gecikmeli etkilerini gözlemlemek istemektedir. Enflasyon eğiliminde belirgin bir bozulma olması durumunda ilave sıkılaştırma uygulanacağının sinyallerini vermeye devam etmektedirler.
İç talep, yüksek enflasyon beklentileri, servet etkileri ve kredi kartı harcamalarının kullanılabilirliği ile desteklenmeye devam etmektedir. Parasal aktarım mekanizmasını güçlendirmek amacıyla mevcut düzenlemeleri gevşetmek için sürdürülebilir bir yol başlatmak için finansal koşulların daha uzun süre sıkı tutulmasına ihtiyaç duyulacaktır.
En son açıklanan mali paket, 2024’te GSYİH’nın %0,2-0,3’ü civarında tasarruf anlamına geliyor. Önümüzdeki dönemde yeni tedbirler de alınacak ve bunların birçoğu orta vadede etkili olacaktır.
Enflasyon eğilimi, daha koordineli bir politika bileşimi ile yıl sonu enflasyonunun TCMB tahmin aralığının üst sınırı olan %42’nin altına düşecek bir düzeye yükselmesi durumunda, 4Ç24’te çok kademeli adımlarla gevşemeye başlamak için sınırlı bir alan olabilir. Ancak, gecikmeli mali etkiler ve perakendeci harcamaları üzerindeki makro ihtiyati politikalar, daha erken bir kesinti döngüsü olasılığını azaltıyor.
