Ayvacık’a bağlı Behramkale Köyü’nde bulunan ve 1’inci Derecede Arkeolojik Sit ve Doğal Sit Alanı olan Assos Antik Kenti ve Antik Limanı’nda yapılan “kaya ıslahı” çalışmaları için yürütmeyi durdurma kararı verildi.

“Yola ve tesislerin üstüne kayaların düşmesi” nedeniyle, AFAD tarafından hazırlanan rapor doğrultusunda önce Assos Antik Kenti ziyarete kapatılmış ve ardından da Ayvacık Kaymakamlığı Köylere Hizmet Götürme Birliği tarafından 26 Mart 2021 tarihinde ‘Ayvacık İlçesi Assos Kaya Islahı Yapım İşi’ ihale edilmişti. Assos Dostları Grubu’ndan, Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği Başkanı Süheyla Doğan, Belgin Aral, Fatma Şebnem Karagöl ile Tevfik Cem Tüzün tarafından Çanakkale 2’nci İdare Mahkemesi’ne açılan davada, Çanakkale Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu’nun 16 Aralık 2020 tarihli kararının hukuka ve mevzuata aykırı olması nedeniyle iptali istendi. Kasım ayında açılan dava kapsamında ayrıca ilk inceleme ve savunma alınıncaya kadar alandaki çalışmaların durdurulmasına karar verilmesi talep edildi.

‘YAPILAN İŞLEM HUKUKA AYKIRI’

Açılan davada, Çanakkale 2’inci İdare Mahkemesi’nde geçen günlerde alınan kararda, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun çeşitli tarihlerde aldığı kararlar ile Danıştay kararlarına atıfta bulunuldu. Kaya düşmesini önleme amacıyla yürütülen çalışmaların geçici olup olmadığının ve ne kadar süreyle yapılacağının belirlenmediğine vurgu yapılan kararda, yapılacak çalışmaların arkeolojik sit alanına zarar verip vermeyeceğinin bilimsel açıdan değerlendirilmediği de ifade edildi. Dosya kapsamında denetim görevini üstlenmek üzere bilim kurulu oluşturulmadığının da ifade edildiği Çanakkale 2’inci İdare Mahkemesi kararında, “Yürütülecek çalışmaların ne kadar süreyle yapılacağı belirlenmeksizin ve denetim görevini üstlenmek üzere bilim kurulu oluşturulmaksızın tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır” denildi. Çanakkale 2’inci İdare Mahkemesi, kaya düşmesinin önlenmesi amacıyla yürütülecek faaliyetlerde söz konusu eksiklikler nedeni ile “Arkeolojik sit alanının zarara uğraması ihtimali bulunduğundan; telafisi güç veya imkansız zararların doğabileceği açıktır” denildi. Hukuka aykırı bulunan çalışmalarla ilgili mahkeme heyeti, oy birliği ile yürütmeyi durdurma kararı verdi.

‘TELAFİSİ İMKANSIZ ZARARLAR DOĞABİLECEĞİ AÇIKTIR’ 

Yürütmeyi durdurma kararının ardından değerlendirmede bulunan Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği açıklamasında, mahkemenin verdiği kararın, sürecin en başından bu yana ifade edilen bilimsel ve hukuksal kaygıları doğruladığı ifade edildi. Can ve mal güvenliğinin önemli olduğuna vurgu yapılırken bilimsel yaklaşımla, daha az müdahale ile gerekli önlemler alınabilecekken Assos Antik Limanı’nda yanlış ve telafisi oldukça güç bir müdahale gerçekleştiği, amacın dışına çıkılarak Assos’un doğal ve kültürel peyzajının katledildiği belirtildi. Açıklamada, “Halihazırda ortaya çıkan durumu alana girişin yasak olması nedeniyle detaylı incelememiz mümkün olmamakla birlikte, uzaktan yaptığımız tespitlerle mevcut durumun çevresel ve yaşamsal riskler oluşturduğuna dair ciddi kaygılarımız vardır” dendi.

Açıklamada, bundan sonraki süreçte, can ve mal güvenliğinin sağlanması ve gerekli önlemlerin alınabilmesi için konusunda uzman bilirkişilerce “durum tespiti” yapılmasına ihtiyaç olduğu ifade edilerek, “Bölge halkımızın, köylülerin ve turizmcilerin inşaat nedeniyle maruz kaldıkları gelir kaybından bizler de endişeliyiz ve alanın bir an önce turizme açılmasını istemekteyiz. Diğer yandan Assos’un doğal ve kültürel değerler olmadan bölgedeki turizmin de değeri kalmayacaktır. Yapılan yanlışlardan geri dönülmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için gerekli bilimsel araştırma ve uygulamalar acilen yerine getirilmelidir” denildi.

Seçkin Sağlam – Duvar