Konsensüs beklentisi 9,4 milyar TL düzeyindeyken, açıklanan sonuç bu tahminin %21 üzerinde gerçekleşti. Net kar, çeyreklik bazda %73, yıllık bazda ise %11 oranında artış gösterdi. Böylece bankanın 1Ç25 dönemindeki özkaynak karlılığı %23,4 seviyesine ulaştı. Bu oran, 2024 yılındaki %15,8’lik özkaynak karlılığının oldukça üzerine çıkıldığını işaret ediyor. Yapı Kredi’nin maddi özkaynak kârlılığı (MoÖK) 4Ç24’te %14,0 iken, 1Ç25’te güçlü bir artışla %23,4’e yükseldi.

Faaliyet gelirleri tarafında, özellikle komisyon gelirleri güçlü bir katkı sağladı. Ödeme sistemleri, sigorta ve para transferlerinden gelen gelirlerin etkisiyle komisyon gelirlerinde yıllık bazda %46’lık bir artış kaydedildi. Bu performans, beklentilerin de üzerinde gerçekleşerek Yapı Kredi’nin ücret ve komisyon gelirlerinde güçlü büyümesini sürdürdüğünü gösterdi.

Net faiz marjı (NFM) tarafında da iyileşme dikkat çekici düzeydeydi. Çeyreklik bazda NFM, 60 baz puan artarak %2,09 seviyesine çıktı. Bu artışın arkasında özellikle TL kredi-mevduat makasındaki genişleme etkili oldu. Çeyrek bazda TL kredi getirileri sınırlı artış gösterirken, TL mevduat maliyetlerinde 3 puanlık bir gerileme yaşandı. Böylece TL kredi-mevduat makası 3,2 puan büyüyerek marjlara destek sağladı. 2024 yılı ortalamasına kıyasla net faiz marjında 136 baz puanlık bir artış kaydedildi. Banka, 2025 yıl sonuna kadar NFM’de toplamda 300 baz puanlık bir iyileşme hedefliyor.

​Şubat 2025 itibarıyla, Türkiye’de finansal kesim dışındaki firmaların (özel sektör) toplam döviz yükümlülükleri 310,8 milyar ABD doları seviyesine ulaşmıştır. Bu yükümlülüklerin yaklaşık %38’i kısa vadeli, %62’si ise uzun vadede. Reel kesimin net döviz pozisyon açığı 155 milyar USD’yi aşmış durumda… Özel sektörün yurt dışından sağladığı toplam kredi borcu, 177 milyar dolar oldu.

1. TCMB Reeskont Kredisi ve Döviz Alım Kısıtı:

• Şu anda TCMB reeskont kredisi kullanan firmalara, kredi vadesi boyunca piyasadan serbest şekilde döviz alımı yasaklandı.

• Firma, reeskont kredisi kullanıyorsa döviz alıp da kendi finansal yönetimini dövizle destekleyemiyor. Sorun da tam bu noktada başlıyor!

2. İhracat Bedelinin Kullanımı ve Döviz Kredisi Ödeme:

• Diyelim ki firmanın bir döviz kredisi var.

• Firma gelen ihracat döviz gelirini kullanıp doğrudan döviz kredisine ödeme yapıyor.

• Bu durumda, ihracat bedelini Türk Lirası’na çevirmediği için TCMB’nin %2 döviz teşvik kuru desteğinden yararlanamıyor.

3. İhracatçı firmalar %2 destek beklerken sonuç: sıfır!

• Eğer firma 1 milyon USD tutarında bir ihracat bedelini, önce TL’ye çevirmeden doğrudan döviz kredisi ödemesinde kullanırsa:

  • %2’lik teşvikten mahrum kalıyor.

  • 1 milyon USD × 38 TL (örnek kur) = 38 milyon TL.

  • Bunun %2’si = 760 bin TL kayıp ( USD/TL kuru yükseldikçe zarar da otomatik artmakta).

4. Firmalar, Döviz kredisi ile yüksek faiz kıskacında kaldı

• 1 milyon USD’lik bir ihracat gelirinde 760 bin TL kadar doğrudan teşvik kaybı söz konusu oluyor.

• Buna ek olarak firma ayrıca döviz alım yasağının getirdiği likidite sıkışıklığı ve kur riski yönetimi zorluğuyla da karşı karşıya.

Çözüm ne olabilir?

Reeskont kredisi alan firmalar döviz alma kısıtı nedeniyle, döviz kredisi ödemelerini ihracat bedelinden doğrudan yaparlarsa, %2’lik döviz teşvikinden yararlanamıyorlar ve böylece ciddi bir kayba uğruyorlar. (Bu oranın rekabet için yetersiz olduğu ve yükseltilmesi gerektiği konusunda ihracatçılar hemfikir).

Çözüm ne olabilir: Bu kayıp firmalara maliyet dolayısı ile ÜFE’ye enflasyon katkısı olarak yansımaktadır. Bunun için bu tarz firmaların ihracat bedellerini bozdurarak döviz kredileri ödeme hakkı tanınması veya kredi kullanarak kredi kapama hakkı tanınması çözüm olabilir. Mevcut durumda firmaların gelir kaybı başka bir ifade ile maliyet artışı yaşamakta bu da üretilen mal ve hizmetler üzerinde ÜFE olarak enflasyona katkı sağlamaktadır.

Rasyonelleşme Stratejisi kapsamında firmaların Ticarette döviz ile ödemeleri serbest bırakılırken; Reeskont Kredilerde kreid vadesi boyunca (genelde 1 yıl) döviz almama yasağı devam etmişti…

Erol TAŞDELEN-Ekonomist       www.bankavitrini.com

Program kapsamında start-up’ların tamamına, büyümeleri ve girişimcilik ekosistemine daha yüksek katkı sunmaları hedefiyle, ihtiyaçlarına özel birebir mentorluk ve alan odaklı iş geliştirme fırsatları sunuluyor.

Yenilikçi, çözüm odaklı, uygulanabilir ve DenizBank’ın sunduğu hizmetler ile etkileşim içinde geliştirilebilecek iş modellerine sahip sekiz start-up’ın seçildiği Program, 10 Nisan 2025 Perşembe günü Deniz Akvaryum’da düzenlenen lansman toplantısıyla başlatıldı. Toplantıda; sunulacak destekler, hedeflenen çıktılar ve katılımcı girişimlerin çalışma alanları ile hedeflerine yönelik bilgi aktarımı gerçekleştirildi.

“DenizBank’ın geniş ekosistemiyle girişimlere etkileşim fırsatı sunuyoruz”

NEOHUB Genel Müdürü Gürhan Çam, konuyla ilgili değerlendirmesinde, programın start-up’lara maddi kaynağın yanı sıra; mentor desteği, iş ağı ve DenizBank’ın sahip olduğu ekosistemle etkileşim olanağı sunduğunun altını çizerek şunları söyledi: “Yapay zeka bugün itibarıyla yalnızca bir teknoloji trendi değil; iş süreçlerini otomatikleştirerek verimliliği artıran, müşteri deneyimini kişiselleştiren ve farklı sektörlerin dinamiklerini kökten dönüştüren son derece güçlü bir araç. Biz de Deniz Akvaryum Girişimcilik ve İnovasyon Merkezi çatısı altında, yapay zeka ile iş süreçlerini geliştirmeye odaklanan girişimlerle birlikte değer üretmeyi stratejik önceliğimiz olarak görüyoruz. Programımız kapsamında girişimler hem gelişim ve yatırım süreçlerinde ihtiyaç duyabilecekleri danışmanlığa erişebiliyor hem de DenizBank’ın bilgi birikimi ve sektörel deneyimi ile stratejik ve kurumsal düzeyde iş geliştirme olanağı elde ediyorlar. Önümüzdeki dönemde de farklı alanlarda yapay zeka temelli çözümler üreten girişimleri desteklemeye, bu alanda ekosisteme değer katarak sürdürülebilir ve ölçeklenebilir etki yaratmaya kararlılıkla devam edeceğiz”.

Programa Seçilen Girişimler Hakkında:

AREYLight AI: Akıllı şehirler için IoT ve yapay zeka destekli altyapı çözümleri geliştiriyor.

Enqura: Bankalar ve fintech’ler için dijital müşteri deneyimi, güvenli iletişim ve açık bankacılık çözümleri sunuyor.

EvolveChat: Kurumlara özel geliştirilen yapay zeka altyapısıyla chatbot, otomasyon ve karar destek sistemleri sağlıyor.

Fintela AI: Finansal verileri analiz ederek yatırımcılara hızlı ve kişiselleştirilmiş iç görüler sunuyor.

GLOSA: Üretken yapay zeka ve Agentic AI modelleriyle süreç otomasyonuna odaklanıyor.

RENS: Sürdürülebilirlik süreçlerini dijitalleştiren ve regülasyonlara uyumu kolaylaştıran bir SaaS çözümü sunuyor.

TheClico: Müşteri geri bildirimlerini analiz ederek markalar için gerçek zamanlı itibar yönetimi sağlıyor.

Valufy: Girişim değerlemesi ve portföy takibini yapay zeka ile optimize eden yatırım teknolojisi geliştiriyor.