Taliban, tam kontrolü ele geçirmesi ve Kabil’in düşmesinden sonra ilk resmi haber brifinglerini dün düzenledi. Yaptığı açıklamada, diğer ülkelerle barışçıl ilişkiler kurmak istediklerini (ABD için tehdit oluşturmayacaklarını) ve İslam hukuku çerçevesinde kadınların haklarına saygı göstereceklerini söyledi.
Reuters / Ipsos anketine göre, ABD Başkanı Biden’ın %53 olan onay notu, %7 düşerek görev aldığı sürenin en düşük seviyesine geriledi. Bunun da arkasında, ABD destekli Afgan hükümetinin hafta sonu binlerce sivilin ve Afgan askeri müttefiklerinin güvenlikleri için kaçmasına neden olan kargaşanın yattığını görüyoruz. Süreç, ABD vergi mükelleflerine 1 trilyon dolara mal olurken, kaybedilen binlerce Amerikan hayatının da, Biden’a fatura edildiğini görüyoruz.
İçeride ise, TCMB’nin 5 aydır faiz oranlarını sabit tutması ve enflasyonun Ekim’den önce (baz etkisi) ile gerilemeyeceği beklentisi, bunun da 2 ay daha faiz hadlerinin TL’ye koruma kalkanı olacağı anlamına geldiği düşünülürse, TL ve TL cinsi varlıkların yurtdışında esen iyimserliğe temkinli bir şekilde eşlik etmeye devam edeceğini düşündürüyor.
Geride bıraktığımız hafta, USDTRY kuru açısından, okurlarımız, 8,64 seviyesinin üzerinde gecelik / haftalık bir kapanış görmeden yukarı yönlü seyre ihtimal vermediğimizi hatırlayacaklardır. Bu minvalde, bayram tatili sonrası 8,2950 seviyesin gören, akabinde TCMB üzerinde başlayan faiz indirim baskısı ile 8,68 seviyesine dayanan kur, öngörümüze paralel yüksek seviyelerde kalıcı olamayarak dün 8,40 seviyesinin de altına sarktı.
Borsa İstanbul cephesinde son bir aydır yaşanan yükselişin %9 seviyesine ulaştığını not ermek gerekiyor. Borsa cephesinde kaydedilen olumlu hava, dün küresel çapta risk iştahının düşmesine rağmen bankacılık hisselerinin yardımı ile devam ederken, endeks günü %0,4 oranında artışla tamamladı.
Küresel mali piyasalar ise dün günün büyük bir kısmını sakin bir şekilde tamamladı. Günün ikinci yarısında, ABD’de açıklanacak perakende satışlar ile akşam saatlerinde FED Başkanı Powell’in konuşması takip edildi. Powell’in öğrencilerle bir araya geldiği dünkü günden, para politikası ve genel ekonomi ile ilgili görüş beyan etmekten biraz uzak durduğunu gördük. Covid’in bir süre daha hayatı etkileyeceğini söyleyen Powell, pandemi öncesi ekonomi ortamına henüz dönemediklerinin altını çizerken, konuşması herhangi bir piyasa yansıması yaratmadı.
Bu bağlamda, her yıl ABD’nin Jackson Hole kasabasında düzenlenen ve küresel merkez bankası başkanlarının katıldığı toplantıyı haftaya takip edeceğiz. Vakti zamanında, FED’in efsane başkanı Bernanke, parasal genişleme ‘müjdesi’ vererek, Jackson Hole toplantılarını, önemli açıklamaların yapıldığı bir yer haline getirmişti.
Küresel anlamda artan vaka sayılarının, Afganistan’da yaşanan kaos ve belki de ABD’den son dönemlerde gelen karmaşık verilerin piyasaların üzerinde baskı kurmaya devam ettiğinine dün de şahit olduk.
Azalan risk iştahı ile ABD doları dün küresel bazda değer kazandı. DXY yeniden kritik bir eşik olan 93 seviyesinin üzerine yükselirken, geceyi, 3 büyük ABD hisse senedi endeksi %0,8 düşüşle tamamladı. Bunu daha fazla kar satışları olarak okumak istiyoruz. TCMB toplantısından sonra hızla 8,40 seviyesinin altına gerileyen USDTRY kuru, dün risk iştahını azalması ile saman alevi tarzı 8,45 seviyesine doğru gün sonu ilerlese de, bu eğilimin de kalıcı olmayacağını düşünüyoruz.
Yeni gün başlangıcında, Asya piyasalarının son günlerin kasvetli havasını üzerinden atarak günü %1’e varan ve genele yayılan yükselişlerle tamamlamaya çalıştığını görüyoruz. Gösterge endeks Tokyo borsası, otomobil ihracatlarının desteği ile, Temmuz ayında üst üste beşinci kez çift haneli büyüme kaydetti. Pasifiğin diğer ucunda da, vadeli işlemlerde, ABD borsalarında hafif de olsa artılar göze çarpıyor.
Bugün TSİ21:00’de FED’in son faiz toplantısının tutanakları yayınlanacak. Gün içerisinde ise, İngiltere’de ve Euro bölgesinde enflasyon verilerini takip edeceğiz. Günün ikinci yarısında ise ABD yeni konut satışları ile inşaat ruhsatlarını makro takvimi süslüyor.
Hazır inşaattan söz etmişken, gevşek likidite koşulları (bol para ve yok denecek kadar düşük faiz oranları) ve elbette artan inşaat maliyetleri (hammadde fiyatları) tüm dünyada konut fiyatlarını yukarıya itmeye devam ediyor. Türkiye’de de dün açıklanan veriye göre, Haziran’da konut fiyatlar aylık %2,7 oranından artış kaydetti (reel bazda yıllık %9,9 oranında artış).
Bu gece TSİ21:00’de Sn. Cumhurbaşkanı Erdoğan canlı yayına çıkacak. Takdir edersiniz ki, faiz enflasyon konusunda ekonomi çevrelerince kabul görmeyen tezi nedeniyle faiz oranları ile ilgili yapabileceği bir açıklama, TL üzerinde yeniden bir miktar da olsa tedirginliğe neden olabilir. Büyük resimde, bir müddet daha, TL tarafından iyimser tonumuzu koruyacağız. Bankacılık endeksi ise borsa cephesinde ilgimizi çekiyor.
Altın ve gümüş tarafında yeni bir gelişme göremedik. Geçen hafta yaşanan flash-crash (ani çöküş) ardından toparlanma gayretleri devam ederken, opsiyon piyasalarında kıymetli madenler üzerine yazılmış put (satım) opsiyonlarının çoğunlukta olduğunu görüyoruz.
Artan delta varyantına bağlı vakalar nedeniyle kafalar pek net değil. Daha basit olması bağlamında, kaptan suyun derinliğini bulanık olması nedeniyle göremiyor. Ölçemezsen bilemezsin, bilemezsen de yönetemezsin. Şu anda içinde olduğumuz durum da tam olarak bu!
Haftalar önce 78 dolara dayanan Brent cinsi ham petrolün varil fiyatı dün 70 doların altına sarktı. Mesela bu sabah, Yeni Zelanda merkez bankası, artan vakalar nedeniyle faiz oranlarını artırmayı ertelediğini görüyoruz. Bir müddet daha covid ve varyant arkadaşları normalleşmeyi geciktirecek gibi görünüyor.
İKTİSATBANK – Emre Değirmencioğlu
