Connect with us

BANKA HABERLERİ

Dosya : Türkiye’de ‘Özel Sandık sorunu-1

Sektör içinden gelen Tecrübeli Bankacı Murat Şenol uzun yıllar üzerinde tartışılan fakat ne oldukları / olmadıkları üyeleri tarafından da tam bilinmeyen ÖZEL SANDIKLARI ele alarak kapsamlı bir çalışma yaptı. İlk bölümünü yayınladığımız çalışmayı okuyanların kafasındaki çoğu sorun da giderilmiş olacak.

Yayınlanma:

|

AĞIRLIKLI BANKA ÇALIŞAN VE EMEKLİLERİNE AİT OLAN ÖZEL SANDIKLARIN, 45 YILDIR DEVAM EDEN BELİRSİZLİĞİ NE ZAMAN KADARA BEKLEYECEKTİR ?

Ülkemizde Bazı Bankaların, Sigorta, reasürans şirketi, ticaret odaları ve sanayii odalarının çalışanları,  5510 sayılı kanuna göre, kamu sosyal  güvenlik  sisteminin (önceden SSK şimdi ise SGK ) içinde yer almadıklarından,  bu kapsamda sigortalı sayılmamakta ve sosyal güvenlik primlerini de SGK’ya değil “özel sandıklara” ödemektedirler.

Bu sandıkların devir edilme hikayesi 85 yıllık bir tarihe dayanmakta olup, halen de devir işlemleri gerçekleştirilememekte birlikte belirsiz bir tarihe ertelenmiştir. Bir çok Banka ve sigorta çalışanını ilgilendiren bu sıkıntılı konuya ve yarattığı sorunlara geçmeden önce hukuki süreci, tarihsel bir perspektif içinde ele almak yararlı olacaktır.

Özel sandıkların kuruluş hikayesi

1936 yılında yürürlüğe giren 3008 sayılı iş kanunu, banka ve sigorta şirket çalışanlarının, iş kanunu kapsamı dışında kalmasına neden olmuştur. Öte yandan 1950’li yıllarda 6762 sayılı Eski Türk Ticaret Yasası’nın 468 ve 469. Maddelerinde, “şirket müstahdem ve çalışanları için yardım sandıkları vesair yardım teşkilatına yardım veya idamesine” yönelik kârdan, şirket mallarından ve parasından yedek akçe ayrılabileceği şeklinde düzenlemeler yer almıştır. (Yeni Türk Ticaret Yasası 6102 madde 522)  Bu düzenlemelerin  verdiği yasal olanak içinde, bankalar, işveren katkısı ve çalışanlardan toplanan aidatlar ile  çalışanlara sosyal yardım amaçlı, sosyal sigortalar kanunu bakımından “özel emeklilik  sandıkları  ve vakıfları”  şeklinde yapılandırmalara gitmişlerdir.

01.08.1964 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 506 sayılı SSK Kanunun Geçici 20 maddesi; bankalar, sigorta, reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayii odaları, borsalar ve bunların kurdukları birlikler kendi personelinin malullük, yaşlılık ve ölümlerinde yardım yapmak üzere, dernek veya vakıf şeklinde özel sandıklar kurulmasına yasal olarak da açık imkan vermiştir. Bu sandıklar SSK kapsamı dışında kalarak ama SSK yerine geçip tüm sigorta kollarındaki yardımları karşılamak üzere kanunla kurulmuş emekli sandığı niteliğine kavuşmuştur.

Türkiye’de kaç tane özel sandık var?

Bu kapsamda ülkemizde önceden sayıları çok daha fazla olmakla birlikte zamanla çoğu SGK kapsamına alınarak tasfiye edilmiş, günümüzde ise 12 adeti banka (Akbank, Garanti Bankası, İş Bankası  , Şekerbank, Yapı Kredi Bankası, Halkbank, Vakıfbank, Ziraat Bankası, TSKB, Esbank, Fortisbank, İmar bankası), 5 adeti sigorta şirketi (Anadolu sigorta, Genel Sigorta, Ankara Anonim Türk Sigorta, liberty sigorta, Milli Reasürans şirketi ) ve 1 adet de TOBB sandığı olmak üzere 18 sandık kalmıştır.

Kuruluş yasal altyapıları bu şekilde oluşturup faaliyete devam ederken ilk olarak 1976 yılında ülkedeki sosyal güvenlik sistemine devirleri gündeme gelmiş ve 11.05.1976 tarih, 1992 sayılı yasanın 3 maddesiyle 506 sayılı kanununa eklenen ek 1.madde ile devir yapılmak istenmiştir.

Yasal süreç nasıl işledi?

İlk Anayasa Mahkemesi süreci; Anayasa Mahkemesinin, 25.01.1977 tarih 1977/2 kararı; denetim makamlarının- Çalışma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığı- vakıf örgütlerini hiç denetlemediklerini ve devletin kurduğu sosyal sigortalar örgütünden daha üstün yararlar sağlayan vakıf kuruluşlarına el atmasının, sosyal hukuk devleti ilkesi ile bağdaşmayacağını ifade etmiştir. Bu kuruluşlar hakkında hiç inceleme yapmadan durumları açık ve seçik ortaya konulmadan mensuplarının sosyal sigortalar kapsamına alınması ilke olarak Anayasaya aykırı bulunmuştur.

01.11.2005 tarihinde, 5411 Sayılı Bankalar yasası Geçici 23.madde ile 3 yıl içinde devirleri öngörülmüş; yükümlülüklerin peşin değeri hesaplanarak sandık ve istihdam eden kuruluşlarca müteselsilen tahsili öngörülmüştür. Yükümlülük devri sonrası da 506 sayılı yasanın üzerinde sağlanan hak ve ödemeler de sandık tarafından ödenmeye devam edecektir.

20.05.2006  tarihinde 26173 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile daha önce üç farklı kurum ve özel emeklilik sandıklarına bağlı olarak sunulan sosyal güvenlik hizmetleri, tek bir çatı altında birleştirilmiştir. Bu değişikliğin gerekçesi,  “sigorta hak ve yükümlülüklerinin eşitlendiği, mali olarak sürdürülebilir tek bir emeklilik ve sağlık sigortası sisteminin kurulması” şeklinde açıklanmıştır.

30.11.2006 tarih ve 2006/1345 Bakanlar Kurulu kararı eki ile devre ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir. Bu noktada Teknik faiz oranı % 10.24 olarak karar verilmiştir.

Anayasa mahkemesi süreci-2; 22.03.2007, 2007/33 karar 15.12.2007/26731 saylı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 506 sayılı yasanın öngördüğü hak ve ödemeler üzerinde sağlanan ek sosyal hakların ve ödemelerin devam ettirilmesinin yeterli güvencenin olmaması ve hak sahiplerinin ileride gelir kaybına uğrayacağından, 5411 sayılı yasanın Geçici 23.maddesi iptal edilmiştir.

08.05.2008 tarih 26870 sayılı Resmi Gazetede de yayımlanıp (17.04.2008 Kabul Tarihi) 5754 sayılı yasa ile (madde 73), 5510 sayılı yasanın geçici 20.maddesi ile; Ek yararlar peşin değer hesabında dikkate alınacak ve vakıf senedinde bulunmasına rağmen karşılanmayan diğer sosyal hak ve ödemler sandıklar ve ilgili istihdam eden kuruluşlarca, devir sonrası karşılanmaya devam edecektir. Bu yasa ile teknik faiz oranı %9.8 olarak esas alınmıştır. (İleride de bahsedeceğimiz gibi bu oran Teknik ve Fiili açıkların yanlış hesaplanmasına neden olmaktadır) Yasa ile üç yıl içinde devir yapılacak ve en fazla iki yıl uzatılabilecektir.

09.04.2011 tarihinde 2011/1559 saylı Bakanlar Kurulu kararıyla 2 yıllık uzatım yapılmıştır.

Anayasa Mahkemesi süreci-3; Anayasa Mahkemesi 30.03.2011 tarihinde 5754 sayılı kanuna eklenen geçici 20. maddeyi anayasanın ikinci maddesine aykırılık Olduğu gerekçesiyle açılan davayı sonuçlandırmış ve 28.12.2011 tarihinde resmi gazetede yayınlayarak önceki kararların aksine sandıkların devrinde herhangi bir hak kaybına yol açmayacağını, bu kişilerin sosyal güvenlik haklarının korunacağını ifade etmiştir böylece sandıkların devrinin önündeki hukuki engel ortadan kaldırılmıştır.

8 Nisan 2013 tarihinde 2013/4617 sayılı Bakanlar kurulu kararıyla devir 8 Mayıs 2015 tarihine uzatılmıştır.

23 Nisan 2015 tarihinde 29335 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 6645 sayılı kanunun 51. maddesine göre süre belirtilmeden devir tarihini belirleme yetkisi Bakanlar kuruluna devredilmiştir. Böylece devrin ne zaman yapılacağı belirsiz bir tarihe ertelenmiştir.

9 Temmuz 2018 tarihinde 30473 sayılı mükerrer resmi gazetede yayınlanan 703 sayılı kanun hükmünde kararname ile devir tarihini belirleme yetkisi Cumhurbaşkanlığına verilmiştir.

Murat Şenol – Ekonomist

BANKA HABERLERİ

Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası, 2025’in ilk çeyreğine mali verileri açıklandı

Genel Müdür Öztop, “Sürdürülebilirlik alanındaki güçlü performansımızı bir adım daha ileri taşımanın gururunu yaşıyoruz. Sürdürülebilirlik temalı kredi portföyümüz, kredi portföyümüzün yüzde 96’sını oluşturarak önemli eşiği geride bıraktı” dedi.

Yayınlanma:

|

Yazan:

Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası (TKYB), 2025’in ilk çeyreğinde net karını geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 70 artırarak 1,8 milyar liraya çıkardı.

Bankadan yapılan açıklamaya göre, bankanın 2025’in ilk çeyreğine ilişkin finansal sonuçları Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda (KAP) yayımlandı.

Buna göre, yılın ilk üç ayında aktif büyüklüğünü yüzde 13,3 artışla 160 milyar liraya yükselten banka, kredi hacmini yüzde 17,6 artışla 102,4 milyar liraya taşıdı. Brüt takipteki kredilerin toplam kredilere oranı yüzde 0,70 düzeyinde gerçekleşirken, ortalama öz kaynak karlılığı yüzde 37,1 kaydedildi.

Banka, 2025’in ilk çeyreğinde net karını geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 70 artırarak 1,8 milyar liraya çıkardı.

Açıklamada görüşlerine yer verilen TKYB Genel Müdürü İbrahim Öztop, yılın ilk çeyreğinde yatırım bankacılığı ve girişim sermayesi alanlarında önemli çalışmalara imza attıklarını belirtti.

Söz konusu çalışmalara ilişkin değerlendirmelerde bulunan Öztop, şunları kaydetti:

‘Türkiye Denizcilik İşletmeleri AŞ’ye ait bazı yük ve yat limanlarının özelleştirilmesi sürecinde yürütülen çalışmalar doğrultusunda Kalamış Yat Limanı ihalesi tamamlanmış olup, 5 Şubat’ta işletme hakkı devri başarıyla gerçekleştirilmiştir. Bununla beraber Kalyon Güneş Teknolojilerinin 3,26 milyar lira tutarındaki halka arz işlemini lider kurum olarak başarıyla tamamladık. Söz konusu çalışma, yenilenebilir enerji alanına katkılarımızı ve sermaye piyasalarındaki etkin rolümüzü bir kez daha ortaya koymaktadır.’

Öztop, sürdürülebilir tarımın finansmanına destek olmak amacıyla Tarfin Tarım AŞ adına Kalkınma Yatırım Varlık Kiralama AŞ aracılığıyla 150 milyon liralık sukuk ihracını başarıyla gerçekleştirdiklerini aktararak, ‘Bu işlem, alternatif finansman araçlarının kullanımında öncü rolümüzü pekiştirirken, tarım sektörünün sürdürülebilir büyümesine katkı sağladı. Yeşil enerji ve gıda gibi ülkemizin kalkınması açısından stratejik öneme sahip sektörlerde işbirliklerimizi güçlendirerek sürdürmeye devam edeceğiz.’ açıklamasını yaptı.

Girişim sermayesi alanında da Türkiye Kalkınma Fonu çatısı altında kurulan TKYB Üst Fonu ile Mediterra Capital ve Revo Capital’in III. fonlarına yatırım yapıldığını kaydeden Öztop, bu yatırımlarla KOBİ’ler ve yenilikçi girişimlerin sermaye yoluyla destekleneceğini vurguladı.

– Deprem bölgesinde istihdamı destekleyen yeni proje

Öztop, deprem bölgesinin ekonomik ve sosyal açıdan yeniden güçlendirilmesi yönündeki çalışmalara da değinerek, bu doğrultuda Dünya Bankasından, Hazine ve Maliye Bakanlığı garantisi altında 500 milyon dolar finansman sağlandığını bildirdi.

Sağlanacak kaynakla 11 depremzede il ve komşu 7 ilde faaliyet gösteren işletmelere yatırım ve işletme sermayesi finansmanı sağlanacağını aktaran Öztop, ‘Böylelikle bölgedeki KOBİ’ler ve büyük ölçekli işletmelere uzun vadeli finansman sağlayarak, sürdürülebilir ekonomik toparlanmaya katkıda bulunacağız.’ ifadesini kullandı.

Öztop ayrıca, Türkiye Kalkınma Fonunun girişimcilik ekosistemine aktardığı toplam kaynağın 29 doğrudan yatırıma 20,4 milyon dolar, 7 fon yatırımına 23,4 milyon dolar ve 350 TÜBİTAK BiGG girişimine yaklaşık 9 milyon dolar olmak üzere 53,4 milyon dolara ulaştığı bilgisini paylaştı.

– ‘Sürdürülebilirlik temalı kredi toplam portföyümüz yüzde 96’sını oluşturuyor’

Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda yatırımlara devam ettiklerini belirten Öztop, sözlerini şöyle tamamladı:

‘Sürdürülebilirlik alanındaki güçlü performansımızı bir adım daha ileri taşımanın gururunu yaşıyoruz. Sürdürülebilirlik temalı kredi portföyümüz, toplam kredi portföyümüzün yüzde 96’sını oluşturarak önemli eşiği geride bıraktı. Temin ettiğimiz kaynakların yüzde 61’ini yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği temalı kaynaklar oluşturuyor. Ayrıca, 2025 Sustainable Finance Awards kapsamında Orta ve Doğu Avrupa bölgesinde Sürdürülebilir Finans alanında ‘En İyi Kalkınma Bankası’ ödülüne layık görülerek uluslararası alanda da önemli başarıya imza attık. Tüm bu gelişmeler, sürdürülebilir kalkınma misyonumuza duyduğumuz bağlılığın ve bu doğrultuda attığımız somut adımların açık yansımasıdır.’

Okumaya devam et

BANKA HABERLERİ

Kamu bankaları yönetiminde değişiklikler yapıldı

Yayınlanma:

|

Yazan:

Türkiye’nin üç kamu bankasında yönetim kurulları yeniden şekillendi. Bankalar, yeni görevleri Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yaptıkları açıklamayla bildirdi.

ZİRAAT BANKASI

Ziraat Bankası, 2024 yılı olağan genel kurul toplantısı gerçekleştirildi. Toplantıda yönetim ve denetim kurulu üyeleri belirlendi.

Buna göre, yönetim kuruluna Burhaneddin Tanyeri, Veysi Kaynak, Alpaslan Çakar, Fazlı Kılıç, Serdar Kılıç, Serruh Kaleli, Abdullah Erdem Cantimur ve Fatih Aydoğan seçildi.

Denetim kurulu üyeliklerine ise Prof. Dr. Yılmaz Çolak ve Yakup Tekin getirildi. Söz konusu kurul üyeleri 3 yıllık süre için seçildi.

HALKBANK

Türkiye Halk Bankası, bankanın olağan genel kurul toplantısında, yönetim kurulu görev dağılımının ve komitelerin belirlendiği bildirildi.

KAP’a yapılan açıklamada, Recep Süleyman Özdil’in yönetim kurulu başkanı, Mevlüt Uysal’ın yönetim kurulu başkan vekili, Osman Arslan’ın genel müdür olarak görevine devam etmesine karar verildiği belirtildi.

Osman Arslan, Recep Süleyman Özdil ve Mevlüt Uysal’ın kredi komitesi asil üyesi Sezai Uçarmak ve Maksut Serim’in kredi komitesi yedek üyesi olarak görevlendirildiği aktarılan açıklamada, şunlar kaydedildi:

“Sayın Recep Süleyman Özdil’in denetim komitesi başkanı ve Sayın Mevlüt Uysal’ın denetim komitesi üyesi olarak görevlendirilmelerine, Sayın Recep Süleyman Özdil’in kurumsal yönetim komitesi başkanı ve Sayın Şeref Aksaç’ın kurumsal yönetim komitesi üyesi olarak görevlendirilmelerine, Sayın Mihrimah Belma Sekmen’in ücretlendirme komitesi başkanı ve Sayın Meltem Taylan Aydın’ın ücretlendirme komitesi üyesi olarak görevlendirilmelerine, Sayın Mihrimah Belma Sekmen’in sürdürülebilirlik komitesi başkanı ve Sayın Ebubekir Şahin’in sürdürülebilirlik komitesi üyesi olarak görevlendirilmelerine, Sayın Recep Süleyman Özdil ile Sayın Mevlüt Uysal’ın SPK’nın Kurumsal Yönetim Tebliği’nin 6/3-a maddesi uyarınca Denetim Komitesi Üyeliklerinden dolayı Bağımsız Yönetim Kurulu Üyeleri olarak kabul edilmesine, Sayın Mihrimah Belma Sekmen’in SPK’nın Kurumsal Yönetim Tebliği’nin 6/3-b maddesi uyarınca Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi olarak devam etmesine karar verilmiştir.”

VAKIFBANK

VakıfBank tarafından KAP’a yapılan açıklamada da bankanın 71. olağan genel kurul toplantısında, yönetim kurulu görev dağılımının belirlendiği bildirildi.

Açıklamada, Mustafa Saydam’ın yönetim kurulu başkanı, Cemil Ragıp Ertem’in yönetim kurulu başkan vekili, Abdi Serdar Üstünsalih’in genel müdür olarak görevine devam etmesine karar verildiği bildirildi.

KAP’a yapılan açıklamada, yönetim kurulu üyesi olarak A grubunu temsilen, Mustafa Saydam, Abdi Serdar Üstünsalih’e görev verilirken, Vedat Demiröz’ün ise bağımsız üye olarak göreve başlamasına karar verildi.

Vedat Demiröz, Şubat 2025 tarihinden itibaren Cumhurbaşkanı Başdanışmanı olarak görev yapmakta olup, gerçekleştirilen olağan genel kurulda bağımsız üye olarak seçilmiştir.

Açıklamada, B grubunu temsilen, Adnan Ertem, C grubunu temsilen Haydar Kemal Kurt ile Şahin Uğur, D grubunu temsilen Halil Çelik ve E grubunu temsilen ise Cemil Ragıp Ertem ile Sadık Yakut seçildi.

Söz konusu kurul üyeleri 3 yıllık süre için seçildi.

Okumaya devam et

BANKA HABERLERİ

Akbank, 2025’in ilk çeyreğini 13,7 milyar lira konsolide net karla tamamladı

Akbank Genel Müdürü Kaan Gür, “Yüzde 19 düzeyinde gerçekleşen güçlü konsolide sermaye yeterlilik oranımızla, reel sektörün büyümesine ve gelişmesine destek olmayı sürdürdük” dedi.

Yayınlanma:

|

Yazan:

Akbank, 2025’in ilk çeyreğinde 13 milyar 732 milyon lira konsolide net kar elde ettiğini duyurdu.

Bankadan yapılan açıklamada görüşlerine yer verilen Akbank Genel Müdürü Kaan Gür, küresel ölçekte ticaret ve ekonomi politikalarına dair artan endişelerin büyüme, enflasyon ve para politikalarının seyrine ilişkin belirsizliği artırdığına dikkati çekti.

Gür, bu gelişmelerin döviz kurları, emtia fiyatları, tahvil getirileri ve risk iştahında dalgalanmalara yol açtığını belirterek, yurt içinde ise yıllık enflasyondaki düşüşün devam ettiğini ve ekonomi yönetiminin hızlı ve koordineli adımlarıyla olası dalgalanmaları etkili bir şekilde kontrol altına aldığını vurguladı.

Bu süreçte Akbank ve Türk bankacılık sektörünün güçlü ve istikrarlı yapısını koruyarak ülke ekonomisini desteklemeyi sürdürdüğünü aktaran Gür, şu ifadeleri kullandı:

‘2025’in ilk çeyreğinde ekonomimize sağladığımız kredi desteğini 1 trilyon 451 milyar lirasını nakdi olmak üzere toplam 1 trilyon 839 milyar lira seviyesine çıkardık. Toplam mevduatımız 1 trilyon 749 milyar liraya, aktiflerimiz ise 2 trilyon 851 milyar liraya ulaştı. Yüzde 19 düzeyinde gerçekleşen güçlü konsolide sermaye yeterlilik oranımızla, reel sektörün büyümesine ve gelişmesine destek olmayı sürdürdük. Bankamız 2025’in ilk çeyreğinde 4 milyar 344 milyon lira vergi gideri sonrası 13 milyar 732 milyon lira konsolide net kar elde etti. Başarılı performansları için çalışma arkadaşlarıma ve bizlere duydukları güven için başta müşterilerimiz olmak üzere tüm paydaşlarımıza teşekkür ederim.’

Okumaya devam et

FARK YARATANLAR

FARK YARATANLAR

KATEGORİ

ALTIN – DÖVİZ

Altın Fiyatları

BORSA

KRIPTO PARA PİYASASI

TANITIM

FACEBOOK

Popüler

www bankavitrini com © "BANKA VİTRİNİ Portal"da yayımlanan, BANKA VİTRİNİ'nde yer alan yazar ve çevirmenlerine ait herhangi bir yazı, çeviri, makale ve haber izin alınmadan basılı olarak ya da internet ortamında kullanılamaz, çoğaltılamaz, yayınlanamaz. İzinsiz kullananlar hakkında hukuki yollara başvurulacaktır. "BANKA VİTRİNİ Portal"da yayımlanan tüm özgün yazıların içeriğinden yazarları sorumludur. www.bankavitrini.com'da yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Yer alan yazılarda herhangi bir yatırım aracı; Hisse Senedi, kripto para biriminin veya dijital varlığın alım veya satımını önermiyor. Bu nedenle sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Lütfen transferlerinizin ve işlemlerinizin kendi sorumluluğunuzda olduğunu ve uğrayabileceğiniz herhangi bir kaybın sizin sorumluluğunuzda olduğunu unutmayın. © www.bankavitrini.com Copyright © 2020 -UŞAK- Tüm hakları saklıdır. Özgün haber ve makaleler 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu korumasındadır.