GÜNCEL

İlber Ortaylı: 7-8 yaşında babamın saydığı o zenginler listesinden sadece bir aile kaldı

Yayınlanma:

8 ay önce

20/08/2024

Yazan:

Bu yıl altıncısı düzenlenen Edremit Kitap Fuarı’nın “Yaşam Boyu Onur Ödülü” tarihçi ve akademisyen yazar Prof. Dr. İlber Ortaylı’ya verildi. Fuar programının açılışı da İlber Ortaylı söyleşisiyle yapıldı. Tarihçi yazar, kıyıların halka kapatılmasından Ege’deki nüfus değişimlerine, gezginlik kültüründen Türkiye’deki eğitim sisteminin sorunlarına kadar birçok konuda önemli açıklamalar yaptı. Kıyıların kuşatıldığını, oysa kıyıların halkın ortak kullanımına kapatılamayacağını belirten İlber Ortaylı, “Türkiye’nin nüfusu malum. Bu nüfusun kıyıları kullanması, bu gidişle mümkün değil. Yakında kıyıların kullanımı büyük kavga çıkartır. O yüzden kıyılara otel kurulmamalı, özel plaj yapılmamalı” dedi.

‘BÖYLE SOSYAL DEVLET OLMAZ’

Kendisinin de uzun süre bu yörede ikamet ettiğini belirten ve Edremit’in zeytincilik adına çok önemli bir lokasyon olduğunu hatırlatan Prof. Dr. İlber Ortaylı, “Edremit zeytin bölgesi olduğu hepinizin malumu. Fakat 20 yıla aşkın bir süredir zeytinlik alanlarımız yok ediliyor. Çünkü insanımız aç gözlü. Bu açgözlülük sadece Türklere özgü bir şey de değil. Maden açıyorlar, ağaçları kesiyorlar. Kıyılara otel yapıyorlar. Kıyılara otel yapılması memnudur” dedi. “Memnu” yani yasak olmasının nedenini ise “Çünkü denizden gelen rüzgarı kesiyor. Dahası kıyılar kapatılıyor. Kıyılara adam el koyuyor. Kıyılara el koyamazsın, yok öyle bir şey. Buralar tamamen kamu mülkiyetindedir. Böyle sosyal devlet olmaz” ifadeleriyle aktardı.

‘KIYILARIN OTELLERE, ÖZEL PLAJLARA AÇILMASINA ENGEL OLUN!’

Türkiye nüfusunun hızla arttığını ve bu tabloda kıyılar için ileride büyük kavgalar çıkacağını vurgulayan İlber Ortaylı, “Bu kavga çıksın istemiyorsanız ki ben istemiyorum. Kıyıların otellere, özel plajlara açılmasına engel olun!” sözleriyle yetkililere seslendi.

‘O LİSTEDEN SADECE KOÇ AİLESİ KALDI’

Gelen bir soru üzerine Türkiye’de zenginliğin de sürekli el değiştirdiğini vurgulayan İlber Ortaylı, “Türkiye’de servet sahipleri hızlı değişir. 7-8 yaşlarında iken babam bana Türkiye’nin zenginlerini saymıştı. Bugün o listeden sadece Koç ailesi var. Yani aynı Güney Amerika gibi. Servetlerin el değiştirmesi yirmi yılı bulmuyor” dedi.

‘ZENGİNLERİN TÜKETİM KÜLTÜRÜ DE YOK’

Bu kadar gösterişli tüketimin, Batı Avrupa’da bile olmadığını söyleyen Prof. Dr. İlber Ortaylı, “Görüyorum, özel uçaklarla, ‘business class’ta çoluk çocuk gidiyorlar 1-2 saatlik yolculuklara. Bizim bu zenginlerin Avrupa’da gittikleri ilk yer neresi biliyor musunuz? Fransa’da, İtalya’da yine işportacılar…Tüketim kültürleri de yok yani.

‘DÜNYAYI GÖRGÜSÜZCE GEZENLER VAR’

Toplum olarak dünyayı anlamak, gezginlik başlıklarında da büyük sıkıntılar yaşadığımızı belirten tarihçi yazar, “Dünyayı gezin, keşfedin. Gezin derken para saçın demiyorum. Dünyayı görgüsüzce gezenler var. Gezmek demek servet harcamak demek değil, ikinci sınıfta gezilir. Bir profesör arkadaşım vardı. Bekliyorlar havalimanında, birinci sınıfta yer yok, ikinci sınıfta da yok, ta üçüncü sınıfla gelmiş. Sonra dedi ki ben hep üçüncü sınıfla gezerim çünkü dördüncü sınıf yok” diye konuştu.

Söyleşinin ardından tarihçi yazar Prof. Dr. İlber Ortaylı’ya “Yaşam Boyu Onur Ödülü” takdim edildi.

EDREMİT KİTAP FUARI 7 GÜN SÜRECEK

6. Edremit Kitap Fuarı 19 Ağustos akşamı kapılarını açtı. Altınkum Fuar Alanı’nda düzenlenen fuarın bu yılki onur konuğu ise ünlü yazar Ahmet Ümit oldu.

25 Ağustos tarihine kadar devam edecek olan fuar, kitapseverleri ve edebiyat dünyasının önemli isimlerini bir araya getirecek. Onur konuğu Ahmet Ümit, daha önce 3. Edremit Kitap Fuarı’na da katılmıştı. Ümit, bu yılki fuar için yaptığı açıklamada, “Kitap dünyanın her yerinde olduğu gibi burada da barışı, dostluğu, kardeşliği perçinliyor. 2019 yılında olduğu gibi bu yıl da 6. Edremit Kitap Fuarı’nda dostluğu, kardeşliği perçinlemek için yine bir arada olalım. Hepinizi 6. Edremit Kitap Fuarı’na bekliyorum” dedi.

Edremit Belediye Başkanı Mehmet Ertaş, “İlçemizin kültürel hayatını zenginleştiren önemli bir etkinlik haline gelen Edremit Kitap Fuarı’nda birbirinden değerli yazarları ve akademisyenleri ağırlayacağız. Özellikle Yazar Ahmet Ümit’i onur konuğumuz olarak görmek ve Prof. Dr. İlber Ortaylı’ya yaşam boyu onur ödülü takdim etmek bizim için büyük bir onur. Tüm kitapseverleri 19-25 Ağustos tarihleri arasında Altınkum Fuar Alanı’na davet ediyorum” ifadelerini kullandı.

Yedi gün sürecek olan 6. Edremit Kitap Fuarı 25 Ağustos Pazar akşamı sona erecek.

Görüntülenme: 5.853

İlgili Etiketler:

CarrefourSA işçileri Sabancı Holding önünde eylemde

HAZIR GİYİMDE KRİZ DERİNLEŞİYOR, AVRUPA’YA İHRACAT DÜŞÜŞÜ ENDİŞE VERİCİ

Okumaya devam et

EKONOMİ

Destekli Lisanssız GES’lerde Yeni Dönem

Yayınlanma:

11 saat önce

21/04/2025

Yazan:

BankaVitrini

Lisanssız elektrik üretiminde 10 yılı dolduran santraller için işler değişti.

Artık bu santraller, bağlı oldukları tüketim noktalarının saatlik PTF (Piyasa Takas Fiyatı) ile tek zamanlı perakende satış tarifesi arasında karşılaştırma yapılarak, düşük olan fiyat üzerinden destekleniyor.

Düzenleme ne anlama geliyor:

• Ürettiğiniz enerjiyi tüketemiyorsanız, kWh başına 1,57 TL + KDV ödeyip, karşılığında sadece 25 kuruş destekleme alabileceğiniz saatler var. Bu da size destekten ziyade zarar ettirecektir.

• Santrallerin saatlik üretim kapasitelerinin dinamik olarak yönetilmesi artık kritik hale geldi.

• Bu süreçte manuel müdahale yetersiz kalabilir. Belki de toplayıcılar bu noktada sistemin can simidi olabilir.

Bugünlerde geçmişte kârlı yatırımlar yapmış pek çok santral sahibi, 10. yılın sonuna yaklaşırken ya devrediyor ya da mağduriyet yaşıyor.

Görüntülenme: 5.659

Okumaya devam et

ALTIN - DÖVİZ - KRIPTO PARA

Trump-FED gerilimi tırmandı: Dolar ve borsalar sert düşüşte, altın ışıldıyor

Yayınlanma:

14 saat önce

21/04/2025

Yazan:

BankaVitrini

Finansal piyasalarda yeni haftanın yüksek tansiyon ile başladığını görüyoruz. Asya borsaları ve ABD borsalarının vadeli endeksleri düşerken, doların da baskı altında olduğunu not edelim. Doların büyük para birimleri karşısında değerini gösteren sepet kur (DXY) bu sabah 98 seviyelerinin diplerine kadar gerileyerek son üç yılın yeni en düşük seviyesini test etti. ABD Başkan Trump’ın FED Başkanı Powell’a yönelik sert eleştirileri ve FED’in bağımsızlığı tartışmaya açan açıklamalarının yanı sıra, Trump’ın ekibinin Powell’ı görevden almanın yollarını değerlendirdiği yönünde iddia, hatta kamuoyu önündeki eleştirileri piyasa algısını bozarak yatırımcıları rahatsız etti.

Geçen hafta Perşembe günü Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) peşpeşe yedinci kez faiz indirimine gitmesi ardından FED’in enflasyon kaygısı ile sergilediği temkinli duruş, Trump’ı çileden çıkardığını anlıyoruz. Ticaret savaşına soyunan ve ABD’nin cari açığını azaltmak adına zayıf dolar ve ihracata odaklanan Trump, izlediği politikaların resesyona neden olmaması adına düşük faiz talebinde ısrarcı oluyor. Trump’ın ABD Dolarını bilinçli olarak değersiz kılmasının çok riskli bir durum arz ettiğini kesinlikle göz ardı etmemek gerekiyor!

Artan siyasi baskının para politikasını etkileme riski, hâlihazırda jeopolitik endişelerle dalgalanan piyasaları daha da belirsizliğe sürüklemeye devam ettiğini görüyoruz. Bu gelişmelerin en belirgin sonucu ise kuşkusuz yatırımcıların ABD varlıklarından kaçışının hızlanması olarak tezahür ettiğini not edelim. ABD’de 10 yıllık gösterge tahvil faizi satışların gölgesinde (fiyatı düşüp getirisi yükselirken) bu sabah %4,35 seviyesine kadar yükseldi. Dolar euro karşısında 1,1515 seviyesine gerileyerek Kasım 2021’de bu yana en düşük seviyeden işlem görürken, İsviçre frangı gibi güvenli limanlar karşısında da son on yılın en düşük seviyesi test edildi. Yatırımcılar, dolar varlıklardan arkasına bakmadan koşarak kaçarken, sığınılacak yegâne liman olan olarak görülen altının ons fiyatı (bu yıl %26 değer kazandı) 3,385 dolar ile yeni bir rekor kırdı! Direnişin parası Bitcoin de dolar zayıflığından faydalanarak 87 bin dolar seviyesinin üzerine yükseldiğini görüyoruz.

Dönelim Türk mali piyasalarına… TCMB geride bıraktığımız hafta sonuçlanan olağan Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında, artan risk karşısında getiriyi artırmak suretiyle haftalık repo ihale faizini 350 baz puan faiz artırırken, faiz koridorunun da üst bandını, yani günlük olarak borç verme faiz oranını da 300 baz puan artırmak suretiyle ilave olarak kendisine faiz artırmadan faiz artıracak bir imkân tanımıştı. Bu imkânı daha ilk günden kulladığını görüyoruz. Aşağıdaki grafilten de görüleceği üzere, TL Referans faiz, faiz koridorunun üst bandı olan %49 seviyesine dayanarak Cuma günü %48,99 olurken, ağırlıklı ortalama fonlama faizi de %47,97 seviyesine yükseldi.

TCMB’nin finansal istikrarının temini için geçen hafta attığı adımı önemli ve yerinde olarak görsek de, elbette reel sektörün üzerindeki yükü de artırdığını göz ardı etmememiz gerekiyor. Bu noktada, sıklıkla ifade ettiğimiz üzere, TCMB’yi tek başına Türkiye ekonomisi olarak görmemek gerektiğini düşünüyoruz. Ekonomide diğer aktörlerin de yükün altında olan TCMB’ye destek vermeleri gerektiğini, Trump sonrası dünyada dinamiklerin hızla değiştiği ve üretimin ön plana çıktığı bir noktada, yeni bir ekonomi programına da ihtiyaç olduğunu düşünüyoruz. Bu minvalde, dezenflasyon sürecinde TCMB’nin kuru kontrol etmek istemesini anlamak ile birlikte, tek başına yeterli olmadığını, bunun da maliyetinin reel sektör için ağır bir yük olduğunu görüyoruz. Mesela, TCMB’nin fonlamayı politika faizi yerine faiz koridorunun üst bandına yönetlmesi ardından, faizin yükselmesinin hiç de ‘yaramadığı’ bankacılık sektörü, haftanın son iş gününü (XBANK) yaklaşık %3 düşüşle tamamlarken, 2025 performansını eksi %21, 17 Mart tarihi baz alınırsa, endekste kaybın %32 olduğunu görüyoruz!

Öte yandan, her gün nakış gibi işlediğimiz üzere, 17 Nisan işlemlerinde, TCMB’nin swap hâriç net yabancı para pozisyonu bir önceki gün kaydedilen 2,4 milyar iyileşmeyi geri vererek 3 milyar dolar yeniden bozulmuş. Böylelikle, 19 Mart sonrasında TCMB’nin rezervlerinde yaşanan erime 44,4 milyar dolar olurken, manşet rakam da 14,5 milyar dolar seviyesine geldi. Bu rakamın tepesinin Şubat ortasında 61 milyar dolar olduğunu, son günlerde altın ve parite fiyatlarında yaşanan yükselişi de göz önüne aldığımızda, aslında erimenin daha da fazla olduğunu göz ardı etmiyoruz. USDTRY kuru yeni haftaya 38,20 seviyesinden başlarken, Türk insanının göz bebeği ya da bir numaralı yatırım aracı olan gram altın 4,150 TL seviyesine yükseldi. CDS risk priminin ise 330 baz puan seviyesinden yatay bir seyir izlediğini görüyoruz. Borsanın yurt dışı limon havaya paralel bugün de satıcılı bir seyir izleyeceğini düşünüyoruz.

Çoğu piyasanın Paskalya tatili nedeniyle hâlâ kapalı konumda olduğu yeni gün başlangıcında, dolar karşısında yedi ayın zirvesine yükselen güçlü YEN, ihracat odaklı Tokyo borsası üzerinde baskı kurdu. Risk iştahının sınırlı kaldığını günde, ABD borsalarının vadeli işlemlerinde %1’e yaklaşan oranda değer kayıpları görülürken, pasifiğin diğer ucunda Japonya’nın Nikkei endeksi %1,5’e yakın değer kaybetti. Yatırımcılar, Trump’ın ticaret politikalarındaki dalgalanmalar ve FED’e yönelik müdahale sinyalleriyle sarsılırken, gözler bu hafta açıklanacak Alphabet, Intel ve Tesla gibi dev şirketlerin bilançolarına çevrildi. 2025 yılında “Muhteşem Yedili” olarak bilinen teknoloji devlerinin hisseleri genel olarak satıcılı bir seyir izliyor. Alphabet’in hisseleri yılbaşından bu yana yaklaşık %20 değer kaybederken, Tesla’nın hisseleri ise %40 gerilemiş durumda. Tesla’nın uzun zamandır beklenen uygun fiyatlı araç planları, en çok satan elektrikli SUV modeli Model Y’nin sadeleştirilmiş ve ABD’de üretilecek bir versiyonunu içeriyor. Ancak Reuters’a konuşan üç kaynağa göre, bu modelin üretim başlangıcı ertelendi. Bu hafta gözler ayrıca Japonya-ABD maliye bakanları görüşmesinde olacaktır.

TCMB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Faizi vs TL Referans Faiz (TL Ref)

Finansal okuryazarlığa önem veren bültenimizde, öncelikle kavram karmaşasının önüne geçelim: TCMB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Faizi (AOFM) Merkez Bankası’nın piyasaya verdiği paranın (fonlamanın) ortalama maliyetini ve dolayısı ile Merkez Bankası’nın piyasa üzerindeki fiili para politikası duruşunu gösterir. Yani bankaların Merkez Bankasından borç aldığı paranın gerçek ortalama faizidir. Türk Lirası Referans Faiz (TLREF) ise banka dışı kurumların borçlanmalarında (örneğin şirket tahvillerinde) kullanılmak üzere oluşturulan piyasa temelli bir gösterge faiz oranıdır. Borsa İstanbul’daki repo işlemleri baz alınarak hesaplanır. Özetle, AOFM, Merkez Bankası’nın günlük para politikasının etkisini yansıtırken, TLREF ise piyasadaki kredi ve borçlanma işlemleri için bir gösterge faizdir.