Hiç kendinizi işinizle ya da kariyerinizle ilgili “Ya şöyle yapsaydım ne olurdu?” diye sorgularken yakaladınız mı? Belki de yakın bir arkadaşınızla sohbet ederken konu buraya geldi ve empati kurdunuz ya da arkadaşınızla sohbet ederken bir an kendinizi akıl verirken buldunuz ancak araştırmalar gösteriyor ki geçmişe yönelik kurgular düşünmek birçok kişinin geliştirdiği bir tür geçmişe dönüş.
Kariyer pişmanlığı, iş yaşamındaki birçok kişinin geçmiş kariyer seçimlerine baktığında yaşadığı yaygın bir duygusal tepkidir. “Farklı bir iş, sektör veya karar verilmiş olsaydı hayatımda ne olurdu?” sorusunu da beraberinde getiren bir tepki. Bu düşünce biçimi, kişinin mevcut rolünden memnun olmamasına, hayal kırıklığına veya hatta başarısızlık hissine yol açabiliyor. Ancak kariyer pişmanlığı, çıkmaz bir yol gibi görünse de kişisel ve profesyonel büyüme için bir alan da yaratabilir.
Kariyer Pişmanlığını Anlamak
Kariyer pişmanlığı, özünde, kariyer yolunda kaçırılan fırsatlar ya da yanlış kararlar olarak algılanan durumlara karşı oluşur. Bu pişmanlık farklı şekillerde kendini gösterebilir. Yanlış bir alan seçmekten kaynaklanabilir: Bazı kişiler, yıllarca emek verdikleri sektöre karşı tutkulu olmadıklarını fark ederler. Yetersiz ilerleme algısından kaynaklanabilir: Bazı kişiler, sınırlı büyüme fırsatları sunan rollerin içinde fazla uzun süre kaldıkları için pişmanlık duyarlar. Kimisi ise risk almaktan korkar: Korku ya da dış baskılar sebebiyle yurt dışına taşınmak, kendi işini kurmak veya farklı bir sektöre geçiş yapmak gibi cesur adımlar atmamaktan pişman olabilir.
LinkedIn’in 2020 yılında yaptığı bir araştırmaya göre, profesyonellerin yüzde 37’si kariyer pişmanlığı yaşıyor ve en yaygın pişmanlık, bir tutkunun peşinden gitmemek ile sevmedikleri bir işte fazla uzun süre kalmak olarak saptanmış durumda.
Kariyer Pişmanlığının Psikolojisi
Kariyer olgusunda pişmanlık, “komşunun çimi daha yeşil” zihniyetinden kaynaklanır; burada sahip olunmayanları ya da gidilmeyen yolları idealleştiririz. Zihnimiz, alternatif bir rotadan doğabilecek olası olumlu sonuçlara odaklanma eğilimindedir ve olası zorlukları veya olumsuz sonuçları görmezden gelir.
Psikolojik olarak, kariyer pişmanlığı kaygıya, strese ve işte motivasyon eksikliğine yol açabilir. Araştırmalar, pişmanlıklara takılı kalan bireylerin, hem kişisel hem de profesyonel yaşamlarında daha yüksek düzeyde memnuniyetsizlik yaşadıklarını gösteriyor. Ancak pişmanlığın başarısızlık anlamına gelmediğini bilmemiz gerekli, her duyguda olduğu gibi pişmanlık hissiyatı da herkesin bir ölçüde karşılaştığı yaşamın doğal bir parçası olarak görülmelidir.
Kariyer Pişmanlığını Aşma
Peki daha tatmin edici bir kariyer için neler yapabiliriz? Bunu derinlemesine incelemeden önce , kariyer pişmanlığının evrensel bir deneyim olduğunu kabul etmek önemlidir. Kariyerinizin başında ya da deneyimli bir profesyonel olsanız da, şüphe anları veya kararlarınızı sorguladığınız durumlar ortaya çıkabilir. Anahtar nokta, pişmanlıktan tamamen kaçınmak değil, onu fark etmek, ondan ders almak ve onu büyüme için bir sebep olarak kullanabilmektir.
Geliştirebileceğimiz bazı stratejilerle elimizi güçlendirmeye hazırsak, pişmanlığı aşmanıza ve hem tatmin hem de amaç getiren bir kariyer oluşturmanıza yardımcı olacak adımlara bakabiliriz.
Pişmanlığınızı Yeniden Çerçeveleyin
Kariyer pişmanlığını aşmanın ilk adımı, zihniyeti “Ne olabilirdi?” sorusundan “Şimdi ne yapabilirim?” sorusuna kaydırmaktır. Kaçırılan fırsatlara takılı kalmak sizi hareketsizlik döngüsüne hapsedebilir. Bunun yerine, pişmanlığı bir öğrenme fırsatı olarak yeniden kurgulayın. Hiçbir kariyer yolunun düz ve sorunsuz olmadığını unutmayın. Herkes, o dönemde sahip olduğu bilgilere dayanarak kararlar alır ve alınan kararlar o dönem için en iyi kararlardır.
Harvard Business School profesörü Laura Huang, kariyerinizin “çirkin” kısımlarını kabullenmenin, daha sonraki başarılar için güçlü bir araç olabileceğini söylüyor. Pişmanlık anları, yapıcı bir şekilde kullanıldığında gelecekteki yenilikler ve kariyer büyümesi için bize yakıt sağlayabilir.
Kendini Gözlem ve Kariyer Haritalaması
Mevcut kariyer durumunuzu değerlendirin. Tutku eksikliği, sınırlı büyüme ya da başka bir sebepten mi memnuniyetsizsiniz? Sorunun asıl nedenini belirledikten sonra değişim için bir yol haritası oluşturmaya başlayabilirsiniz. Kısa vadeli ve uzun vadeli hedefler belirleyin ve bu hedeflerin temel değerlerinizle ve ilgi alanlarınızla uyumlu olduğundan emin olun. Kariyer haritalama gibi araçlar, nerede olduğunuzu ve nereye gitmek istediğinizi görselleştirmede faydalı olabilir. Kariyer haritalama yöntemini, yetkinlikleriniz, gidebileceğiniz yollar, kişilik yapınız ve gelişim alanlarınızın irdelendiği bir yöntem gibi düşünebilirsiniz.
Cornell Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmada, kariyer yollarını net hedeflerle haritalayan katılımcılar, bunu yapmayanlara göre yüzde 30 daha yüksek kariyer memnuniyeti göstermiştir.
Sürekli Öğrenmeyi Benimseyin
İş dünyasının sürekli değişen doğası, yeni fırsatların sürekli ortaya çıktığı anlamına gelir. Kariyer pişmanlığının üstesinden gelmenin en iyi yollarından biri, yeni beceriler edinmek veya mevcut becerilerinizi geliştirmektir. Erken yaşta öğrenmediğiniz bir beceriden pişmanlık duyuyor ya da durağan bir sektörde sıkışmış hissediyorsanız, sürekli öğrenme kariyerinizi kontrol altına almanıza yardımcı olabilir. Coursera, Udemy ve LinkedIn Learning gibi platformlar, profesyonellerin güncel kalmasına yardımcı olacak geniş bir kurs yelpazesi sunar.
Küçük de Olsa Adımlar Atın
Kariyer pişmanlığını aşmak, hemen büyük bir değişiklik gerektirmez. Küçük, kademeli adımlar zamanla daha büyük değişimlere yol açabilir. LinkedIn profilinizi güncellemek, farklı bir alandaki profesyonellerle ağ kurmak veya yarı zamanlı bir kurs almak gibi küçük adımlar bile güven yaratır. Buradaki anahtar hareket etmektir, mükemmellik değil.
Pişmanlıkta Fırsat Bulabilir Miyiz?
Pişmanlık bunaltıcı hissettirse de hayatın her alanında olduğu gibi her kariyerin hem başarılar hem de hatalar içerdiğini anlamak gerekir. Pişmanlık bir başarısızlık işareti değil; anlamlı değişiklikler yapma zamanının hâlâ olduğunu hatırlatan bir işarettir.
Kariyer pişmanlığını bir büyüme aracı olarak benimseyerek, yeni fırsatların kilidini açabilir, yolları yeniden şekillendirebilir ve yalnızca tatmin edici değil, aynı zamanda gerçek tutkulara uygun kariyerler oluşturabiliriz. Ne olabilirdi diye felç olmak yerine, ne olabilir yaratma gücüne sahip olabilirsiniz.
Kariyer pişmanlığı, çoğu profesyonelin yolculuğunda bir noktada karşılaştığı bir kavramdır. Ancak kilit nokta, bunun nasıl ele alındığında yatar. Pişmanlığın asıl nedenini anlamak, bunu bir büyüme fırsatı olarak yeniden çerçevelemek ve ileriye doğru proaktif adımlar atmak, profesyonellerin bu duyguları güçlendirmeye dönüştürmesine yardımcı olabilir.
Unutmayın ki geleceğinizi yeniden şekillendirmek için asla geç değil. Bugün kariyerinizin neresinde olursanız olun, önünüzdeki fırsatlar sonsuzdur. Bundan sonra vereceğiniz kararlar, tutkularınıza daha uygun, potansiyel dolu ve daha tatmin edici yeni yollara götürebilir.
Alınmayan yollardan korkmak yerine, şu anki yolculuğunuza sarılın. Kariyer başarısının en önemli kısmı, hataların ya da pişmanlıkların olmaması değil, öğrenme cesareti, uyum sağlama ve sürekli büyümeye devam etmektir. Geleceğinizi yeniden tanımlama gücü sizin elinizde ve en güzel kısmı ne?
Hikayeniz henüz bitmedi.
HBR-Aykut ERDEM