2018 yılından 2024 yılına kadar geçen 7 yıllık sürede merkezi yönetim bütçesinden yani vergilerimizden faize giden toplam miktar 2 trilyon 744 milyar 688 milyon 504 bin liradır. Oysa aynı dönemde, 2018-2024 döneminde merkezi yönetim bütçesinden yapılan tüm yatırım harcamalarının toplamı 2 trilyon 155 milyar liradır. Yani faize giden vergilerimiz, yatırıma giden vergilerimizden 589 milyar lira daha fazladır. Görüldüğü üzere yeni başkanlık sistemi ile uçtuk ama yatırımda, istihdamda, üretimde, tarımda, hayvancılıkta değil faiz ödemesinde uçtuk. Tablo böyle olduğuna göre şimdi asıl sorulması gereken sorulardan biri şudur; şimdi biz hangi faize karşıyız?

Bütçede Faiz Harcamaları 2018 Sonrasında Uçuşa Geçti.

Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçerken, ülke ekonomisinin uçuşa geçeceği söylenmişti. Vergi yetkiyi gör etkiyi denilmişti. Ülke ekonomisinin uçuşa geçtiği en temel alanlar; döviz, enflasyon ve faizler oldu. Buna bağlı olarak Merkezi Yönetim Bütçesinden yapılan faiz harcamaları adeta şahlanış dönemi yaşadı.

2018 yılından itibaren faiz harcamalarındaki artış, ilgili dönemdeki yüksek enflasyonla bile izah edilemeyecek kadar yüksektir.

Ödediğimiz Her 100 Lira Verginin 17 Lira 40 Kuruşu Faize Gitti.

Ödediğimiz vergilerin bize yol, su, köprü veya sağlık, eğitim hizmeti olarak dönmesi gerekirken, her yıl vergilerimizin daha büyük kısmı faiz olarak birilerine aktarılmıştır.

2016 yılında, ödediğimiz her 100 lira verginin 10 lira 90 kuruşu faize giderken 2024 yılında ödediğimiz her 100 lira verginin 17 lira 40 kuruşu faize gitmiştir.

Faiz İçin Yapılan Harcamalar Kamu Yatırımı İçin Yapılan Harcamaların Üzerine Çıktı

Vergilerin, vatandaşlara kamusal hizmet, yol, su köprü gibi altyapı yatırımları olarak dönmesi beklenir. Ancak, faize giden para arttıkça; sağlığa, eğitime, yatırıma giden kaynak miktarı azalmaktadır. Faize, KÖİ’ye, baskı ve cilt giderlerine, görevlendirme zararlarına, temsil ve tanıtma giderlerine, taşıt masraflarına daha fazla pay ayrılırken tasarruf yatırımlardan yapılmaktadır. Böylece artan faize karşılık, yatırım harcamalarının bütçe içindeki payı azalmaktadır. Bunun sonucu olarak da Merkezi Yönetim Bütçesinden faize harcanan para tutarı tüm kamu yatırım tutarının üzerine çıkmıştır.

Son yıllık verilere baktığımızda, Merkezi Yönetim Bütçesinden yapılan yatırım harcamaları faiz harcamalarının üzerinde ikin 2024 yılına geldiğimizde 1 trilyon 270 milyar liralık faiz harcamasına karşılık 943 milyar liralık yatırım yapılmıştır. Faiz harcaması toplam yatırım harcamalarının 327 milyar lira üzerinde gerçekleşmiştir.

SÖZCÜ-Ozan BİNGÖL