Nakit Akış Tablosu (Cash Flow Statement) bir şirketin belli bir dönemde nakit girişlerini ve çıkışlarını gösterir. Bu tabloyu analiz etmek, bir işletmenin likidite durumu, nakit yaratma kabiliyeti ve finansal sağlığı hakkında önemli bilgiler sunar.

Nakit Akış Tablosu Ana Başlıkları

Nakit akış tablosu genellikle 3 ana bölüme ayrılır:

1. Faaliyetlerden Kaynaklanan Nakit Akışları (Operasyonel)

2. Yatırım Faaliyetlerinden Kaynaklanan Nakit Akışları

3. Finansman Faaliyetlerinden Kaynaklanan Nakit Akışları

Analiz Nasıl Yapılır?

1. Faaliyetlerden Nakit Akışı – “Şirketin asıl işinden para kazanıyor mu?”

• Pozitifse: Şirket çekirdek faaliyetlerinden düzenli nakit üretir. Sağlıklıdır.

• Negatifse: Sürekli negatifse, şirket ürün satıyor ama nakit kazanamıyor olabilir (alacaklar yüksek, stoklar şişkin vb.).

• Dikkat Edilecekler: Net kârla karşılaştır. Net kâr pozitif ama faaliyet nakit akışı negatifse bu “kârın kağıt üzerinde” olduğunu gösterir.

2. Yatırım Faaliyetlerinden Nakit Akışı – “Geleceğe yatırım mı yapıyor?”

• Negatifse: Şirket sabit kıymet alıyor, büyüme yatırımı yapıyor olabilir (pozitif anlamda yorumlanabilir).

• Pozitifse: Şirket varlık satıyor olabilir. Sürdürülebilirlik sorgulanmalı.

• Dikkat: Sık varlık satışı, likidite problemi işareti olabilir.

3. Finansman Faaliyetlerinden Nakit Akışı – “Borç alıyor mu, temettü mü ödüyor?”

• Pozitifse: Borç alıyor ya da sermaye artırıyor olabilir.

• Negatifse: Borç ödüyor, temettü dağıtıyor olabilir.

• Dikkat: Borçla faaliyet finansmanı sürdürülebilir mi?

Örnek Analiz Yorumu

Analizde Kullanılan Oranlar

• Nakit Dönüşüm Oranı = Faaliyet Nakit Akışı / Net Kâr → %100’e yakın olması iyi.

• Serbest Nakit Akışı (Free Cash Flow) = Faaliyet Nakit Akışı – Yatırım Harcamaları → Pozitifse çok değerli.

• Faaliyet Nakit/Kısa Vadeli Borçlar → Likidite ölçümü için kullanılır.

Nakit Akış Tablosu Analizinde Öne Çıkan İpuçları

• Kârlılık ≠ Nakit: Kârlı bir şirketin nakdi zayıf olabilir.

• Yüksek satış büyümesi = yüksek nakit ihtiyacı yaratabilir.

• Pozitif serbest nakit akışı, şirketin yatırım ve temettüye alan açtığını gösterir.

ABD’nin Çin’e uyguladığı yaptırımların ters etkisi olarak, bazı ABD merkezli firmalar da ciddi şekilde etkilenmektedir. Bu etkiler genellikle ihracat kaybı, pazar payı düşüşü, tedarik zinciri aksaklıkları ve küresel rekabet gücünde azalma şeklinde ortaya çıkar.

ABD Yaptırımlarının ABD’li Firmalara Etkileri

1. Çin Pazarından Dışlanma

ABD yaptırımları sonucu Çin, Amerikalı firmaları kendi iç pazarından çıkarıyor veya yerli alternatifleri teşvik ediyor.

Etkileri:

• Satış ve gelir kaybı

• Çin’de üretim tesislerini kaybetme

• Markaya yönelik itibar zedelenmesi

2. Çip ve Teknoloji Sektöründe Gelir Kaybı

Çin, bu sektörlerde ABD’nin en büyük müşterilerinden biridir. Yaptırımlar, ihracat gelirlerini doğrudan azaltır.

Etkileri:

• Lisans gelirlerinin kesilmesi

• Tedarik zincirinde duraklamalar

• Hisse senedi değerlerinde dalgalanma

3. Global Rekabette Geri Düşme

ABD firmaları Çin’in hızla büyüyen yapay zekâ, yarı iletken ve 5G altyapısında söz sahibi olma şansını kaybediyor.

Etkileri:

• Çinli rakiplere kaptırılan pazarlar

• Uzun vadeli büyüme fırsatlarının kaçırılması

En Fazla Etkilenen ABD’li Firmalar

Firma Adı	Sektör	Etkilenme Nedeni	Etki Seviyesi
Qualcomm	Yarı iletken	Çin’e çip satışı yasağı (Huawei yasağı sonrası)
Intel	İşlemci / Donanım	Çin’e ileri çip ihracatının yasaklanması
Nvidia	Grafik kartları / AI	AI çiplerinin Çin’e satışına sınırlama
Apple	Tüketici elektroniği	Çin’in yerli markaları öne çıkarma politikası
Tesla	Otomotiv / EV	Çin’de politik baskı ve yerli üreticilerin desteklenmesi
Micron	Hafıza çipi	Çin’in ürünlerine yaptırım uygulaması (karşı hamle)
Google / Alphabet	Yazılım / Android	Huawei’ye Android lisansının iptali sonrası gelir kaybı

ABD’nin Çin’e yönelik yaptırımları, kısa vadede stratejik üstünlük sağlasa da, uzun vadede Amerikan şirketlerinin pazar kayıpları yaşamasına neden oluyor. Çin’in yerli üretimi teşvik etmesiyle birlikte:

• ABD firmalarının ihracat gelirleri düşüyor

• Çin’e olan bağımlılıkları azalıyor ama rekabet şiddetleniyor

• Küresel tedarik zincirleri yeniden şekilleniyor

Nadir Toprak Elementleri (Rare Earth Elements – REEs), periyodik tabloda lantanidler grubu içinde yer alan 15 element ile birlikte skandiyum (Sc) ve itriyumun (Y) da dâhil edildiği toplam 17 elementten oluşur:

Bu elementler şunlardır:
Lantan (La), Seryum (Ce), Praseodim (Pr), Neodim (Nd), Prometyum (Pm), Samaryum (Sm), Avrupa (Eu), Gadolinyum (Gd), Terbiyum (Tb), Disprosyum (Dy), Holmiyum (Ho), Erbiyum (Er), Tulyum (Tm), İterbiyum (Yb), Lütesyum (Lu), Skandiyum (Sc), İtriyum (Y)

ÖNEMLERİ NEREDEN GELİR?

Nadir elementlerin önemi yüksek teknolojili ürünlerde vazgeçilmez olmalarından kaynaklanır. Her ne kadar doğada “nadir” bulunmasalar da, bu elementler nadiren tek başlarına ve ekonomik şekilde çıkarılabilirler. Ayrıca yüksek manyetik, optik ve katalitik özelliklere sahiptirler.

NE İÇİN KULLANILIRLAR?

Nadir toprak elementleri, aşağıdaki sektörlerde kritik rol oynar:

Savunma ve Uzay Sanayi

• Lazer sistemleri

• Uydu ve radar sistemleri

• Hassas güdüm kitleri

Enerji ve Elektrikli Araçlar

• Neodim ve disprosyum: Elektrikli araç motorları

• Samaryum: Güçlü mıknatıslar

• Lantan: Hidrojen depolama ve batarya üretimi (NiMH bataryalar)

Tüketici Elektroniği

• Akıllı telefonlar

• Bilgisayar sabit diskleri

• Televizyon ve LED ekranlar

• Hoparlörler ve kulaklıklar (manyetik bileşenler)

Yeşil Enerji Teknolojileri

• Rüzgar türbinleri (güçlü mıknatıslar için)

• Güneş panelleri

• Enerji verimli aydınlatmalar

Sanayi ve Kimya

• Petrol rafinajında katalizör

• Cam ve seramik sanayiinde renk verici veya parlatıcı

JEOPOLİTİK ÖNEMİ

Nadir elementler stratejik madenlerdir. Çin, dünya üretiminin %80’inden fazlasını gerçekleştirmektedir. Bu da nadir elementleri, küresel ticaret savaşlarında bir “jeopolitik silah” haline getirmiştir.