Connect with us

EKONOMİ

Sanayi üretiminde daralma 5’inci ayına girdi

Yayınlanma:

|

Kasımdaki aylık yüzde 1,4 düşüşle sanayide üretim daralması 5’inci aya ulaştı. Sanayi üretiminde yıllık bazda hız kesen artış da yüzde 0,2’ye indi. Aylık düşüşe en fazla etkiyi, üretimi kasımda yüzde 1,3 gerileyen imalat yaptı. İmalatta; bilgisayar ve elektronik ürünler yüzde 12,7 ile aylık bazda üretimi en sert düşen, diğer ulaşım araçları ise yüzde 4,7 ile en çok artan alt sektörler.

Toplam sanayi üretiminde aylık bazda düşüş süreci kasım ile birlikte beş aya ulaştı, yıllık bazda artış da sıfıra yaklaştı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) sanayi üretiminde kasım ayı gerçekleşmelerini açıkladı. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endekste önceki aylara göre temmuzda yüzde 0,4, ağustosta yüzde 0,8, eylülde yüzde 0,1 ve ekimde yüzde 0,3 düşen sanayi üretimi, kasımda da yüzde 1,4 geriledi.

Böylece sanayide kesintisiz üretim düşüşü süreci beş aya ulaşırken, daralmanın ivmesi kasım ayında daha da arttı. Sanayi üretimi 2023’ün ilk yarısında deprem ayı şubat hariç görece daha iyi bir seyir izlemişti. Ocak ayında yüzde 1,8 artan sanayi üretimi, büyük depremlerin etkisiyle şubatta aylık bazda yüzde 6 daralmış, martta ise yüzde 5,8 artışla toparlanmıştı. Nisanda yüzde 1 düşüş gösteren sanayi üretimi, mayısta yüzde 1,4 ve haziranda yüzde 1,1 artış göstermişti.

Daralmaya en büyük etki imalattan

Sanayinin alt sektörleri içinde kasımda en sert düşüş yüzde 4,5’le madencilik ve taş ocakçılığında yaşandı. Toplam üretimde en büyük paya sahip olan imalat sanayiinin üretimi ise önceki aya göre yüzde 1,3 geriledi. Elektrik, gaz ve buhar sektörünün üretimi de yüzde 1 düşüş kaydetti. Toplam sanayi üretimindeki yüzde 1,4’lük artışın yüzde 1,1’i, endeksteki ağırlığıyla orantılı olarak tek başına imalat sanayiinden kaynaklandı. Toplamdaki değişime madencilik ve taş ocakçılığı 0,2 puan, elektrik, gaz ve buhar 0,1 puan negatif katkı yaptı.

Yıllık artış yüzde 0,2

Toplam sanayi üretiminde yıllık artışın son aylarda sürekli hız keserek sıfıra yaklaştığı gözlendi. Takvim etkisinden arındırılmış yıllık değişim kasımda sadece yüzde 0,2 oldu. Üretimde önceki yılın aynı aylarına göre temmuzda yüzde 7,6 olan artış ağustosta yüzde 3,1, eylülde yüzde 4,1, ekimde yüzde 1,3’e inmişti. Kasım ayında, yıllık bazda artış madencilikte yüzde 3,5 ve elektrik, gaz ve buharda yüzde 4,5 olurken, toplamda en büyük paya sahip olan imalat sanayiinde yüzde 0,1’de kaldı. Toplam sanayi üretimindeki yıllık yüzde 0,2’lik artış madencilik ve taş ocakçılığından geldi.

Kasımda en sert düşüş bilgisayarda

İmalat sanayiinin 22 temel alt sektöründen sadece 8’inde üretim kasımda önceki aya göre artış, başka deyişle 14 temel sektörde düşüş yaşandı. Bilgisayarlar, elektronik ve optik ürünler imalatı aylık yüzde 12,7 ile en sert düşüş yaşanan alt sektör oldu.

Bunu yüzde 9,8 düşüşle kayıtlı medyanın basımı ve çoğaltımı, yüzde 7,9 düşüşle deri, yüzde 4,7 ile diğer metalik olmayan mineraller ve yüzde 4,2 düşüşle mobilya izledi. Kasımda üretimi önceki aya göre en fazla artan alt sektör ise yüzde 4,7 ile diğer ulaşım araçları oldu. İçeceklerin imalatı yüzde 4,5, giyim eşyası yüzde 1,7, ana metal sanayii yüzde 1,7, gıda yüzde 1,2 ve temel eczacılık yüzde 1,2 ile aylık bazda üretimi en çok artan alt sektörler arasında yer aldı.

Yıllık artışta rekor diğer ulaşımın

Diğer ulaşım araçları yıllık bazda yüzde 42,2 ile üretim artışı rekorunu elinde bulunduruyor. Bunu yüzde 14,6 artışla ana metal sanayii, yüzde 6,7 artışla motorlu kara taşıtları, yüzde 6,4’le tütün ürünleri ve yüzde 6,1’le ağaç ürünleri izliyor. Buna karşılık yıllık bazda bilgisayarda yüzde 29,1, kayıtlı medyanın basımı ve çoğaltımında yüzde 23,5, deride yüzde 19,5, giyimde yüzde 14,7, mobilyada yüzde 11,3, tekstilde yüzde 7,2 ve kâğıtta yüzde 5,2’lik üretim düşüşleri olduğu dikkati çekiyor.

Naki BAKIR- Dünya

Okumaya devam et

BANKA HABERLERİ

Mevcut Enflasyon ve Faiz Oranlarıyla Yatırımcı Yeni Yatırım Yapar mı?

Yayınlanma:

|

Yazan:

Yüksek enflasyon oranının getirdiği yüksek faiz politikası haliyle başta ticari krediler olmak üzere tüm kredi türlerinde de faiz oranlarının artmasına neden oluyor.Şu an kredibilitesi yüksek ve ekonomik olarak büyük hacimlere sahip şirketler dahi piyasadan % 50 TL faiz oranları ile borçlanabiliyor. KOBİ vb. gibi diğer işletmelerin kullanabildikleri kredilerin faiz oranları ise % 60 bandını aşmış durumda.

Peki kredi piyasası açısından tek kötü haber faiz oranlarının yükselmiş olması mı? Maalesef hayır, bankaların kredi verme iştahı da azalmış durumda ve haliyle eskiye nazaran parasal olarak da verilen kredilerin büyüme hızında da ciddi bir yavaşlama görülmekte.Nitekim kredilerin mevduata oranı (KMO)% 80-90 bandına gerilemiş durumda..

Yeterince kredi bulunsa dahi mevcut faiz oranları düşünüldüğünde yatırımcının yatırım yapması da sanıldığı kadar kolay görünmemekte. Malumunuz yatırımcının işletmesine koyduğu sermayenin getirisi asgari olarak risksiz faiz oranı olan hazine kağıtlarının ya da banka mevduat getirisinden fazla olmalı ki yatırımcı risk alarak yatırım yapsın. Üstelik gelir kaybı nedeniyle tüketici talebinin azaldığı hem de yüksek işsizlik sebebiyle kişilerin gelecekte elde etmeyi umdukları gelirleri elde edip edemeyeceklerinden emin olmamaları da onları harcama bakımından daha da muhafazakar hale getirmişken bunu başarmak gerçekten daha da zorlaşıyor.

Onur ÇELİK-CFO/YMM

Okumaya devam et

EKONOMİ

Geleceğin Uzun Tarihi: Hayaller, Teknoloji ve Gerçeklik Arasında Bir Yolculuk

Yayınlanma:

|

İnsanlık tarihi, geçmişin izlerini taşırken geleceğe dair umutlar, korkular ve öngörülerle şekillenmiştir. Teknoloji ilerledikçe bu gelecek tahayyülleri daha somut, daha ulaşılabilir ve bir o kadar da kontrol edilebilir hale geldi. Nicole Kobie’nin kaleme aldığı The Long History of the Future” (Geleceğin Uzun Tarihi), tam da bu noktada devreye giriyor: Geleceğin ne olduğuna, kim tarafından kurgulandığına ve nasıl yönlendirildiğine ışık tutuyor.

Gelecek Fikri Yeni Değil, Ama Daha Güçlü

Kobie, geleceğe dair düşünmenin yeni bir refleks olmadığını vurguluyor. Antik çağlardan bugüne kehanetler, ütopyalar, distopyalar ve bilimkurgu eserleri aracılığıyla insanlar kendi zamanlarını aşan kurgular üretmişlerdir. Ancak asıl dikkat çekici olan, bu kurguların bireylerin değil; hükümetlerin, şirketlerin ve teknoloji elitlerinin elinde birer araç haline gelmesidir.

Silikon Vadisi’nin “Geleceği” Satın Alması

Günümüzde geleceği tanımlayan en güçlü aktörler teknoloji şirketleri. Silikon Vadisi merkezli bu yapılar, yalnızca yeni teknolojiler üretmekle kalmıyor; bu teknolojilerin hayal ettirdiği geleceği de pazarlıyor. Nicole Kobie’ye göre bu “gelecek satışı”, kapitalist sistemin en sofistike manipülasyonlarından biri. Çünkü artık insanlar, daha iyi bir geleceği hayal etmek yerine, sunulan vizyonlara razı olmayı tercih ediyor.

Bilimkurgu ve Politik Gerçeklik

Kobie, bilimkurgu edebiyatının ve filmlerinin yalnızca eğlence değil, politik bir arka plana sahip olduğunu savunuyor. 1984, Brave New World, Black Mirror gibi eserler birer uyarı değil, zamanla “olası senaryolara” dönüşüyor. Bu da gelecek tahayyüllerinin aslında günümüz karar vericileri tarafından birer araç olarak nasıl kullanıldığını ortaya koyuyor.

Teknoloji Tarafsız Değildir

Yazar, teknolojinin asla tarafsız olmadığını açıkça ifade ediyor. Hangi teknolojinin geliştirileceği, kimler için geliştirileceği ve hangi ihtiyaçlara cevap vereceği tamamen ideolojik kararlarla belirleniyor. Yapay zeka, gözetim sistemleri, uzay yolculukları veya dijital ekonomi: Hepsi birer gelecek inşasıdır. Ancak bu gelecek, herkes için eşit derecede ulaşılabilir değil.

Hayal Edilen Gelecek mi, Dayatılan Gelecek mi?

Kitabın temel sorusu şu: Gelecek gerçekten insanlığın ortak aklıyla mı belirleniyor, yoksa güçlülerin çıkarına göre mi kurgulanıyor?

Nicole Kobie’nin cevabı net: Bugün bize “ilerleme” adı altında sunulan çoğu şey, belirli çevrelerin çıkarlarına hizmet eden bir gelecek tasarımıdır. Bu tasarım, medya yoluyla yaygınlaştırılır, teknolojiyle pazarlanır ve politikalarla meşrulaştırılır.

Nicole Kobie The Long History of the Future – Narrative Species

Geleceği Kimin İçin Tasarlıyoruz?

“Geleceğin Uzun Tarihi”, sadece teknolojiye veya inovasyona değil, bu olguların arkasındaki güç ilişkilerine dikkat çeken önemli bir eser. Nicole Kobie, okura şu çağrıyı yapıyor:

“Geleceği başkalarının kurgulamasına izin vermeyin.”

Çünkü bir toplumun geleceği, ancak kolektif akıl ve etik bir vizyonla kurgulandığında adil ve sürdürülebilir olabilir. Aksi halde geleceğimiz, geçmişin hatalarına benzeyen ama daha sofistike bir kabusa dönüşebilir.

Okumaya devam et

EKONOMİ

Yaşayan Ölüler Aramızda: Finansal Zombi Krizi

Yayınlanma:

|

Ekonomide görünmez ama hissedilen bir tehlike var: Zombi şirketler. Gelirleri borçlarının faizini bile karşılamayan, piyasada sadece dış desteklerle ayakta kalan bu firmalar, yalnızca kendi varlıklarını değil, tüm ekonomik yapının sağlığını tehdit ediyor.

Zombi Şirket Nedir?

Zombi şirketler, faaliyetlerinden elde ettikleri kazançla borçlarının faizini dahi ödeyemeyen, ancak çeşitli yollarla piyasada tutulan işletmelerdir. Bu yollar arasında:

  • Sürekli borç çevrimi

  • Siyasi baskılarla alınan krediler

  • İflas erteleme ya da konkordato kullanımı

  • Kamu bankaları veya fonları yoluyla yapılan kurtarmalar

bulunur. Bu firmalar aslında çoktan iflas etmişlerdir; ancak piyasa gerçekleri bunu henüz kayda geçmemiştir.

Ekonomiye Verdikleri Zararlar

1. Kaynakların İsrafı

Finansal sistemde sınırlı olan kaynaklar (kredi, iş gücü, teşvik vb.) verimli firmalara değil, aslında çoktan ölmüş bu “zombilere” aktarılır. Bu durum, ekonomik büyümenin kalitesini bozar.

2. Rekabetin Bozulması

Zombi firmalar, zarar etmelerine rağmen piyasada kalabildikleri için fiyatları baskılar, daha sağlıklı ve verimli firmaların piyasadan çıkmasına neden olur. Bu da yenilikçiliği ve teknolojik gelişmeyi engeller.

3. Banka Bilançolarında Risk

Bankalar zombi firmalara kredi verdikçe tahsil edilemeyen alacaklar artar. Sorunlu krediler (NPL) yükselir ve banka sistemine duyulan güven zedelenir.

4. Yatırımcı Güvensizliği

Piyasada “kimin sağlıklı kimin batık” olduğu belli olmaz. Şeffaflık kaybolur. Bu da doğrudan yatırımların ve risk iştahının düşmesine yol açar.

5. Verimlilik Kaybı

Zombi firmalar büyüme rakamlarını yapay olarak şişirebilir ama toplam faktör verimliliği düşer. Ekonomi görünürde büyürken, içeride çürümeye başlar.

Türkiye Örneği: Sessiz Kriz

Türkiye’de özellikle son yıllarda düşük faiz politikaları ve kredi genişlemesi, zombi firmaların sayısını artırdı.

  • KGF destekli krediler,

  • İflas erteleme/kurtarma kültürü,

  • Siyasi olarak ayakta tutulan kamu projeleri,

bu yapıyı besledi. Bu durum, verimli firmaları cezalandırırken, “ölü şirketlerin” yaşamaya devam ettiği bir ekonomik iklim yarattı.

Ekonomik Risk: Zincirleme Çöküş

Faizler yükseldiğinde veya destekler çekildiğinde bu zombi firmalar zincirleme şekilde batmaya başlar. Bu da domino etkisiyle:

  • Bankacılık krizine,

  • İşsizlik artışına,

  • Güvensizlik ortamına,

neden olabilir. Türkiye’nin son yıllarda yaşadığı konkordato patlaması bu riski açıkça göstermektedir.

Yaşayan Ölülerden Kurtulmak

Ekonominin sağlıklı işleyebilmesi için kaynakların doğru yönlendirilmesi şarttır. Zombi şirketlerin desteklenmesi değil, piyasa içi doğal seleksiyonun işlemesi, güçlü firmaların güçlenmesi gerekir.

Zombi ortamı kısa vadede siyasi rahatlama getirse de uzun vadede büyümenin yapısını çürütür.

Erol TAŞDELEN-Ekonomist    www.bankavitrini.com

Okumaya devam et

FARK YARATANLAR

FARK YARATANLAR

KATEGORİ

ALTIN – DÖVİZ

Altın Fiyatları

BORSA

KRIPTO PARA PİYASASI

TANITIM

FACEBOOK

Popüler

www bankavitrini com © "BANKA VİTRİNİ Portal"da yayımlanan, BANKA VİTRİNİ'nde yer alan yazar ve çevirmenlerine ait herhangi bir yazı, çeviri, makale ve haber izin alınmadan basılı olarak ya da internet ortamında kullanılamaz, çoğaltılamaz, yayınlanamaz. İzinsiz kullananlar hakkında hukuki yollara başvurulacaktır. "BANKA VİTRİNİ Portal"da yayımlanan tüm özgün yazıların içeriğinden yazarları sorumludur. www.bankavitrini.com'da yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Yer alan yazılarda herhangi bir yatırım aracı; Hisse Senedi, kripto para biriminin veya dijital varlığın alım veya satımını önermiyor. Bu nedenle sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Lütfen transferlerinizin ve işlemlerinizin kendi sorumluluğunuzda olduğunu ve uğrayabileceğiniz herhangi bir kaybın sizin sorumluluğunuzda olduğunu unutmayın. © www.bankavitrini.com Copyright © 2020 -UŞAK- Tüm hakları saklıdır. Özgün haber ve makaleler 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu korumasındadır.