Ali Coşkun

Üretim Ekonomisinin Önemi ve Enflasyonla Mücadelede Yanlış Politikaların Yarattığı Tehlike

Yayınlanma:

2 ay önce

16/05/2025

Yazan:

Enflasyonla mücadele bir ülkenin ekonomik istikrarını sağlamak adına hayati öneme sahip olsa da bu mücadele sürecinde izlenen yöntemlerin doğru belirlenmesi büyük önem taşır.

Son dönemde uygulanan politikaların enflasyonu kontrol altına almak amacıyla üretim ekonomisini zayıflattığı, dolayısıyla tam tersi bir etki yarattığı görülmektedir. Oysa enflasyonla mücadelede kalıcı başarı ancak güçlü bir üretim altyapısı ile mümkün olabilir.

Bugün Türkiye’de reel sektör çok ciddi sıkıntılarla karşı karşıyadır. Artan maliyetler, özellikle enerji, hammadde ve işçilik kalemlerinde yaşanan yüksek oranlı artışlar, üretici firmaların kâr marjlarını eritmekte, pek çok firma ya düşük kârla çalışmakta ya da zarar etmektedir.

Üretim maliyetlerinin bu denli artması, ürünlerin nihai fiyatlarına da yansımakta ve bu durum doğrudan enflasyonu körüklemektedir.

Üretici firmaların karşılaştığı bir diğer önemli sorun ise krediye erişimde yaşanan güçlüklerdir. Yüksek faiz oranları nedeniyle banka kredileri hem pahalı hale gelmiş hem de teminat koşulları ağırlaşmıştır. Birçok KOBİ ve büyük ölçekli firma, işletme sermayesi ihtiyacını karşılayamadığı için üretimini kısmak zorunda kalmakta bu da siparişlerde daralmaya ve tedarik zincirlerinde aksamalara neden olmaktadır. Bunun doğal bir sonucu olarak pek çok firma konkordato ilan etmekte ya da iflasın eşiğine sürüklenmektedir.

Enflasyonla mücadele adı altında alınan bu tür önlemler, kısa vadede bazı göstergelerde iyileşme yaratabilir ancak uzun vadede üretim gücünün zayıflaması, işsizliğin artması ve ithalata bağımlılığın derinleşmesi gibi olumsuz sonuçlar doğurur. Üretimden uzaklaşan bir ekonomide döviz ihtiyacı artar, dış ticaret dengesi bozulur ve bu da fiyat istikrarını daha da zorlaştırır.

Devletin en temel görevlerinden biri, üretimi desteklemek ve maliyetleri düşürmeye yönelik politikalar geliştirmektir. Enerji, finansman, lojistik ve hammadde alanlarında sağlanacak teşvikler üreticilerin nefes almasını sağlar. Ayrıca vergisel yüklerin azaltılması, bürokratik engellerin kaldırılması ve uzun vadeli stratejik planların oluşturulması da üretimin sürdürülebilirliğini artırır.

Ancak ne yazık ki bugün uygulanan politikalar, üretimi desteklemekten çok uzak bir noktadadır. Pek çok sektörde işletmeler, teşvik yerine ilave yüklerle karşılaşmakta, girdi maliyetleri azalmadığı gibi bazı alanlarda daha da artmaktadır. Tarımda, sanayide, hizmet sektöründe yaşanan bu sorunlar tüm ekonomiyi olumsuz etkilemektedir.

Enflasyonla mücadele sadece talebi kısmakla değil arzı güçlendirmekle yani üretimi desteklemekle mümkün olur. Üretimi baskılayan, firmaları batma noktasına getiren politikalarla kalıcı fiyat istikrarı sağlanamaz.

Türkiye’nin üretim odaklı ve kapsayıcı bir ekonomik modele ihtiyacı vardır.

Ekonomi tabelalardaki rakamlarla değil fabrikalardaki çarklarla düzelir.

Üretmeyen bir millet, tükettiğiyle değil kaybettikleriyle anılır.

Ali ÇOŞKUN-Finans Danışmanı
0 530 787 84 39
[email protected]

Görüntülenme: 12077

İlgili Etiketler:

Belçika nükleer enerjinin aşamalı olarak kaldırılmasını geri aldı

Sosyal medyada sahte yatırım tuzağıyla 65 milyonluk vurgun yapanlar yakalandı

Okumaya devam et

Ali Coşkun

30 HAZİRAN: AY SONU UYARILARI

Yayınlanma:

1 gün önce

30/06/2025

Yazan:

Ali Coşkun

Bugün ay sonu olup firmaların finansal sorumluluklarını eksiksiz yerine getirmesi gereken çok önemli bir gündür. Ayrıca yılın ikinci bilanço dönemidir.

Aşağıdaki hususlara azami dikkat edilmesi, firmanızın kredi notu ve bankalarla olan itibarınızın korunması açısından büyük önem taşımaktadır.

Bugüne özel firmaların yapması gerekenler;

1. Banka Borçlarının Kontrolü ve Ödemesi

Çalıştığınız tüm bankalarla sabah erkenden irtibata geçerek; kredi taksitleri, komisyonlar, BCH, KMH, Ek hesap, devre faizleri gibi ödenmesi gereken bir borç olup olmadığını mutlaka yazılı (e-posta) veya sözlü olarak teyit ediniz.

Varsa bu borçlar gün içinde acilen ödenmelidir.

Para transferi gerçekleştirilmiş olsa dahi saat 17.00’den önce banka hesapları kontrol edilmeli, sistemin bu borçları otomatik tahsil edip etmediği bizzat teyit edilmelidir. Sistemsel gecikmeler yaşanabilmektedir.

2. DBS Komisyonları (Doğrudan Borçlandırma Sistemi)

Bazı bankalarda DBS komisyonları manuel olarak tahsil edilmektedir.

Bu nedenle yalnızca para transferi yapmak yeterli olmayabilir.

İlgili komisyonların tahsil edilip edilmediği saat 17.00’den önce mutlaka kontrol edilmelidir.

3. Takas Çek Ödemeleri

Bugün bankalarda yoğunluk yaşanabileceğinden, takas çek ödemeleri son dakikaya bırakılmamalıdır.

Sistemsel problemler ya da personel hataları nedeniyle çek takası gecikebilir.

Takas saatinin 1 dakika geçilmesi bile çeklerin karşılıksız yazılmasına neden olabilir.

4. KMH (Kredili Mevduat Hesabı) Eksi Bakiyeler

KMH hesapları eksi bakiyede ise mutlaka artıya geçirilmelidir.

Bazı bankalarda bu hesapların sadece dışardan EFT ile kapatılması gerekmektedir.

Hesaptaki mevcut bakiye ile kapatılan durumlarda bile Merkez Bankası’na gecikme bildirimi yapılabilmektedir.

Her ay gecikmeli tahakkuk ödemeleri, firmanın Kredi Notunu olumsuz etkiler.

3.500 TL’lik bir tahakkuk kaydı dahi bazı firmaların kredi kullanamamasına neden olmuştur.

Bazen bu tür ödenmeyen borçların nedenini firmalara sorduğumuzda “ banka bize bilgi vermedi “ şeklinde bildirimler alıyoruz.

Bankaların bu tür borçlar ile ilgili olarak firmalara bildirim zorunluluğu bulunmamaktadır.

Ancak bu tür borçları mesela takasta çeki olduğunu firmalara yazılı veya sözlü olarak bildiren banka şubeleri de bulunmaktadır.

5. Merkez Bankası Memzuç Kayıtları

Bugün yapılmayan her ödeme, 30.06.2025 tarihli gecikmiş tahakkuk, temerrüt veya ödenmemiş kredi taksidi olarak Merkez Bankası kayıtlarına geçebilir.

Bu durum firmanızın finansal itibarını ve rating notunu ciddi şekilde düşürebilir.

Sonuç olarak; Ay sonu işlemleri ihmal edilmemeli, tüm banka hareketleri mesai bitiminden önce birebir takip edilmelidir.

Küçük görünen meblağlar uzun vadede büyük sorunlara yol açabilir.

Finansal disiplini sürdüren firmalar, güçlü banka ilişkileri ve yüksek rating ile her zaman bir adım öndedir.

Ay sonunda yapılan bir ihmal güvenilirliği sarsabilir.

Firmaların bugünü sorunsuz bir şekilde geçirmelerini diliyorum.

Görüntülenme: 8096

Okumaya devam et

Ali Coşkun

Türkiye Bankacılık Sektöründe KMO Gerçeği: 2018-2025 Arası Dönüşüm

Yayınlanma:

2 gün önce

29/06/2025

Yazan:

Ali Coşkun

KMO Nedir?

Kredi-Mevduat Oranı (KMO), bankaların topladıkları mevduatın ne kadarını kredi olarak kullandırdığını gösteren temel bir göstergedir:

KMO = Toplam Krediler / Toplam Mevduatlar

Finansal istikrar açısından bu oran, hem bankaların risk düzeyini hem de kredi politikalarının sürdürülebilirliğini izlemek için kritik önemdedir.

2018-2020: Aşırı Kredi Genişlemesi

Bu dönemde KMO oranı %115-120 seviyelerindeydi. Yani bankalar her 100 TL mevduata karşılık 115-120 TL kredi veriyordu. Bu durum:

Sistemin kendi kaynağının ötesinde kredi genişlemesi yaşadığını,
Kredi finansmanının bir bölümünün dış kaynaklar veya özkaynaklarla karşılandığını gösteriyordu.

Ancak yüksek KMO:

Likidite riskini artırıyor,
Dış şoklara karşı kırılganlığı büyütüyordu.

2021 Sonrası: Politikada Sıkılaşma ve Yeni Dönem

2021’den itibaren TCMB’nin uygulamaya koyduğu politikalar sektörü dönüştürmeye başladı:

Aktif rasyosu düzenlemesi
Makroihtiyati tedbirler
Kur korumalı mevduat uygulaması
TL’yi destekleyici adımlar

Bu düzenlemeler sonucunda:

Bankaların kredi verme iştahı azaldı,
Mevduat toplama motivasyonu arttı.

2023-2025: KMO Geriliyor

Bu politikalar sonucunda:

2023 itibarıyla KMO %90’ın altına geriledi.
2024 ve 2025’in ilk yarısında oran %80-90 aralığında seyrediyor.

Artık bankalar her 100 TL mevduata karşılık yalnızca 80-90 TL kredi kullandırıyor.

Bu durum, sistemin:

Daha temkinli ve kontrollü çalıştığını,
Likidite açısından daha güçlü konuma geldiğini göstermektedir.

Ancak Sorunlar da Var: Krediye Erişim Zorlaştı

Düşen KMO’nun bazı olumsuz yansımaları da oldu:

KOBİ’ler başta olmak üzere reel sektör krediye ulaşmakta zorlandı.
Bu durum, konkordato ve iflaslarda artışa neden oldu.

Ne Yapılmalı?

Bu süreçte atılması gereken adımlar:

Uzun vadeli, TL bazlı, istikrarlı mevduat yapısı oluşturulmalı.
Bankaların kaynak yapısı çeşitlendirilerek dışa bağımlılık azaltılmalı.
Tasarruflar artırılmalı, sermaye piyasaları derinleştirilmeli.
Krediye erişimi kolaylaştıracak, yenilikçi finansman araçları geliştirilmeli.

Devletin Rolü: KMO ve Dolaylı Borçlanma

KMO’nun düşürülmesiyle birlikte:

Bankalar daha az kredi verirken,
Krediye verilmeyen kaynaklar devlet tahvillerine yönlendirildi.

Bu sayede:

Hazine, risksiz ve ucuz borçlanma imkânı buldu.
Ancak bankalar faiz riski taşıyan menkul kıymetleri bilançolarında tutmak zorunda kaldı.

KMO’daki düşüş, finansal istikrar için olumlu olsa da, reel sektöre verilen desteğin azalması, ekonomik büyümeyi sınırlandırmaktadır. Bu ikilem, Türkiye’nin kredi sistemi ile tasarruf yapısı arasındaki dengesizliğin yeniden yapılandırılmasını zorunlu kılmaktadır.

Dezenflasyon sürecinde piyasadaki talebi azaltmak, kamu finansmanını sağlamak ve TL’ye geçişi desteklemek amacıyla uygulandı.

Ali COŞKUN-Finans Danışmanı
0 530 787 84 39
[email protected]

Görüntülenme: 5820

Okumaya devam et

Ali Coşkun

Gayri Resmi İşlemler ve Finansal Tablolara Etkisi: Görünmeyen Riskler

Yayınlanma:

4 gün önce

27/06/2025

Yazan:

Ali Coşkun

Birçok firmada geçmişe kıyasla azalmış olsa da, gayri resmi ticari işlemler hâlâ yaygın şekilde sürmektedir. Özellikle nakit yoğun sektörlerde ve KOBİ ölçeğindeki firmalarda, bu durum daha belirgin şekilde gözlemlenmektedir.

Bu kapsamda yapılan bazı ödemeler banka kanalları yerine doğrudan elden gerçekleştirilmekte; bu da işletmenin resmi mali tablolarını doğrudan olumsuz etkilemektedir.

Gayri resmi ödemelerde kullanılan resmi gelirler, muhasebe sisteminde denge bozulmalarına yol açar. Bu bozulmalar en çok dönen varlık kalemlerinde kendini gösterir:

🧨 Yüksek kasa bakiyeleri
🧨 Ortaklara ait alacak senetleri
🧨 Ortaklardan alacaklar
🧨 İş avanslarında ortaklara ait tutarlar

Bu kalemlerde zamanla meydana gelen olağandışı artışlar, finansal tablo kullanıcıları için önemli risk sinyalleri taşır.

Başlangıçta küçük görünen bu tutarlar, süreç içinde büyüdükçe bilanço üzerinde ciddi baskı yaratır. Bu durum, kredi veren bankaların da dikkatinden kaçmaz.

Bankaların Yaklaşımı

Kredi değerlendirme süreçlerinde bankalar, bu tür şişirilmiş kalemleri tespit eder ve analiz aşamasında bu tutarları mali düzeltmeye tabi tutar. Yani:

Bu bakiyeler, özkaynaklardan düşülerek şirketin gerçek finansal durumu ortaya konur.

Bu düzeltmeler sonucunda:

Özkaynaklar ciddi şekilde azalır
Borç/özkaynak oranı önemli ölçüde bozulur
Finansal kaldıraç artış gösterir

Bazı firmalarda bu tür düzeltmelerin ardından özkaynaklar negatif seviyeye dahi gerileyebilir. Bu da:

Yasal olarak kredi kullanımı önünde engel oluşturur
Krediye erişimi zorlaştırır, hatta imkânsız hâle getirir
Firmanın sektörel itibarı ve ticari ilişkileri üzerinde olumsuz etki yaratır

Kredi Notuna Etkisi

Kredi veren kurumlar tarafından oluşturulan kredi risk puanı (raiting) da bu tabloya göre şekillenir.
Gayri resmi işlemler kaynaklı mali dengesizlikler:

Raiting notunun düşmesine
Kredi maliyetlerinin artmasına neden olur

Neler Yapılmalı?

Firmaların, özellikle 31 Mart, 30 Haziran, 30 Eylül ve 31 Aralık bilanço tarihlerinde bu tür kalemlerdeki bakiyeleri minimuma indirmesi büyük önem taşır.

Aksi takdirde:

Bankalar,
Bağımsız denetçiler,
Yatırımcılar ve
Potansiyel iş ortakları

firmanın güvenilirliğini sorgulamaya başlayabilir.

Kısa Vadeli Kazançlar, Uzun Vadeli Riskler Yaratır

Kısa vadede pratik ve kolay gibi görünen gayri resmi ödemeler, uzun vadede firmaların büyüme kapasitesini, yatırım alabilirliğini ve finansmana erişimini ciddi biçimde sınırlar.

Kurumsallaşmak ve finansal yapısını güçlendirmek isteyen her işletme:

Bu tür uygulamalardan uzak durmalı, mali disiplini ve kurumsal itibarını öncelik haline getirmelidir.

Ali COŞKUN-Finans Danışmanı
0 530 787 84 39
[email protected]

Görüntülenme: 11353

Okumaya devam et