Trabzon’da 40 bin kişilik stadyumun bulunduğu, yakın zamanda da 900 yataklı Trabzon Şehir Hastanesi inşaatının başladığı Akyazı Dolu Alanı’nda yer yer çökmeler, yer yer da yükseltiler olduğu bilimsel olarak kanıtlandı.
Sözcü’den Yusuf Demir’in haberine göre 3 Kasım 2021’de “Geocarto International” adlı dünya çapındaki üst düzey bilim dergisinde yayımlanan bir makale, hem 40 bin kişilik stadyumun bulunduğu kompleksin, hem de dev hastanenin ciddi risk altında olduğunu ortaya koydu.
Karadeniz Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ertan Gökalp ve Harita Yüksek Mühendisi Fırat Altıntaş imzalı, ‘Şenol Güneş Spor Kompleksi Yüzey Deformasyonu İzlenmesi’ başlığını taşıyan makale, Avrupa Uzay Ajansı Sentinel-1 uydusundan alınan verilere dayanıyor.
Çalışmada özellikle Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Kopernik programı kapsamında uzaya gönderdiği Sentinel-1 uydusundan 3 yılı aşkın süre boyunca ortalama 12 günde bir, milimetrik hassasiyetteki veriler toplandı. Çalışma sonunda yazılan makale “Bu tür sıra dışı ve çok pahalı yapılarda insan hayatını korumak için yüzey deformasyonlarını izlemek çok önemlidir” ifadesiyle başlıyor.
‘YILDA YAKLAŞIK 1 SANTİM ÇÖKÜYOR’
Uydu verileriyle, stadyumun bulunduğu bölgede bazı alanların yılda 9.7 milimetre çöktüğü; bazı alanların ise yılda 3.9 milimetreye kadar yükseldiği tespit edildi. Çok yakın mesafelerde bile oldukça değişken farklı deformasyon oranları tespit edildi. Bu deformasyonlardan en yüksek çökme stadyumun batısında görüldü.
‘DOLGU KLASİK YÖNTEMLE GELİŞİGÜZEL YAPILDI’
Bu tespitleri değerlendiren Karadeniz Teknik Üniversitesi’den (KTÜ) emekli olan jeoloji uzmanı Prof. Dr. Osman Bektaş, “2019’da Prof. Dr. Erol Şadoğlu birlikte spor tesisinin farklı oturmalardan dolayı deforme olduğunu ve az hasara uğradığını ortaya koymuştuk. Yeni makaledeki 2016-2020 uydu verileri oturmaların devam ettiğini gösteriyor” dedi.
Akyazı dolgusunun zemin iyileştirilmesi yapılmadan klasik yöntemle gelişigüzel doldurulduğundan taşıma kapasitesinin düşük olduğunu belirten Bektaş şöyle devam etti: “Bu nedenle farklı oturmaları en aza indirmek amacıyla tesis kazıklar ve radye temel üzerinde taşıtılmaya çalışılmıştır.
4 bin 500 fore kazığa rağmen yapıda deformasyon varsa, demek ki fore kazıklar yeterince çalışmadı veya etkili olmadı demektir.
Beklenenden daha fazla farklı oturmaya tahammül edemeyen yapı yatay, düşey yer değiştirme ve dönme hareketlerine bağlı olarak kırılma deformasyonu göstermeye başlamıştır.
‘STADYUM DEFORME OLUYOR’
Jeolojik, inşaat ve uydu ölçüm bilgilerine göre aynı dolgu üzerinde yapılması planlanan Şehir Hastanesi’nin geleceği spor tesisinin akıbeti ile örtüşmektedir.
İster uydudan ölçüm, ister yerden ölçüm, hangisi olursa olsun değişmeyen bir sonuç var: Stadyum deforme oluyor.
Stadyumun, binanın içine girdiğiniz zaman, duvarlarda, yerlerde açılmalar çatlaklar var. Bunları gördük tespit ettik. Bu çatlakları müteahhidin sıvayla kapatmaya çalıştığını da biliyoruz.
Şimdi önemli olan şu, bu deformasyon ne kadar devam edecek, azalacak mı, yoksa artacak mı? Artarsa stadın, yıkılmasına sebebiyet verebilir. Eğer bu oturmalar devam ederse binada müthiş bir şekilde kırılmalar çökmeler başlar. Dolayısıyla bu oturmaların sürekli olarak kontrol edilmesi lazım.
‘ŞEHİR HASTANESİNİN GÜVENLİĞİ…’
Bütün olarak deformasyon var. Bu da yapılacak Şehir Hastanesi’nin güvenliğini de sorgulanmasına neden oluyor. Hastanenin yapılmasında bu sorunların dikkate alınması ve mutlaka çözülmesi gerekiyor. Ben bunu üst makamların hepsine, bakanlıklara yazdım. Geldiler görüşmeler yaptılar. Ama hiçbir değişiklik yapmadan, inceleme yapmadan aynı sistemle şehir hastanesini yapıyorlar. İnşallah bir sıkıntı yaşamayız.”
YÜRÜTMEYİ DURDURMA DAVASI
Öte yandan Trabzon Şehir Plancıları Odası, Kalyon İnşaat’ın dolgu alana inşa ettiği ve yaklaşık 1.1 milyar lira maliyeti olan Trabzon Şehir Hastanesi’yle ile ilgili yürütmeyi durdurma ve iptal davası açtı.
Bugün ay sonu olup firmaların finansal sorumluluklarını eksiksiz yerine getirmesi gereken çok önemli bir gündür. Ayrıca yılın ikinci bilanço dönemidir.
Aşağıdaki hususlara azami dikkat edilmesi, firmanızın kredi notu ve bankalarla olan itibarınızın korunması açısından büyük önem taşımaktadır.
Bugüne özel firmaların yapması gerekenler;
1. Banka Borçlarının Kontrolü ve Ödemesi
Çalıştığınız tüm bankalarla sabah erkenden irtibata geçerek; kredi taksitleri, komisyonlar, BCH, KMH, Ek hesap, devre faizleri gibi ödenmesi gereken bir borç olup olmadığını mutlaka yazılı (e-posta) veya sözlü olarak teyit ediniz.
Varsa bu borçlar gün içinde acilen ödenmelidir.
Para transferi gerçekleştirilmiş olsa dahi saat 17.00’den önce banka hesapları kontrol edilmeli, sistemin bu borçları otomatik tahsil edip etmediği bizzat teyit edilmelidir. Sistemsel gecikmeler yaşanabilmektedir.
2. DBS Komisyonları (Doğrudan Borçlandırma Sistemi)
Bazı bankalarda DBS komisyonları manuel olarak tahsil edilmektedir.
Bu nedenle yalnızca para transferi yapmak yeterli olmayabilir.
İlgili komisyonların tahsil edilip edilmediği saat 17.00’den önce mutlaka kontrol edilmelidir.
3. Takas Çek Ödemeleri
Bugün bankalarda yoğunluk yaşanabileceğinden, takas çek ödemeleri son dakikaya bırakılmamalıdır.
Sistemsel problemler ya da personel hataları nedeniyle çek takası gecikebilir.
Takas saatinin 1 dakika geçilmesi bile çeklerin karşılıksız yazılmasına neden olabilir.
4. KMH (Kredili Mevduat Hesabı) Eksi Bakiyeler
KMH hesapları eksi bakiyede ise mutlaka artıya geçirilmelidir.
Bazı bankalarda bu hesapların sadece dışardan EFT ile kapatılması gerekmektedir.
Hesaptaki mevcut bakiye ile kapatılan durumlarda bile Merkez Bankası’na gecikme bildirimi yapılabilmektedir.
Her ay gecikmeli tahakkuk ödemeleri, firmanın Kredi Notunu olumsuz etkiler.
3.500 TL’lik bir tahakkuk kaydı dahi bazı firmaların kredi kullanamamasına neden olmuştur.
Bazen bu tür ödenmeyen borçların nedenini firmalara sorduğumuzda “ banka bize bilgi vermedi “ şeklinde bildirimler alıyoruz.
Bankaların bu tür borçlar ile ilgili olarak firmalara bildirim zorunluluğu bulunmamaktadır.
Ancak bu tür borçları mesela takasta çeki olduğunu firmalara yazılı veya sözlü olarak bildiren banka şubeleri de bulunmaktadır.
5. Merkez Bankası Memzuç Kayıtları
Bugün yapılmayan her ödeme, 30.06.2025 tarihli gecikmiş tahakkuk, temerrüt veya ödenmemiş kredi taksidi olarak Merkez Bankası kayıtlarına geçebilir.
Bu durum firmanızın finansal itibarını ve rating notunu ciddi şekilde düşürebilir.
Sonuç olarak; Ay sonu işlemleri ihmal edilmemeli, tüm banka hareketleri mesai bitiminden önce birebir takip edilmelidir.
Küçük görünen meblağlar uzun vadede büyük sorunlara yol açabilir.
Finansal disiplini sürdüren firmalar, güçlü banka ilişkileri ve yüksek rating ile her zaman bir adım öndedir.
Ay sonunda yapılan bir ihmal güvenilirliği sarsabilir.
Firmaların bugünü sorunsuz bir şekilde geçirmelerini diliyorum.