Bankalar da zaman içerisinde ışıklarından bir kısmını kapatacak mı? Kapatacaksa ne zaman?
Adı biraz ürkütücü gelse de karanlık fabrikalar endüstri 4.0 ile entegre çalışan otonom sistemlerle donatılmış, insana ve insanın gücüne ihtiyaç duymayan, üretim sırasında gerekli ısıtma soğutma vb. gibi sistemsel ihtiyaçları kendi bünyesinde karşılayan yapılardır.
Bu fabrikalarda 24 saat kesintisiz bir üretimden söz edebilmek mümkün, burada önemli nokta tüm üretim esnasında aynı ürün kalitesinin devam etmesi ve gün içerisinde ne kadar üreteceğinizi kesin olarak biliyor olmanız. Bu da üretim planlaması ve tedarik yönetimi konusunda işverenlere inanılmaz imkanlar sağlanmaktadır.
Tüm bunlarla birlikte insan kaynaklı iş kazasının olmaması, minimum iş kaybı ile üretime devam edilmesi de söz konusu olmaktadır.
Aslında birçok alanda olduğu gibi karanlık fabrikalar öncelikli olarak dünya üretiminin ana merkezi haline gelen Çin’de karşımıza çıkmaktadır Bir cep telefonu şirketinde 600’den fazla insanın çalışmakta olduğu bir karanlık fabrikada 60’a yakın robot kapasitesi ile üretim gerçekleştirildi. %90 oranında insan gücünü ortadan kaldırmak suretiyle gerçekleştirilen çalışmanın oldukça başarılı olması, bu karanlık fabrikadan alınan feyz ile dünyanın daha fazla dikkatini çeken bir uygulama oldu.
Karanlık fabrikaların imalat ve üretimde sonuçları inanılmaz verimli ve etkindi. Ürün kusurlarında %80 azalma görülmesi, karanlık fabrika maliyetlerinde oldukça büyük tasarruf sağlayan bir uygulama oldu. Verimlilik açısından ise insan gücü ile kıyas edilemeyen bir çalışma ortaya çıktı. Verimlilik karanlık fabrikalar ile yaklaşık %250 civarında artış gösterdi.
Üretim hattı ve robotların 7/24 çalışmasının etkisiyle, insan faktörü insanın yalnızca her şeyin sorunsuz olarak çalışması için orada bulunmasını gerektiren bir etken oldu.
Tüm olumlu gelişmeler ve teknolojik uygulamalar çerçevesinde karanlık fabrika çalışmaları yalnızca Çin’de devam etmiyor. İnternet satış mağazalarında da benzer çalışma ile karanlık fabrikalar iş gücünü artırmak için yola çıkıyor. Çevrimiçi perakendeciler robot iş güçleri ile sipariş karşılama merkezlerini karanlık fabrikaya dönüştürdüler ya da dönüştürmek için çalışıyorlar. E-satışlar sırasında tedarik ve karşılamada karışıklık yaşanmaması açısından robotlar büyük bir yere sahip. Çünkü e-ticarette müşteri memnuiyetinin önemli unsurlarından biri de müşteriye ürünün hızlıca teslim edilmesidir. Bu aşamada robotlar ve robotik yapılar süreci hızlandırarak siparişin bir an evvel doğru şekilde kargoya verilmesini sağlıyorlar.
Tüm bu gelişmelere bakıldığında artık sıranın bankaların birçok iç faaliyetine ve başta fabrika mantığı ile çalışan operasyon merkezlerine de geldiğini söylemek yanlış olmaz.
Zaten hali hazırda birçok banka operasyon merkezlerinde robotik programlar kullanmakta. Bir anlamda süreç bankalar için başlamış diyebiliriz. Ancak bununla birlikte çok sayıda operasyon merkezi çalışanı gün içinde işlem havuzlarından çektikleri işlemlerin, kontrollerini yapıp süreçlere uygunluk vererek işlerin devamını sağlıyor.
Eski yapılara nazaran operasyon merkezleri hem uzmanlaşma hem de ölçek ekonomisi anlamında sektöre ve bankalara verimli imkanlar sağladığını biliyoruz. Geldiğimiz nokta gösteriyor ki robotların ya da robotik programların yapacağı kontrollerle operasyon merkezleri, her geçen gün bir adım daha ileri giden yapay zeka uygulamalarını da dikkate aldığımızda, insan gözüne ve bilgisine çok daha az ihtiyaç duyacak.
Bununla birlikte, bankacılıkta operasyon merkezlerinden başlayacak karanlık fabrika benzeri minimum çalışanlı uygulamalar, bankaların tahsis, analiz, vb. bölümlerine de yayılacaktır. Operasyonu ilk sıraya koymamızın nedeni, kitle yoğun iş yürüten bu birimlerin robotik uygulamalara iş vermeye başlamış olmalarındandır. Ancak kurumlar ve devletler dijitalleştikçe bankaların, vergi dairelerinin, sosyal güvenlik kurumlarının ve benzer tüm yapıların karanlık fabrikalara dönüştüğüne birlikte şahitlik edeceğiz. Ve evet bankalar da zaman içerisinde ışıklarından bir kısmını kapatacak, biraz daha bekleyeceğiz sadece…
Ali KIRBAŞ