Nöropazarlamada Çerçeveleme Etkisi (Framing Effect), tüketicilerin bir ürün, hizmet ya da karar alternatifi hakkında nasıl düşündüklerini ve karar verdiklerini, bilginin nasıl sunulduğuna (çerçevelendiğine) bağlı olarak değiştiren psikolojik bir etkidir. Aynı bilgi, farklı bir şekilde sunulduğunda (pozitif ya da negatif çerçeveyle), tüketicinin algısı ve tercihi değişebilir.
Çerçeveleme Etkisi, bir mesajın nasıl sunulduğunun, bireyin kararını veya davranışını etkilemesi durumudur.
Örnek:
-
Pozitif çerçeve: “%90 yağsız et”
-
Negatif çerçeve: “%10 yağlı et”
Her ikisi de aynı ürünü anlatmasına rağmen, pozitif çerçeve tüketiciye daha cazip gelir.
Alan |
Çerçeveleme Kullanımı |
Reklamcılık |
“Son 3 gün – %50 indirim fırsatını kaçırmayın!” |
Ambalaj tasarımı |
“Doğal içerik – %0 katkı maddesi” |
Sağlık pazarlaması |
“Bu diş macunu, çürükleri %70 oranında önler” |
Finans ürünleri |
“Yatırımınızın %80’i garantide” |
Stratejik Avantajları:
-
Tüketici algısını yönlendirir.
-
Rekabetçi ürünleri öne çıkarır.
-
Riskli kararları tüketiciye daha kabul edilebilir gösterir.
-
Tüketici davranışını bilinçdışı şekilde etkiler.
Nöropazarlamada çerçeveleme etkisi, ürün veya hizmetin anlatım biçimiyle tüketici zihninde farklı algılar yaratmayı sağlar. Aynı bilgi, farklı sunumlarla farklı kararları tetikleyebilir. Bu da pazarlama stratejilerinin sadece ne söylendiğine değil, nasıl söylendiğine de odaklanması gerektiğini gösterir.
BANKACILIK SEKTÖRÜNDE UYGULAMASI
Bankacılık sektöründe çerçeveleme (framing) etkisi gayet etkin bir şekilde uygulanabilir — hatta birçok banka ve finansal kuruluş bunu farkında olarak ya da olmadan yıllardır kullanıyor. Nöropazarlama çerçevesinden bakıldığında, bankacılık ürünleri soyut, risk içeren ve karmaşık olduğu için çerçeveleme etkisi, tüketici kararlarını yönlendirmede güçlü bir araçtır.
Bankacılıkta Çerçeveleme Etkisi Nasıl Kullanılır?
1. Faiz ve Getiri Sunumu:
Aynı öneri ama biri kazanç, diğeri kayıp odaklı sunulur. Kayıp çerçevesi genellikle daha güçlü tepki üretir.
2. Kredi Ürünlerinde:
-
“Aylık sadece 2.500 TL taksitle ev sahibi olun.” (küçük dilimleme çerçevesi)
-
“Ev kredinizin faiz oranı %3,29’dan başlıyor.” (ama ek maliyetler görünmez)
Büyük tutarlar, bölünerek küçük bir yük gibi sunulur. Bu, karar alma üzerindeki stresi azaltır.
3. Riskli Ürünlerde (Yatırım, BES, Döviz):
-
Pozitif çerçeve: “Bu fon, son 5 yılda %120 büyüdü.”
-
Negatif çerçeve: “Bu fona yatırım yapmasaydınız paranız %60 değer kaybederdi.”
Bu tür framing, yatırımcıyı harekete geçirir.
4. Sigorta ve Koruma Ürünlerinde:
Müşteri Segmentasyonunda:
Aynı ürünü farklı gruplara farklı çerçeveyle sunmak mümkündür:
Nörobilimsel Gerekçe:
Bankacılıkta sunulan bilgiler belirsizlik, risk ve soyut kavramlar içerdiği için beynin amigdala ve prefrontal korteks bölgeleri çerçevelemeye daha duyarlıdır. Özellikle “kayıp korkusu” odaklı framing, harekete geçirme gücü en yüksek olandır (bu davranış “kayıptan kaçınma – loss aversion” ilkesiyle de açıklanır).
Öneri:
Bankalar, nöropazarlama teknikleriyle;
-
Kampanya başlıklarını,
-
Mobil uygulama bildirimlerini,
-
Web sitelerindeki butonları ve içerikleri,
-
Müşteri temsilcilerinin kullandığı dili
çerçeveleme stratejisiyle yeniden tasarlayarak müşteri davranışlarını yönlendirebilir.