BANKA ANALİZLERİ

Bölge müdürlüklerinin çöküşü nasıl oldu?

Dijitalleşen bankacılıkta bölge müdürlükleri gerekli mi?

Yayınlanma:

6 yıl önce

21/09/2018

Yazan:

Erol Taşdelen

Bankacılık sektöründe Bölge Müdürlükleri sorunu kangren olmayı sürdürüyor.
Çalışanların şikayetlerine dikkat edelim, büyük çoğunluğu Bölge Müdürlüğü ekiplerinden kaynaklanıyor.
BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ NASIL DOĞDU ?
Türkiye’deki bankaların tarihini incelediğimizde önce Ankara, İstanbul, İzmir olmak üzere az şubeli olarak hizmete başlıyor daha sonra şubelere, Bursa, Adana, Gaziantep, Adana, Antalya, Denizli, Kayseri … illerinde yayılarak devam ediyor.
Şube sayısının artması ile birlikte başta iyi niyetli olarak fonksiyonel ve Adem-i merkeziyetçi yönetim anlaşışı ile , şubelere destek olması için Bölge Müdürlükleri kurulma ihtiyacı doğuyor. Öyle ya 30-40 şubeli bankayı Genel Müdürlükte kolayca yönetebilirsiniz ama şube sayısı 200-300 olunca işler zorlaşır. Günümüzde sayıları 700-800 hatta 1000’i aşmış şube ağında Bölge Müdürlükleri kaçınılmazdır.
BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ NASIL BÜYÜDÜ ?
Tabi başta iyi niyet ile kurulan bölgelere önce Bölge Müdürleri atandı.
Yanına sekreteri ve Şoförü verildi. Aslında başlangıçta kadrolar bu kadardı.
Bakıldı Bölge Müdürleri çok yoruluyor Müdür Yardımcıları verildi. Başta bu yardımcılar bütün segmentlere bakar şubelerin her derdi ile ilgilenirdi. O dönemde aslında ciddi katkıları da oldu. Şubelerde segment ayrımı keskinleşince, Bütçe ve hedefler ayrılındı, ister istemez Müdür Yardımcıları da segment bazda ayrıldı.
Ticari, KOBİ, Bireysel başta olmak üzere Bölge Müdürlerinin altında hiyerarşi oluşturuldu. Bu abi / ablalar da “of puf” edince hadi yorulmasınlar diye birerde yardımcı verildi. Tabi bunlara çaycı da eklendi. Hepsine birer araba bazılarına şoför eklendi. Sonra bu sisteme bölge bazında İnsan Kaynakları ( İK ) ve mini Tahsis Müdürlükleri de eklendi bir de bakıldı ki 20-25 kişilik bir birim olmuş.
BÖLGELERDE SORUN NEREDE ÇIKTI ?
Bölgelerde kadro şişmesi ile birlikte görev tanımı yapılması gerekirdi. Kağıt üzerinde yapıldı fakat bunu pratikte denetimi ve yönetilmesi kolay olmadı. Şubelere kılık kıyafetinden, konuşma şekline, müşteriyi selamlamadan, telefonda hitap şekline kadar Müşteri Hizmetleri Yönetimi – CRM dersleri veren genel müdürlük eğitim departmanı aynı standartları bölgeler için yapma gereği duymadı maalesef. Bölgelerde standart görev tanımı ve çalışma şekli netleşmeyince aynı bankanın bölgeleri arasında bile değişik çalışma şekilleri ortaya çıktı. Her Bölge Müdürü kendi iş deneyimine göre bir çalışma şekli oturttu. Hatta bir birlerinden neler yapıyor diye “kopya görev” şekilleri ortaya çıktı. Başta şubelere destek olsun, Genel Müdürlük ile ara bağlantıyı sağlasın diye iyi niyet ile kurulan Bölge müdürlüklerde bu noktada işler koptu.
Başta terfi ettirme, eğitim planlama bölgeler aracılığı ile olmaya başlandı, tabi bu kulağa hoş geliyor öyle ya şubeler ile diyalogları fazla olduğu için personeli en iyi bu ekipler tanıyabilirdi. Bu sistemin sorunsuz işlemesi için bazı önkoşullar vardır. Örneğin Liyakat sistemi. Bölgede çalışacak ekibin bir defa yaptığı işe tam hakim olması lazım. Beş ayrı bankada İstanbul ve Anadolu’da yıllarca şubelerde çalışmış bunun 10 yıldan fazla kısmını şube müdürlüğü olarak yapmış biri olarak rahatlıkla söyleyebilirim ki son 10 yılda bu liyakat sistemine hiç dikkat edilmedi. Kişisel olarak Bölge Müdürümün benden daha bilgili olması ve beni geliştirmesi tercihimdi. Şanssızlık, bankayı bırakmadan son 3 bölge müdürümde maalesef bu donanım yoktu, zaten 2’i geri şube müdürü yapıldı.
BÖLGELERDE YOZLAŞMA NE ZAMAN BAŞLADI ?
Bunda başta Genel Müdürler olmak üzere kendi ekibini oluşturma süreci ile birlikte yozlaşma da başladı maalesef. 1990’lı yıllarda bankalar batmaya başladığında ekip olarak hareket etme güdüsü gelişti, Ekip olarak bankalar arası transferler bu döneme denk gelir. Bir ekibin içinde yer almaya itirazım yok fakat “ekibin içinde yer alayım da kendime de iyi bir yer pozisyon bulayım” anlayışı gelişince Liyakat sistemi de çöktü. Ekipte yer almak için kişilikten ödün vermeler, yalakalık, adam kayırma, arkadaşını satma, bizden / onlardan ayrımı yapmanın kökenleri bu döneme denk gelir. Anlayış buna dönüşünce Bölgelerde de dejenerasyon da kendini gösterdi.
BÖLGELERİN YOZLAŞMASINDA GENEL MÜDÜRLERİN ROLÜ NE ?
Bölgelerdeki yozlaşma ve dejenerasyonda hiç kuşkusuz Genel Müdürler 1. Derece sorumludur. Zira Şube ağındaki ağırlıktan da olabilir Bölge Müdürlerini “Şubelerdeki Temsilcileri” olarak gördü, bu şekilde üstlerinde sorumluluk da azalmış oldu. Bunu Bölge Müdürlerine ve Müdürler Toplantılarında Şubelere sözlü tebliğ edince Bölge Müdürleri bir anda kendilerini “Genel Müdür” gibi görmeye, “bankanın hissedarı” gibi görmeye başlayan davranışlar sergiler oldu. İş o kadar çığırından çıktı ki kötü kokular gelmeye başladı. Öyle ya denetimsiz yetki, güç zehirlemesine dönüştü. Şube ziyaretleri, yeme, içme, konaklama tatil havasına büründü. Tehdit ve göz korkutma tavırları başladı. Başta şubeye destek olması için oluşturulan birimler ne derler ise hemen sorgulamasız yapılması gereken, korkulması gereken Zombiler haline getirildi. Liyakatı hak etmeyen insanları etkin hale getirirseniz çöküş de kaçınılmaz olur, oldu da.
BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİN ÇÖKÜŞÜ NASIL OLDU ?
Dedik ya başta masumane şubelere destek ve hizmet kalitesini hızlı sağlanması için kurulan birimler zamanla söylemlerini değiştirdi. Babacan destek amaçlı kibar konuşmalar gitti emir cümleleri gelir oldu. Toplantı aralıkları kısaldı, süreleri uzadı. Üslup seviyesi hiç olmadığı kadar yerlere düştü. Sağlıklı insanın bu ortamda çalışma şartları çekilemez hale geldi. Yetenekli ve yetişmiş, özgüveni yerinde insanlar “diğer kurumlar bu kadar olamaz” diye başta başka bankalara gitmeye başladı. Baktılar ki bütün kurumlar birbirine benzemiş. Öyle ya kötü iyiyi bozar, her zaman kötü davranış daha hızlı yayılır. Yayılmıştı da. Bir kısım insanlar pes etti. Ailesini, çocuklarını, borçlarını düşünerek Sisteme uyum sağlamaya başladı. İşine sabahları koşarak giden güler yüzlü insanlar asık suratlı haller büründü. Bir kesim sektör dışına kaçtı, “daha az kazanayım kafam rahat olsun” anlayışı gelişti.
KÖTÜ DAVRANIŞLARA ÖRNEKLER Mİ ?
Tabi kötü davranışlar, dejenerasyon, çöküş diyoruz ama bunların örneklenmesi de gerekli ki gerçekten sektör bu kadar yozlaştı mı karar verelim. Hoş çoğu yerde kol kırıldı yen içerde kaldı. Örnekler tamamen kendi şahitliklerim ve yakın arkadaşlarımın başına gelen 1. Ağırdan dinlediklerimdir. Tabi burada sadece Bölge Müdürlerini hedefe koymamak lazım dedik ya Genel Müdürler yetkilerini devir edince Bölge Müdürleri de bu yetkileri Segment müdürlerine, onlar da alt yetkililere devri etti. Bazı bölge müdürleri segment müdürlerinin soytarısı oldu, bazı bölge müdürleri Tahsis Müdürlerinin gölgesinde ezildi. Genlerimizde Ağalık sistemi var ya bu rada da benzer bir yapı oluştu ister istemez. Neler oldu bakalım :
•   Şube ziyaretleri :  Şube ziyaretleri daha bir şatafatlı hale geldi. İş bitirmek, destek için yapılan şube ziyaretleri önceden haber verilir yemek yerleri konaklama yerleri ayrılır hale geldi. Hatta akşam yemekte ne giyeyim bile başlı başına stres hali aldı. Öyle ya İK dahil bütün yetkiler bölge ekibinde artık. Karşılıklı abartılı iltifatlar havada oluşur yalaka davranışlar sırıtır ama kimse çaktırmaz. Bölgelerin en çok sevdiği şubeler bu türdür o nedenle ( istisna Bölge Müdürleri hariç tabi ). Odalarda rakı, viski içmeler mi dersiniz, şubelerde müzik açıp göbek atmalar mı her türlü rezilliklerin önü açıktır artık. Uygunsuz davranışları burada yazmayayım artık.
•   Bölge Toplantıları : Bölge toplantıları eskiden de olurdu fakat burada daha çok iş ağırlıklı, diyalog kurulur karşılıklı “iletişim” söz konusu iken 2008 krizinden sonra toplantılar “monoloğa” dönüşür oldu. Bölge ekibi tek taraflı alan değil de olması gereken şeyleri konuşur oldu. Konuşmalar daha çok “isten atarın, dışarda bekleyen yüzlerce işsiz var” gibi tehdit içerikli hale geldi. Bölge ekibi konuştu, şube ekibi not tutar gibi yaptı. Aynı cümleler papağan gibi her toplantıda tekrarlanır oldu.
•   Hedef Verme : Son 10 yıla kadar hedefler ağırlıklı Genel Müdürlükten verilir kısmen doğru hedefleme yapılır, genelde bütçeler tutardı. Ne zaman ki bütçe / hedef çalışması bölgelere verildi işin ucu kaçtı. Bölgeler arası yarış önce hedefleri yükseltti ve gerçek ötesine taşıdı. Hiçbir fizibilite yapmadan “şu kadar mevduat toplarım, şu kadar vadesiz yaratırım, şu kadar kredi veririm” rakamlar başta havada uçuştu ( açık artırma havasında ), her Bölge Müdürü Genel Müdüre yaranmak ve daha çok büyüyeceğini söyleyerek alınan yüksek hedefler şubelere tabi ki rasgele dağıtıldı. Çok sapmalar olunca bizim beceriksizliğimiz diyemediler, “Dinamik Hedefleme” diye bir kavram çıkarıp her ay değiştirir hale geldiler. İşte burada da yozlaşma kendini gösterdi. Yalakalık yapan, bölge müdürünü hediyelere boğan şubeler korunur oldu. Bu şubelere düşük hedefler verilerek hedef gerçekleşmede yüksek yüzdeler sağlaması sağlandı. Sevilmeyen, kan uyuşmazlığı olan şubelere ceza olarak yüksek hedefler verilerek başarısız olması yetmiyormuş gibi işten atılması sağlandı. Tabi yıl içinde toplantılar ve seviyesiz diyalogları tahmin edersiniz. Kağıtları yüzlere fırlatmalar mı dersiniz, hakaretler mi dersiniz neler neler… Ağlayarak çıkan müdürleri övüne övüne anlatan soytarı Bölge Müdürleri ortalıkta dolaşır oldu.
•   İzim İşkencesi : Çalışma Bakanlığı ve BDDK bu konuya el atana kadar izin işkencesi devam ediyordu. Bütün yılın yorgunluğunu nasıl atarsınız, aileniz veya arkadaşlarınız ile iyi bir tatil yaparak tabi ki. Bu bile çalışanlara çok görüldü. Sanki tatile gidiyormuş gibi “nerede olacağını bildir, telefonunu sakın kapama” gibi talimatlar havada uçuştu. İzin tarihleri bile tam belli değildi, önceden izin planı, otel rezervasyonu asla yaptıramazsınız. Bölge müdürün keyfine kalmış çık çık, gel gel. İznini yarıda kesenler mi dersiniz, yasal hakkı olan süt iznini kullanamayanlar mı dersiniz neler neler… İnsan hayatta kaç defa evlenir. Kaç defa balayı planı yaparsınız. Bu insanlar çalışanını balayından çağıracak kadar insafsız ve şerefsiz olmayı bile kendilerine yakıştırdı.
•   Mesai İşkencesi : İzinde olduğu gibi Çalışma Bakanlığı ve BDDK bu işe el atana kadar mesai işkencesi devam ediyordur. Hala da bazı bölgelerde var. Bölge müdürü çıkmadan şube müdürleri şubelerini terk edemiyor. Personeli gönderip kendisi şubede nöbet bekleyen müdürler var hala. Bu sektörde mesai kavramı kalmadı artık, telefonlar yetmiyormuş gibi mesaj, WhatsApp’ınızı sürekli kontrol etmeniz lazım. Eskiden ilkokul çocuklarının boynuna ip ile silgi asarlardı şimdi cep telefonu kablosu boynunda dolaşan birini görürseniz Bankacı olma ihtimali yüksek.
Örnekleri uzatabiliriz. Gerek de yok. Kısaca Şeytanlaşmış ruhlar, kişiliksiz ekipler, şişirilmiş bencil benlikler. Tabi işini düzgün yapan bölgeler de vardır haksızlık yapmayalım. Onlar da zaten kendini belli eder. 360 derece anketler de bunun için yapılıyor zaten ama bunlar kağıt üzerinde kalıyor çoğu.
GENEL MÜDÜRLÜK BÖLGELERİ NİÇİN ARKASINDA DURUYOR ?
Genel Müdürlük birimleri, Genel Müdür ve Bankaların yönetim kurulu üyeleri hiç kuşku yok ki bu yozlaşmadan haberli. Fakat gözler sadece rakamları görünce bölge ekibi şubelerini taciz ediyormuş, uygunsuz teklifler yapıyormuş, uygunsuz davranışlar içindeymiş pek önemi kalmıyor. Dedik ya yozlaşma her yerde. 2018’den itibaren rüzgar tersine döndü, Banka rakamları artık eskisi gibi cilalanamıyor, bundan sonra davranış değişiklikleri kendini gösterir mi yaşayıp göreceğiz.
BÖLGE MÜDÜRÜLÜKLERİN GELECEĞİ VAR MI ?
Kişisel görüşüm Bölge Müdürlükleri misyonunu tamamlamıştır, geleceğin bankacılığında yeri yoktur.
•   Kriz dönemlerinde bankalar şube kapatacağı için küçülme eğilimi gösterirler, zira bankalar bazı bölge müdürlüklerini kapamaya başladı. Önümüzdeki süreçte bu daha da hızlanacaktır. Kapanan bölgelerin personelini sahada görmek çok keyifli oluyor, o esip kesen, bağıran çağıran adan / bayanlar gidip, “süt dökmüş kedi gibi” kabuklarına çekilmiş oluyor hepsi.
•   Dijitalleşme ile birlikte Bölgelerin de fonksiyonu azalmıştır. Raporlamak ulaşılabilirlik, denetlemek artık daha kolay, bunlar için 20-30 bölge müdürlüğü maliyetine katlanmak zamanımızda akıllıca değildir. Bölgeler ciddi maliyet mi : kesinlikle evet.
•    Sektörün geleceği daha az personel içeriyor. Bu da dijitalleşme ile oluyor. Önümüzdeki dönemde şube müdürlerine bile gerek kalmayacak. 3-4 şubeye belki 1 şube yöneticisi yeterli olacak. Zira MİY kadrosunda bu yönde ciddi azalma olacağını söylemek kehanet olmayacak.
•   Şubeleri tarla, kendilerini da Maho ağa gören zihniyet ile 2000’li yılların çocuklarını yönetemezsiniz. İş Kanunlarının gelişme gösterdiği ve uluslararası standartların yaygınlaşacağı zamanda Gayri İnsani davranışlara yer yok. Sivil hayatta yapılsa katil olacağınız davranışlara insanlar iş hayatında nereye kadar dayanabilecekleri de ayrı bir sosyolojik ve psikolojik araştırma sahası aslında.
Konu uzun de dramatik aslında. Sayfamızın yettiği kadar değinebildik ve sektör dışına çıkan biri olarak sektör içinde kalan sesi çıkamayan arkadaş ve emekçi kardeşlerimizin sesi olmaya, Bölge Müdürleri ve ekibinin “meydanı boş bulduk her istediğimizi yaparız” davranışlarını sürdürdüğü sürece bu konulara değinmeye de devam edeceğiz.

Erol TAŞDELEN

25 yıllık banka emekçisi
[email protected]

Görüntülenme: 26.663

NE İDİĞİ BELİRSİZ BÖLGE SATIŞ MÜDÜRLERİ

KUR VE FAİZ ARTIŞI KİMİN İŞİNE YARAR ?

Okumaya devam et

BANKA ANALİZLERİ

Erol TAŞDELEN yazdı: AKBANK, GARANTİ BBVA, İŞBANK, YKB 2024 PERFORMANSLARI

Yayınlanma:

1 hafta önce

08/03/2025

Yazan:

Erol Taşdelen

2024 YILINDA BANKACILIK SEKTÖRÜ NE YAPTI?

Bankacılık sektörü 2024 yıl sonu mali verileri incelendiğinde ilk dikkat çeken veri, Sektör 2023 yılına göre bilançoyu %39 büyütürken, Net Karlılık ortalamada sadece %6 büyütebildi. Yerli Özel Bankaların toplam karlılığı % 38 düşerken; Yabancı Bankalar %21, Kamu Bankaları %25 büyüttüğü görüldü. Buna rağmen Enflasyona göre realize edildiğinde gerçekte sektörün zarar ettiğini söylemek yanlış olmayacak.

Resim

SEKTÖRDE BİLANÇO BÜYÜMEYE DEVAM ETTİ

2023 sonunu 23,5 trilyon TL bilanço büyüklüğü ile kapatan Bankacılık Sektörü 2024 yılında %39 büyüme ile 32,6 trilyon TL hacme ulaştı. 2023 yılını 11,6 trilyon TL Kredi hacmi ise %37 büyüyerek 16 trilyon TL seviyesine ulaştı. Buna karşılık 192 milyar TL’lik Takipteki Alacaklar %53 büyüme ile 293 milyar TL hacmine ulaşmış durumda. Bu tutar içinde yıl içinde Varlık Yönetim Şirketlerine devir yapılan alacaklar düşünüldüğünde sektörün gerçek takip tutarı açıklananın üzerinde oldu. Sektör 2023 yılında Beklenen Zarar Karşılılarına 469 milyar TL ayırırken 2024 yılında %15 artışla 541 milyar TL hacmini aşmış durumda. Bankaların çoğu Ticari İşlemlerden Zarar ederken, özellikle Türev İşlemler buradaki zararı artırdı; bu alanda karlılığını artıran banka yok gibi…

2023 sonunu 14,8 milyar TL Mevduat hacmi ile kapatan sektör, 2024 yılında %27 büyüme ile 18,9 trilyon TL Mevduat hacmine ulaştı. Toplam Mevduatın %33,8’ine denk gelen 6,4 trilyon TL’lik kısmı ise vadesiz mevduattan oluştu. TL Mevduatın %16’sı vadesiz Mevduattan oluşurken Yabancı Mevduatta bu oran &60’ları geçmiş durumda. 2023 sonunda 2,1 trilyon TL olan Özkaynaklar da %35 artış ile 2,9 trilyon TL seviyesine yaklaşmış durumda.

DÖRT BÜYÜKLER NE YAPTI?

Kısa sektörel özetten sonra, değerlendirdiğimiz sektörün kamu bankaları dışında amiral gemileri konumdaki dört özel bankanın ( AKBANK, GARANTİ BBVA, İŞBANK, YAPI KREDİ ) 2024 yıl sonu açıkladıkları ve KAP’a bildikleri faaliyet raporları; mali veriler ve bilanço dipnotlarına göre karşılaştırmalı verilerine yakından bakalım. Dört büyük bankanın 10,8 trilyon TL bilanço büyüklüğü ile sektörün aynı zamanda üçte bir hacmine sahip olması ile sektöre yön verme kapasitesine sahip; önemleri de buradan geliyor.

Değerlendirmeye alınan dört büyük banka 10,8 trilyon TL Aktif Büyüklüğü ile sektörün %33’ünü; 5,7 trilyon TL nakdi kredi hacmi ve 6,8 trilyon TL’lik mevduat hacmi ile sektörün %36’lik kısmını oluştururken; 209 milyar TL’lik Net Kar ile de sektör Net Karlılığının %32’ünü oluşturuyor. Hadi ana kalemlerden yola çıkarak dört büyüklerin 2024 yılı fotoğrafını çekelim:

AKTİF Büyüklükte İŞBANK farkı açarak liderliğe devam etti

Aktif büyüklükte dört büyükler ortalama %37 büyürken AKBANK son çeyrekteki atağı ile Aktif büyüklünü en fazla artıran banka oldu. İŞBANK ve GARANTİ BBVA %35 büyüme ile ortalama büyümenin altında kaldı. Aktif büyüklüğünü en fazla artıran banka ise 870 milyar TL ile İŞBANK oldu.

Dört büyükler arasında geçmiş yıllarda olduğu gibi İŞBANK Aktif Büyüklükte açık ara liderliği devam ediyor ve 3,3 trilyon TL büyüklüğü ulaşmış durumda. İŞBANK aynı zamanda dört büyüklerden 3 trilyon TL Aktif büyüklüğünü aşan ilk banka oldu. İŞBANK Aktif büyüklüğünü 870 milyar TL büyütürken en yakın rakibi olan Garanti BBBVA 2,6 trilyon TL Aktif Büyüklüğe sahip. AKBANK 2,5 trilyon TL Aktif büyüklüğe ulaştı. Dört büyükler arasında YAPI KREDİ 2,4 trilyon TL büyüklükte kaldı.

Toplam NAKDİ Kredilerde İŞBANK liderliğe devam etti

İŞBANK 1,6 trilyon TL’yi aşan brüt nakdi kredi hacmi ile ilk sıradaki yerini korudu. 2024 yıl sonunu GARANTİ BBVA 1,5 trilyon TL; YAPI KREDİ ve AKBANK 1,2 trilyon TL Kredi hacmini aşmış durumda. GARANTİ BBVA son çeyrek atağı ile 496 milyar TL kredi artışı ile kredi hacmini en fazla artıran banka oldu.

GAYRİ NAKDİ Kredilerde İŞBANK son çeyrekte liderliği kaptı

Gayri Nakdi Kredilerde dört büyükler ortalama %39 büyürken %48 büyüme ile AKBANK önde yer alırken; GARANTİ BBVA ve İŞBANK %36 artışa rağmen ortalama büyümenin altında yer alan bankalar oldu.

GAYRİ NAKDİ Kredilerde ilk üç sırada yer alan bankalar arasında fark hızla kapanırken AKBANK yüksek büyüme artışına rağmen Rekabetin oldukça gerisinde kalmış durumda. Son yıllarda sıralamayı lider olarak kapatan İŞBANK 582,7 milyar TL hacim ile 3. Çeyrekte kaptırdığı liderlik koltuğuna tekrar oturdu. GARANTİ BBVA 547,1 milyar TL; YAPI KREDİ 544 milyar TL hacme ulaşırken; AKBANK 350 milyar TL hacim ile dört büyükler arasında acık ara gerilere düşmüş durumda.

İŞBANK 2 trilyon lira mevduatı aşan ilk özel banka oldu

Mevduatta dört büyükler ortalama %28 büyürken %32 büyüme ile GARANTİ BBVA en fazla büyüme sağlayan banka oldu. İŞBANK 465 milyar TL büyüme hacmi ile en fazla mevduat artışı yapan banka oldu. YAPI KREDİ %22 ile ortalama büyümenin altında yer alan bankalar oldu.

Net Faiz Gelirinde GARANTİ BBVA yeni lider oldu

2024 yılında TCMB’nin gösterge faizine paralel bankaların kredi ve mevduat faizlerindeki sert yükselme bankalar arasında Net Faiz Gelirinde de farkların açılmasına neden oldu. GARANTİ BBVA 25,5 milyar ve %34 artış ile en fazla artış performansı sergilerken; İŞBANK Net Faiz Gelirini artıramayan tek banka oldu.

Net Ücret ve Komisyon Gelirlerinde GARANTİ BBVA liderliği aldı

2024 yılında GARANTİ BBVA 94 milyar TL Net Ücret Komisyon Geliri sağladı. İŞBANK 91 milyar TL Net getiri elde ederken; YAPI KREDİ 73 milyar TL; AKBANK 69 milyar TL net getiri sağladı.

Net Karlılıkta da GARANTİ BBVA fark yarattı

2024 yılında Net Karlılıkta Bankacılık sektörü %6 büyüdü. Buna karşılık dört büyüklerin ortalama karlılıkları 2023 yılına göre %29 düştü. Net Karlılığını 92,1 milyar TL’ye taşıyarak 2023’ün aynı dönemine göre artıran tek banka GARANTİ BBVA oldu. İŞBABK 45,5 milyar TL; AKBANK 42,3 milyar TL; YAPI KREDİ 29 milyar TL Net karlılıkta kaldı. Karlılıkta bankalar arası fark da ciddi şekilde ayrıştı.

Üst Yöneticilere Yapılan ödemeler

2024 yılında banka Üst Yöneticilere 640 milyon TL ödeme ile YAPI KREDİ en fazla ödeme yapan banka oldu. Garanti BBVA 624 milyon TL ile ikinci sırada yer alırken aynı zamanda üst yönetim ödemeleri %140 artış ile en fazla artış yapan banka oldu. AKBANK 569 milyon TL ödeme yaparken; İŞBANK 276 milyon TL ödeme ile yüksek performansına rağmen üst yönetime en az ödeme yapan banka oldu. Bankaların gelen performansları ile Üst Yönetim ödemelerinin orantılı olmadığı dikkat çekti.

Banka genel performansları

Liralaşma Stratejisi kapsamında, TCMB ve BDDK’ın eleştirilere neden olan sektörel düzenlemeler teker teker iptal edilip Rasyonel zemine oturtulmaya başlanırken, geçmiş dönemdeki düzenlemelerin olumsuz etkisi 2024 yılında sektörde kendini hissettiriyor. Dört büyük bankanın 2024 yılında hacimsel büyüklükleri, gelişme performansları, piyasaya verdikleri destek, profesyonel yönetim yapısı, personel memnuniyeti, müşteri hizmet kalitesi, Dijitalleşme, gelen şikayetlere çözüm odaklı hızlı geri dönüşleri dikkate alındığında dört banka arasında bir sıralama yapılır ise en başarılı Banka İŞBANK ve GARANTİ BBVA olarak kendini göstermekte.

Erol TAŞDELEN – Ekonomist www.bankavitrini.com

*******************

MERAKLISINA EKLER:

Erol TAŞDELEN yazdı: AKBANK, GARANTİ BBVA, İŞBANK, YKB 2024 İLK ÇEYREK PERFORMANSLARI

Erol TAŞDELEN yazdı: BANKACILIK SEKTÖRÜ-2023

AKBANK, GARANTİ BBVA, İŞBANK, YKB 2022 İLK ÇEYREK CEO PERFORMANSLARI

AKBANK, GARANTİ BBVA, İŞBANK, YKB 2021 CEO PERFORMANSLARI

Bankaların Amiral Gemileri 2020’yi nasıl geçirdi?

Görüntülenme: 45.375

Okumaya devam et

BANKA ANALİZLERİ

BANKACILIK SEKTÖRÜ 2024: Karsız Büyüdüler!

2024 yılı bankalar için sıkıntılı olmaya devam etti. Sık sık değişen tebliğ ve mevzuatlar bankaları temkinli olmaya iterken; kredi tarafındaki sınırlama önlemleri, mevduat karşılıklarındaki değişikliler; vergi oranlarının artması, sendikasyon kredi bulmadaki zorluklar sektörü zorlayan unsurlardan oldu… Özellikle beklentilerin satın alındığı Ticari İşlemlerdeki pozisyonlar karlılıkları direkt etkilediği görüldü…

Yayınlanma:

1 ay önce

02/02/2025

Yazan:

Erol Taşdelen

BDDK Bankacılık sektörü 2024 yıl sonu mali verileri yayınlandı. Veriler Türkiye’de faaliyet gösteren bankaların toplamından oluşuyor. İlk dikkat çeken veri, Sektör 2023 yılına göre bilançoyu %39 büyütürken, Net Karlılık sadece %6 büyüdü. Enflasyona göre realize edildiğinde gerçekte sektörün zarar ettiğini söylemek yanlış olmayacak.

SEKTÖRDE BİLANÇO BÜYÜMEYE DEVAM ETTİ

2023 sonunu 14,8 milyar TL Mevduat hacmi ile kapatan sektör, 2024 yılında %27 büyüme ile 18,9 trilyon TL Mevduat hacmine ulaştı. Toplam Mevduatın %33,8’ine denk gelen 6,4 trilyon TL’lik kısmı ise vadesiz mevduattan oluştu. 2023 sonunda 2,1 trilyon TL olan Özkaynaklar da %35 artış ile 2,9 trilyon TL seviyesine yaklaşmış durumda.

Resim

BİLANÇODAKİ BÜYÜME NET KARLILIĞA TAŞINAMADI

Sektör 2024 yılındaki bilanço büyümesine karşılık sektörünün bunu Net Karlılığa taşıyamadığı görüldü. 2023 yılında 620 milyar TL Net Karlılık açıklayan sektör 2024 yılında sadece %6 büyüme ile 659 milyar TL Net Karlılık seviyesinde kaldı. Karlılığın düşüşünde Ticari İşlem Gelirlerindeki anormal düşüş ve zararlar etkili olurken; sektörün 2023’deki 187,5 milyar TL Personel Giderinin 346,6 milyar TL’ye çıkması; Toplam Faiz Dışı Giderlerin 807 milyar TL’den 1,3 trilyon TL’ye çıkması gibi genel giderlerindeki artışın da etkili olduğu görüldü.

YERLİ ÖZER SERMAYELİ BANKALARDA KAR EROZYONU YAŞANDI

Kamu ve Yabancı Sermayeli Bankalara göre daha fazla Bilanço büyümesini sağlayan Yeli Özel Sermayeli Bankalar, bu büyümeye rağmen tam anlamı ile Kar erozyonu yaşadığı görüldü. Sektör 2024 yılında bilançosunu %39 büyütürken Yerli Özel Bankalarda bilanço %33 büyümede kaldı. 2023 sonunu 6,9 trilyon Bilanço büyüklüğü 9,2 trilyon TL’ye yükseldi. Mevduat ise 4,1 trilyon TL’den %29 büyüyerek 5,3 trilyon TL seviyesine ulaştı. Bu büyümeye karşılık 2023 yılını 228 milyar TL Net karlılık açıklayan sektör 2024 yılında %38 düşüş ile 141 milyar TL Net Karlılıkta kaldı. Özel Sermayeli Bankalardaki Kar Erozyonunda Net Faiz Gelirini artıramama yanında Ticari İşlemlerdeki Kambiyo ve Türev işlemlerdeki zarar büyüklüğünün etkili olduğu görüldü.

YABANCI SERMAYELİ BANKALAR BİLANÇO BÜYÜMESİ SEKTÖR ORTALAMASININ ALTINDA KALDI

Yabancı Sermayeli Bankalar 2023 sonunu 5,9 milyar TL Bilanço büyüklüğü ile kapatırken 2024 yılında sadece %10 büyüme ile 6,4 trilyon TL büyüklüğe ulaştı. Sektör ortalamasının %39 olduğu düşünüldüğünde bu büyüme sektörün oldukça altında olduğu dikkat çekti. Aynı şekilde Krediler sektörde %37 büyürken Yabancı Sermayeli Bankalarda %18 büyüme ile 2,8 trilyon TL’den 3,3 trilyon TL’ye ulaşabildi. Mevduatta ise 2023 seviyesi olan 3,7 trilyon TL korunurken reel olarak bu durum küçülme anlamına gelmekte. Bu duruma karşılık Yabancı Sermayeli Bankalar karlılıkta %6 olan sektör ortalamasının 3,5 katı %21 artış ile fazla kar artışı sağladı. 2023 yılında 173 milyar TL karlılıklarını %21 artırarak 209 milyar TL seviyesine yükseltti.

KAMU BANKALARI ORTALAMANIN DÖRT KATI KAR ETTİ

Bankacılık sektörünün 32,6 Trilyon TL’lik Aktif büyüklüğünün %38’i; 16 trilyon TL olan Kredi hacminin %37’si; 18,9 trilyon TL olan mevduatının %42’si Kamu Bankaları taşımakta. 2024 yılında Bilanço büyümesi sektör ortalamasını atında sınırlı kalsa da Karlılıkta Yabancı ve Yerli Sermayeli Bankalara göre artış oranının daha iyi oldu.

2023 sonunu 10,7 trilyon TL Bilanço büyüklüğü ile kapatan Kamu Bankaları %16 büyüme ile 2024 sonunda 12,4 trilyon TL hacme ulaştı. 5,6 trilyon TL olan Kredi hacimsel büyüme ise sınırlı kalarak sadece %6 büyüde ve 5,9 trilyon TL seviyesinde kaldı. Buna karşılık Takipteki alacaklar ise %51 artarak 61 milyar TL’den 92 milyar TL seviyesine; Beklenen Zarar Karşılıkları da 189 milyar TL’den 199 milyar TL seviyesine ulaştı. Toplam Mevduat ise %15 artarak 6,9 Trilyon TL’den 8 trilyon TL ‘ye yükseldi.

Kamu Bankaları Bilanço büyümesi diğer banka ve sektöre göre sınırlı olmasına rağmen kar artışı %6 olan sektörün üzerinde oldu. 2023 yılını 125 milyar TL Net karlılıkla kapatan Kamu bankaları 2024 yılında %25 artış ile 156 milyar TL seviyesinde kapadı. Kamu Bankalarındaki Kar artışının nedeni ile bankaların Bilanço ve Faaliyet Raporları açıklaması ile ortaya çıkacak ve ayrı yazı konusu olacak.

Kısaca, Özel Sermayeli Bankalar sektör ortalamasının üzerinde bilançoyu büyütmesine rağmen bunu Karlılığa taşımada zorlandığı; Yabancı Sermayeli ve Kamu Bankalarının bilanço büyümelerinin sınırlı kalmasına rağmen Karlılığı sektör ortalamasının üzerinde gerçekleştirdiler. 2024 yılında YAPI ve KREDİ BANKASI’nın ve 2025 başında ŞEKERBANK‘ın satışı ile görüşmelerin sonuçsuz kalması ise akıllarda kalan haberler oldu. 2025 yılında Bazı bankalarda üst yönetim değişiklileri ve bazı bankaların el değiştirmesi ise sürpriz olmayacaktır.

Erol TAŞDELEN– Ekonomist www.bankavitrini.com

***************************

GARANTİ BBVA 2024 SONU MALİ VERİLERİ AÇIKLANDI

YAPI KREDİ KAR EROZYONU YAŞADI

AKBANK 2024: Büyüyen bilançoya rağmen karlılık eridi!

Görüntülenme: 49.902

Okumaya devam et

BANKA ANALİZLERİ

YAPI KREDİ KAR EROZYONU YAŞADI

Yayınlanma:

1 ay önce

31/01/2025

Yazan:

Erol Taşdelen

YAPI KREDİ 2024 yıl sonu mali verileri ve Faaliyet Raporu yayınlandı. Bilançosunu büyüten bankanın bu büyümeyi karlılığa yansıtamadığı görüldü. Özellikle Ticari İşlemlerdeki zarar Net Karlılığı olumsuz etkiledi. Banka 2024 yılında Türev İşlemlerden 22,4 milyar TL; Kambiyo İşlemlerden 27,4 milyar TL zarar ettiği ortaya çıktı. 2023’de 68 milyar TL Net karlılık açıklayan bankanın 2024 karlılığı 29 milyar TL’de kaldı.

2023 sonunu 1,7 trilyon TL Bilanço büyüklüğü ile kapatan banka 2024 sonunu %37 büyüme ile 2,4 trilyon TL hacim ile kapadı. Bankanın Kredileri %38 büyüme ile 903 milyar TL’den 1 trilyon 245 milyar TL’ye yükseldiği görüldü. Gayri Nakdi kredileri %41 büyüyerek 544 milyar TL hacme ulaştı. 2023 sonunu 1 trilyon 36 milyar TL mevduat ile kapatan bankanın mevduatları %22 artarak 1 trilyon 267 milyar TL seviyesine ulaştı.

yazı görseli olabilir

YAPI KREDİ 2023 yılını 219 milyar TL Faiz geliri ile kapatırken 2024 yılında %107 büyüme ile 453 milyar TL faiz gelir yarattı. Buna karşılık 146 milyar TL olan Faiz Gideri ise %158 artarak 377 milyar TL seviyesine ulaştı. Net Faiz Geliri ise 34,4 milyar TL’den %4 artarak 76 milyar TL seviyesine yükseldi.

Ticari Faaliyetlerden zarar büyük oldu

2023 yılında Ticari Faaliyetlerinden 19,9 milyar TL karlılık yakalayan banka 2024 yılında 46,4 milyar TL zarar etti. Ticari Faaliyetlerindeki zararda Türev Ürünlerindeki 22,4 milyar TL; Kambiyo İşlemlerden 27,4 milyar TL zararın etkili olduğu görüldü.

Bilanço büyüdü ama karlılık eridi

YAPI KREDİ Bilançosundaki bu büyümenin karlılığa yansıtamadığı görüldü. Zira 2023 yılında 144,7 milyar TL Brüt karlılık açıklayan banka 2024 yılında %9 düşerek 131,1 milyar TL karlılık yakalarken; 68 milyar TL’lik Net Karlılık ise %57 eriyerek 29 milyar TL’de kaldı.

8 Şube, 607 personel azaldı

2023 yılını 779 şube ile kapatan banka 2024 sonunda şube sayısını 8 eksilterek 771’ye düşürürken; 15009 olan personel sayısını 607 azaralar 14402’e düşmüş durumda.

Erol TAŞDELEN-Ekonomist www.bankavitrini.com