TCMB FAİZ İNDİRİMİ KREDİ FAİZLERİNE YANSIMADI
TCMB’nin %45’e indirdiği, gösterge faiz oranı, Mart toplantısındaki yeni indirim beklentisinin artmasına rağmen henüz bankaların kredi faiz oranlarına yansımadığı gibi bankalardaki kredi faiz sıkılaştırma tedbirleri de artarak devam ediyor. Bankalardaki Rotatif kredi faiz oranı %47-59 gibi geniş bir yelpazede seyrediyor. Ana para üzerinden alınan %1,1 komisyondan da bankalar pek taviz vermiyor. Üstüne sigorta, ek ücret ve komisyon eklemeyi de ihmal etmiyorlar.
KREDİ KOŞULLARI FİRMALARI ZORLUYOR
TCMB 2 Ocak 2025 tarihinde TL kredilerinin yeni büyüme oranlarında yeni sınırlar belirlemiş; Türk lirası ticari kredilerde yüzde 2 olan aylık büyüme sınırı KOBİ kredileri için yüzde 2,5; diğer ticari krediler için yüzde 1,5 olarak belirlemişti. Yabancı Para kredi büyüme oranları da 2 Ocak’ta %1,5’den %1’e indirirken 2025’de ikinci defa düşürerek 01.03.2025 tarihinde %0,50 olarak belirlediğini açıkladı. Yabancı Para Kredilere sınır gelmeden önce aylık ortalama %4’lerde artış söz konusuydu. TCMB firmalara açık mesaj veriyor YP Kredi kullanıp dövize ek talep yaratmayın! TL Kredilerdeki sınırlamanın devam etmesi Yabancı Para Kredilerdeki sınırın iyice daraltması zaten kısıtlı olan kredi kanallarını iyice kısarken bu durumda bankaların kredi faiz oranlarını, ücret ve komisyonda artış yapmaları kaçınılmaz hale getiriyor. Ayrıca TCMB’nin yasaklarına rağmen bazı bankaların kredi kullandırımda ek sigorta, ticari kart gibi ürün satmaya çalışması firma ve kredi kullanıcıların maliyetini artırıyor. 2025 yılı ilk 7 haftada krediler %5 artmış durumda.

REESKONT KREDİ KOŞULLARI REEL PİYASAYI ZORLUYOR
Firmaların döviz kredisi kullanabilmesi için ya Yatırım Teşvik olması gerekiyor ya da İhracatçı olması gerekiyor. Banka kaynaklı ya da Eximbank kaynaklı kullandırılan döviz kredilerinde kur risk baskısı her zaman hissedilirken; TCMB TL Reeskont kredilerindeki ihracat bedeli bozdurma ve döviz almama yasağı ise firmaları çıkmaza sokmuş durumda. Zira; TCMB TL Reeskont kredisi için döviz bozdururken diğer tarafta döviz kredisini geri ödemesi için de ihracat bedeli gerekiyor. İkilem içinde kalan firma finans departmanları bu günlerde ince hesaplar yapar hale geldi.
DÖVİZ KREDİLERİ 7 HAFTADA %4 ARTTI
Döviz Kredileri kısıtlanmaya başlamadan önceki aylarda ortalama %4 artıyordu. TCMB, 2025 yılında ikinci sınırlama getirerek bankalara, “döviz kredi hacmini aylık %0,50’den fazla artmasın” diyor. 2023-24 döneminde Ticari Döviz kredileri 38,9 milyar USD, %30 artarak 167,7 milyar USD seviyesine geldi. 2025 yılı ilk yedi haftada 7 milyar USD, %4 artarak 174,8 milyar USD seviyesine geldi!

İHRACATÇILAR %2 KUR DESTEĞİNİN ARTIŞI İSTİYOR
TCMB kurmayları her ortamda, “kuru kendileri baskılamadıklarını kurun enflasyonun altında artış nedeninin yüksek miktarda döviz girişinden kaynaklandığını” dile getirseler de İhracat Bedelinin TL’ye dönüşüm verilen artı %2’lik kur farkına rağmen rekabette zorlandıkları İhracatçıların ana sorunlarının başında yer aldı. İhracatçılar rekabette üstünlük sağlamak için teşvik kuruna uygulanan artı farkın %5’lere çıkarılmasını talep ediyor. TCMB Başkanının Uşak ve Denizli ziyaretlerinde İhracatçılar bu taleplerini direkt Başkana ilettiler. Bu söylemde haksız da sayılmazlar, başta işçilik, hammadde, enerji gibi ana maliyetler işveren için artmış durumda.
FİRMALAR ALTERNATİF ARAYIŞ İÇİNE GİRDİ
Alınan kararlar firmaların kredilere ulaşımını zorlaştırırken, özkaynakları güçlü olmayan firmaları da sıkıntıya sokar. Büyük ölçekli Ticari firmalar “özel sektör tahvili” yolu ile borçlanma yöntemine ağırlık verileceği bir süreç göreceğiz. Borsa’da işlem gören firmaların ise “bedelli sermaye artışı” yöntemi ile kaynak sağlama yöntemi olasılığı artmış durumda. Yabancı ortak arayışları ise firmaların bir süredir krizi atlatmak için kullanılan yöntemlerden biri haline gelmiş durumda.
Erol TAŞDELEN – Ekonomist www.bankavitrini.com