ALTIN - DÖVİZ - KRIPTO PARA
Hayri Kozanoğlu : Bitcoin’in akıbeti laleye benzer mi?

Yayınlanma:
3 sene önce|
Yazan:
BankaVitrini
Hollanda’nın kesme çiçek ihracatında dünya liderliğine yükselmesinde lalenin payı bir finansal varlık olarak değil ama güzel bir bitki özelliğiyle bulunur. Bitcoin’i de benzer bir akıbetin mi beklediğini zaman gösterecek… Kripto para tartışmalarının farklı boyutları bulunmakla birlikte, pandemi döneminde gözlemlenen büyük fiyat sıçramalarının küresel anlamda likidite bolluğuyla ve çok düşük faiz oranlarıyla da yakın ilintisi var.
Bitcoin fiyatı geçtiğimiz hafta 55 bin doları geçti. Haftalık değer artışı da yüzde 14’ü buldu. Kripto paraların bu en meşhurunun piyasa değeri de 1 trilyon doları geride bıraktı. Bitcoin’in şubat ayındaki yükselişi şimdiden yüzde 60’a ulaştı.
Bitcoin’in cazibesi elektrikli araba şirketi Tesla’nın büyük ortağı milyarder iş adamı Elon Musk’ın 1,5 milyar dolarlık Bitcoin aldığını açıklamasıyla birlikte zirve yaptı. Bu arada Master Card’ın Bitcoin’i ödeme sistemine dahil edeceği, New York Mellon Bank’ın kripto parayı hisse senetleri ve tahviller gibi finansal varlıklar kategorisinde değerlendirdiği açıklamaları da bu yerçekimine meydan okuyan fiyat artışını destekledi.
Bir yandan özelde Bitcoin genelde kripto paralara çılgınca bir ilgi sürüyor. Öte yandan Bitcoin’in içsel bir değer taşımadığı, arkasındaki fiziksel bir varlıkça desteklenmediği, elektronik ortamda yaratılan sanal bir balondan ibaret olduğu görüşü de yaygın biçimde dile getiriliyor. Ancak “müzik çalmaya” devam ettiği, Bitcoin’in göktaşı benzeri yükselişini sürdürdüğü, yatırımcılar trenine yeni unsurlar katıldığı müddetçe bu “pembe dizinin” takipçileri eksilmeyecek gibi görünüyor.
Kriz Kâhininden Zehir Zemberek Yorumlar
Bitcoin’e en sert eleştirilerden biri de “kriz kahini” sıfatıyla hazırlanan Nouriel Roubini’den geldi. Popüler iktisatçı Bitcoin’i Lale Çılğınlığı ile karşılaştırıp, “laleler hiç olmazsa güzel çiçeklerdi, bir faydaları vardı” yorumunda bulundu.
İsterseniz kendisinin Financial Times gazetesinde yayımlanan makalesini özetleyerek tartışmayı sürdürelim. Roubini’ye göre Bitcoin’in içsel değeri (intrinsic value) sıfırdır. Hatta imalatı ciddi enerji tüketimi gerektirdiği için müstahak olduğu ölçüde bir karbon vergisi uygulanması halinde değerinin eksi olacağını düşünmek bile mümkündür.
Bitcoin ölçü birimi değildir. Bölünebilirlik özelliği yoktur. Değer biriktirme aracı da sayılamaz. Bazı kripto para konferanslarında bile katılım ücretini Bitcoin ile ödemek kabul edilmiyor. Kripto paraları bir varlık sınıfı kabul etmek dahi olanaksızdır. Çünkü hisse senetleri, tahviller, ticari gayrimenkuller size temettü, faiz, kira şeklinde gelir sağlarlar. İtibarı paralar ise likidite unsurudurlar ve ödemeyi kolaylaştırırlar. Altın gelir getirmezse de sanayide kullanılır. Ayrıca değer biriktirme aracı, enflasyona karşı koruma kalkanı ve beklenmedik risklere karşı savunma özelliğiyle fayda sağlar.
Kriptolar gelir, fayda, ödeme ve diğer hizmetleri sağlamazlar. Sadece spekülatif varlık köpüğünden ibarettirler, hiç olmazsa bir çiçek olma özelliği taşıyan lale çılgınlığından daha beterdirler… diye sürüp gidiyor (Financial Times 10 Şubat 2021).
Lale Çılgınlığı Neydi?
Finansal piyasalarda ani düşüşler gibi, Bitcoin örneği benzeri çok hızlı garip yükselişler de sağduyulu insanların tarihi olan merakını depreştirir. Geriye dönüp bir bakınca da yaşanan ile geçmiş arasında şaşırtıcı benzerlikler kişiyi irkiltir. Roubini’nin referans verdiği lale çılgınlığı da finansal krizler tarihinde ibret alınması gereken bir vaka niteliğiyle hatırlanmayı hak eder.
Felaketin tohumları 1562 yılında İstanbul’dan şimdi Belçika sınırları içinde bulunan Anvers Limanı’na, Kanuni Sultan Süleyman’dan Hollanda Kralı’na armağan olarak gönderilen bir sandık lale soğanının indirilmesiyle atılır. Lale sevgisinin mayalanarak bir çılgınlığa dönüşmesi için Hollanda’nın bir dünya gücü olarak yükselmesini, hızlı zenginleşmeyle birlikte rafine zevklerin gelişmesini, yani 1630’ları beklemek gerekecektir.
Lalenin 160 türü arasında özellikle birinin, kırmızı beyaz çiçeği ve maviye çalan sapıyla “Semper Augustus”un yıldızı parlar. Tek bir lale soğanı, servet karşılığı alıcı bulmaya başlar. Artık lale sosyal bir fenomen haline gelmiş; Hollanda’da her şehirde enfes şaraplar ve leziz yemekler eşliğinde lale soğanı pazarlıkları yapılan kulüpler açılmıştır.
“Viceroy” adı verilen tek bir lale soğanı ayni bir mübadele sonucu dört semiz öküz, sekiz semiz domuz, on iki semiz koyun diye devam eden on üç kalem mal karşılığı alıcı bulur. “Semper Augustus”a ise sıralanan her kalemin iki katına, hem de üste bir binek arabası verilerek sahip olunabilir.
1637’de, Tulipananya’nın dördüncü yılında köpük patlar. Herkes panik halinde aynı anda satışa geçer, fiyatlar çakılır. Artık soyluların, baca temizleyicilerin, çiftçilerin ortak paydası “lale mağduru” sıfatıdır. Henüz toprağın altından çıkıp da güneş yüzü görmemiş lale soğanları üzerinden sözleşmeler düzenlenmiş, mahsul bile alınmadan bu kâğıtlar yatırımcıdan yatırımcıya defalarca el değiştirmiştir. Ama artık kimse sözleşmelerin gereğini yerine getirmemekte, zincirleme iflaslar gözlenmektedir.
Kısa sürede kendi zenginlerini yaratan bu alımlı çiçek bir anda iflasların sorumlusu ilan edilir. Büyük acılar yaşanır. Zamanla taşlar yerine oturur. Hollanda’nın kesme çiçek ihracatında dünya liderliğine yükselmesinde lalenin bir finansal varlık değil ama, güzel bir bitki özelliğiyle kuşkusuz ciddi payı bulunur. Bitcoin’i de benzer bir akıbetin mi beklediğini zaman gösterecek…
Düşük Faizler Yatırımları Canlandırmıyor
Kripto para tartışmalarının farklı boyutları bulunmakla birlikte, pandemi döneminde gözlemlenen büyük fiyat sıçramalarının küresel anlamda likidite bolluğuyla ve çok düşük faiz oranlarıyla da yakın ilintisi var. Birleşmiş Milletler’in Ocak 2021 Dünya Ekonomik Durumu ve Beklentiler Raporu bol likiditenin yatırımları canlandırmadığını rakamlarıyla ortaya koyuyor.
Pandeminin onuncu ayını bitirirken finansal piyasalar likiditeye doymuş durumda. Kredi akımları istikrar kazanırken sabit yatırımlarda ancak çok küçük bir kıpırdanma var (United Nations World Economic Situation and Prospects Raporu Ocak 2021-S.22).
ABD, Avro Bölgesi ve Japonya’da para arzı 2020’nin 2. Çeyreği itibarıyla sırasıyla yüzde 23.2, yüzde 8.9 ve yüzde 7.9 artmış bulunuyor. Buna karşın brüt sabit sermaye oluşumunun yine aynı sırayla yüzde 7.8, yüzde 20.5, yüzde 7.3 düşmesi dikkat çekiyor. Makro ihtiyati araçların bankaları belli öncelikli sektörlere kredi vermek ve spekülatif alanlara verilecek kredileri caydırmak için devreye sokulması gerekiyor. Böylelikle kredi büyümesi ve yatırımlar arasındaki ilişki güçlendirilebilir. The Economist dergisine göre, Çin merkez bankası bu stratejiyi izlediği için ülkenin büyümesi salgından fazla etkilenmedi (The Economist 19 Şubat 2021).
BM’nin söz konusu raporuna göre, küresel likiditedeki artış, finansal piyasalarda risk iştahını kabartarak, uzun vadeli finansal istikrarı tehlikeye sokuyor. Finansal piyasaların performansıyla reel ekonomi arasındaki bağ tamamen kopuyor. Pandemi sürecinde 10 ayda S and P 500 endeksinin yüzde 40 artışı bunun en açık kanıtlarından biri.
Pandemi toplumda birikmiş eşitsizliklerin maliyetini net biçimde ortaya döktü. Gelir ve demografik açıdan en kırılgan gruplar en ciddi risklerle yüz yüze kaldı. Kitlesel istihdam ve gelir kayıpları yoksullukta büyük artışlara yol açtı. 1 Mart 2020’den bu yana ABD’de 8 milyon kişi işini kaybeder, 4 milyon kişi işgücü piyasasını terk ederken, ulusal yoksulluk oranı da haziranda yüzde 9.3 iken kasımda yüzde 11.7’ye sıçradı.
Bu arada ABD’nin 644 dolar milyarderinin serveti aynı zaman diliminde yüzde 31,6 artışla 2.95 trilyon dolardan 3.88 trilyon dolara artış gösterdi. En zengin 5 kişinin serveti ise bu dönemde 358 milyar dolardan 596 milyar dolara yükseldi. Yüksek gelirli çalışanların sadece yüzde 4’ü işini kaybederken, en düşük gelirli çalışanların yüzde 20’si kapının önüne kondu (A.g.k. S.14).
Küresel Borçlar da İyice Kabardı
Finansal piyasalardaki bahar havasını tetikleyen unsurlardan biri de, iklim-dostu yatırımlara olan aşırı ilgi. Ekolojik konularda duyarlı olduğu düşünülen şirketlere sosyal nedenlerle yöneliş sonucu, “yeşil balon” diye adlandırılan aşırı fiyat yükselişleri gözleniyor. Bu alicenap davranış bir yandan da suni bir şişkinlik yaratıyor, yeni bir risk kaynağı ortaya çıkıyor.
Ayrıca düşük faiz bol likidite; en riskli kabul edilen, “çöp tahvil” diye adlandırılan şirketlere de ilgiyi artırıyor. Bu da küresel sermaye piyasalarında çok yüksek bir temerrüt riskine yol açıyor.
Uluslararası Finans Enstitüsü’ne göre pandemi ortamında küresel borç dağları daha da heybetli hale geldi. Küresel anlamda borç düzeyi GSYH’nin yüzde 355’ine yükselerek 2020’de 24 trilyon dolarlık sıçrama gösterdi. Hükümetlerin destek programları bu rakamın yaklaşık yarısını kapsarken, firmaların, bankaların ve hane halkının borçluluk düzeylerinde de sırasıyla 5.4, 3.9 ve 2.6 trilyon dolar artış gözlendi. (COVID reponse drives $ 24 trillion surge in global debt: IIF Reuters 17 Şubat 2021).
Özetle; Bitcoin yatırımcıları bayram yapadursun, dünya pandeminin kamu sağlığına olan etkilerini hafifletme çabasındayken küresel finansal sistemin çok ciddi risk unsurları barındırması dikkat çekiyor. Krizlerin kapitalizmin doğasına içkin olduğunu akıldan çıkartmadığımız takdirde, finansal piyasalarda yakında kopabilecek gümbürtüye fazlaca hayret etmeyiz.
İlginizi Çekebilir
ALTIN - DÖVİZ - KRIPTO PARA
Goldman: Türkiye yeniden oyuna dâhil oluyor

Yayınlanma:
2 gün önce|
29/09/2023Yazan:
BankaVitrini
Körfez ülkelerinden başlayan finansman ve yatırımcı görüşmeleri geçen hafta Goldman Sachs’ın düzenlediği ABD yatırımcı toplantılarıyla devam etmişti. Hazine ve Maliye Bakanı Sn. Şimşek’in ABD sonrası önümüzdeki hafta Londra’da yatırımcılar ile buluşması bekleniyor. Hatırlanacağı üzere, seçimlerin geride kalması ile birlikte atanan kredibilitesi yüksek ‘yeni’ ekonomi takımı, bugüne kadar 2,150 baz puanlık faiz artışının gerçekleştirerek politika faizini %8,5 seviyesinden %30’a yükseltmiş, miktarsal sıkılaştırmaya gitmiş, bunun yanı sıra, gerçekçi enflasyon tahminleri, vergi artışları, kredilerle iç talebi soğutma adımları ile TCMB rezervlerini güçlendirecek politikalara da imza atmıştı.
Uluslararası yatırımcıların ise, seçimlerin ardından başlayan rasyonel politikalara dönüş süreci ile birlikte Türkiye ilgisinin de yeniden arttığını görüyoruz. Uzun süredir Türkiye’ye şüphe ile bakan ve Türk varlıklardan uzak duran yabancı yatırımcılar ortodox politikalara geri dönüşe paralel tahvil ve hisse senedi yatırımlarını artırmaya başladı. Aşağıda her ne kadar grafiklerin dili ile konuşacak olsak da, haziran ayından bu yana ağırlıklı hisse senedi olmak üzere yabancı yatırımcıların hisse senedi ve tahvil portföyü 2 milyar dolar artış kaydetti. Tahvillerde uzun süre sonra reel giriş olmasını önemsiyoruz lâkin daha gidilecek çok yol olduğu da aşikâr.
Geçen haftalarda ABD’deki toplantıyı düzenleyen Goldman Sachs, dün uzun aradan sonra Türkiye ekonomisi ile ilgili olarak iyimser bir rapor kaleme aldı. Raporda reel faizlerin yıl sonu itibarıyla pozitif bölgeye geçebileceğini, TL carry trade işlemlerinin de uzun yıllar sonra yeniden mümkün olabileceğini öngördü. “Türkiye yeniden oyuna dâhil oluyor” başlıklı raporda risklerin devam etmesine rağmen ülkede “önceki yılların aksine pozitif reel faiz stratejisine yönelik söylem ve destek” olduğuna dikkat çekildi. “Carry trade” olarak adlandırılan kavram TL faizlerinin TL’de yaşanan değer kaybını aşacağına vurgu yapmak suretiyle faiz artırımlarının devam edeceğine işaret ediyor. Bu minvalde, halihazırda %30 seviyesinde olan politika faizinin %40 ve üzerine doğru gideceğini de düşünmeye başladık.
Bültenlerimizde daha önce de belirttiğimiz üzere, USDTRY kurunun sene sonunun 29’lu seviyelerde bitireceği, mart ayında düzenlenecek yerel seçimlere kadar kurun göreceli olarak sakin kalarak 30-32 bandında seyredeceği, seçimlerden sonra ise (yılın ikinci çeyreğinde) daha hızlı bir kur artışının yaşanacağı, yüksek kur seviyesi ve ‘cezbedici’ faiz oranlarının yabancı girişlerini tetikleyeceği, gelen dövizin ise TCMB rezervlerini güçlendireceğini öngörüyoruz. Elbette, Goldman Sachs raporunu genel hatları ile olumu bulsak da, ya da Mehmet Şimşek ve ekonomi takımının mücadelesine şapka çıkarsak da, aşırı pembe tablolardan da uzak durulması gerektiğini düşünüyoruz.
Yurtdışı piyasalarda ise son günlerde esen sert rüzgârlar ardından dün bir nebze de olsun nefeslenme yaşandığını gördük. Doların piyasa faizi olan sepet bazında DXY dün bir miktar geri çekilse de, 11. haftayı da üst üstte kazanımla tamamlayarak neredeyse son 11 ayın zirvesinde yer almaya devam ediyor. Doların bir tık da olsun dün değer kaybetmesi ile pariteler nefes alırken, çeyrek dönem sonunu da göz önüne alarak, 1,30 seviyesinin üzerinden açmış olduğumuz kısa GBPUSD pozisyonumuzu 1,2150 seviyesinden kapattık. Altının ons fiyatı ise beklentimize paralel geri çekilmeye devam ederek 1,860 dolar seviyesini test etmek suretiyle son 6 ayın en düşük seviyesini test etti. Teknik mânâda aşırı satım bölgesine gelssek de, henüz geri dönüş için iddialı konuşamayız. Aşağıda ise 1,808 dolar seviyesi bulunuyor. ABD dolarının piyasa faizi ise son 16 yılın zirvesi olan %4,60 seviyelerinde salınmaya devam ediyor.
ABD borsaları geceyi yükselişle tamamlarken, ABD’de on yıl içinde hükümetin dördüncü kısmi kapanmasına doğru emin adımlarla ilerlendiğini de görüyoruz. Asya piyasaları bu sabah ılımlı bir hava sergilese de ve son 10 ayın en düşük seviyelerinden toparlasa da, yüksek faiz oranlarına ilişkin endişelerin güveni olumsuz etkilemesi ve doların güçlü kalmasıyla bir yılın en kötü çeyreklik performansını sergiliyor. Çin’li emlak devi Evergrande Grubu’nun kurucusunun şüpheli ‘yasadışı suçlar’ nedeniyle soruşturma altında olduğunu da not edelim. Dünyada faiz hadlerinin sert bir şekilde yükselmesi küresel risk iştahını olumsuz etkilemeye devam ederken, yüksek petrol fiyatları da yangına adeta körükle gidiyor.
Bugün piyasa kapanışı ardından uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu S&P’nin Türkiye kredi notu değerlendirmesini takip edeceğiz. Notun B ve negatif olarak notlayan kurumun görünümü durağana düzeltme ihtimaline göz ardı etmiyoruz. Aşağıdaki grafiklerden de okunabileceği üzere, dün TCMB tarafından açıklanan 22 Eylül ile biten haftaya ilişkin verilerde, brüt döviz ve altın rezervleri 125,5 milyar dolar ile son 6 ayın en yüksek düzeyine ulaşırken, net uluslararası rezervler, haziran başına göre bakılırsa 30 milyar dolar artış kaydetti. TCMB’nin geçen hafta politika faizini 500 baz puan artırarak %30 seviyesine yükseltmesi ardından döviz kuru üzerindeki ‘şefkatli’ ellerini de bir nebze de olsun çektiğini görüyoruz. Bu minvalde, USDTRY kuru kademeli olarak 27,45 seviyesine doğru yükseldi.
Bugün eylül ayının ve yılın üçüncü çeyreğinin son iş günü. Bu nedenle kazanda farklı yöne dönen pek çok kepçeye istinaden (bilanço hareketleri) piyasalarda dalga boyunun artma ihtimali göz ardı edilmemelidir. TSİ15:30’da ABD’de açıklanacak ve FED’in favori enflasyon endeksi olan PCE (kişisel gelir ve harcama) yakından takip edilmesi gerektiğini not düşerek iyi bir hafta sonu dileyelim.
TCMB Net Uluslararası Rezervler
22 Eylül ile biten haftada, TCMB net uluslararası rezervleri 6,3 milyar dolar artış kaydederek 23,9 milyar dolar seviyesine yükseldi. Seçim sonrası hemen haziran ayı başında eksi 5,7 milyar dolar olan rezervler yaklaşık 30 milyar dolar artış kaydetti!
TCMB Rezervler
22 Eylül ile biten haftada, TCMB’nin brüt döviz ve altın rezervleri yaklaşık 4 milyar dolar artış kaydetti. Altın rezervleri 41,6 milyar dolar, brüt döviz rezervleri ise 83,8 milyar dolar seviyesine yükseldi. Böylelikle brüt döviz ve altın rezervleri 125,5 milyar dolar ile son 6 ayın zirvesine yükseldi.
Swap hariç net rezervler
22 Eylül ile biten haftada, swap ve hazine dövizleri düşülmüş bir şekilde bakılırsa, TCMB net döviz pozisyonu, eksi 64 milyar dolar seviyesinde kalmaya devam etmiş. Net pozisyonda yaşanan günlük değişim ise, son dönemlerde iyileşme kaydetse de, dalgalı bir seyir izliyor.
DTH
22 Eylül ile biten haftada, yurtiçi yerleşiklerde gerçek kişilerin DTH (döviz mevduatları) 1,1 milyar dolar azalırken tüzel kişilerin ise anlamlı bir değişim kaydetmedi. Stok rakam 175,6 milyar dolar.
KKM
BDDK verisine göre, 22 Eylül ile biten haftada, KKM hacminde yaklaşık 2,1 milyar TL büyüklüğünde bir daralma yaşandı. Otoritenin atmış olduğu adımlara rağmen (KKM’nin küçülmesi isteniyor), KKM’de son haftalarda bir düşüş yaşanıyor olsa da, yavaşlamanın ivme yitirdiğini söyleyebiliriz. Stok rakam 3,3 trilyon TL.
İktisatbank
ALTIN - DÖVİZ - KRIPTO PARA
Küresel ekonomide ciddi bir ayrışma yaşanıyor: ABD ve ABD Doları güçlü

Yayınlanma:
3 gün önce|
28/09/2023Yazan:
BankaVitrini
Küresel mali piyasalarda bir süredir egemen olan ‘limoni’ hava yerini daha da sıkıntılı bir tabloya terk etti. Çin’in eski şaşalı dönemlerinin geride kalması, yaşanan deflasyon ve büyüyememe riski, bununla beraber konut sektörünün kanayan bir yara olması derken menüye Almanya odaklı Avrupa’nın da katılması, küresel ekonomide ciddi bir ayrışmaya sebebiyet verdi.
Almanya’da sürekli yüksek enflasyonun insanları tasarrufa teşvik etmesi ve tüketiciler arasındaki güvenin kötüleşmeye devam etmesine ilaveten, yılın ikinci çeyreğinde konut fiyatları geçen yılın aynı çeyreğine göre %9,9 gerileyerek 2000 yılından bu yana en sert düşüşü gerçekleştirdi. Küresel ekonomide yaşanan yavaşlama yetmezmiş gibi, arz kesintileri ile artan petrol fiyatları da enflasyonist baskı yaratarak işleri daha da zorlaştırıyor.
Petrol fiyatları ile arasında ciddi bir korelasyon olan ABD 10 yıllık tahvil faizleri dün bu sabah %4,62 seviyesini test ederek son 16 yılın yeni en yüksek seviyesini test ederken, Brent cinsi ham petrolün varil fiyatı 97,30 dolar seviyesine yükselerek son 11 ayın zirvesine geldi. Not etmek gerekirse, Suudi Arabistan ve Rusya’nın arz kesintilerine ilave olarak ABD’de stokların kritik seviyenin altına gerilemesi de petrol fiyatları üzerinde baskı kuruyor.
Olumsuz havaya paralel ABD’de risk iştahının göstergesi konumunda Nasdaq endeksi tepeden ~%9 düştü. Doların piyasa kuru olan DXY ise peş peşe 10 haftadır devam eden yükselişini 11. haftaya da taşımakta kararlı görünüyor. Yine not etmek gerekirse, DXY son 11 ayın zirvesinde ve adım adım 107,2 seviyesine yürüyor. Olumsuz havaya paralel piyasaların korku endeksi VIX de mayıs ayından bu yana en yüksek seviyesini test etti.
ABD’de dün açıklanan dayanıklı tüketim malı siparişlerinin de tahminlere oranla daha kuvvetli sonuçlanması, acaba FED bir kez daha faiz artırımına soyunacak mı endişesini de tetikleyerek piyasalarda var olan limoni havayı destekledi. Bu minvalde, riskten kaçan yatırımcının dönüp dolaşıp yeniden rezerv para olan (güvenli liman) dolara sığınması, değeri dolar ile ölçülen pek çok enstrümanının da boynunun bükülmesine neden oluyor. 1,30 seviyesinin üzerinden açmış olduğumuz kısa GBPUSD pozisyonumuzda bu sabah 1,21 seviyesinin diplerine kadar geldik. EURUSD paritesi emin adımlarla 1,04 seviyesine doğru ilerlerken (0,9540 – 1,1270 hareketinin %50 düzeltme seviyesi), Japon Yeni pimi çekilmiş bomba misali Ekim 2022’de test ettiği 152 seviyesine her gün bir kademe daha yaklaşarak bu sabah 149,50 seviyesine dayanmak suretiyle Japon otoriteleri müdahale konusunda biraz daha zorladı. ABD’de tahvil faizlerinin multi yılların zirvesine yükselmesine paralel, faiz getirisi olmayan altını da zorlu bir sürecin beklediğini hafta başı söylemiştik. Riskleri aşağı yönlü gördüğümüz sarı metal 1,874 dolar seviyesi bu sabah test edild. Daha da aşağıda şubat dibi olan 1,808 dolar seviyesi takip edilebilir.
Türk mali piyasalarında ise göreceli olarak sakin hava korunuyor. USDTRY bebek adımları ile de olsa -beklentimize paralel- yükselmeye devam ederek 27,35 seviyesine geldi. Not düşmek gerekirse tüm zamanların zirvesindeyiz ve sene sonu 29,50 seviyelerine doğru hareketin de devam edeceğini düşünüyoruz. Bu arada Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, İngiliz Financial Times Gazetesi’ne verdiği demeçte “Doğru yoldayız ancak sabırlı olmalıyız” dedi. Tahvil ve CDS taraflarında kayda değer bir hareket görmezken, dün ana endeks günü %0,4 düşüşle tamamlarken, bankacılık endeksi %0,8 yükseldi. Borsa İstanbul’da %0,12 oranında oldukça sınırlı dolaşım oranına sahip QNB Finansbank’ın piyasa değerinde astronomik yükseliş de gözden kaçmıyor. QNB Finansbank’ın piyasa değerinin 1 trilyon TL’yi aşarak ana şirketi Katar Ulusal Bankası’nın (QNB) 40 milyar dolarlık piyasa değerinin üzerine çıkması yatırımcılar arasında yüksek sesle tartışılmaya başlandı!
Yeni gün başlangıcında Asya piyasalarında hava yine bozuk. Gösterge endeks Tokyo borsası %2 gerileyerek son 1 ayın en düşük seviyesini test ederken, Hong Kong borsası %1’in üzerinde düştü. Çin’li Evergrande Grubu’nun hisse alım satımı, artan tasfiye riski nedeniyle nakit sıkıntısı çeken geliştiricinin geleceğine ilişkin endişelerin artması nedeniyle başkanının polis gözetimine alındığına dair bir raporun ardından askıya alındı. Çin cephesinde işlerin her geçen gün daha da çetrefili bir hâl aldığını bir kez daha not edelim. ABD cephesinde ise Cumhuriyetçi ABD Temsilciler Meclisi Sözcüsü Kevin McCarthy, Senato’da görüşülen geçici finansman yasa tasarısını reddetti. Adım adım ABD’de hükümetin kapatılmasına doğru ilerliyoruz.
Mali piyasaların gündeminde her perşembe günü olduğu üzere TCMB ve BDDK’nın haftalık bültenlerini önemle takip edeceğiz. Türkiye cephesinde ekonomik güven endeksi, ABD’de haftalık işsizlik maaşı başvuruları ve konut satışları, Almanya’da ise TÜFE verisi önem arz ediyor.
İktisatbank
ALTIN - DÖVİZ - KRIPTO PARA
Küresel merkez bankalarının yeni politika duruşu: daha uzun süre, daha yüksek

Yayınlanma:
1 hafta önce|
22/09/2023Yazan:
BankaVitrini
FED’in muğlak ifadelerle dolu ve iletişim anlamında başarısız geçen FOMC toplantısı ardından dün sahneye çıkan TCMB, politika faizini piyasa beklentilerine paralel (öngörülebilirlik önemli) 500 baz puan artırarak %30 seviyesine yükseltti. Politika faizinin mayıs ayında (seçim öncesi) %8,5 seviyesinde olduğunu not edelim. Kulislerde, artırım oranının daha yüksek düzeyde de olabileceği (jumbo) konuşuluyordu. Bu nedenle USDTRY kuru hafif bir yükselişle 27,10 seviyesine gelirken, hisse senetleri günü %3,6 yükselişle tamamladı. Tahvil faizleri ise sakin seyirlerini korudu.
TCMB’nin karar metninde önceki metinlere göre majör bir değişim göremesek de, aylık bazda bakıldığında enflasyonun ana eğiliminde düşüşün başlayacağı, 2024 yılında dezenflasyon sürecine girileceği, TL cinsi varlıklara ise gerek yurtiçi gerekse de yurtdışından talebin artmaya başlandığı ifadelerine yer verildiğini gördük.
Seçim dönemi öncesinde mütemadiyen yükselen ve 91 seviyesini aşan tüketici güven endeksi, sonrasında ise sert bir düşüş kaydetmişti. Dün TÜİK tarafından açıklanan eylül verisi %5,1 artışa işaret ederken, endeks 71,5 seviyesine toparlandı. Buna rağmen, Mayıs ayındaki zirvesinin yaklaşık %21,5 altında olduğunu da not düşmüş olalım.
FED toplantısı ardından dün TCMB ile aynı dakikalarda karar açıklayan İngiltere Merkez Bankası (BoE), politika faizini değiştirmeyerek %5,25 seviyesinde sabit bıraktı. Karar bir miktar sürpriz olarak görünse de, faiz toplantısı öncesinde %7 olan beklentiye karşı enflasyonun %6,7 düzeyinde artması, bu yönde bir karara sebebiyet vermiş olabilir. Sterlinin beklentimiz ile uyumlu değer kaybetmeye devam ederken, 1,30 seviyesinin üzerinden açmış olduğumuz kısa pozisyonumuzda 1,21 – 1,22 seviyesini kâr al bölgesi olarak takip edeceğiz.
ABD borsaları ‘şahin’ FED ardından dün geceyi de (%2) satış baskısı ile tamamladı. ABD’de 2 ve 10 yıl vadeli gösterge devlet tahvili faizleri bu sabah son 16-17 yılın yeni zirvesi olan sırası ile %5,15 ve %4,48 seviyesine ulaştı. Hatırlanacağı üzere, faiz indirimlerinin ne zaman başlayacağını merak eden piyasaları, karşılarında 2024 ve 2025 sonu faiz beklentilerinin yarım puan yukarı yönde güncellendiğini bulunca, ABD Doları sert bir şekilde değerlenmiş, bu kapsamda değerli metaller de kafalarını aşağıya çevirmişlerdi.
Fiyat seviyelerine bakmak gerekirse, GBPUSD paritesi 1,23 seviyesinin de altına inerek süratle 1,21 seviyesindeki hedefimize doğru bir adım daha yaklaşırken, EUR 1,06’lı seviyelerde salına devam ediyor. Bu bağlamda, doların piyasa kuru olan DXY de art arda 10. haftayı da yükseliş isteği ile tamamlamaya aday görünüyor. Teknik mânâda, DXY cephesinde 105,3 seviyesinin üzerinde doların güçlü seyrini artırarak korumasına imkân tanıyoruz. Altının ons fiyatı ise hafta içinde elde ettiği kazanımları koruyamayarak 1,920 dolar seviyelerinde tutunmaya çalışarak geçen haftaya göre önemli bir değişim kaydetmediğini görüyoruz.
Japonya Merkez Bankası’nın (BoJ) bu sabah sonuçlanan olağan faiz toplantısında, aşırı düşük faiz oranlarını koruduğunu ve gelecekteki para politikasına ilişkin güvercin yönlendirmesini de sürdürdüğünü, büyük parasal teşviki aşamalı olarak kaldırmak için de acelesi olmadığının sinyalini verdi. Dolar, Japon Yeni karşısında 148 seviyesinin üzerinde ve ‘tehlikeli’ sularda yüzerken, Japonya Maliye Bakanı Suzuki, para birimlerine ilişkin herhangi bir opsiyonu göz ardı etmeyeceğini söyleyerek geçtiğimiz Eylül ve Ekim aylarında gerçekleştirdiği müdahalelerin döviz piyasasında belirli etkileri olduğunu, döviz oynaklığının aşırı hâle gelmesi durumunda herhangi bir seçeneği göz ardı etmeyeceklerini söyledi.
Yeni gün başlangıcında, BoJ’un aşırı gevşek para politikasına bağlı kalması ve görünümünde herhangi bir değişiklik yapmaması, ABD faiz oranlarının ise yüksek kalmasını, hisse senetleri ve tahviller üzerinde baskı kurdu. Gösterge endeks Tokyo borsası %1 gerilerken, MSCI Dünya endeksi %1,7 düştü! Bu arada 10 yıllık Japon devlet tahvil getirisinin %0,75 seviyesine dayanarak son 10 yılın zirvesinde olduğunu not edelim. Japonya’da açıklanan veriler, çekirdek enflasyonunun ağustos ayında istikrarlı seyrederek art arda 17. ayda da merkez bankasının %2’lik hedefinin üzerinde kaldığını gösterdi. Enflasyonun yüksek seyretmesine rağmen aşırı gevşek para politikası duruşundan çıkılmaması YEN üzerinde fiyat baskısının daha da artacağının bir işareti olarak görülebilir.
Mali piyasaların gündeminde bugün İngiltere’de perakende satışlar, Almanya, EURO Bölgesi ve ABD’de ise imalat ve hizmetler PMI verileri takip edilebilir.
Menkul Kıymet İstatistikleri
15 Eylül ile biten haftada, yabancı yatırımcıların hisse senetlerinden 201 milyon dolar çıkış yaptıklarını görüyoruz. Bu da borsa cephesinde geçen hafta yaşanan kayıpları bir miktar da olsun açıklıyor. Tahvilde cephesinde ise 7 milyon dolar gibi düşük bir tutarında alış olduğunu görüyoruz.
TCMB Brüt Döviz ve Altın Rezervleri
TCMB’nin brüt döviz rezervleri 0,8 milyar dolar, altın rezervleri ise 0,2 milyar dolar artış kaydetti. Böylelikle, brüt döviz ve altın rezervleri 121,5 milyar dolar ile Nisan 2023’ten bu yana en yüksek seviyeye yükseldi.
TCMB Swap Hariç Net Rezervleri
Öte yandan, TCMB’nin bankaları ile yapmış olduğu emanet dövizleri (swap) ve kamunun dövizlerini ayıkladığımızda, net rezervlerin eksi 65 milyar dolar ile son haftalara göre bir tık da olsun toparlanma kaydettiğini görüyoruz. TCMB’nin net döviz pozisyonunda yaşanan günlük değişim de (swaplar ve hazine dövizleri hariç) bu iyileşmeyi gösteriyor.
KKM
BDDK verisine göre KKM hacminde yaklaşık 26 milyar TL düzeyinde bir daralma görüyoruz. Elbette kamunun kur farkı ödemeleri nedeniyle gerçek rakamı tam olarak bilemesek de, KKM’nin yavaş da olsa küçülmeye devam ettiğini not edelim. Bilançonun TL tarafından da artış görüyor olmamız, KKM’den TL’ye geçişlerin devam ettiğini bizlere söylüyor.
DTH
15 Eylül ile biten haftada, yurtiçi yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 0,9 milyar dolar; tüzel kişilerin ise 0,2 milyar dolar azalmış. Toplam stok miktarı 176,8 milyar dolar.
KATEGORİ
- ALTIN – DÖVİZ – KRIPTO PARA (467)
- BANKA ANALİZLERİ (119)
- BANKA HABERLERİ (2.143)
- BASINDA BİZ (50)
- BORSA (198)
- CEO PERFORMANSLARI (24)
- EKONOMİ (2.444)
- GÜNCEL (987)
- GÜNDEM (2.502)
- RÖPORTAJLAR (30)
- SİGORTA (84)
- ŞİRKETLER (1.119)
- SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK (207)
- VİDEO Vitrini (19)
- YAZARLAR (609)
- Abbas Karakaya (51)
- Arif Öztan (7)
- Erden Armağan Er (43)
- Erol Taşdelen (345)
- Gizem Taşdelen (4)
- Gülbeyaz Gergün (37)
- Kemal Emirhan Mendi (1)
- Murat Şenol (23)
- Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz (59)
- Tuncer Dede (10)
- Uğur Durak (33)
FARK YARATANLAR
FARK YARATANLAR
YAZARLAR

SASA yatırımları tam gaz devam ediyor, sona yaklaştı

Bankalar 8 ayda 351 milyar TL net kar yaptı

Sanayi Elektriğene yüzde 20 zam

S&P, Türkiye’nin kredi notu görünümünü yükseltti

Goldman: Türkiye yeniden oyuna dâhil oluyor

Kartlı ödemeler ağustos ayında 798,9 milyar TL oldu

QNB Finansbank batık kredileri sattı

ABD’de iş yapma kolaylığı Türkiye’deki girişimleri cezbediyor

Reeder’de neler oluyor: Açığa satış ve kredili işlem yasağı

Küresel ekonomide ciddi bir ayrışma yaşanıyor: ABD ve ABD Doları güçlü

YAPI KREDİ’DE SOSYAL BANKACILIK TARİH Mİ OLUYOR?

REEDER TELEFON PATLAYARAK ARACI YAKTI, ÜRETİCİ HASARI KARŞILAMADI

YAPI KREDİ’nin Dijital Sistemleri Çöktü! Hacker saldırısı mı?

YAPI KREDİ’den Masrafsız ve faizsiz 15 bin TL nakit kredi

İflas Bayrağını Çeken 23 Dev Türk Şirketi

Murat Ağırel: Bu yazıdan sonra banka hesabınızı kontrol edeceksiniz

Çalışanları Maaşla Elde Tutma Dönemi Bitti mi?

BANKALARDA KÂR VAR HUZUR YOK!

BDDK’dan kredilerle ilgili flaş karar!

Reeder’de neler oluyor: Açığa satış ve kredili işlem yasağı
- Tarih netleşti! TÜİK eylül ayı enflasyon oranı ne zaman, saat kaçta açıklanacak? TÜİK Eylül 2023 enflasyon rakamları! 01/10/2023
- 1 Ekim 2023 cumhuriyet altını ve çeyrek altın ne kadar, gram altın kaç TL? Canlı altın fiyatları! 01/10/2023
- Süper Loto 1 Ekim 2023 sonuçları ve bilet sorgulama millipiyangoonline.com sayfasında! 01/10/2023
- Sanayi ve KOBİ'lerin elektriği yüzde 20 zamlandı 30/09/2023
- Altının fiyatı nasıl takip edilecek? 30/09/2023
- İstanbul'da aylık enflasyon serisi 51. ayında 01/10/2023
- Sunak: Enflasyonu düşürme konusunda ilerleme kaydettik 01/10/2023
- SEDDK'dan sigorta ve reasürans ile emeklilik şirketlerine yönelik yeni tebliğ 01/10/2023
- Apple'dan iPhone'lardaki aşırı ısınma sorunuyla ilgili açıklama 01/10/2023
- Biden, beklenen imzayı attı: Bu duruma düşmemeliydik 01/10/2023
- Resmi Gazete'de bugün (01.10.2023) 01/10/2023
ALTIN – DÖVİZ
KRIPTO PARA PİYASASI
BORSA
ABONELIK
Popüler
-
GÜNDEM2 sene önce
Sedat Peker’in bahsettiği otel: Günlüğü 106 bin TL
-
BANKA HABERLERİ4 ay önce
TCMB Başkanı için ismi geçen GAYE ERKAN First Republic Bank’tan ayrılma süreci
-
GÜNCEL5 ay önce
Zara Ve Mango’ya Üretim Yapın Tekstil Devi Konkordato Talep Etti
-
BANKA HABERLERİ2 sene önce
AKBANK çöktü : Dijital Bankacılık sorumlusu GMY CİVELEK ortada yok!
-
BANKA HABERLERİ3 sene önce
HSBC terbiyesizliği : “Sabancı alana “AKBANK bedava”
-
BANKA HABERLERİ3 sene önce
AKBANK : Tekaüt Sandığı Vakfı (Sandık) SGK devri için hazırlıklar tamam
-
BANKA ANALİZLERİ1 sene önce
YILIN İLK YARISINDA İŞBANK RAKİPSİZ LİDER AKBANK SONUNCU SIRADAN KURTULAMIYOR
-
BANKA HABERLERİ1 sene önce
AKBANK ÖZEL FİRMAYA 22.000 LİRA MAAŞ PROMOSYONU VERDİ
-
GÜNCEL9 ay önce
Eskişehir’de zimmetine 9 milyon lira geçiren banka müdürü tutuklandı
-
ŞİRKETLER3 ay önce
İstanbullu inşaat firması iflas etti