GÜNDEM

Küresel köşe kapmaca – 1

Yayınlanma:

4 yıl önce

01/10/2021

Yazan:

BankaVitrini

Trump’ın önümüzdeki seçimlerde yeniden aday olacağını açıklaması, Asya-Pasifik’te Biden hükümetinin kalıcı olmadığı, dolayısıyla verdiği sözlerin güvenilir olmadığı yönünde bir kanı oluşturuyor. Bu bölgede, ABD’nin meşruiyetinin gittikçe azalması karşısında yeni bir aktör devreye girdi: Avrupa Birliği.

Çin’in ‘yükselişi’, Çinli şirketlerin, kalkınmacı neoliberal devlet desteğiyle birçok ürün piyasasında Amerikan hakimiyetine son vermesi anlamına geliyordu. Bunu engellemek için ABD, Obama döneminden başlayarak, Çin’i özellikle kendi bölgesinde, Asya-Pasifik’te köşeye sıkıştıracak bölgesel projeler üretmeye başladı. 2012’de Çin’i dışlayan Trans-Pasifik Ortaklığı’na (TPP) Çin, ABD’yi dışlayan Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık (RCEP) ile yanıt verdi. Endonezya, Vietnam, Japonya, Avustralya gibi Asya-Pasifik’in küçük ülkeleri iki dev arasında seçim yapmak zorunda bırakılmak istemediklerini iki girişime de üye olarak gösterince, maç ortada kaldı.

Ertesi yıl, Çin, Kuşak ve Yol Girişimi’ni (KYG) başlattı, ki zaman içerisinde sadece tarihi İpek Yolu ve Baharat Yolu’nun izini süren bir bölgeselleşme olarak kalmayıp, Kuzey Amerika hariç tüm dünyayı kapsayan bir ikili ilişkiler ağı haline geldi. KYG, Dünya Bankası ve IMF gibi, Batı güdümündeki uluslararası örgütlere alternatif mi, gelişmekte olan ülkeler için yeni bir borçlandırma tuzağı mı tartışmaları o gün bugündür devam ediyor. KYG’ye karşılık ABD, Çin’in bölgesel rakibi Hindistan’ı merkeze alan Hint Pasifiği bölgesini, deyim yerindeyse, icat etti.

Buna rağmen, KYG, Trump döneminin yarattığı güvensizlik sayesinde gelişti, serpildi. Biden göreve geldiğinden beri en öncelikli hedefinin Çin olduğunu gösteriyor. Çevre konusunda iletişimi devam ettirmeye gayret etseler de, Çin-ABD ilişkileri gerginliğini koruyor. Biden, geçtiğimiz aylarda “Daha İyi Bir Dünyayı Yeniden İnşa Et” (B3W) adlı bir girişim başlattı. B3W, KYG’yi zayıflatmayı amaçlayan bir proje, henüz ayrıntıları belli değil ama gelişmekte olan ülkelere KYG’nin bir parçası olmamaları koşuluyla teknik ve finansal destek sözü veriyor. Bir bakıma, yukarıda bahsettiğim TPP-RCEP çekişmesi yeniden yaşanacak gibi duruyor. Küçük ülkelerin bir kez daha taraf olmayı reddetmesi oldukça mümkün. ABD de bunu görüyor olmalı ki, Harris, Taliban Afganistan’da hakimiyet kurarken Vietnam ve Singapur’u ziyaret ederek iki söz verdi: Birincisi, hiçbir Amerikan müttefikinin Afganistan’la aynı akıbeti paylaşmayacağı; ikincisi ise, küçük ülkelerin iki süper güç arasında seçim yapmaya zorlanmayacağı. Bu iki sözden ABD’nin Trump sonrası dönemde saygınlığını yeniden kazanma konusunda zorlandığı sonucunu çıkarabiliriz.

Trump’ın önümüzdeki seçimlerde yeniden aday olacağını açıklaması, Asya-Pasifik’te Biden hükümetinin kalıcı olmadığı, dolayısıyla verdiği sözlerin güvenilir olmadığı yönünde bir kanı oluşturuyor. Bu bölgede, ABD’nin meşruiyetinin gittikçe azalması karşısında yeni bir aktör devreye girdi: Avrupa Birliği. Asya bölgesindeki varlığı daha çok ekonomik ve toplumsal konularla sınırlı kalan AB, ABD’nin neredeyse ölü doğmuş Hint-Pasifik bölgesini yeniden canlandırmak için Hint-Pasifik Stratejisi adlı bir dış politika belgesi yayınladı. Bu belge, bir yandan Asya’da Batı blokunun meşruiyetini kurtarmayı amaçlarken, bir yandan da ABD’den bağımsızlaşmayı da öngörüyor denebilir. Bu belgeye göre, AB, ASEAN gibi Asya’daki küçük ülkelerle ilişki kurarak ilerleyecek ve ABD’nin TPP ve B3W girişimlerinin aksine Çin’i dışlamayacak. Yaptırımlar yerine sürdürülebilirlik ve ticaret gibi ‘yumuşak’ konulara odaklanacak.

Bu girişimle, AB, Çin’le ilişkilerde ABD’nin vesayetinden kurtulmayı da hedefliyor belli ki. Küçük ülkelerle onların şartlarıyla iletişim kurmak ve Çin’le kendileri arasında seçim yapmaya zorlamamak ABD’nin yeni fark ettiği dış politika gereklilikleri. Biden ilk iktidara geldiğinde, AB’yi Xinjiang meselesinde Çin’e yaptırım uygulamaya zorlamıştı. Bunun sonucu olarak, AB ülkelerinin birçok önemli sivil toplum kuruluşu ve kanaat önderi mesleğini yapamaz hale geldi. Şimdi AB, Çin’e ve Doğu Asya’ya karşı ABD’den görece bağımsız bir dış politika çizgisi belirleyerek yola devam etmeye çalışıyor. Çin de bu çabayı karşılıksız bırakmayarak, Doğu Akdeniz gibi AB’nin komşu bölgelerinde yeşil yatırımları için AB’nin kriterlerine uyarak aynı pazarda rekabet etmeyi kabul etti. Küresel köşe kapmaca, Asya’nın da iki ucunda hızlanarak devam ediyor.

Ceren Ergenç

Görüntülenme: 1906

İlgili Etiketler:

Tedarik zincirleri aksarken yeni maceralara

Prof. Dr. Boratav I Batı’da tedirginlik : Çin sosyalizme mi dönüyor?

Okumaya devam et

Ali Coşkun

30 HAZİRAN: AY SONU UYARILARI

Yayınlanma:

1 gün önce

30/06/2025

Yazan:

Ali Coşkun

Bugün ay sonu olup firmaların finansal sorumluluklarını eksiksiz yerine getirmesi gereken çok önemli bir gündür. Ayrıca yılın ikinci bilanço dönemidir.

Aşağıdaki hususlara azami dikkat edilmesi, firmanızın kredi notu ve bankalarla olan itibarınızın korunması açısından büyük önem taşımaktadır.

Bugüne özel firmaların yapması gerekenler;

1. Banka Borçlarının Kontrolü ve Ödemesi

Çalıştığınız tüm bankalarla sabah erkenden irtibata geçerek; kredi taksitleri, komisyonlar, BCH, KMH, Ek hesap, devre faizleri gibi ödenmesi gereken bir borç olup olmadığını mutlaka yazılı (e-posta) veya sözlü olarak teyit ediniz.

Varsa bu borçlar gün içinde acilen ödenmelidir.

Para transferi gerçekleştirilmiş olsa dahi saat 17.00’den önce banka hesapları kontrol edilmeli, sistemin bu borçları otomatik tahsil edip etmediği bizzat teyit edilmelidir. Sistemsel gecikmeler yaşanabilmektedir.

2. DBS Komisyonları (Doğrudan Borçlandırma Sistemi)

Bazı bankalarda DBS komisyonları manuel olarak tahsil edilmektedir.

Bu nedenle yalnızca para transferi yapmak yeterli olmayabilir.

İlgili komisyonların tahsil edilip edilmediği saat 17.00’den önce mutlaka kontrol edilmelidir.

3. Takas Çek Ödemeleri

Bugün bankalarda yoğunluk yaşanabileceğinden, takas çek ödemeleri son dakikaya bırakılmamalıdır.

Sistemsel problemler ya da personel hataları nedeniyle çek takası gecikebilir.

Takas saatinin 1 dakika geçilmesi bile çeklerin karşılıksız yazılmasına neden olabilir.

4. KMH (Kredili Mevduat Hesabı) Eksi Bakiyeler

KMH hesapları eksi bakiyede ise mutlaka artıya geçirilmelidir.

Bazı bankalarda bu hesapların sadece dışardan EFT ile kapatılması gerekmektedir.

Hesaptaki mevcut bakiye ile kapatılan durumlarda bile Merkez Bankası’na gecikme bildirimi yapılabilmektedir.

Her ay gecikmeli tahakkuk ödemeleri, firmanın Kredi Notunu olumsuz etkiler.

3.500 TL’lik bir tahakkuk kaydı dahi bazı firmaların kredi kullanamamasına neden olmuştur.

Bazen bu tür ödenmeyen borçların nedenini firmalara sorduğumuzda “ banka bize bilgi vermedi “ şeklinde bildirimler alıyoruz.

Bankaların bu tür borçlar ile ilgili olarak firmalara bildirim zorunluluğu bulunmamaktadır.

Ancak bu tür borçları mesela takasta çeki olduğunu firmalara yazılı veya sözlü olarak bildiren banka şubeleri de bulunmaktadır.

5. Merkez Bankası Memzuç Kayıtları

Bugün yapılmayan her ödeme, 30.06.2025 tarihli gecikmiş tahakkuk, temerrüt veya ödenmemiş kredi taksidi olarak Merkez Bankası kayıtlarına geçebilir.

Bu durum firmanızın finansal itibarını ve rating notunu ciddi şekilde düşürebilir.

Sonuç olarak; Ay sonu işlemleri ihmal edilmemeli, tüm banka hareketleri mesai bitiminden önce birebir takip edilmelidir.

Küçük görünen meblağlar uzun vadede büyük sorunlara yol açabilir.

Finansal disiplini sürdüren firmalar, güçlü banka ilişkileri ve yüksek rating ile her zaman bir adım öndedir.

Ay sonunda yapılan bir ihmal güvenilirliği sarsabilir.

Firmaların bugünü sorunsuz bir şekilde geçirmelerini diliyorum.

Görüntülenme: 8082

Okumaya devam et

GÜNCEL

Tüzel Kişilerde Mutlak Butlan

Yayınlanma:

1 gün önce

30/06/2025

Yazan:

BankaVitrini

Tüzel Kişilerde Mutlak Butlan: Şirket, Dernek, Vakıf ve Siyasi Partiler Açısından Hukuki Geçersizlik

Hukuk düzeninde bazı işlemler, baştan itibaren geçersiz sayılır. Bu tür işlemler “mutlak butlan” (yokluk) kavramı ile açıklanır. Türk hukuk sisteminde; şirketler, dernekler, vakıflar ve siyasi partiler gibi tüzel kişiler açısından da bu geçersizlik ciddi sonuçlar doğurur.

Mutlak Butlan Nedir?

Mutlak butlan; hukuka, kamu düzenine, ahlaka veya emredici şekil kurallarına aykırı bir hukuki işlemin başlangıçtan itibaren hükümsüz olması halidir. Bu işlemler sanki hiç yapılmamış gibi değerlendirilir. Mutlak butlan hâlinde:

Herkes geçersizliği ileri sürebilir.
Mahkemeler re’sen (kendiliğinden) dikkate alır.
Zamanaşımı söz konusu değildir.
Hukuki sonuç doğurmaz.

1. Şirketlerde Mutlak Butlan

Ticaret hayatında şirketler üzerinden gerçekleştirilen bazı işlemler, hukuki şekil şartlarına ve kanuni kurallara aykırıysa mutlak butlan gündeme gelir.

Örnekler:

Geçersiz Kuruluş: Asgari sermaye şartını taşımayan bir anonim şirketin kurulması.
Kanuna Aykırı Amaç: Yasa dışı işler (örneğin kaçakçılık) için kurulan şirketler.
Şekil Eksikliği: Genel kurul toplantısı, zorunlu çağrı ve nisap şartları olmadan yapılırsa alınan kararlar geçersizdir.

2. Derneklerde Mutlak Butlan

Dernekler Kanunu’na göre, bir derneğin hem kuruluş hem de faaliyet süreçlerinde kamu düzeni ve yasalara uygunluk esastır. Aksi hâlde mutlak butlan söz konusu olur.

Örnekler:

Kanunsuz Kuruluş: Dernek tüzüğü, yürürlükteki yasalara aykırıysa (örneğin yasadışı örgüt propagandası içeriyorsa).
Geçersiz Genel Kurul: Üyelerin haberi olmadan yapılan toplantıda alınan kararlar hükümsüzdür.
Amaç Ahlaka Aykırı: Toplumda nefret, ayrımcılık, ırkçılık gibi ahlaka aykırı fikirleri yayan dernekler geçersiz sayılır.

3. Vakıflarda Mutlak Butlan

Vakıflar, kuruluşlarında sıkı şekil şartlarına tabidir. Bu şartlara uyulmaması hâlinde vakıf tüzel kişiliği oluşmaz.

Örnekler:

Resmî Senet Eksikliği: Noter huzurunda düzenlenmeyen vakıf senedi geçersizdir.
Mal Varlığı Devri Yoksa: Kurucu tarafından belirtilen taşınmazın vakfa devri yapılmamışsa kuruluş yok hükmündedir.
Kamu Düzenine Aykırı Amaç: Terör finansmanı veya ayrımcı amaç güden vakıflar geçersizdir.

4. Siyasi Partilerde Mutlak Butlan

Siyasi partiler, Anayasa’ya ve Siyasi Partiler Kanunu’na uygun olarak faaliyet yürütmek zorundadır. Anayasa Mahkemesi, bu konuda nihai denetim merciidir.

Örnekler:

Anayasa’ya Aykırılık: Laiklik, insan hakları, devletin bütünlüğü gibi ilkelere aykırı partiler kapatılır ve işlemleri mutlak butlanla geçersiz sayılır.
Usulsüz Kurultay: Parti tüzüğüne aykırı yapılan seçimler geçersizdir.
Tüzük ve Program İhlalleri: Toplumsal barışa tehdit oluşturan ifadeler taşıyan programlar yok hükmündedir.

Tüzel Kişilerde Hukuki Ciddiyet Şart

Mutlak butlan, yalnızca bireysel sözleşmelerde değil; kurumların varlığını ve işlemlerini de doğrudan etkileyen bir hükümsüzlük türüdür. Şirketler, dernekler, vakıflar ve siyasi partiler; kuruluş ve faaliyet süreçlerinde şekil, içerik ve amaç yönünden hukuka uygun davranmadıklarında, yaptıkları işlemler geçersiz sayılır. Bu durum, hem kamu düzeninin korunması hem de hukuki güvenliğin sağlanması açısından kritik öneme sahiptir.

Görüntülenme: 11752

Okumaya devam et

Erol Taşdelen

ZENGİNLİK İLLÜZYONU: Gerçek Zenginlik mi, Borçla Alınmış Bir Hayal mi?

Yayınlanma:

1 gün önce

30/06/2025

Yazan:

Erol Taşdelen

Günümüzde birçok birey, şirket ve hatta ülke; sahip olduğundan çok daha fazla zenginmiş gibi davranıyor. Lüks arabalar, büyük evler, gösterişli tatiller ve sosyal medyada sergilenen “refah dolu” hayatlar… Ancak tüm bu görüntülerin arkasında çoğu zaman borçla finanse edilen bir tüketim yatıyor.

Bu duruma ekonomi literatüründe “Zenginlik İllüzyonu” adı veriliyor. Yani kişi ya da kurumlar gerçek zenginlik yerine, borçla veya geçici gelirlerle sürdürülen bir refah algısı içinde yaşıyorlar.

BİREYSEL DÜZEYDE ZENGİNLİK İLLÜZYONU

Nasıl oluşur?

Kredi kartıyla yapılan lüks harcamalar
Taksitle alınan araba, ev, tatil vb.
Sosyal medyada sergilenen “lüks yaşam” gösterileri

Gerçek: Sahip olunan varlık değil, borçla finanse edilmiş bir tüketimdir.

Kredi kartıyla alınan pahalı telefonlar, taksitle gidilen lüks tatiller ve gösteriş için yapılan harcamalar… Tüm bu tüketim örnekleri, zenginlik illüzyonunun bireysel düzeydeki tezahürüdür. Kişi, aslında gelecek gelirini bugünden harcamakta, ama kendini “zengin” hissetmektedir.

ŞİRKETLERDE ZENGİNLİK İLLÜZYONU

Nasıl oluşur?

Sürekli borçlanarak yapılan yatırımlar
Gerçekleşmemiş kârlar üzerinden yapılan büyüme planları
Finansal tablolarda şişirilmiş varlıklar

Gerçek: Firmanın nakit akışı sorunlu olabilir, ancak dışarıdan “büyüyen ve zenginleşen şirket” algısı yaratılır.

Bazı firmalar; sürekli kredi kullanarak yatırım yapmakta, borçla büyümektedir. Finansal tablolarda görülen “kâr” çoğu zaman nakit akışıyla desteklenmeyen hayali bir kârdır. Böyle firmalar dışarıdan güçlü görünse de içeride ciddi risk taşır.

DEVLETLERDE ZENGİNLİK İLLÜZYONU

Nasıl oluşur?

Aşırı borçlanmayla finanse edilen büyük altyapı projeleri
Yapay şekilde düşük faizle genişleyen ekonomi
Kısa vadeli döviz girişleriyle büyüyen cari açık

Gerçek: Ekonominin temelleri zayıftır ama halk kendini refah içinde hisseder. Bu, genellikle krizle sonuçlanır (örneğin 2001 Türkiye krizi, 2008 ABD mortgage krizi).

Makroekonomik düzeyde, bazı devletler büyük projeler yaparak vatandaşlarına “refah” algısı yaratır. Ancak bu projelerin finansmanı borçla sağlanıyorsa ve üretim-tasarruf dengesi bozulmuşsa, bu durum sadece geçici bir illüzyondur. Ekonomik kriz kaçınılmaz hale gelir.

Zenginlik İllüzyonunun Nedenleri

Tüketim kültürü ve reklamlar
Sosyal medya ve gösteriş toplumu
Finansal okuryazarlık eksikliği
Yatırım yerine tüketimin teşvik edilmesi
Kısa vadeli politikalar

ZENGİNLİK İLLÜZYONUNUN SONUÇLARI VE ZARARLARI

Gerçek olmayan refah, tasarrufları azaltır.
Aşırı borçlanma ekonomiyi kırılgan hale getirir.
Kriz anlarında bu illüzyon bir anda dağılır.
Sosyal huzursuzluk ve gelir adaletsizliği artar.

GÖSTERİŞ DEĞİL GERÇEK ZENGİNLİK

Gerçek zenginlik; üretim, tasarruf ve sürdürülebilir gelir artışıyla mümkündür. Tüketim ve borçla sürdürülen bir yaşam tarzı, sadece zenginlik illüzyonu yaratır. Bu yanılsamadan kurtulmak için finansal bilinçlenme ve sadeleşme şarttır. Zenginlik illüzyonu, finansal gerçeklerden kopmuş bir algı oyunudur. Ekonomide sürdürülebilir refah; gerçek gelir artışı, üretim gücü ve tasarruf ile olur, borç ve gösterişle değil.

Erol TAŞDELEN-Ekonomist

Görüntülenme: 7757

Okumaya devam et