Dün TÜİK Mayıs ayı enflasyon rakamlarını tereddütlere neden olacak şekilde açıkladı. Kurumsal web sitelerine yanlış rakamların yansımasının yanı sıra, izolasyon nedeniyle fiyatların toplanamaması, tüketici enflasyonun düşük gelmesine neden olarak kafa karışıklığı yarattı.
Aylık TÜFE %0,89 ile piyasa beklentisinin altında artış kaydederek yıllık rakamı da %16,59’a getirdi. Üreticiye yansıyan enflasyon ise (yurtiçi ÜFE) %3,92 artarken, yıllık rakamı %38,33 seviyesine taşıdı. Yıllık TÜFE ile ÜFE arasındaki makas 21,7 puan ile 2018’de görülen rekor seviyenin de üzerine yükseldi (bakınız grafik).
Mayıs ayı özelinde, enflasyon rakamları ile ilgili detaylı bir analiz yapmayı pek de uygun bulmuyoruz. Mayıs ayında covid önlemleri nedeniyle uygulanan kapanma (izolasyon), TÜİK’in bazı ürün ve hizmet fiyatlarını toplayamamasına neden oldu (metodoloji belli). Bu nedenle, TÜFE enflasyonu Mayıs özelinde sağlıksız bir veri olarak kabul gördü. Üretimin durmadığı, uluslararası arenada artan emtia fiyatları ile içeride değer kaybeden TL de birlikte düşünülürse, aynı şeyi ÜFE için söyleyemiyoruz.
Bu nedenle, enflasyonda yükselişin Haziran ayında da da belirgin bir hal alacağını düşünüyor ve enflasyonda henüz zirvenin görülmediğinin altının çizmek istiyoruz. Gündemimiz ise faiz indirimi!
İçeride enflasyon rakamları gündemi meşgul ederken, her ayın ilk cuması olduğu üzere, bugün ABD’de açıklanacak ve ABD ekonomisinin gidişatı hakkında en sağlıklı bilgiyi verdiğine inanılan tarım dışı istihdam (TDİ) verisi öncesinde dün açıklanan öncü ve güçlü veriler, doların değer kazanmasına neden olurken, küresel piyasalar kar satışlarına sahne oldu.
Bu bağlamda, ABD’de öncü bir gösterge olan özel sektör istihdam raporunun beklentilerden çok daha kuvvetli sonuçlanması, bugün açıklanacak TDİ öncesinde ortamı gerdi. Aynı zaman diliminde, Bloomberg’in Nato Zirvesi öncesinde S-400 füzelerinden sorumlu Rus askerlerin evine gönderildiği ve ABD’ye mesaj gönderildiği yönündeki haberini çürütürcesine, Reuters’in geçtiği habere göre, Rusya kaynakları, S400 askeri teknisyenlerinin görev süreleri dolması nedeniyle programlı bir şekilde evlerine döndüklerini yazdı.
Türk mali piyasalarının büyük bir heyecanla beklediği Nato zirvesi kapsamında Erdoğan-Biden görüşmesine günler kala (14 Haziran), diplomasinin mekik döşemesine rağmen, Sn. Cumhurbaşkanı’nın TRT’deki yorumlarındaki tonu, şimdilik arzulanan ilerlemenin sağlanamadığı hissiyatını bizlerde uyandırdı.
Zaten sancılı bir süreç içinde olan Türk mali piyasaları, Reuters S-400 haberi ve küresel olarak değer kazanan ABD dolarına paralel 8,72 seviyesine kadar yükselerek (EUR/TL 10,60) gün içi en yüksek seviyesini test etti.
ABD’de özel sektör istihdamının kuvvetli sonuçlanmasının sadece içsel değil, dışsal da etkileri oldu. Hatırlayınız, geçen ay da istihdam raporu hayal kırıklığı yaratmış, dolar hariç her şey değer kazanmıştı. Dün ise ibre terse döndü. Başta emtia fiyatları sarsıldı. Demir cevherinden altına kadar.
Altının ons fiyatı 1,920 doların kıyısından kırmızı kart görmesi ardından, son günlerde 2011 yılı benzeri bir teknik oluşumdan söz ederek altında yükseliş beklentimizi törpülemiştik. Dün 1,860 dolar seviyesine kadar gerileyen altın, son dönemlerde biraz daha hızlı değer kazanan gümüşün de bacağından tutarak, gümüş 27 dolar seviyelerinin diplerine kadar çekti. ABD istihdam verisini ve haftalık kapanışı da görerek, kıymetli madenlerde var olan uzun pozisyonlarımızı ciddi bir şekilde gözden geçireceğiz.
ABD’de beklentilerin aşan özel sektör istihdam verisinin (öncü) bugün TSİ15:30’da açıklanacak resmi istihdam raporu ile de desteklenmesi durumunda, FED’in piyasalara olukla verdiği parayı azaltabileceği inanışı (buna ‘tapering’ deniyor) küresel risk iştahını olumsuz etkileyebilir.
Reuters anketine göre, tarım dışı sektörde istihdam artışının 650bin kişi olması, işsizlik oranının %5,9’a gerilemesi, ortalama aylık maaş artışlarının (enflasyon göstergesi) ise %0,2 ; yıllık ise %1,6 artması bekleniyor. Haliyle güçlü bir veri dün başlayan hareketi pekiştirebileceği gibi, zayıf bir veri ise partide müziğin yeniden sesinin açılmasına neden olabilir.
Güçlü gelen öncü istihdam verisi ardından ‘tapering’ korkusu ile defansa geçen piyasalara paralel, risk iştahının göstergesi olarak kabul edilen ABD’nin teknoloji borsası Nasdaq geceyi %1 düşüşle tamamladı. Yeni gün başlangıcında, Asya piyasalarında hafif çaplı düşüşler görülüyor. Gösterge endeks Japonya’nın Nikkei borsası %0,6 aşağıda işlem görürken, ABD borsalarının vadeli işlemlerinde de yatay bir seyir hakim. Doların piyasa faizi ise %1,63 seviyesine doğru kıpırdadığını da not etmiş olalım.
Yatay ve temkinli havanın, verinin açıklanacağı TSİ15:30’a kadar devam etmesini, akabinde, ABD verisinin işaret ettiği yöne doğru bir hareket ile piyasaların yön bulmasını bekliyoruz.
>ÜFE-TÜFE makası
Dün açıklanan verilere göre, üreticiye yansıyan enflasyon ile tüketiciye yansıyan enflasyon arasındaki makas, 2018 Eylül ayından sonra en yüksek düzeye yükseldi. Hatırlanacağı üzere, Papaz Brunson ile anılan ve 2018 yaz aylarında yaşanan kur şoku, ÜFE-TÜFE makasını 21,63 puan açmış, akabinde, TCMB’nin faiz hamlesi ile makas kapanmıştı. Mayıs 2021’de ise, söz konusu makas 21,74 puan açılmışken, gündemimiz faiz indirimi!
>BTCUSD
Bitcoin’de sancılı bekleyiş devam ediyor. Grafikten de görülebileceği üzere, mavi sıkışma alanı üst taraftan aşılıp, gecelik de bir kapanış yapması durumunda, aşağı yönlü baskının bittiğine kanaat getireceğizz. Böyle bir durumda, 200 günlük basit ortalamaların geçtiği 41,500 seviyesi takip edilebilir. Aksi takdirde, aşağı yönlü risklerin masa üzerinde tüm çıplaklığı ile kalmaya devam edeceğini düşünüyoruz.
Teknik analizde sıkça rastlanan bu formasyon öncesinde sert bir düşüş yaşanıyor. Akabinde hacmin düşmesi ve fiyatların kısa bir süre sıkışması sonrası, kırılım aynı yöne doğru büyük bir gürültü ile tekrar başlıyor. Bu söylemin iptal olması için, üçgenin üst taraftan kırılıp (kırmızı çizginin üzerinde gecelik kapanış) gerekiyor. Aksi takdirde, USD 5,000-6,000 seviyeleri teknik olarak radar menzilinde olabilir!
>Brent Petrol (TRY)
1 varil Brent cinsi petrolün varil fiyatı son günlerde 71-72 dolar seviyelerine kadar yükselerek pandemi öncesine geri döndü. Öte yandan, doların da TL karşısında sert yükselişi ile, 1 varil Brent petrolün fiyatı 620TL ile rekor kırdı! Kabaca son 1 yılda yükseliş %300’den fazla!
>USDTRY
Haftalardır aynı grafiği, adeta nakış gibi işleyerek risklerin yukarı yönlü olduğunu anlatmaya çalıştık. Teknik analizde sıklıkla rastlanan yükselen üçgen formasyonu, hedefine doğru (9,40) emin adımlarla ilerliyor.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), doğalgaz fiyatlarına zam yapıldığını duyurdu. Konutlarda yüzde 24,6, sanayi tüketicilerinde ise yüzde 7,86’lık artış yarından itibaren geçerli olacak.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), doğalgaz tarifelerinde yeni bir fiyat güncellemesine gitti. Yapılan açıklamaya göre, konut ve sanayi abonelerini kapsayan zamlı tarife belli oldu.
Konutlarda kullanılan doğalgaz yüzde 24,6 oranında zamlandı. Sanayide kullanılan doğalgaz ise yüzde 7,86 oranında zamlandı. Zamlı tarife yarından itibaren geçerli olacak.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) açıklaması şöyle:
“Doğal gaz toptan satış fiyatlarında bütçe hedefleri doğrultusunda değişikliğe gidilmiştir.
BOTAŞ’ın internet sitesinde ilan ettiği BOTAŞ doğal gaz toptan satış fiyatları ışığında, nihai doğal gaz satış fiyatlarında sanayi tüketicileri için ortalama yüzde 7,86 konut tüketicileri için ise ortalama yüzde 24,6 oranında artış söz konusudur.”
Bugün ay sonu olup firmaların finansal sorumluluklarını eksiksiz yerine getirmesi gereken çok önemli bir gündür. Ayrıca yılın ikinci bilanço dönemidir.
Aşağıdaki hususlara azami dikkat edilmesi, firmanızın kredi notu ve bankalarla olan itibarınızın korunması açısından büyük önem taşımaktadır.
Bugüne özel firmaların yapması gerekenler;
1. Banka Borçlarının Kontrolü ve Ödemesi
Çalıştığınız tüm bankalarla sabah erkenden irtibata geçerek; kredi taksitleri, komisyonlar, BCH, KMH, Ek hesap, devre faizleri gibi ödenmesi gereken bir borç olup olmadığını mutlaka yazılı (e-posta) veya sözlü olarak teyit ediniz.
Varsa bu borçlar gün içinde acilen ödenmelidir.
Para transferi gerçekleştirilmiş olsa dahi saat 17.00’den önce banka hesapları kontrol edilmeli, sistemin bu borçları otomatik tahsil edip etmediği bizzat teyit edilmelidir. Sistemsel gecikmeler yaşanabilmektedir.
Tüzel Kişilerde Mutlak Butlan: Şirket, Dernek, Vakıf ve Siyasi Partiler Açısından Hukuki Geçersizlik
Hukuk düzeninde bazı işlemler, baştan itibaren geçersiz sayılır. Bu tür işlemler “mutlak butlan” (yokluk) kavramı ile açıklanır. Türk hukuk sisteminde; şirketler, dernekler, vakıflar ve siyasi partiler gibi tüzel kişiler açısından da bu geçersizlik ciddi sonuçlar doğurur.
Mutlak Butlan Nedir?
Mutlak butlan; hukuka, kamu düzenine, ahlaka veya emredici şekil kurallarına aykırı bir hukuki işlemin başlangıçtan itibaren hükümsüz olması halidir. Bu işlemler sanki hiç yapılmamış gibi değerlendirilir. Mutlak butlan hâlinde:
Herkes geçersizliği ileri sürebilir.
Mahkemeler re’sen (kendiliğinden) dikkate alır.
Zamanaşımı söz konusu değildir.
Hukuki sonuç doğurmaz.
1. Şirketlerde Mutlak Butlan
Ticaret hayatında şirketler üzerinden gerçekleştirilen bazı işlemler, hukuki şekil şartlarına ve kanuni kurallara aykırıysa mutlak butlan gündeme gelir.
Örnekler:
Geçersiz Kuruluş: Asgari sermaye şartını taşımayan bir anonim şirketin kurulması.
Kanuna Aykırı Amaç: Yasa dışı işler (örneğin kaçakçılık) için kurulan şirketler.
Şekil Eksikliği: Genel kurul toplantısı, zorunlu çağrı ve nisap şartları olmadan yapılırsa alınan kararlar geçersizdir.
2. Derneklerde Mutlak Butlan
Dernekler Kanunu’na göre, bir derneğin hem kuruluş hem de faaliyet süreçlerinde kamu düzeni ve yasalara uygunluk esastır. Aksi hâlde mutlak butlan söz konusu olur.
Geçersiz Genel Kurul: Üyelerin haberi olmadan yapılan toplantıda alınan kararlar hükümsüzdür.
Amaç Ahlaka Aykırı: Toplumda nefret, ayrımcılık, ırkçılık gibi ahlaka aykırı fikirleri yayan dernekler geçersiz sayılır.
3. Vakıflarda Mutlak Butlan
Vakıflar, kuruluşlarında sıkı şekil şartlarına tabidir. Bu şartlara uyulmaması hâlinde vakıf tüzel kişiliği oluşmaz.
Örnekler:
Resmî Senet Eksikliği: Noter huzurunda düzenlenmeyen vakıf senedi geçersizdir.
Mal Varlığı Devri Yoksa: Kurucu tarafından belirtilen taşınmazın vakfa devri yapılmamışsa kuruluş yok hükmündedir.
Kamu Düzenine Aykırı Amaç: Terör finansmanı veya ayrımcı amaç güden vakıflar geçersizdir.
4. Siyasi Partilerde Mutlak Butlan
Siyasi partiler, Anayasa’ya ve Siyasi Partiler Kanunu’na uygun olarak faaliyet yürütmek zorundadır. Anayasa Mahkemesi, bu konuda nihai denetim merciidir.
Örnekler:
Anayasa’ya Aykırılık: Laiklik, insan hakları, devletin bütünlüğü gibi ilkelere aykırı partiler kapatılır ve işlemleri mutlak butlanla geçersiz sayılır.
Usulsüz Kurultay: Parti tüzüğüne aykırı yapılan seçimler geçersizdir.
Tüzük ve Program İhlalleri: Toplumsal barışa tehdit oluşturan ifadeler taşıyan programlar yok hükmündedir.
Tüzel Kişilerde Hukuki Ciddiyet Şart
Mutlak butlan, yalnızca bireysel sözleşmelerde değil; kurumların varlığını ve işlemlerini de doğrudan etkileyen bir hükümsüzlük türüdür. Şirketler, dernekler, vakıflar ve siyasi partiler; kuruluş ve faaliyet süreçlerinde şekil, içerik ve amaç yönünden hukuka uygun davranmadıklarında, yaptıkları işlemler geçersiz sayılır. Bu durum, hem kamu düzeninin korunması hem de hukuki güvenliğin sağlanması açısından kritik öneme sahiptir.
Bugün ay sonu olup firmaların finansal sorumluluklarını eksiksiz yerine getirmesi gereken çok önemli bir gündür. Ayrıca yılın ikinci bilanço dönemidir.
Aşağıdaki hususlara azami dikkat edilmesi, firmanızın kredi notu ve bankalarla olan itibarınızın korunması açısından büyük önem taşımaktadır.
Bugüne özel firmaların yapması gerekenler;
1. Banka Borçlarının Kontrolü ve Ödemesi
Çalıştığınız tüm bankalarla sabah erkenden irtibata geçerek; kredi taksitleri, komisyonlar, BCH, KMH, Ek hesap, devre faizleri gibi ödenmesi gereken bir borç olup olmadığını mutlaka yazılı (e-posta) veya sözlü olarak teyit ediniz.
Varsa bu borçlar gün içinde acilen ödenmelidir.
Para transferi gerçekleştirilmiş olsa dahi saat 17.00’den önce banka hesapları kontrol edilmeli, sistemin bu borçları otomatik tahsil edip etmediği bizzat teyit edilmelidir. Sistemsel gecikmeler yaşanabilmektedir.
2. DBS Komisyonları (Doğrudan Borçlandırma Sistemi)
Bazı bankalarda DBS komisyonları manuel olarak tahsil edilmektedir.
Bu nedenle yalnızca para transferi yapmak yeterli olmayabilir.
İlgili komisyonların tahsil edilip edilmediği saat 17.00’den önce mutlaka kontrol edilmelidir.
3. Takas Çek Ödemeleri
Bugün bankalarda yoğunluk yaşanabileceğinden, takas çek ödemeleri son dakikaya bırakılmamalıdır.
Sistemsel problemler ya da personel hataları nedeniyle çek takası gecikebilir.
Takas saatinin 1 dakika geçilmesi bile çeklerin karşılıksız yazılmasına neden olabilir.
4. KMH (Kredili Mevduat Hesabı) Eksi Bakiyeler
KMH hesapları eksi bakiyede ise mutlaka artıya geçirilmelidir.
Bazı bankalarda bu hesapların sadece dışardan EFT ile kapatılması gerekmektedir.
Hesaptaki mevcut bakiye ile kapatılan durumlarda bile Merkez Bankası’na gecikme bildirimi yapılabilmektedir.
Her ay gecikmeli tahakkuk ödemeleri, firmanın Kredi Notunu olumsuz etkiler.
3.500 TL’lik bir tahakkuk kaydı dahi bazı firmaların kredi kullanamamasına neden olmuştur.
Bazen bu tür ödenmeyen borçların nedenini firmalara sorduğumuzda “ banka bize bilgi vermedi “ şeklinde bildirimler alıyoruz.
Bankaların bu tür borçlar ile ilgili olarak firmalara bildirim zorunluluğu bulunmamaktadır.
Ancak bu tür borçları mesela takasta çeki olduğunu firmalara yazılı veya sözlü olarak bildiren banka şubeleri de bulunmaktadır.
5. Merkez Bankası Memzuç Kayıtları
Bugün yapılmayan her ödeme, 30.06.2025 tarihli gecikmiş tahakkuk, temerrüt veya ödenmemiş kredi taksidi olarak Merkez Bankası kayıtlarına geçebilir.
Bu durum firmanızın finansal itibarını ve rating notunu ciddi şekilde düşürebilir.
Sonuç olarak; Ay sonu işlemleri ihmal edilmemeli, tüm banka hareketleri mesai bitiminden önce birebir takip edilmelidir.
Küçük görünen meblağlar uzun vadede büyük sorunlara yol açabilir.
Finansal disiplini sürdüren firmalar, güçlü banka ilişkileri ve yüksek rating ile her zaman bir adım öndedir.
Ay sonunda yapılan bir ihmal güvenilirliği sarsabilir.
Firmaların bugünü sorunsuz bir şekilde geçirmelerini diliyorum.