BANKA HABERLERİ

Seçim dönemlerinde net hata noksanın büyümesi tesadüf mü?

Yayınlanma:

3 yıl önce

19/10/2022

Yazan:

✔ Türkiye ne zaman sandığa gitse ödemeler dengesi dengesini yitiriyor ve net hata noksan pozitif olarak tırmanışa geçiyor.

✔ Bunda en büyük etkenler hemen her seçim öncesi çıkarılan aflar ve seçimde döviz darlığı yaşanmasını önlemeye dönük olarak atılan adımlar.

Geçenlerde de vurgulamıştım. Ödemeler dengesi bilançosu açıklandığında ilk bakılması gereken cari işlemler kalemidir. Biz buna cari açık desek de olur, çünkü hep açık veriyoruz. İlgili ayda ya da dönemde ne kadar döviz açığı verilmiş, ona bakılır. Sonra bu açık nasıl finanse edilmiş; yatırım mı gelmiş, gelmişse bu tür bir yatırım, yoksa borç mu alınmış, bunlar incelenir.

Ama artık pek böyle olmuyor. Ödemeler dengesi bilançosunda artık bir en tepeye bakılıyor, bir de en dipte yazan tutara.

İlk satırda cari işlemler dengesi yazıyor, en dipte ise net hata ve noksan.

Bu yıl net hata noksan öylesine büyüdü ki, daha ilk sekiz ayda 28.3 milyar dolar gibi görülmedik bir düzey oluştu. Daha da ilginci, 17 Ekim Pazartesi günü yazdığım gibi ilk açıklandığı haline göre daha sonra revize edilerek azalması gereken net hata noksan tam tersine giderek büyüyor.

Bugün net hata noksanı başka bir yönüyle ele almak istiyorum. Bazı dostların uyarısıyla net hata noksanla seçimler arasında bir bağ var mı, diye baktım. Galiba var!

NHN seçim dönemlerinde büyüyor

2011 yılından bu yana olan dönemdeki seçimleri ve bu dönemde oluşan net hata noksanı dikkate alınca arada belirgin bir bağ olduğu ortaya çıkıyor.

Seçimle net hata noksan arasındaki ilinti tabii ki biraz dolaylı yoldan. Türkiye’de hemen her seçim öncesinde bir takım mali aflar çıkarılıyor. Yurtdışına çıkarılmış ya da getirilmesi gerekirken bir şekilde dışarıda tutulmuş dövizler bu aflar sayesinde yurda akıyor. Bu şekilde getirilen dövizi nereye kaydedeceğimizi de pek bilemiyoruz.

O zaman tutup bunu net hata ve noksana yazıyoruz.

İşte tablo ve grafikte durum çok açık bir şekilde görülüyor. Grafikteki kırmızılar seçim yıllarını ve o yıllarda nasıl yüklü tutarda döviz geldiğini ve bu dövizin net hata noksana kaydedildiğini gösteriyor.

Hemen “2022’de seçim mi var ki” diye itiraz etmeyin. Kim bilir 2023’e hazırlık yapılıyordur…

Ayrıca net hata noksanı oluşturan ve seçimle ilintili olan döviz girişi yalnızca aflara dayandırılamaz ki. Seçim masraf ister, finansman ister; seçim bolluk gerektirir, dövizin çok olması iyidir ve bunun için ne yapılıp edilip döviz bulunması elzemdir. Dolayısıyla 2022’de sekiz ayda 28 milyar doları aşan net hata ve noksan biraz da bu çerçevede değerlendirilmelidir.

2016-2017 dalgalanması

2011’den bu yana olan dönemde seçim-net hata noksan bağının tek oluşmadığı yıl 2016.

15 Temmuz darbe girişiminin yaşandığı 2016 yılında da kaynağı belirlenemeyen 10 milyar dolarlık bir döviz girişi dikkati çekiyor.

Bu döviz girişinin darbe girişimiyle bir ilgisi tabii ki yok. 2016 yılında çıkarılan af, bu döviz girişinin en önemli nedenlerinden biri.

Ama 2016’da giren ve net hata noksana kaydedilen dövizin ya da o tutara yakın bir dövizin ertesi yıl Türkiye’yi terk etmiş olması da dikkat çekici başka bir ayrıntı. 2017’de çıkan ve hangi kalemlerden götürüldüğü bilinemediği için net hata noksana yazılan tutar tam 8.8 milyar dolar. Bu da negatif net hata noksanda şimdiye kadarki yıllık rekora işaret ediyor.

Bu yılki tutar daha da artabilir

Bu yılın ilk sekiz ayındaki net hata noksanın 28.3 milyar dolarla rekor kırdığını biliyoruz. Üstelik bu yıl net hata noksan revize edildikçe küçülmek bir yana büyüyor.

Yılın son dört ayında da net hata kaleminin ilk sekiz aydaki hızda olmasa bile büyümesi beklenmeli. Ancak aralık ayına gelindiğinde geçen yılki gibi yılın topluca bir revizyonuna gidilir ve net hata noksan hızla aşağı çekilir mi, göreceğiz. Geçen yıl ilk on bir ayda pozitif 18 milyar dolar olan net hata noksan, aralık ayındaki negatif 10 milyar dolarlık revizyonla yılın tümü için 8 milyar dolara çekilmişti.

Alaattin AKTAŞ – DÜNYA

Görüntülenme: 2523

İlgili Etiketler:

2022 mevduat faiz oranı ortalaması eylülde %16,94 oldu

Temkinli iyimser hava korunuyor

Okumaya devam et

BANKA HABERLERİ

AKBANK’TA ŞOK AYRILIK, ING’YE GEÇİYOR

Yayınlanma:

11 saat önce

03/07/2025

Yazan:

BankaVitrini

AKBANK’ta şok ayrılık:

Banka “Bireysel Bankacılık ve Dijital Çözümler İş Birimi’nden sorumlu Genel Müdür Yardımcısı olarak görev yapan Burcu Civelek Yüce, bu görevinden, 04.07.2025 tarihinden geçerli olmak üzere ayrılacaktır” açıklaması yaptı.

Burcu Civelek YÜCE, bankanın Dijitalleşme sürecinde ekibi ile dizayn etmiş ana yönetici konumundaydı. Banka sistemlerinin sık sık çökmesinde eleştirilerin hedefinde olan isimlerin başında yer alıyordu.

ING BANK’a geçiyor

ING BANK Burcu Civelek Yüce’nin kendi bünyelerinde geçeceğini duyurdu. Uzun yıllar AKBANK’ta görev yapan ve mental olarak yıpranan Yüce bu şekilde kendini yeniden kanıtlama fırsatı da yakalamış olacak.

Görüntülenme: 1071

Okumaya devam et

BANKA HABERLERİ

MERKEZİ YÖNETİMİN 2025 MAYIS AYI GELİR GİDER ANALİZİ

Yayınlanma:

2 gün önce

02/07/2025

Yazan:

Süleyman Çembertaş

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bugün (15.06.2025) yayınladığı veriler baz alınarak Merkezi Yönetimin 2024 Mayıs ayı sonu (önceki dönem) ile 2025 Mayıs ayı sonu (cari dönem) kıyaslanarak değerlendirme yapılmıştır. Açıklanan verilerden hazırladığımız tablo aşağıda sunulmuştur.

TESPİTLERİMİZ

1- Toplam gelirler içinde en yüksek tutarlı kalemler: Gelir Vergisi, Özel Tüketim Vergisi, İthalde ve Dahilde Alınan KDV’dir. Cari dönemde bu 4 vergi türünün toplamı, toplam vergi gelirlerinin %70,7’sini oluşturmaktadır.
2- Toplam vergi gelirlerinin önceki dönemde %17,’4’ü, cari dönemde ise %20,9’u faiz ödemelerine gitmiştir..
3- Sosyal Güvenlik Kurumlarına (SGK) Görevlendirme Giderleri ile Hazine Yardımları adı altında yapılan ödemelerde önemli artış olmuştur. SGK’ya bir önceki dönemde 593,8 milyar TL aktarılırken, bu tutar cari dönemde 891,4 milyar TL olmuştur.
4- Bütçe açığı diğer kalemlere kıyasen daha düşük artış göstermiştir. Ancak yaptığımız araştırmalarda yılların son ayındaki bütçe açığı önceki aylara göre inanılmaz artmaktadır. Örneğin yılların ilk 11aylık bütçe açıkları toplamı (milyar TL); 2022’de 20,4; 2023’te 532,4; 2024’te 1.226,9 iken Aralık aylarındaki (tek aylık) bütçe açığı 2022’de 122,2; 2023’te 848, 2024’te ise 829,2 olmuştur. Sebebini bilmiyoruz. Ancak bu bağlamda yılın bütçe açığı sene sonunda netleşmektedir.

SONUÇ

Cari dönemde, personel giderleri+SGK’ya aktarılan tutar+faiz giderleri, toplam harcamaların %54,3’ünü oluşturmaktadır. Bu harcama kalemleri ve diğer harcama kalemleri dikkate alınınca gider tarafında harcamaları azaltacak tedbirlerin alınması zor görünmektedir. Sıklıkla gündeme getirilen tasarruf tedbirlerinin de bu büyüklükteki bütçede önemli bir sonuç sağlamayacağı görüşündeyiz. Bu nedenle Merkezi Yönetimin gelirleri arttırıcı (vergi oranlarını arttırma, yeni vergiler koyma, muafiyetleri ve istisnaları kaldırma gibi) uygulamalara gideceği kanaatindeyiz.

Görüntülenme: 5724

Okumaya devam et

BANKA HABERLERİ

Sıddık Kardeşler Haddecilik Konkordato Talebinde Bulundu

Yayınlanma:

2 gün önce

02/07/2025

Yazan:

BankaVitrini

İSO 500’de 304. sıradaydı, 6,8 milyar TL ciroya rağmen konkordatoya başvurdu!

1976 yılında kurulan ve Türkiye çelik sanayisinin köklü firmalarından biri olan Sıddık Kardeşler Haddecilik Sanayi Ticaret Ltd. Şti., konkordato başvurusunda bulundu. 2024 yılı itibarıyla 6,8 milyar TL ciroya ulaşan şirket, İSO 500 listesinde 304. sırada yer almasına rağmen mali darboğazdan kurtulamayarak mahkemeye başvurdu.

Sektörde Şok Etkisi Yarattı

Sıddık Kardeşler’in konkordato kararı, demir-çelik sektöründe yankı uyandırdı. Yüksek cirosuna ve sektördeki güçlü konumuna rağmen böyle bir adım atılması, finansal risklerin ne kadar derinleştiğini gözler önüne serdi. Şirketin konkordato talebiyle birlikte mahkemeden süre talep ettiği ve borç yapılandırması sürecine girmeyi hedeflediği öğrenildi.

Konkordato Nedir, Ne Sağlar?

Konkordato, borçlarını vadesinde ödeyemeyen firmaların, alacaklılarıyla uzlaşarak faaliyetlerine devam etmesini sağlayan yasal bir süreçtir. Bu süreçte şirketin mal varlıkları koruma altına alınır ve mahkemenin onayı ile borç ödeme planı devreye girer. Amaç, iflasın önüne geçerek şirketin faaliyetlerini sürdürebilmesidir.

Ekonomik Dalgalanma ve Sektörel Zorluklar

Son yıllarda artan enerji maliyetleri, kur dalgalanmaları ve iç piyasada yaşanan tahsilat problemleri; birçok sanayi şirketi gibi Sıddık Kardeşler’i de zora soktu. Özellikle çelik sektöründe rekabetin giderek arttığı ve marjların daraldığı bir dönemde, finansal yönetim becerileri daha da kritik hâle geldi.

Gözler Mahkeme Sürecinde

Şirketin konkordato başvurusunun kabul edilip edilmeyeceği ve geçici mühlet kararı verilip verilmeyeceği önümüzdeki günlerde netleşecek. Sektör temsilcileri ise bu gelişmeyi sadece tekil bir iflas belirtisi değil, çelik sektörünün alarm veren yapısal sorunları olarak değerlendiriyor.

Görüntülenme: 11743

Okumaya devam et