İktisatbank Analiz : Off-shore TL faiz gevşiyor; kur üzerinde baskı artıyor

Yayınlanma:

4 yıl önce

29/03/2021

Yazan:

BankaVitrini

Türk mali piyasaları geride bıraktığımız haftayı hatırı sayılır bir oranda olumsuz ayrışarak tamamladı. TCMB Başkanı Sn. Ağbal’ın görevinden alınması sonrası Türk Lirası 1 haftalık zaman diliminde adeta eridi.
Olumsuz hava, haliyle sadece kur cephesi ile sınırlı kalmadı. Türkiye’nin yabancı indinde risk algısını yansıtan 5 yıl vadeli CDS primi %50 civarında yükselerek 460 baz puana geldi. Riskin artması, haliyle TL tahvil ve yabancı para Eurobondların fiyatlarının düşürerek getirilerini de artırdı. Yabancıların pozisyonlanmasının yoğun olduğu Borsa İstanbul Bankacılık endeksinde düşüş 1 haftada %18 oldu.
Cuma günü de, geçen hafta sonundan kalan tecrübe ile, olası bir Kabine revizyonu ihtimali öncesinde, hafta sonu riski almak istemeyen yatırımcıların bu yönde bir strateji belirlemesiyle, hafta ortası psikolojik 8 seviyesinin altında kalan USDTRY kuru, haftayı 8,08 seviyesinde tamamladı.
Yabancı yatırımcının, TL varlıklardan çıkarak hızlıca dövize dönme isteği, borsada pek çok tahtanın kilitlenmesi ile TL kıtlığı yaratınca, yurtdışında kısa vadeli TL faizler %1,400 gibi inanılmaz seviyelere yükselmişti. Faizin yüksek seyrinin hafta ortasına kadar hüküm sürmesi ve sonrasında ise normalleşmesi, kur üzerinde yeniden baskı kurdu.
Neresinden bakarsak bakalım, oldukça zor bir haftayı geride bıraktık. Türk finansal varlıklarında yaşanan tahribat, bir miktar da olsa bulaşıcılık etkisi yaratarak gelişmekte olan ülke para birimlerini ve haliyle Türkiye’de varlığı veya iştiraki olan şirketlerin de hisse senetlerini olumsuz etkiledi.
Dikkatler olası bir Kabine revizyonuna çevrilmiş olsa da, henüz o cenahtan da ses seda çıkmış değil. Piyasaların merak ettiği, ekonomi yönetiminin kim veya kimlere emanet edildiği üzerine odaklanıyor.
Geride bıraktığımız hafta ister istemez Türkiye’yi fazlasıyla konuştuk ve küresel mali piyasaları biraz ihmal ettik. Biden’ın ekonomi takımının 3 trilyon dolarlık altyapı, temiz enerji ve eğitim üzerine yeni bir paket çalışması, bir süredir korunan büyüme ve enflasyon hikayesinin yeniden alevlenmesine neden oldu. Büyüme teması hisse senetlerine yararken, tahviller ise satış baskısına maruz kalıyor.
Bu bağlamda, bir tarafta paranın faizinin artması (10 yıl vadeli ABD tahvilleri yeniden %1,66 seviyesine yükseldi), diğer tarafta ise Avrupa’ya nazaran ABD’nin kovid krizinin getirdiği buhrandan daha hızlı çıkacağına yönelik inanışlar, ABD dolarının küresel bazda değer kazanmasına neden oluyor. Doların ticaret partnerlerine göre değerini gösteren DXY (sepet kur) 3,5 ayın zirvesine yükselmesi ile EURUSD paritesi 1,17’li seviyelere kadar geriledi. Teknik olarak 1,16 seviyelerinin dipleri pek de uzak gözükmüyor (bakınız grafik).
İçeride gündem Kabine revizyonuna endekslenmiş görünüyor. Haliyle, haberin gecikmesi ve artan belirsizlik, TL ve TL cinsi varlıklar üzerinde baskı kuruyor. USDTRY kurunda, Londra’da oluşan (off-shore) TL faizin %1,400’lü seviyelerden (kıtlığın bitmesi ile) normal bir hal almasına paralel, TL üzerinde baskı yeniden artabilir. Olumsuz bir durumda, yukarıda tüm zamanların zirvesi olan 8,5 yeniden test edilebilir. Öte yandan, 8,05 seviyesinin altına doğru bir hareket, tansiyonun gerilemeye yüz tuttuğu yönünde algılanacaktır (bakınız grafik).
Tüm dünyada olduğu üzere, Türkiye’de yeni vaka sayılarında artış gözle görülür bir hal aldı. Sağlık tarafından bakınca, 30binli seviyelere yükselen ve 3. dalgayı çağıran vaka sayılarına paralel izolasyon tedbirleri gerekirken, ekonominin sıkıntılı bir süreçten geçmesi buna müsaade etmiyor. Bugün 15:30’da başlayacak Kabine toplantısı bu bağlamada önemli olabilir.
Yeni gün başlangıcında, Asya borsalarında güzel bir başlangıç görüyoruz. Süveyş kanalını tıkayan ve karaya oturan 400 metre büyüklüğündeki dev kuru yük gemisi kurtarıldı. Geminin hareket ettirilmesine paralel bu sabah %1 gerileyen Brent petrol, haftayı 63 dolar seviyesinden karşılarken, gösterge endeks Tokyo borsası %1,2 yukarıda işlem görüyor. ABD borsalarının vadeli işlemlerinde ise %0,5 civarında düşüşler görüyoruz.
En güzel haber ise, 1,8 milyar dolar ile Zynga tarafından satın alınan Peak Games dijital oyun şirketi ardından Getir, 2,6 milyar dolarlık değerleme ile Türkiye’nin ikinci unicorn’u oldu. 300 milyon dolar yatırım alan şirket, Londra açılımı ardından Paris, Berlin ve Amsterdam için çalışmalara başladı.
Mali piyasaların gündeminde bugün önemli bir veri görünmüyor.
USD/TRL Geçen hafta sonu yaşanan gelişmelerin ardından tuhaf bir görüntü arz eden USDTRY kuru, kısa vadeli bir bakış açısı ile yükselen bir trend çizgisi oluşturmaya başladı. Yeşil çizginin, her 4 saate bir eklenen yeni bir mum ile ilerleyeceğini de düşünerek, ilk etapta 8,05 seviyesine dikkat edelim. Yeşil çizginin altına geçip 4 saatlik de kapanış yapması, aşağı yönlü hareketi teyit edebilir. Aksi durumda, yukarısı açık görünüyor.
EUR/USD paritesi, dolar güçlenmesi ile 1,1760 seviyesindeki %50 düzeltme seviyesine kadar geriledi. Teknik manada, 1,1165 – 1,2350 hareketinin %61,8 ve en önemli geri çekilmesi 1,1620 seviyesinden bulunuyor. 1,1760 aşağı geçilire, 1,1620 hedeflenebilir. Bizler de 1,1760 seviyesini takip edip, kısa pozisyon fırsatı kollayacağız.
İKTİSATBANK

Görüntülenme: 2715

İlgili Etiketler:

Aktif Gündem

Pamukkale Turizm borçlarını 48 ayda ödeyecek

Okumaya devam et

Dolara İhtiyaç Duyan İran Destekli Milisler Visa ve Mastercard’a Yöneliyor

Silahlı gruplar, bir bankacılık boşluğu kapatıldığında dolara erişimini kaybetti. Zirvede ayda 1,5 milyar dolar içeren kartları kullanarak bir döviz bozdurma planından yararlanmak için hızla döndüler. Merkez Resmi kur ile piyasa kur farkını fırsata çevirip milyonlarca dolar akladılar…

Yayınlanma:

15 saat önce

06/07/2025

Yazan:

BankaVitrini

Irak, birkaç yıl önce Visa ve Mastercard için küçük bir pazardı ve 2023’ün başında sınır ötesi işlemlerde ayda yalnızca 50 milyon dolar veya daha az gelir elde ediyordu. Ardından, o yılın Nisan ayında neredeyse bir gecede %2900’lük bir artışla yaklaşık 1,5 milyar dolara patladı.

Ne değişti? ABD’li ve Iraklı yetkililere ve The Wall Street Journal tarafından incelenen belgelere göre, Iraklı milis grupları, Visa ve Mastercard’ın ödeme ağlarından kendileri ve İran’daki müttefikleri için endüstriyel ölçekte nasıl dolar çekeceklerini buldular.

Kartlara geçiş, ABD Hazinesi ve New York Federal Rezerv Bankası‘nın 2022’nin sonlarında dolandırıcılık için kullanılan büyük bir boşluğu (kara para aklama güvencelerinden yoksun Irak bankalarının uluslararası banka havalesi işlemleri) kapatmasının ardından geldi. Irak’ın işgali sırasında ABD tarafından yaratılan bu sistemdeki kusurlar, İran’ın ve desteklediği milis gruplarının on yıldan fazla bir süre içinde milyarlarca dolara erişmesine izin verdi.

ABD nihayet bu musluğu kapattıktan sonra, milisler hızla kart şemasından kar elde etmenin yollarını buldular.

ABD’li ödeme devleri, Mastercard ve Visa markalı nakit ve banka kartları çıkarmak için Iraklı ortaklarla anlaşarak patlamayı körüklemeye yardımcı oldu ve onlara işlem seviyelerini artırmak için finansal teşvikler sundu. Belgelere göre, bazı durumlarda, Iraklı ihraççıların milis bağları vardı ve yaygın yolsuzlukla bilinen bir ülkede yetersiz dolandırıcılık kontrolleri vardı.

Yine de, Hazine tarafından silahlı grupların katılımı hakkında bilgilendirildikten sonra, kart şirketlerinin işlemleri önemli ölçüde dizginlemesi aylar aldı – bu zirveden düştü, ancak yine de bu yılın başlarına kadar ayda yaklaşık 400 milyon dolar ile 1,1 milyar dolar arasında değişiyordu. Konuya aşina olan kişilere göre, kart ödemelerinin kontrolünü ele geçirmek amacıyla, Irak Merkez Bankası kısa süre önce ayda 300 milyon dolarlık bir üst sınır belirledi.

Irak’ın hem resmi bir dolar kuru hem de daha yüksek, gayri resmi bir kuru var. Bu, bir kişinin Irak’ta ön ödemeli nakit ve banka kartları satın alabileceği, parayı diğer Orta Doğu ülkelerinde Irak’ın resmi kuru üzerinden dolar olarak çekebileceği ve daha sonra resmi olmayan kur üzerinden dinara dönüştürmek için Irak’a iade edebileceği anlamına geliyor. Bu, %21’e kadar ulaşan kazançlar sağlar. Resmi Ku ri lepiyasa kuru arasındaki farkı fırsata çevirip milyonlarca dolar kazandılar.

Sonuç, yirmi yıl veya daha uzun bir süre önce İran’ın desteğiyle ortaya çıkan ve Irak ve Suriye’deki Amerikan güçlerine yönelik saldırılar nedeniyle ABD yaptırımları altında kalan Irak’ın güçlü milisleri için gelişen bir iş oldu. Mastercard ve Visa, bazı yüksek riskli pazarlarda sınır ötesi işlemlerde %1 ila %1,4 veya daha fazla ücret alarak da kâr elde etti.

Görüntülenme: 4685

Okumaya devam et

ALTIN - DÖVİZ - KRIPTO PARA

Bankalara Kara Para Cezası yağdı

Yayınlanma:

24 saat önce

06/07/2025

Yazan:

Erol Taşdelen

Singapur, küresel finans dünyasını sarsan tarihi bir kara para aklama soruşturmasını tamamladı. UBS Group, Citigroup, Julius Baer ve Credit Suisse gibi dünyanın önde gelen finans devlerinin de aralarında bulunduğu dokuz kuruluşa toplam 21,5 milyon dolar para cezası kesildi. En yüksek ceza 4,5 milyon dolarla Credit Suisse’e verildi.

Singapur Tarihinin En Büyük Mali Operasyonu

2023 yılında başlatılan soruşturma kapsamında; yaklaşık 2,3 milyar dolarlık yasa dışı varlık tespit edildi, 10 yabancı uyruklu kişi tutuklandı. Bu kapsamda gerçekleştirilen operasyonlar, Singapur tarihindeki en büyük finansal suç dosyası olarak kayıtlara geçti.

Ceza Alan Kurumlar ve Gerekçeler

Singapur Para Otoritesi (MAS) tarafından yürütülen denetimlerde, aşağıdaki eksikliklerin tespit edildiği bildirildi:

Müşteri risk analizlerinin yetersiz yapılması
Servet kaynaklarının izlenmemesi
Şüpheli işlemlerin zamanında raporlanmaması

Cezaya çarptırılan finansal kurumlar ve ceza miktarları şöyle:

Credit Suisse: 4,5 milyon dolar
UOB Kay Hian: 2,85 milyon Singapur doları
Blue Ocean Invest: 2,4 milyon Singapur doları
Trident Trust Company Singapore: 1,8 milyon Singapur doları
UBS Group, Citigroup, Julius Baer, UOB ve LGT Bank: toplam 27,5 milyon Singapur doları (yaklaşık 20 milyon USD)

Sanıklara Hapis ve Sınır Dışı Kararı

Tutuklanan şüphelilere 13 ila 17 ay arasında değişen hapis cezaları verildi. Cezalarını tamamlayan bu kişiler kalıcı şekilde Singapur’dan sınır dışı edildi. Yetkililer, tekrar ülkeye girişlerinin yasaklandığını açıkladı.

Kara Paranın Kaynağı: Dolandırıcılık ve Bahis

Reuters’ın ulaştığı bilgilere göre, suç gelirleri büyük ölçüde yurtdışı dolandırıcılık şebekeleri ve online yasa dışı bahis siteleri üzerinden elde edildi. Aklanan paraların bir kısmı Singapur bankalarında tutuldu, bir kısmı ise lüks gayrimenkul, spor otomobil ve mücevher gibi alanlara yatırıldı.

Denetim Süreci Sıkılaşıyor

Singapur Para Otoritesi (MAS), finans kuruluşlarının dahili denetim sistemlerini güçlendirdiğini ve sürecin yakın takibe alındığını açıkladı. Ayrıca şeffaflığın artırılması ve kara paranın önlenmesi amacıyla yeni yükümlülükler getirileceği bildirildi.

Küresel bankacılık sistemi açısından Singapur gibi düzenleme konusunda sert tutum sergileyen finans merkezlerinin etkisi büyüyor. Özellikle Asya-Pasifik bölgesinde kara para aklamaya karşı yürütülen bu tür operasyonlar, yalnızca yerel değil, uluslararası finansın denetim reflekslerini de yeniden şekillendiriyor.

Kaynak:
MAS (Monetary Authority of Singapore), Reuters, bankavitrini.com araştırma birimi

Görüntülenme: 5958

Okumaya devam et

BANKA HABERLERİ

Konkordato Alan Firmalar Reel Piyasayı Nasıl Bozuyor?

Yayınlanma:

1 gün önce

05/07/2025

Yazan:

Erol Taşdelen

Türkiye’de artan konkordato başvuruları ve kolay alınabilen kararlar, sadece borçlu firmaları değil, tüm ekonomik sistemi derinden olumsuz etkilemektedir. Konkordato sürecine giren bir firma, reel piyasada zincirleme etkiler yaratarak tedarik zincirini bozar, fiyat dengesini sarsar ve güven ortamını zedeler. Bu bozulmalar hem konkordato öncesi hem de sonrası süreçte farklı şekillerde ortaya çıkar.

Konkordato Öncesi: Gizli Kriz Dönemi

Konkordato başvurusundan önceki süreçte firmalar mali sıkıntılarını genellikle gizler. Ancak piyasada dikkatli gözlerden kaçmayan bazı davranışlar bu sıkıntının sinyallerini verir:

1. Ödemelerde Gecikmeler ve Yapılandırma Talepleri

Firma, tedarikçilerine olan ödemelerini geciktirmeye başlar. Çek ve senetlerini döndürür, vadeleri uzatmak ister, borçlarını yeniden yapılandırma teklifleri sunar.

➡️ Bu durum piyasada güveni sarsar ve ticaret yavaşlamaya başlar.

2. Dampingli Satışlar ve Fiyat Bozulması

Nakit ihtiyacıyla firma, elindeki malları normal piyasa değerinin çok altında satar. Bu agresif fiyatlama, sektördeki diğer oyuncuları zararına satışa zorlar ve rekabeti bozar.

➡️ Piyasa fiyat dengesi altüst olur.

3. Yoğun Mal Alımı – Ödeme Geleceğe Yayılır

Firma, riskini çevreye yaymak için piyasadan vadeli mal toplamaya çalışır. Ödemeler geleceğe yayılırken, alacaklılar bu durumu genellikle fark edemez.

➡️ Risk, domino etkisiyle başka firmalara taşınır.

Konkordato Sonrası: Yasal Koruma Dönemi

Firma konkordato ilan ettiğinde borçları dondurulur ve alacaklılar tahsilat yapamaz. Bu durum reel piyasada yeni kırılmalara neden olur.

1. Tahsilat Zinciri Kırılır

Alacaklı firmalar tahsilat yapamayınca kendi ödeme dengeleri bozulur. Bu durum tedarik zincirinde domino etkisi yaratır.

➡️ Sağlıklı firmalar bile bu zincirleme etkiyle darboğaza girer.

2. Bankacılık Riski Artar

Alacaklı firmaların bilançolarında tahsili geciken alacaklar artar. Bankalar bu firmaların kredi riskini artırır, kredi derecelendirme notları düşer.

➡️ Sadece borçlu firma değil, alacaklılar da finansal olarak cezalandırılır.

3. Mal Temini Zorlaşır

Konkordato ilan eden firma, piyasadan artık vadeli mal alamaz. Çoğu firma peşin çalışmak ister, bu da konkordato sürecindeki firmanın toparlanmasını daha da zorlaştırır.

➡️ Üretim ve ticaret hacmi daralır, istihdam riske girer.

Reel Piyasada Bozulma Nasıl Yayılıyor?

Etki Alanı	Bozulma Şekli
Ticari Güven	Şirketler arasında temkinli ve daralan ilişkiler
Nakit Akışı	Tahsilatlar aksar, ödemeler gecikir
Fiyat Mekanizması	Damping nedeniyle maliyetin altında satışlar
Bankacılık Sistemi	Kredi riskleri yükselir, yeni kredi muslukları kapanır
Tedarik Zinciri	Zincirleme iflas ve daralma etkisi

Sadece Borçlu Değil, Tüm Sistem Zarar Görüyor

Konkordato, yalnızca batmakta olan bir firmayı kurtarma süreci değildir. Yanlış kullanıldığında, reel sektörde ciddi güven kayıplarına, fiyat bozulmalarına ve ödeme zinciri krizlerine yol açar. Konkordato sürecinin şeffaf, denetimli ve gerçekten “iyi niyetli borçlular” tarafından kullanılması, sistemin sürdürülebilirliği için hayati önemdedir.

Konkordato; sadece borçlu firmayı değil, doğrudan ve dolaylı olarak onlarca firmayı, yüzlerce çalışanı, bankacılık sistemini ve genel piyasa dengelerini sarsar. Özellikle öncesinde sessiz ilerleyen kriz, piyasada açık yara haline gelir. Her konkordato, aslında güven ekonomisinin kırılma noktasıdır.

Erol TAŞDELEN – Ekonomist www.bankavitrini.com

Görüntülenme: 7891

Okumaya devam et