Raporlama tüm birimler için olduğu gibi  modern İnsan Kaynaklar alanında da öne çıkmaya başladı. Veriye Dayalı İnsan Kaynakları Yönetimi: Ölçmeden Yöneten Yönetemez dönemine geçti. İnsan Kaynakları Raporlamada kullanılan 10 metrik verinin hesaplama formüllerini bir araya getirdik. Rasyoları iyi değerlendiren yöneticiler için personel stratejisi de netleşmiş olur:

İnsan Kaynakları Metrikleri Raporunu örnekli ve formüllü şekilde sunuyorum. Bu yapı hem İK profesyonelleri hem de yöneticiler için stratejik karar alma süreçlerinde kullanılabilir.

İNSAN KAYNAKLARI METRİKLERİ RAPORU- (Örnekli ve Formüllü)

1️⃣ İşe Alım Metrikleri

✅ İşe Alım Süresi (Time to Hire)

Formül:
İşe alım süresi = İş ilanının yayına alındığı gün - İş teklifinin kabul edildiği gün

Örnek:
İlan: 1 Mart | Kabul: 21 Mart
İşe Alım Süresi = 20 gün

✅ İşe Alım Maliyeti (Cost per Hire)

Formül:
Toplam işe alım maliyeti / Alınan çalışan sayısı

Örnek:
Toplam maliyet: 150.000 TL
Alınan kişi: 5
İşe Alım Maliyeti = 150.000 / 5 = 30.000 TL

2️⃣ Çalışan Devir Oranı (Turnover Rate)

Formül:
(Dönem içinde işten ayrılan çalışan sayısı / Ortalama çalışan sayısı) x 100

Örnek:
Ayrılan kişi: 12 | Ortalama çalışan sayısı: 100
Çalışan Devir Oranı = (12 / 100) x 100 = %12

3️⃣ Yeni Çalışan Kalıcılık Oranı (Retention Rate)

Formül:
(Belirli bir süre sonra hâlâ çalışan yeni personel / Başlangıçta işe alınan kişi sayısı) x 100

Örnek:
İşe alınan: 30 | 6 ay sonra kalan: 24
Yeni Çalışan Kalıcılığı = (24 / 30) x 100 = %80

4️⃣ Çalışan Memnuniyeti Skoru (Survey Score)

Formül:
Toplam puanlanan skor / Katılımcı sayısı

Örnek:
Toplam skor: 8.000 | Katılımcı: 100
Memnuniyet skoru = 8.000 / 100 = 80/100

5️⃣ eNPS (Çalışan Tavsiye Skoru)

Formül:
%Destekleyenler - % Olumsuzlar
(Destekleyenler: 9–10 puan verenler, Olumsuzlar: 0–6 puan verenler)

Örnek:
Destekleyenler: %60 | Olumsuzlar: %20
eNPS = 60 - 20 = 40

6️⃣ Kişi Başına Düşen Gelir (Revenue per Employee)

Formül:
Toplam gelir / Toplam çalışan sayısı

Örnek:
Gelir: 50.000.000 TL | Çalışan: 250
RPE = 50.000.000 / 250 = 200.000 TL

7️⃣ Eğitim Yatırımı (Training Investment per Employee)

Formül:
Toplam eğitim harcaması / Eğitime katılan çalışan sayısı

Örnek:
Eğitim bütçesi: 100.000 TL | Katılan: 50 kişi
Eğitim yatırım = 100.000 / 50 = 2.000 TL

8️⃣ Devamsızlık Oranı (Absenteeism Rate)

Formül:
(Toplam devamsızlık günleri / (Çalışan sayısı x Çalışma gün sayısı)) x 100

Örnek:
Devamsızlık: 180 gün | Çalışan: 60 | Ay: 22 iş günü
Devamsızlık Oranları = (180 / (60 x 22)) x 100 = 13.6%

9️⃣ Yıllık İzin Kullanım Oranı

Formül:
Kullanılan izin günleri / Hak edilen izin günleri x 100

Örnek:
Hak edilen: 3.000 gün | Kullanılan: 2.400
Oran = 2.400 / 3.000 x 100 = %80

1️⃣0️⃣ Yönetim Kadrosunda Kadın Oranı

Formül:
Yönetim kadrosundaki kadın çalışan sayısı / Toplam yönetim kadrosu x 100

Örnek:
Kadın yönetici: 8 | Toplam yönetici: 40
Kadın oranı = 8 / 40 x 100 = %20

MARMARA BÖLGESİ tek başına MİLLİ GELİRİN % 44’ ünü ve top­lam nüfusunun yaklaşık % 30’u oluşturuyor.

ÜRETİMİN (imalatın) % 50’ sini, İHRACATIN % 64’ ünü ve ülke çapında tahsil edilen 100 liralık VERGİ GELİRİNİN 60 lirasını bu bölge sağlıyor.

Deprem sonucu bu bölge yıkılırsa olacakları tahmin etmek çok zor olmasa gerek..

Tüm yumurtaları aynı sepete koymama prensibini benimsemeyenlerin maalesef elinde avucunda hiç bir şey kalmaz.

Not: İklim krizi riskine hiç girmiyorum o da ayrı bir problem olarak karşımızda duruyor.

Onur ÇELİK-CFO/YMM

Finansmana erişim sorunları nedeniyle çek kullanımı son yıllarda yeniden yükselişe geçerken, çek hırsızlığında da artış yaşanıyor. EKONOMİ’ye konuşan iş dünyası temsilcileri son dönemde kargo ya da kurye şirketlerinde çeklerin çok sık ‘kaybolmaya’ başladığını, bu durumun hem keşideciye hem de çekin hamiline ciddi sıkıntılar yarattığını belirtiyor. Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Ticaret Hukuku Uzmanı Avukat Dr. Umut Metin, Türkiye’de çekin vadeli ödeme aracı olduğuna dikkat çekerek, çekin kıymetli bir evrak olduğunu, bu nedenle fiziki olarak saklanması, korunması gerektiğine işaret etti. Kargo ile muhatabına ulaştırılmak istenen çeklerin, başkaları tarafından ele geçirilmesi neticesinde hukuki risk oluştuğuna işaret eden Metin, “Son zamanlarda, kargo yolu ile gönderilen çeklerin sıklıkla kaybolduğuna dair şikayetler almaktayız. Şikayetlerde son birkaç yıl içinde artış var, kargo aşamasında çekin çalınması ve haksız olarak kullanılması yaygın görülen bir hırsızlık yöntemi. Kargoya verilen çek, gönderilen kişiye ulaştırılmak yerine, bir şekilde alıcısı olmayan üçüncü şahısların hakimiyetine geçiyor” diyerek yaşananları anlattı.

Ortada bir suç planı var

Hukuki süreçlerde ortaya çıktığı üzere çeklerin aslında kaybolmadığını, bunların kargoya teslim anından sonra birilerince ele geçirilebildiğini vurgulayan Metin, şöyle devam etti: “Yani ortada bir suç planı var. Buradaki hırsızlık genelde münferit değildir. Organize olmuş, hukuk kurallarının bu konudaki eksik hükümlerini bilen, görev paylaşımı yapmış, suç eğilimi ve suç geçmişi olan kişiler tarafından planlı bir faaliyet yürütülüyor. İç denetim fonksiyonlarını hayata geçiren kargo şirketlerini tenzih etmekle; çek hırsızlığını organize edenler, kargoya verilen çeklere ulaşmak için öncelikle kendilerine bir kısım kargo firmalarında çalışan kişileri bulmaktadır. Çünkü ülkemizde kargo yolu ile gönderilen çekler nadiren taşıma sigortası ile sigortalanmakta hatta kargoya yapılan bildirimlerde, evrak, dekont, makbuz gibi bilgi verilerek gönderilen eşyanın çek olduğu gizlenmektedir.

Bu tür hukuk dışı işlere alet olan kargo çalışanları, kargo evraklarının cinsinden, ağırlığından yada başka yollarla kargo içindeki çekleri tespit etmekte, bunları çalmaktadır. Kargo firmalarının da sistemsel sorunları nedeni ile kargonun nerede, hangi aşamada, kimin sorumluluğunda kaybolduğu tespit edilememektedir. Ayrıca açılan bir kargo poşetinin içinde çek olmaması durumunda, bu ambalaj her zamana yenisi ile kolayca değiştirilebilmektedir. Kargo firmaları kaybolan gönderi sebebi ile sadece gönderi ücretlerini ya da çok cüzi zararları karşılamaktadır.”

Haciz şoku ile karşılaşabiliyor

Çek çalındıktan sonra çeki alan kişilerin, sıklıkla gayri faal hale gelmiş, uzun süredir ticari işlemi olmayan, tabela tabir edilen şirketler aracılığı ile bu çekleri, sanki kendilerine ciro edilmiş gibi hukuki işleme tabi tuttuğunu dile getiren Metin, “Hatta çoğu zaman suç şebekeleri mahkemelerden bu çeklerle ihtiyati haciz kararı almaktadır. Bu doğrultuda çek ile ilgili olan kişilere ani haciz uygulayarak çek bedellerini haksız olarak tahsil etmektedir. Çek yaprağını imza etmiş kişi, borçluluk haliyle hiçbir borcu olmayan kişiye çek bedelini ödemek zorunda kaldığı gibi, buna ek olarak çek kendisine ulaşmayan gerçek alacaklıya olan borcunun da devam etmesi nedeniyle ağır bir mağduriyet yaşamaktadır” ifadelerini kullandı.

Kime ciro edildiği açık belirtilmeli

Mağdurların açacakları davaların uzun yıllar sürdüğünü anlatan Metin, lehte sonuçlansa bile, bu sefer karşılarında tabela halde, hiçbir mal varlığı olmayan, içi boş şirketler yada muhataplar bulduklarını söyledi. Kullanılan şirketlerin genelde suç için tasarlanmış paravan şirketler olduğuna işaret eden Metin, şu uyarılarda bulundu: “Bu suçlar konusunda farklı illerden savcılıkların iletişimle yapılan fiilleri münferit eylem değil, süreklilik kazanmış örgütlü suç faaliyeti olarak tasviri bir ihtiyaçtır. Ticaret Bakanlığımız 2019-2020 yılında çekler ve senetler ile ilgili dijital bir dolaşım sistemi üzerinde çalıştığını kamuoyuna bildirmişti ancak henüz yasal bir düzenleme oluşturulamadı. Bu çalışmanın tamamlanması gerekiyor. Ayrıca kargo yoluyla çek gönderiminden vazgeçmek gerekir. Başka seçenek yoksa sigortalı göndermeleri ve çek olduğunu beyan etmeleri, kargo teslim fişinde bu detayların yazılı olması önemli. Son olarak imza eden tarafın çeki kime ciro yaptığını açıkça belirttiği cirolama yönteminin tatbik edilmeli.”

İş dünyası dijital çek istiyor

İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Başkanı Çetin Tecdelioğlu, son dönemde çek hırsızlığına ilişkin çok fazla şikayet aldıklarını söyledi. Uzun süredir çeklerin dijitale aktarılması için taleplerini dile getirdiklerini belirten Tecdelioğlu, bu konuda adım atılmasını beklediklerini ifade etti. Karton Ambalaj Sanayicileri Derneği (KASAD) Başkanı Alican Duran, “Maalesef kendi şirketimizde de başımıza geldi. Çekleri bir şekilde dijitale döndürüp güvenliğini sağlamalıyız” önerisini yaptı. İstanbul Tüccarlar Kulübü Başkanı İlker Önel de kendi şirketinde çekinin çalındığını söylerken, son dönemde çok fazla kaybolma ve çalınma vakası yaşandığını aktardı. Yasal sürecin çok uzun sürdüğünü anlatan Önel, iş dünyası olarak çeklerin dijitale tanımlanması noktasında bir altyapı geliştirilmesini beklediklerini sözlerine ekledi.

Merve YİĞİTCAN-Ekonomim