Türkiye’de enflasyon dinamikler ve para politikası ön planda kalmaya devam ederken, bilançoların yüksek seyreden faiz oranları nedeniyle zorlandığı bir ortamda, hisse senetlerinin yönelik yatırımcı ilgisizliği de kendisini çok açık bir şekilde hissettirmeye başladı. Otoritenin hemen hemen her platformda, enflasyon makul düzeye gerileyene kadar uygulamaya kararlı göründüğü sıkı para politikasının şifa etkisi kadar yan etkisinin de hisse senetlerini baskı altına aldığını çok net bir şekilde gözlemliyoruz. Bu bağlamda, Fitch’in haftanın son iş günü Türkiye’nin kredi notunu bir basamak daha atırmasına adeta omuz silken hisse senetleri, haftanın ilk günü olduğu üzere dün de satış baskısına boyun eğerek günü %0,8 oranında düşüş ile son iki haftanın en düşük seviyesinde tamamladı. Borsanın lokomotifi konumunda bankacılık endeksi ise dün %1,7 oranında ve daha da kötü bir performans kaydederken, son dört günde %7 kayıpla negatif ayrıştı.

Döviz kuru Ağustos ayında süratli bir seyir izlemesi ardından son haftalarda psikolojik 34 seviyesinin etrafında sakin bir seyir izlemeye başladığını görüyoruz. Şöyle ki, TCMB’nin analitik bilançosuna göre, 3 Eylül günü 4,8 milyar dolar kötüleşen ve +7,8 milyar dolar seviyesine gerileyen swap ve kamu dövizleri hâriç net pozisyon, müteakip günlerde TCMB’nin net alımları ile 5,3 milyar dolar artış göstererek yeniden +13,1 milyar dolar seviyesine yükseldi. Böylelikle, TCMB’nin kaybettiği rezervlerin önemli bir kısmını yerine koymasına paralel, artan döviz girişlerinin de yardımı ile kurun daha sakin bir patikada yol aldığının görüyoruz. En azından, birkaç ay daha, otoritenin faiz oranlarını sabit tutacağını, enflasyonun da baz etkisi ile gerilemeye devam edeceği bir ortamda, TL’nin sunduğu %6 civarında reel faizin azımsanmayacak düzeyde olduğunu, bunun da TL’yi bir müddet daha desteklemeye devam edeceğini düşünüyoruz. Lâkin, reel faizin uzun süre yüksek devam etmesinin yarattığı tahribatı da göz ardı etmeden, senenin son demlerinde TCMB’nin faiz indirimini gözden geçireceğini düşünmeye devam ediyoruz. Dün açıklanan sevimsiz sanayi üretim rakamlarını da bu perspektifte ele alıyoruz.

Döviz piyasasında egemen olan sakinliğe paralel yabancı indinde Türkiye’nin risklerini gösteren 5 yıl vadeli CDS risk primi 270 baz puan civarında kalmaya devam ederken, dün Hazine ihalelerinin sorunsuz bir şekilde tamamlandığını gördük. 2 yıl vadeli gösterge tahvilin bileşik faizi %42,20 seviyesinde yatay bir seyir izlemeye devam ettiğini not edelim.

Dünyada ise gözler 18 Eylül tarihinde sonuçlanacak kritik FED faiz kararı öncesi bugün açıklanacak enflasyon verilerine çevrildi. Reuters anketine göre, ABD’de manşet TÜFE enflasyonun yıllık %2,9 seviyesinden %2,6’ya gerileyerek son 3,5 yılın en düşük seviyesini test etmesi beklenirken, çekirdek enflasyonun ise yıllık bazda %3,2 seviyesinde kalması bekleniyor. Fiyat istikrarı kadar, tam enflasyon görevi de olan FED, işgücüne yönelik son dönemlerde açıklanan verilerin beklenenden daha fazla yavaşlama göstermesi sonrası rahatsızlığını dile getirirken, piyasalar ise, FED’in yumuşak iniş senaryosunu tehlikeye attığına yönelik olumsuz bir hissiyat içinde 25 ile 50 baz puan faiz indirimi arasında kararsızlık sergilemeye devam ediyorlar. ABD enflasyon verisinin, haftaya sonuçlanacak olağan toplantıdan çıkacak karara ışık tutacağına kesin gözüyle bakıyoruz. Bu sabah itibariyle 18 Eylül toplantısına yönelik 25 baz puan indirime %70, 50 baz puan indirime ise %30 ihtimal tanınıyor. Bizler de FED’in herhangi bir panik havasına imkân vermemek adına 25 baz puan indirime gideceğini düşünüyoruz.

Haftanın ilk iş gününü alıcılı geçiren ABD’nin en büyük 500 şirketini kapsayan S&P500 endeksi, dün geceyi de, kapanışa doğru gelen alımların yardımı ile artıda tamamlamayı başardı. FED kararına ve ABD seçimlerine kadar piyasaların yön tayin etmekte zorlanacağını kanaatindeyiz. Wall Street, Kasım ayında Demokrat başkan adayı Harris’in kazanması ve vaat ettiği vergi artışlarını uygulaması durumunda, şirket kazançları ve hisse senedi piyasasının olumsuz etkilenmesinden endişe ediyor. Hatırlatma yapmak gerekirse, Trump, başkanlığı sırasında şirketlerin vergi oranını %35’ten %21’e indirmiş ve geçen hafta ABD’de üretim yapan şirketler için bu oranı %15’e düşürmeyi desteklediğini söylemişti. Harris ise geçen ay büyük şirketlerin adil bir şekilde vergi ödemesi gerektiğini belirterek bu oranı %28’e çıkarmayı planladığını açıkladı.

Ekonomik büyümenin yavaşlamasına dair endişeler ve bankaların cari çeyrek için zayıf performans uyarıları nedeniyle Dow Jones endeksi, bankacılık hisselerindeki düşüşle dün akşam geriledi. Enerji sektörü hisseleri, OPEC+’ın 2024 ve 2025 için talep tahminlerini düşürmesiyle birlikte en çok değer kaybeden sektör oldu. Brent cinsi ham petrolün varil fiyatı 70 dolar seviyesinin de altına sarkarak son üç yılın dibini test etti. Teknoloji hisselerinde aşırı değerlemelere yapay zekânın ağır siklet şirketi Nvidia, geniş çaplı bir piyasa satışından nasibini alarak son iki haftada %20’nin üzerinde düşüş kaydetmesi sonrasında haftanın ilk iki gününde yara sararak %5 yükseldi. Son dönemlerde 2,530 seviyesindeki zirvesini dördüncü kez deneyerek geçemeyen ons altın, gerilediği seviyelerden toparlanarak yeniden 2,520 dolar seviyesine dayanırken, EUR’nun bu sabah dolar karşısında hafif de olsa yükselişle 1,1040 seviyesine geldiğini not edelim. Kalabalık laflardan kurtulursak, genel hatları ile dolar zayıflığının devam edeceğini düşünüyoruz.

Dün akşam düzenlenen Trump – Harris canlı yayın münazarasının da oldukça çekişmeli geçtiğini görüyoruz. İki aday ilk defa yüze yüze gelirken, Başkan Yardımcısı Kamala Harris, kürtaj, yasal sorunlar ve Trump’ın göreve uygunluğu üzerinden yaptığı sert eleştirilerle Trump’ı adeta savunmaya çekti. Harris, aynı zamanda ekonomik ve göç politikalarına yönelik saldırılarıyla Trump’ın zayıf noktalarını öne çıkararak onu tartışmalı ve çoğunlukla yanlış iddialar yapmaya zorladı. Harris’in ön plana çıktığı gecede, Trump’ın agresif tavrı bir miktar tepki çekti. Politik detaylardan ziyade, iki adayın keskin ideolojik farklarını gözler önüne seren münazara, seçimlere haftalar kala kararsız seçmenler üzerinde belirleyici bir etki yaratabilecek önemli bir fırsat sundu. Harris’in münazaranın galibi geldiği algısı ile kripto paralar dün akşam değer kaybetti.

Piyasa dostu olarak nitelendirilen politikalara Trump’ın daha yakın olduğunu, lâkin Harris’in dün akşamın galibi olduğu görüşünden hareketle, yeni gün başlangıcında Asya borsalarında ve ABD borsalarının vadeli işlemlerinde hâkim rengin kırmızı olduğunu görüyoruz. Japonya Merkez Bankası (BoJ) Yönetim Kurulu Üyesi Nakagawa, enflasyonun beklentiler doğrultusunda ilerlemesi hâlinde faiz artışlarına devam edeceklerini belirtti. Geçtiğimiz Mart ayında negatif faiz uygulamasına son veren BoJ, Temmuz ayında kısa vadeli politika faizini %0,25 seviyesine yükselterek on yıllık genişlemeci para politikasından uzaklaşma sinyali vermişti. Ancak bu politika değişikliği küresel hisse senetlerinde sert gerilemeye ve YEN’in dolar karşı değer kazanmasına yol açarak carry trade olarak adlandırılan ucuz faizli parayı borçlan ve yüksek faizli paralara yatırım yap stratejisini ‘baltalayarak’ risk iştahını kesin bir şekilde azalmasına neden olmuştu. BoJ cephesinden gelen açıklamalara paralel, bu sabah YEN dolar başına 141,50 seviyesine gelerek yılın en düşük seviyesini (YEN değerlendi) test etti. Hatırlanacağı üzere, YEN dolar başına Temmuz ayı başında 162 seviyesini test etmişti. İki tarih arasında YEN %12,50 değer kazandı.

YEN’in değer kazanması, FED toplantısına kalan sayılı günler ve nihayetinde ABD seçimlerine kalan sekiz haftadan kısa bir süre öncesinde piyasalar cephesinde volatilitenin devam ettiğini ve etmeye devam edeceğini düşünüyoruz. Gösterge endeks Tokyo borsası Nikkei225 bu sabah %1’e yakın gerilerken, teknoloji odaklı Hong Kong borsasında düşüş %1,5 oldu. Mali piyasaların gündeminde bugün KKTC saati ile 15:30’da açıklanacak ABD enflasyon rakamlarının önem arz edeceğini bir kez daha hatırlatalım. Sabah saatlerinde ise İngiltere’de sanayi üretimi takip edilebilir.

ABD Enflasyon

Emre Değirmencioğlu

İstanbul merkezli olarak 7 ilde gerçekleştirilen geniş çaplı operasyonda, yüksek kazanç vaadiyle insanları dolandıran bir suç şebekesi çökertildi. Yasadışı forex faaliyetleri yürüten ve binlerce kişiyi mağdur eden çeteye yönelik operasyonlarda 41 kişi gözaltına alındı, bunlardan 26’sı tutuklandı.

Paravan Şirketlerle Dev Vurgun

Dolandırıcılar, Sermaye Piyasası Kurulu’na (SPK) kayıtlı oldukları yalanını kullanarak, 14 ayrı paravan şirket aracılığıyla yatırım vaadiyle binlerce kişiyi tuzağa düşürdü. 10 bini aşkın mağdur, forex işlemi yapacaklarını düşünerek bu şirketlere yaklaşık 600 milyon TL para aktardı. Yapılan incelemelerde, bu paraların bir kısmının nakit olarak çekildiği, büyük bölümünün ise yurtdışındaki kripto para borsalarına transfer edilerek izlerinin kaybettirilmeye çalışıldığı belirlendi.

6 Aylık Takip Sonrası Baskın

İstanbul Emniyet Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğü ekipleri, 6 ay boyunca yürüttükleri teknik ve fiziki takip sonucunda, suç şebekesini çökertmek amacıyla harekete geçti. İstanbul başta olmak üzere, Antalya, Sakarya, Konya, Adana, İzmir ve Diyarbakır’da eş zamanlı operasyonlar düzenlendi. Yapılan baskınlarda çok sayıda dijital materyal, 2 poker masası, 1 rulet masası ve çeşitli miktarda uyuşturucu madde ele geçirildi.

Suç Örgütünün Yurtdışı Bağlantıları

Polis ekiplerinin yaptığı araştırmalar sonucunda, şebeke üyelerinin bir kısmının Kıbrıs ve Karadağ’da olduğu ve kripto para transferlerini bu ülkeler üzerinden gerçekleştirdikleri tespit edildi. Şebekenin toplamda 63 kişiden oluştuğu belirlendi ve şu ana kadar 41 kişi yakalandı. Gözaltına alınanlardan 26’sı tutuklanarak cezaevine gönderildi, 10 kişi ise adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.

Kritik gün geldi ve çattı. ABD’de son iki günde açıklanan istihdama yönelik veriler ardından piyasalar bugün KKTC saati ile 15:30’da açıklanacak ve ekonominin gidişatı hakkında en sağlıklı bilgiyi verdiğine inanılan tarım dışı istihdam verisine kilitlenmiş durumda. Hafta içi açıklanan iş fırsatları (JOLTS) verisinin Temmuz ayında son 3,5 yılın en düşük seviyesine gerilemesi ardından dün açıklanan ADP özel sektör istihdamının da beklentinin oldukça altında kalması, işgücü piyasasının ivme kaybettiği yönünde işaretleri arttırırken, bugün açıklanacak verinin de önemini daha da artırdı.

FED Başkanı Powell’ın iş gücünde daha fazla zayıflamayı istemedikleri yönünde Jackson Hole toplantısında yaptığı kritik konuşma sonrası piyasalar 18 Eylül olağan FOMC toplantısına yönelik faiz indirimi beklentisine girereken, bu sabah itibariyle piyasalar -son dönemde zayıf gelen iş ilanları ve özel sektördeki düşük iş artışları sonrası- FED’in faiz oranında 50 baz puan indirme olasılığını %43’ye çıkardı.

Reuters anketine göre, bugün açıklanacak tarım dışı istihdam raporunda 165 bin yeni iş artışı ve işsizlik oranının %4,2’ye gerilemesi bekleniyor. Piyasa beklentisinin altında kalacak bir gerçekleşme, faiz indirim beklentilerinin montanını artırmak suretiyle dolar zayıflığını artırabileceğini düşünüyoruz. 50 baz puanlık bir indirimden ziyade, FED’in düzenli (25 baz puan) bir faiz indirim patikasına soyunma ihtimaline bizlerin daha çok şans tanıdığını hazır yeri gelmişken söylemiş olalım.

Kritik istihdam kararı öncesi piyasalar son günlerde olduğu üzere yön bulmakta dün de zorlandı. Altının ons fiyatı 2,470 – 2,530 dolar aralığında salınmaya devam ettiği haftanın son işlem gününe 2,520 dolar seviyesinin kıyısından başlarken, küçük kardeş gümüş ise henüz arzu ettiğimiz performansın uzağında 29 dolar seviyesine yakın işlem görmeye devam ediyor. Direnişin parası bitcoin aradığı itici kuvveti hâlen daha bulamazken, Brent cinsi ham petrol haftanın kaybedeni olarak (%11 düşüş) ön plana çıkıyor. Petrol fiyatlarındaki sert düşüş karşısında OPEC, üretim artışı kararını iptal etse de, petrolün ‘kafasını’ yukarı kaldıramadığını not edelim. FED’in faiz indirim sürecine soyunmasına geri sayım devam ederken, altının içinde bulunduğumuz dönemin ruhuna uygun olarak ışıldamaya devam edeceğini; daha da büyük resimde, zayıf dolar temasının korunacağını düşünmeye devam ediyoruz.

ABD ekonomisindeki faiz indirimlerinin boyutunu ve hızını belirleyecek kritik veri öncesinde ABD borsaları geceyi yine ufak ‘sıyrıklarla’ atlatırken, dolar, ABD istihdam verilerinin açıklanmasını bekleyen yatırımcılar nedeniyle zayıf seyrini korumaya devam ediyor. Geçen hafta uzun bir düşüş sürecinden sonra kâr alma ya da soluk alma ihtiyacı ile düşüş serüvenine ara veren doların piyasa kuru olan DXY, bu hafta yeniden değer kaybederek 101 seviyesine kadar geriledi. DXY’nin zemin kaybetmesi ile EURUSD paritesi yeniden 1,1120 seviyesine toparlanırken, kraliyet aslanı 1,32 seviyesine  dayandı. Japon Yeni, Kara Pazartesi dolar karşısında kaydettiği sert kazanımları bu hafta yeniden hatırlarken, büyük resimde 2024 yılın en değerli seviyesine geldiğini de not edelim. Yen’in değer kazanmasına paralel bu sabah Asya borsalarının da dar bir bantta hareket ettiğini görüyoruz. Gösterge endeks Tokyo borsası Nikkei225 haftayı %5,5 düşüşle tamamlamaya aday görünüyor. Güçlü Yen, carry trade olarak adlandırılan ucuz parayı borçlan yüksek getirili paralara yatırım yapma stratejisini baltalayarak risk iştahını da azaltıyor. Yen güçlendikçe, carry trade işlemlerinin kapanması piyasaların moralini bozuyor.

Türkiye cephesinde ise dün her Perşembe olduğu üzere TCMB ve BDDK’nın haftalık verilerini yakından takip ettik. Yurtiçi yerleşiklerin DTH artışı 30 Ağustos ile biten haftada parite etkisinden arındırılmamış seriye göre 1,3 milyar dolar azalmış. Böylelikle, yurtiçi yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin DTH’ları 6 hafta sonra azalış kaydetti. Öte yandan, BDDK verisine göre, KKM cephesinde 1,6 milyar TL daha azalış yaşanırken, dolar cinsi anapara 47 milyar doların altına geriledi. KKM’den çıkış tam bir senedir kesintisiz bir şekilde devam ediyor. KKM’nin toplam mevduat havuzu içerisindeki payı %9’a yaklaşırken, TL mevduatın payı ise %52-%53 bandında salınmaya devam ediyor. TCMB’nin brüt döviz ve altın rezervleri 1 milyar dolar azalarak 149,4 milyar dolar düzeyine gerilerken, swap va kamu dövizleri hâriç net rezervler ise +8 milyar dolar seviyesine geriledi. Dün de belirttiğimiz üzere, zirve seviye 2 Ağustos tarihinde +21 milyar dolar seviyesi ile görülmüştü. Sn. Bakan Şimşek’in istifa dedikoduları, artan altın talebi ve beraberinde son 1 aydır oldukça volatil bir seyir izleyen küresel piyasalar TCMB’ye rezerv kaybettirdi.

Dün gözler uzun bir süredir takip edilen Orta Vadeli Program (OVP) çevrildi. Mevcut politikaların kararlılıkla sürdürüleceği yönünde mesaj ile enflasyonla mücadele kapsamında sıkı para politikasına ilave mali disiplin ve yapısal reformların devrede olacağının altını çizdi. OVP’ye göre 2024 yıl sonu TÜFE enflasyon beklentisi %41,5 seviyesine, 2025 sonu ise %17,5 seviyesine revize edildi. 2026 yılı için tek haneli enflasyon hedefinin korunduğunu gördük. OVP hesaplamasında kullanılan ortalama USDTRY tahminleri 2024 yılı için 33,20, 2025 için 42,00, 2026 için 44,40, 2027 için 46,90 oldu. Baz alınan döviz kurları, ekonomi yönetiminin TL’deki değerlenmeden pek de rahatsız olmadığını gösterdi.

Saat 15:30’da açıklanacak ABD istihdam raporu önem arz etse de, bizim için gece geç saatlerde açıklanacak kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’in Türkiye ile ilgili kararı öncesinde haftanın bitmeyeceğini peşinen not edelim. Kurumun not güncelleyebileceğini düşünüyoruz. Hatırlatma yapmak gerekirse, Kurum Türkiye’yi B+ ile notlarken görünüm ise pozitifte duruyor. Pozitif görünüm, genellikle bir sonraki adımın da not artırımı olarak düşünülmesi için önemli bir işaret olarak kabul ediliyor.

Emre Değirmencioğlu