Finansal oranlar, bir işletmenin finansal durumunu, performansını ve risk düzeyini analiz etmek için kullanılan sayısal göstergelerdir. Genellikle bilanço, gelir tablosu ve nakit akım tablosu gibi mali tablolardan elde edilen verilerle hesaplanırlar.

Aşağıda başlıca finansal oran grupları ve ne gösterdikleri özetlenmiştir:

1. Likidite Oranları

Şirketin kısa vadeli borçlarını ödeme gücünü gösterir.

• Cari Oran = Dönen Varlıklar / Kısa Vadeli Borçlar

  Kısa vadeli borçları ödeme kapasitesini gösterir. 1,5 – 2 arası sağlıklıdır.

• Asit-Test Oranı (Likidite Oranı) = (Dönen Varlıklar – Stoklar) / Kısa Vadeli Borçlar

  Stokların elden çıkarılamama riskini dikkate alarak daha temkinli bir değerlendirme yapar.

2. Finansal Kaldıraç Oranları

Şirketin borçla ne kadar çalıştığını ve borç riskini ölçer.

• Borç/Özsermaye Oranı = Toplam Borç / Özsermaye

  Şirketin finansman yapısındaki risk düzeyini gösterir.

• Finansal Kaldıraç Oranı = Toplam Varlıklar / Özsermaye

  Yüksek olması, borçla büyümenin göstergesidir; risklidir ama getiri potansiyeli de taşır.

3. Kârlılık Oranları

Şirketin gelir üretme başarısını gösterir.

• Brüt Kâr Marjı = Brüt Kâr / Net Satışlar

  Üretim ve satış sürecindeki kârlılığı yansıtır.

• Net Kâr Marjı = Net Kâr / Net Satışlar

  Tüm giderlerden sonra kalan kârı gösterir.

• Özsermaye Karlılığı (ROE) = Net Kâr / Özsermaye

  Ortakların yatırdığı sermayeden ne kadar getiri sağlandığını gösterir.

4. Faaliyet Oranları

Varlıkların ne kadar verimli kullanıldığını gösterir.

• Stok Devir Hızı = Satılan Malın Maliyeti / Ortalama Stok

  Stokların ne kadar sürede satıldığını gösterir.

• Alacak Devir Hızı = Net Satışlar / Ortalama Ticari Alacaklar

  Alacakların ne hızla tahsil edildiğini gösterir.

5. Piyasa Oranları (Halka açık şirketler için)

Şirketin piyasa değeriyle finansal durumu arasındaki ilişkiyi verir.

• F/K Oranı (Fiyat / Kazanç) = Hisse Fiyatı / Hisse Başına Kâr

  Hissenin kârlılığına göre pahalı mı, ucuz mu olduğunu gösterir.

• PD/DD Oranı = Piyasa Değeri / Defter Değeri

  Şirketin piyasa değeri ile defter değeri arasındaki farkı gösterir.

Dolandırıcılık olaylarının bazı bankalarda yoğunlaşmasının birkaç temel nedeni vardır. Bu durum, hem bankaların iç yapısıyla hem de müşteriye sundukları hizmet kalitesiyle doğrudan ilişkilidir:

1. Zayıf İç Kontroller ve Güvenlik Altyapısı

• Bazı bankaların siber güvenlik altyapıları yetersiz olabilir.

• Çok faktörlü kimlik doğrulama, sahtecilik tespiti ve risk analizi sistemleri yeterince gelişmemiş olabilir.

• Personel hatalarını veya içerden yapılan dolandırıcılıkları önleyici mekanizmalar (örneğin görevler ayrılığı, anlık izleme sistemleri) eksik olabilir.

2. Müşteri Segmenti ve Hedef Kitlenin Zafiyetleri

• Bu bankalar, genellikle dijital okuryazarlık seviyesi düşük müşteri gruplarına hitap ediyor olabilir.

• Özellikle yaşlılar, kırsal bölgelerdeki kullanıcılar ya da ilk kez dijital bankacılık kullananlar daha kolay hedef haline gelir.

3. Ucuzluk ve Erişilebilirlik Üzerine Kurulu Hizmet Modeli

• Bazı bankalar maliyet düşürmek için daha çok dijital, çağrı merkezi tabanlı, şubesiz hizmet verir.

• Bu durum, müşterinin yüz yüze destek alma şansını azaltır ve dolandırıcıların “müşteri temsilcisi taklidi” yaparak tuzak kurmalarını kolaylaştırır.

4. Reaktif Değil, Proaktif Olmayan Kriz Yönetimi

• Dolandırıcılık olayları yaşandıktan sonra yetersiz açıklamalar, geciken müdahaleler müşteri güvenini zedeler ve suçluların yöntemlerini tekrarlamasına olanak sağlar.

• Aynı banka benzer olaylara tekrar maruz kalır çünkü gerekli dersler alınmaz.

5. Kötü Şöhretin Dolandırıcılar Arasında Yayılması

• Dolandırıcılar arasında “hangi banka kolay hedef” şeklinde bir network bilgisi dolaşır.

• Yani bir bankanın sistemsel zafiyet gösterdiği bilindiğinde, suç örgütleri bu bankaya odaklanır.

Dolandırıcılık olaylarının aynı bankalarda yoğunlaşması; teknolojik altyapı, müşteri profili, kurum kültürü ve önleyici tedbirlerin niteliğiyle doğrudan ilişkilidir. Bu bankalar genellikle “ucuz hizmet” sunmakla övünse de, bu durum bazı temel güvenlik standartlarından ödün verdiklerinin bir işareti olabilir.

www.bankavitrini.com

Donald Trump’un ikinci başkanlık döneminde uygulamaya koyduğu yeni göçmen politikaları, ABD tarihindeki en kapsamlı ve tartışmalı önlemler arasında yer alıyor. Bu politikalar, yasa dışı göçmenlerin sınır dışı edilmesini hızlandırmayı, anayasal hakları kısıtlamayı ve göçmenlik sistemini köklü şekilde yeniden şekillendirmeyi hedefliyor. İşte ana başlıklar:

1. Toplu Sınır Dışı ve “Project Homecoming” Programı

Trump yönetimi, Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza (ICE) teşkilatına 20.000 yeni memur alımı talimatı verdi; bu, mevcut personel sayısının üç katından fazla bir artış anlamına geliyor. Ayrıca, “Project Homecoming” adlı programla, yasa dışı göçmenlere gönüllü olarak ABD’den ayrılmaları halinde 1.000 dolar ve ücretsiz uçak bileti teklif ediliyor. Bu program, sınır dışı işlemlerinin maliyetini azaltmayı amaçlasa da, eleştirmenler bunun hukuki süreçleri karmaşıklaştırabileceğini ve sığınma hakkı olan kişilerin haklarını zedeleyebileceğini belirtiyor.

2. Habeas Corpus Hakkının Askıya Alınması Gündemde

Beyaz Saray danışmanı Stephen Miller, anayasal bir hak olan habeas corpus’un (kişinin mahkemeye başvurarak tutukluluğunun yasallığını sorgulama hakkı) yasa dışı göçmenler için askıya alınabileceğini açıkladı. Miller, mevcut göçmen akışını “istila” olarak nitelendirerek bu adımı savundu. Ancak hukuk uzmanları, bu tür bir uygulamanın yalnızca Kongre onayıyla mümkün olabileceğini ve ciddi anayasal sorunlar doğurabileceğini belirtiyor.

3. Doğumla Vatandaşlık Hakkının Kaldırılması

Trump, 14. Değişiklik’teki vatandaşlık maddesini yeniden yorumlayarak, yasa dışı veya geçici statüdeki göçmenlerin ABD’de doğan çocuklarına vatandaşlık verilmesini engelleyen bir başkanlık kararnamesi imzaladı. Bu karar, birçok eyalet ve sivil toplum kuruluşu tarafından anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle dava edildi ve şu anda federal mahkemelerde askıya alınmış durumda.

4. Guantanamo’da 30.000 Kişilik Göçmen Gözaltı Merkezi

Trump, Küba’daki Guantanamo Üssü’nde 30.000 kişilik bir göçmen gözaltı merkezi kurulması için talimat verdi. Bu merkezde, “yüksek riskli” göçmenlerin süresiz olarak tutulması planlanıyor. Ancak bu plan, hem hukuki hem de insani açıdan ciddi eleştirilere maruz kaldı. Uzmanlar, bu tür bir uygulamanın yasal haklara erişimi kısıtlayabileceğini ve uluslararası insan hakları standartlarını ihlal edebileceğini belirtiyor.

5. Laken Riley Yasası ve Federal Yetki Genişlemesi

Trump’ın imzaladığı Laken Riley Yasası, hırsızlık, saldırı gibi suçlarla itham edilen yasa dışı göçmenlerin tutuklu yargılanmasını zorunlu kılıyor. Ayrıca, eyaletlere federal hükümeti göçmenlik yasalarını uygulamamakla suçlayarak dava açma hakkı tanıyor. Bu yasa, ICE’nin yetkilerini genişleterek daha agresif bir sınır dışı politikasının önünü açıyor.

6. Sığınma ve Yasal Giriş Programlarının Kaldırılması

Trump yönetimi, CBP One uygulamasını kapatarak sığınma başvurularını neredeyse tamamen durdurdu. Ayrıca, Küba, Haiti, Nikaragua ve Venezuela vatandaşlarına yönelik insani giriş programlarını da sonlandırdı. Bu adımlar, sınırdaki insani krizleri derinleştirirken, yasal yollarla giriş yapmaya çalışan göçmenleri de mağdur ediyor.

7. Hukuki ve Toplumsal Tepkiler

Trump’ın göçmenlik politikaları, birçok federal mahkeme tarafından anayasaya aykırı bulunarak askıya alındı. Özellikle sığınma hakkının kısıtlanması, doğumla vatandaşlık hakkının kaldırılması ve Guantanamo planı gibi uygulamalar, ciddi hukuki engellerle karşılaştı. Ayrıca, birçok eyalet ve sivil toplum kuruluşu, bu politikaların insan haklarına aykırı olduğunu belirterek dava açtı.

Sonuç

Trump’ın yeni göçmen politikaları, ABD’deki göçmenler için ciddi hukuki ve insani riskler barındırıyor. Bu politikalar, anayasal hakların sınırlandırılması, sığınma yollarının kapatılması ve geniş çaplı sınır dışı işlemleriyle dikkat çekiyor. Ancak, bu uygulamalar hem iç hukukta hem de uluslararası alanda ciddi tartışmalara ve hukuki mücadelelere yol açıyor.