GÜNDEM

Tarihin en soylu ihaneti: Brutus’un hançeri

Yayınlanma:

2 yıl önce

05/03/2023

Yazan:

BankaVitrini

İmparator Augustus, Milano’da bulunan Marcus Junius Brutus heykeline her daim tiksintisini açıklamaktan çekinmiyordu.

Roma’nın en bilge imparatoru Augustus’un bu tavrı anlaşılabilir bir durumdu; çünkü Augustus, suikasta kurban giden Büyük Sezar’ın hem yeğeni hem de evlatlık oğluydu.

Tuhaf olan bir imparatoru öldüren Brutus’un neden heykeli dikilmişti?

Evet, Brutus imparatoru öldürmüştü ve bunu büyük bir komplo ile başarmıştı; ama Brutus yalnızca imparator katili değildi.

Aynı zamanda tiranlığa karşı tüm siyasi ikbalini tehlikeye atmış ve ifade hürriyetinin yılmaz savunucusu olması nedeniyle Romalı soylular arasında bir nevi Prometheus olarak görülüyordu.

Bu sebeple bir kesim tarafından hain olarak görülürken bilhassa soylular Brutus’a kahraman gözüyle bakıyordu.

Brutus’un dedesi de imparator devirdi

Sezar’ın diktatörlüğünü ilan ederek senatoyu dağıtma arzusu bilinen bir gerçekti.

Brutus’un ailesinin soyu ve ünü de tuhaf bir olaya dayanıyordu.

Brutus’un büyük dedesi Lucius Brutus, Roma’nın son tiranı imparatoru Tarquinius Superbus’u tahttan indiren darbenin lideriydi ve bu operasyon Roma tarihindeki özgürlük dönemini başlatan kişiydi.

Üstelik torun Brutus, hak ve özgürlüklerin teminatı olarak kabul edilen Senato/konsül’ün başkanıydı.
Yani bir nevi Meclis Başkanı idi.

Brutus’un bu denli nefret edilmesinin en önemli nedeni kuşkusuz Sezar’ın halk nazarındaki imajıydı.

Özgürlük ve Cumhuriyet kelimeleri bugünkü anlamı ile karıştırılmamalı. Nihayetinde Senatodaki kişiler halk tarafından seçilmiş değildi, özgürlükler de halktan ziyade dar bir elitin tahakkümü altında olan kurallar için geçerliydi.

Oysa Sezar, bu bir avuç adamın anlamsız şekilde iktidarına ortak olmalarına tahammül etmeye niyetli değildi.

Ayrıca, hem başkomutan olarak orduyu elinde tutuyordu hem de savaşlarda elde ettiği ganimetlerle Romalıları ciddi bir refaha ulaştırmayı başarmıştı.

Jül soyundan gelen Sezar, kut’lu bir aileye mensuptu ve atalarının Venüs’ten geldiğine inanılırdı.

Brutus ile Sezar’ın arasındaki yakın ilişki Servilya isimli bir kadından ileri geliyordu.

Servilya, Brutus’un annesi ve Sezar’ın metresiydi.

Dolayısıyla Brutus ile Sezar’ın arasında yakın bir ilişki söz konusuydu.

Sezar’ın parlak zaferlerinin yanı sıra gençlik dönemlerinde Roma’nın yolsuz valilerine karşı açtığı davalar da halk nazarında sevilen bir sima olmasını sağlamıştı.

Ayrıca, kendi parasıyla tertiplediği büyük halk ziyafetleri ve gladyatör dövüşleri de onu bir halk kahramanı haline getiren başka özellikleriydi.

Plütark onun şöhretini şu ifadelerle tanımlar:

Ucu zehirli bir bıçak kadar tehdit edici olan Roma’nın sefil ve muhtaç kalabalıkları bir süre sonra her şeyi Sezar’dan bekler, kurtuluş ümitlerini yalnız ona bağlar duruma geldiler.

Konsül üyesi seçildikten sonra yasalara bağlı davranmış ve valilik göreviyle Roma’dan ayrılmakta dahi beis görmeyen Sezar’ın en büyük özelliği ihtiraslarını saklamasını bilmesiydi.

Gol Valisi olduktan sonra artık güçlü bir ordusu ve büyük bir ünü vardı.

Roma’ya sıradan bir vatandaş gibi girmektense ordularıyla yürümeyi tercih etti ve tarihe geçen “Zarlar atılmıştır” sözüyle başkente doğru yürüdü.

Zar, Sezar’dan yanaydı.

Ne Roma’nın en kudretli adamı Pompei ne de konsül karşısına çıkma cesareti gösteremedi.

Başta Pompei olmak üzere birçok soylu şehirden kaçmayı tercih etti.

Şehirde kalanlar bir gecede Sezar taraftarı olmuş, hepsi birer kibir abidesi olan senato üyeleri karşısında saygı ve korku ile eğilmişlerdi.

Çiçero durumu şöyle özetleyecekti:

Romalılar onu karşılamaya koşuyor, dizlerine kapanıyor, kendilerini ve kaderlerini ona ikram ediyorlardı.

Pompei’nin kaçtıktan sonra Roma topraklarında başlattığı direniş karşılık bulmadı; çünkü Sezar kendisini destekleyen yerli halklara “Roma vatandaşlığı” hakkı tanıyarak büyük bir destek topladı.

Bu sayede hem popülerliği arttı hem de düşmanları karşısında muazzam bir güç elde etti.

Ayrıca bu ve benzeri tutumlar Romalı asiller arasında Sezar’a olan öfkenin daha da büyümesine neden oldu.

Sezar’ın Roma’daki ilk icraatlarından birisi Senatodaki konsül sayısını 900’e çıkarmak oldu.

İkinci aşamada kendisini süresiz diktatör ilan ederek meclisi tamamen ortadan kaldırmaya hazırlandı.

Brutus, bu gelişmeler yaşanırken konsüllerin diktaya geçiş sürecinden önce bir suikast tertipleyebileceğini biliyordu; ama Sezar ile yakın ilişkisi gibi bazı hususlar komplocuların içerisinde yer almak konusunda Brutus’u tereddütte bırakıyordu.

Sezar kendisini on yıllığına tek yetkili konsül olarak atayacağını ve süre dolduğunda yine kendisinin süreye tekrar karar vereceğini açıklaması Brutus’un da kendisine karşı cephe almasına neden oldu.

Bu süre zarfında tüm konsüllerin yetkileri elinden alınacak Meclis işlevsiz hale getirilecekti.

Brütüs’ün psikolojisini ve Suikastı en iyi Julius Caesar oyununda William Shakespeare anlatır.

Shakespeare, Brutus’un itirazını şu şekilde ele alır:

Neden Roma tek bir adamın önünde eğilsin!

Roma eğilecek ha, bir zamanlar Tarquin kral ilan edildiğinde Atalarım o zorbayı sürüp atmışlardı Roma’dan.

Sezar’a karşı toplanan muhalefet birbirine ihanet etmemek üzere ant içmek için Brutus’un evinde toplandığında Brutus buna karşı çıkar:

Hayır, and içmek yok
Eğer her birimizin yüzündeki ifade
Ruhumuzun çektiği eziyet
Bu haksızlık ve yolsuzluk düzeni karşısında birleştirmeye yetmiyorsa bizi
Herkes evine ve sıcak yatağına geri dönsün.

(Julius Caesar – William Shakespeare)

Sonrasında Sezar’ın 23 defa bıçaklandığı malum hadise yaşanır.

“Sen de mi Brutus, o zaman öl Sezar!” sözleri de Shakespeare’den hafızalara kalacaktı.

Her ne kadar akıllarda en büyük hain Brutus olarak kalmışsa bu haksızlıktır, çünkü Sezar’ın mutlak vekili olan Publius Cornelius Dolabella da komplocularla iş birliği halindeydi.

Ayrıca, halka Sezar’ın öldürüldüğünü açıklayan metni okuyan Lucius Cornelius Cinna da Sezar’ın biricik akrabasıydı.

Komplodan sonra suikastçılar halkın onları coşkuyla karşılayacağını sandı. Hatta Brutus halka yapmak üzere uzun bir söylev de hazırladı.

Oysa halk biranda taşmış, suikastçılar canını ancak gladyatörlerin korumasında Capitolinus Tepesi’ne çekilerek kurtarabilmişti.

Çiçero, suikastı destekleyenler arasındaydı; ama fiili olarak cinayette bulunmamıştı çünkü sürgündeydi.

Haberi aldığında sorduğu ilk soru Marcus Antonius’un öldürülüp öldürülmediğiydi. Ölmediğini öğrendiğinde adeta yıkılacaktı.

Nitekim Roma büyük bir iç savaşa sürüklenmiş, suikastçılar mağlup edilerek cumhuriyet ortadan kaldırılacaktı.

Yerine imparatorluk kurulacak ve Sezar’ın hayalleri ölümü ile mümkün olacaktı.

Mehmet Mazlum ÇELİK – Independent

Görüntülenme: 5048

İlgili Etiketler:

De javu…

Prof. Dr. BORATAV: Deprem sonrasında Mutabakat Metni

Okumaya devam et

GÜNCEL

Faizde geri sayım: Rezervler güçleniyor, TL ilgisi artarken gözler TÜFE’de

Yayınlanma:

10 saat önce

03/07/2025

Yazan:

BankaVitrini

Türk mali piyasalarında CHP davası sonrası olumlu hava dün de korundu. TL ve TL cinsi finansal varlıkların büyük bir kısmı, Türkiye’de siyasi iklimin değiştiği 19 Mart öncesi döneme geri döndü. Borsa İstanbul haftanın ilk üç gününde %8,4 yükselirken, iki yıl vadeli gösterge tahvilin bileşik faizi de %39,3 seviyesine kadar geriledi. TCMB’nin yaklaşık iki hafta sonra düzenleyeceği olağan PPK toplantısında anlamlı bir faiz indirimine soyunacağı yönünde beklenti -bizler 350 baz puan indirimle politika faizinin %42,50 seviyesine geleceğini ve koridorun daha simetrik bir görünüm kazanacağını düşünüyoruz- hisse senetlerine de alım getirdi. Faizin gerilemesinin sanıldığının aksine bankacılık sektörü için iyi bir şey olmasının da yardımı ile, Borsa İstanbul bankacılık endeksi geride bıraktığımız haftayı da dikkate alırsak %20 yükseldi.

Türkiye’nin yabancı indinde risklerini yansıtan CDS primi 285 baz puan ile 20 Mart’tan bu yana en düşük seviyeye gerilerken, USDTRY kuru da dün 39,80 seviyesinin altına gerileyerek TL ilgisini teyit etti. Her ne kadar siyasi cepheden gelen kafa karıştırıcı minvalde haberler gündemde yer tutsa da, genel hatları ile yurt içi siyasi risklerin azalmaya meyil tutması ile TCMB’nin de net yabancı para pozisyonu ciddi anlamda iyileşti. Sayıların dili ile konuşursak, 1 Temmuz valörlü işlemlerde, net yabancı para pozisyonu 7,6 milyar dolar artarken, manşet rakam da 28,1 milyar dolar seviyesine yükselerek son dönemlerin zirvesini test etti. Hatırlanacağı üzere, 19 Mart’tan hemen önce 61 milyar doları aşan manşet rakam, 28 Nisan tarihinde, TL’den uzaklaşan yatırımcıların döviz talebi ile 7,6 milyar dolar seviyesine kadar gerilemişti. TCMB’nin döviz rezervlerini güçlendirmesini, tıpkı bir ordunun silah envanterini güçlendirmesi olarak yorumlayabiliriz. Pazartesi günü TCMB’nin olumlu hava ile birlikte döviz alımına aniden başlaması, piyasada TL fazlalığına da sebebiyet verdi. Bankalar bir hafta vadeli %46 faizle repoya yüklendikleri bir ortamda, döviz satışı sonrasında ellerinde fazla TL kalınca, TL REF geçici de olsa %46 seviyesinin altına indi!

Büyük resmi konuşmak gerekirse, her ne kadar siyasi cephede belirsizlikler hâkim olsa da, 8 Eylül tarihine kadar önümüzde yaz dönemi ve büyük bir zaman dilimi olduğunu göz ardı etmemek gerekiyor. TCMB’den yıl sonuna kadar düzenlenecek dört olağan toplantıdan beklenen 1100 baz puan faiz indirimi, enflasyonun %30 seviyesinin hemen altına inme ihtimali, TL tahvillere yönelik alım iştahını desteklerken, uzun bir süredir oldukça negatif ayrışan hisse senetlerine de alım getirdi. Türk Lirası faizin (USDTRY kuru ile karşılaştırıldığında) yatırımcısına reel getiri sunmaya yaz ayları boyunca devam edeceğini düşünüyoruz. Lâkin, dün Ticaret Bakanlığı’nın açıkladığı öncü verilere göre, Haziran ayında dış ticaret açığı geçen yılın aynı dönemine göre %38,8 artarak 8,2 milyar dolar oldu. Bu bozulmada yaşanan jeopolitik gelişmelerin enerji fiyatları üzerinden rol oynadığını düşünüyoruz. Reel değerlenme politikası ile dezenflasyon sürecine destek verilmek istense de, son üç ayın ortalaması 9 milyar dolar açığa işaret ederek rekabet gücünde ciddi bir aşınma yaratarak dış ticaret açığını da anlamlı düzeyde artırdığını göz ardı etmemek gerekiyor!

TL ve TL cinsi varlıklara yönelik olumlu tonumuzu yine de korumaya devam ediyoruz. Hisse senetlerinde pozisyon artırılabileceğini düşünüyoruz. Bankacılık hisseleri ve inşaat sektörü ile ilintili hisselere alıcı gözle bakılması gerektiğini düşünüyoruz. CHP davası sonrası olumlu havanın yarattığı iyimserliğe dem vurarak salı günü bültenimizin manşetini “Ankara’dan abim geldi evde bir ‘bayram’ havası” diyerek hisse senetlerinde var olan coşkuya işaret etmek suretiyle piyasaların Ankara’yı yani TCMB’ye beklediğinin altını çizmiştik. Bugün TL faizlerin geleceğine yönelik önemli bir veriyi birazdan hep birlikte göreceğiz. TÜİK, saat 10.00’da Haziran ayı enflasyon oranları açıklanacak. Piyasaların medyan tahmini TÜFE’nin aylık bazda %1,6 artış kaydetmesi, yıllık rakamın da %35,4 seviyelerinde yatay kalması yönünde. Olumlu bir sürpriz ihtimalini de göz ardı etmiyoruz.

Dönelim yurt dışına… ABD Başkanı Trump, 9 Temmuz tarihinde tarifelerin devreye girmesinden önce Vietnam ile ticaret anlaşması yapıldığını duyurarak, Vietnam menşeli birçok ürüne uygulanacak gümrüğü %46 yerine %20 olarak belirledi. Çin menşeli ürünlerin Vietnam üzerinden geçişi ise %40 vergiye tabi tutulacak. Anlaşma kapsamında ABD, Vietnam’a sıfır gümrükle ihracat yapabilecek ve özellikle büyük motorlu araçlara öncelik tanınacak. Ancak detaylar belirsizliğini koruyor. Bu adımın Vietnam’ın Çin’e karşı denge arayışında ABD ile ilişkilerini sürdürme stratejisine de katkı sağladığını düşünüyoruz.

Temsilciler Meclisi’ndeki Cumhuriyetçiler, Trump’ın kapsamlı vergi indirimi ve harcama paketini 4 Temmuz’a kadar yasalaştırmak amacıyla son oylamaya yaklaşıyor. Yaklaşık 3,4 trilyon dolarlık maliyetiyle borcu büyütecek yasa tasarısı, Cumhuriyetçiler içindeki bazı muhafazakâr isimlerin itirazlarına rağmen, Trump’ın baskısıyla kritik önemdeki prosedürel oylama 220-212 ile geçti. Yasa tasarısı, Trump’ın 2017’de başlattığı vergi indirimlerini uzatıyor, göçmenlik denetimlerini sıkılaştırıyor ve yeşil enerji teşviklerini kaldırıyor. Tasarının geçmesi Trump için büyük bir iç politika zaferi anlamına gelecek.

Trump ile Elon Musk arasında kılıçların yeniden çekilmesi sonrasında, dün Tesla’nın ikinci çeyrek sonuçların farklı bir gözle takip edildi. Teslimatlarının %13,5 düşerek analist beklentilerinin altında kaldığını ve şirketin üst üste ikinci yılda da satış düşüşü yaşama ihtimalini artırdığını gördük. Yılın ikinci yarısında büyüme hedefini tutturmak için 1 milyondan fazla araç teslim etmesi gereken Tesla, Çin’de yenilenen Model Y ile toparlanma sinyalleri verse de, Trump’ın vergi reformu kapsamında elektrikli araç teşviklerinin kaldırılması riski ve Elon Musk’ın sağ eğilimli siyasi duruşu, özellikle ABD ve Avrupa’daki talebi olumsuz etkiliyor. Hisseler yılbaşından bu yana %20 düşüş kaydetti.

Trump politikaları nedeniyle doların değer kaybı özellikle EUR’ya karşı devam ederken, dün İngiltere Maliye Bakanı Reeves’in parlamento oturumunda gözyaşlarını tutamaması, kraliyet aslanı Sterlin üzerinde baskı yarattı. Başbakan Starmer, Reeves’e tam destek verirken, Reeves’in duygusal tepkisi, bir gün önce hükûmetin sosyal yardım reformlarında geri adım atmasıyla bütçede oluşan açık nedeniyle yaşanan siyasi gerilimin ardından geldi. Piyasalar, Reeves’in görevden alınabileceği endişesiyle sterlini ve tahvilleri sert şekilde sattı. Bir önceki gün dolar karşısında 1,38 seviyesine dayanarak son dört yılın zirvesini test eden GBPUSD paritesi, 1,36 seviyesinin altına gerilerken, uzun vadeli tahviller sert sayılabilecek bir satış baskısı ile karşı karşıya kaldı. Mali disiplin vurgusuyla tanınan Reeves, bütçedeki açığın alternatif vergi artışı veya harcama kesintileriyle kapatılmak zorunda kalabileceği eleştirileriyle karşı karşıya kalırken, Reeves’in görevine devam edeceği vurguladı. İngiltere Maliye Bakanı Liz Truss benzeri yaşanan dünkü gelişmeleri yakından takip edeceğiz. GBPUSD paritesinde sert geri çekilme ile GBPTRY kuru da dün 54 seviyesinin hemen altını test etti.

ABD borsaları geceyi yükselişle tamamlarken, yeni günün veri takvimi oldukça yoğun görünüyor. ABD piyasalarının yarın tatil nedeniyle kapalı konumda olmasına paralel, her ayın ilk cuması açıklanan ve ABD ekonomisinin gidişatı hakkında en önemli bilgileri sunduğuna inanılan tarım dışı istihdam verisi bugün KKTC saati ile 15.30’da açıklanacak. Öncesinde dün açıklanan özel sektör istihdamı pandemiden sonra sonra ilk kez azalma kaydetti! FED’in görev tanımında fiyat istikrarının yanı sıra tam istihdam görevi de olduğunu düşünürsek, bugün açıklanacak verinin önem arz edeceğini düşünüyoruz. Vadeli kontratlara göre, yıl sonuna kadar FED’den beklenen faiz indirimi 67 baz puan. FED’in bu ay faiz indirimi yapma ihtimali piyasa fiyatlamalarında %25 seviyesinde kalırken, zayıf bir istihdam verisi ile bu oran hızla yükselebilir!

ABD istihdam raporunun yanı sıra, gözler yukarıda da değindiğim üzere Trump’ın büyük vergi indirimi ve harcama paketinin Temsilciler Meclisinden geçip geçmeyeceğinde olacak. Çin’in hizmet sektörü aktivitesi, Haziran ayında zayıflayan talep ve ihracat siparişlerindeki düşüşle birlikte son dokuz ayın en yavaş büyümesini kaydetti. ABD ile geçici ticaret ateşkesi sürse de yüksek tarifelerin Çin’in ihracat baskısını artırdığını ve iç talep yetersizliğinin büyüme üzerinde temel bir engel olmaya devam ettiğini görüyoruz. Asya borsaları da yoğun gündem nedeniyle bu sabah karışık bir seyir izliyor. Hong Kong borsası zayıf verilerin gölgesinde %1 gerilerken, YEN’in değer kazanıma paralel Tokyo borsası Nikkei önemli bir değişim kaydedemedi. Altının ons fiyatı 3,350 dolar seviyelerinde yatay bir seyir izlerken, gümüş 36,50 dolar seviyesine toparlandı. Direnişin parası bitcoin ise yeniden 109bin dolar seviyesine yaklaştığını görüyoruz. Bitcoin cephesinde ilk nazarda 109bin dolar üzerinde haftalık kapanış, akabinde de 113bin doların aşılması ile asıl hareketin başlayacağını düşünüyoruz. Fiat para sistemine yönelik güven bunalımı ile arzı sabit fiziki enstrümanlara yönelik olumlu tonumuzu koruyoruz.

Emre Değirmencioğlu

Görüntülenme: 7029

Okumaya devam et

GÜNCEL

Hazır Beton Sektöründe Sarsıntı: Teknik Beton Konkordato İlan Etti

Yayınlanma:

11 saat önce

03/07/2025

Yazan:

BankaVitrini

Türkiye’nin hazır beton, çimento, alçı ve kireç üretiminde faaliyet gösteren önemli oyuncularından biri olan TEKNİK BETON TURİZM İNŞAAT MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET A.Ş., yaşadığı mali darboğaz nedeniyle konkordato talebinde bulundu. Bursa 1. Asliye Ticaret Mahkemesi, 30 Haziran 2025 tarihli kararıyla şirkete 3 aylık geçici mühlet tanıdı.

Mahkeme Kararı ve Sürecin Özeti

Mahkeme: Bursa 1. Asliye Ticaret Mahkemesi
Esas No: 2025/782
Karar Tarihi: 30/06/2025
Geçici Mühlet Süresi: 3 Ay
Konkordato Komiserleri:
- Engin Dinçeli (mali konular uzmanı)
- Deniz Çalışkan
- Av. Şeyma Nur Kıhtır

Karar kapsamında, borçlu şirketin taşınır ve taşınmaz tüm mal varlıklarının üçüncü kişilere devri yasaklandı. Mahkeme izni olmaksızın rehin tesis edilemeyecek, kefil olunamayacak ve ücretsiz tasarruf işlemleri yapılamayacak.

Geçici Mühletin Hukuki Sonuçları

İcra ve İflas Kanunu’nun (İİK) 288. maddesi gereğince, geçici mühlet kesin mühletin sonuçlarını doğurur. Bu kapsamda:

6183 sayılı yasa kapsamında yapılan takipler dahil olmak üzere tüm takip işlemleri durduruldu.
Yeni icra ve iflas takipleri başlatılamayacak.
Bu tedbirler, yalnızca rehinli ve İİK 206/1 kapsamındaki imtiyazlı alacakları kapsamaz.

Sektörün Genel Görünümü

İnşaat sektöründeki durgunluk, artan hammadde maliyetleri, yüksek faiz oranları ve kamu ihalelerinde yaşanan yavaşlama; özellikle hazır beton ve yapı malzemeleri üreten firmalar üzerinde baskı oluşturmaktadır. Enerji maliyetlerindeki artışlar ve kur dalgalanmaları da finansal yükü artırmıştır. Bu nedenlerle Teknik Beton’un konkordato süreci, sektör geneline dair önemli bir işarettir.

Alacaklılara Duyuru

Şirketten alacaklı olduğunu iddia eden kişi ve kuruluşlar, ilan tarihinden itibaren 7 gün içinde itiraz dilekçesiyle birlikte mahkemeye başvurabilir. Bu süre zarfında konkordato koşullarının oluşmadığı yönündeki deliller de sunulabilir.

Görüntülenme: 4341

Okumaya devam et

Erol Taşdelen

İklim Değişikliği Kanunu Meclis’ten Geçti: Hayatımız Nasıl Değişecek?

Yayınlanma:

13 saat önce

03/07/2025

Yazan:

Erol Taşdelen

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilen İklim Değişikliği Kanunu, çevre politikalarında yeni bir dönemin kapılarını aralıyor. Kanun; sanayiden tarıma, enerji üretiminden günlük yaşama kadar çok geniş bir etki alanına sahip. Peki, bu yasa yürürlüğe girdikten sonra hayatımızda neler değişecek?

1. Karbon Yönetimi ve Emisyon Ticaret Sistemi Geliyor

Yeni kanun ile birlikte artık sanayi ve enerji gibi yüksek emisyon üreten sektörler için karbon emisyonu izni alma zorunluluğu getirildi. İzin almadan faaliyet gösteren işletmelere ağır para cezaları uygulanacak.

Ayrıca Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kurulacak. Bu sistem sayesinde işletmeler karbon salım haklarını alıp satabilecek, “karbon piyasası” resmen doğmuş olacak. Avrupa Birliği’nin Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) ile uyumlu bu sistem, ihracat yapan firmaların rekabet gücünü koruması açısından da kritik.

2. Yeni Kurumsal Yapılar ve Yetkiler

Kanunla birlikte İklim Değişikliği Başkanlığı daha güçlü bir yapıya kavuştu. Başkanlık artık doğrudan veri toplayacak, denetim yapacak, raporlama zorunluluğu getirebilecek. Her yıl güncellenen Ulusal İklim Eylem Planı, Türkiye’nin net sıfır emisyon hedefine yönelik yol haritasını oluşturacak.

Yerel düzeyde ise valilerin başkanlığında kurulacak İl İklim Koordinasyon Kurulları, iklim değişikliğiyle mücadeleyi sahaya indirecek.

3. Yeni Bir Fon Kaynağı: Karbon Gelirleri

Emisyon izinlerinden, cezai yaptırımlardan ve karbon ticaretinden elde edilecek gelirler, doğrudan “iklim projeleri” için kullanılacak. Bu amaçla döner sermaye işletmesi kurulacak ve yeşil dönüşüm, yenilenebilir enerji, enerji verimliliği gibi projeler desteklenecek.

Bu sayede devlet, çevresel politikalarını sadece bütçeden değil, aynı zamanda karbon piyasasından fonlayabilecek.

4. Tüm Sektörlerde Dönüşüm Zorunluluğu

İklim Kanunu yalnızca çevre politikalarını değil; enerji, tarım, sanayi, ulaştırma, ormancılık ve atık yönetimi gibi tüm sektörleri etkiliyor. Örneğin:

Tarımda: İklime dirençli ürün desenleri ve kuraklık riskine göre planlama yapılacak.
Sanayide: Temiz teknolojiye geçmeyen işletmeler hem cezai hem ticari kayıplarla karşılaşacak.
Ulaştırmada: Emisyonsuz araçlar, elektrikli ulaşım sistemleri teşvik edilecek.

5. İşletmelere Yeni Yükümlülükler

Tüm firmalar, emisyon verilerini kayıt altına almak, raporlamak ve belirli eylem planlarına uymak zorunda olacak. Bu yükümlülüklere uymayanlara idari para cezaları, faaliyet izni iptali gibi yaptırımlar uygulanabilecek.

Bu durum, özellikle ihracat yapan firmalar için hayati önemde. Zira Avrupa Birliği, karbon vergilendirmesi uygulayan firmaları “düşük riskli” kabul edecek.

6. Sosyal Etki ve “Adil Geçiş” Politikası

Yasa kapsamında “adil geçiş” kavramı da hukuk sistemine girdi. Fosil yakıtlardan vazgeçerken, bu sektörlerde çalışan işçilerin mağdur olmaması, istihdam kaybı yaşanmaması için sosyal destek ve eğitim politikaları uygulanacak.

Hayatımızda Neler Değişecek?

Enerji ve ulaşım maliyetleri artabilir, çünkü karbon fiyatlaması ürünlere yansıtılacak.
Yeni iş kolları doğacak: karbon denetçiliği, iklim danışmanlığı, yeşil enerji üretimi gibi alanlarda istihdam artacak.
Tüketiciler, daha çevreci ürünlere yönelmek zorunda kalacak.
Belediyeler, yerel iklim uyum projeleri yürütmekle sorumlu olacak.
Firmalar, çevreye duyarlı üretim modellerine geçmek zorunda kalacak.

İklim Değişikliği Kanunu, Türkiye’nin çevre ve enerji politikasında bir dönüm noktasıdır. Bu yasa ile birlikte hem kamu hem özel sektör, çevresel sorumluluklarını daha sistematik ve yasal çerçevede yerine getirmek zorunda kalacak. Bu süreç ilk etapta maliyetli ve zorlayıcı gibi görünse de, uzun vadede Türkiye’nin sürdürülebilir büyüme vizyonuna katkı sunacak köklü bir değişimi beraberinde getirecektir.

Resim