EKONOMİ
Tüketim toplumu Doomspender Sendromuna mı dönüştü?
Yayınlanma:
3 hafta önce|
Yazan:
Erol TaşdelenDoomspender terimi, genellikle ekonomi veya kişisel finans bağlamında kullanılan bir ifadedir ve aşırı harcama yapan, kaynaklarını hızla tüketen bir kişiyi tanımlamak için kullanılır. Bu tür kişiler, genellikle mevcut mali durumları hakkında endişe duymadan veya gelecekteki sonuçları düşünmeden, elde ettikleri parayı hızla harcarlar.
Doomspender davranışı, özellikle uzun vadeli finansal planlama yapmadan lüks harcamalara yönelme, tasarruf yapmama veya gelirinden daha fazla harcama yapma eğiliminde olan bireyler için kullanılır. Bu tür bir harcama davranışı, bireyi finansal sıkıntıya sokabilir ve borç sorunlarına neden olabilir.
Eğer “Doomspender” terimi başka bir özel veya teknik anlamda kullanılıyorsa, bu bağlamı belirtirseniz daha fazla bilgi verebilirim.
DOOMSPENDER HANGİ EKONOMİDE YAŞANIR?
Ekonomide “doomspender” davranışı genellikle belirli ekonomik ve sosyal koşullar altında daha yaygın hale gelir. İşte “doomspender” davranışının yaygın olduğu bazı ortamlar ve ekonomik durumlar:
1. Düşük Faiz Oranları ve Kolay Kredi Erişimi
Düşük faiz oranları ve bankaların kredilere kolay erişim sağlaması, bireylerin borçlanmasını teşvik edebilir. Bu durum, özellikle kredi kartları ve tüketici kredileriyle desteklenen harcama alışkanlıklarını artırabilir. Böyle bir ortamda, insanlar borçlanmayı daha az riskli görerek aşırı harcama yapma eğilimine girebilirler.
2. Bolluk ve Tüketim Kültürü
Refah düzeyinin yüksek olduğu ve tüketimin teşvik edildiği toplumlarda, bireyler lüks harcamalara daha fazla yönelebilir. Bu tür bir ortamda, statü ve prestij göstergesi olarak tüketim önemli hale gelebilir ve insanlar daha fazla harcama yapma baskısı altında hissedebilirler. Reklamlar ve sosyal medya, bu tüketim kültürünü daha da teşvik edebilir.
3. Ekonomik Büyüme Dönemleri
Ekonominin büyüdüğü, işsizliğin düşük olduğu ve gelir seviyelerinin arttığı dönemlerde, insanlar genellikle gelecek hakkında daha iyimser olurlar ve harcamalarını artırabilirler. Bu iyimserlik, birikim yapma ihtiyacını azaltabilir ve daha fazla tüketim harcaması yapılmasına neden olabilir.
4. Belirsizlik veya Ekonomik Kriz Sonrası Dönemler
Ekonomik krizlerden sonra ya da belirsizlik dönemlerinde bazı bireyler, “şimdi harca, sonra düşün” yaklaşımı benimseyebilir. Geleceğin belirsiz olduğu veya ekonomik krizin etkilerinin hissedildiği dönemlerde, bazı insanlar elde ettikleri parayı hemen harcamayı ve “anı yaşamayı” tercih edebilirler, bu da doomspender davranışını teşvik eder.
5. Enflasyon ve Değer Kaybı Korkusu
Enflasyonun yüksek olduğu ortamlarda, bireyler paralarının değer kaybedeceğinden endişe duyarak hızlı harcama yapma eğiliminde olabilirler. “Paranın değeri düşmeden kullan” düşüncesi, gelecekteki fiyat artışları veya satın alma gücündeki kayıplar korkusuyla birlikte harcamaları artırabilir.
6. Güvensizlik ve Finansal Okuryazarlık Eksikliği
Finansal planlama yapmayan, uzun vadeli birikimler için motive olmayan veya paranın nasıl yönetileceğini bilmeyen bireylerde doomspender davranışı daha yaygın olabilir. Bu bireyler, finansal okuryazarlık eksikliği nedeniyle gelirlerini etkin bir şekilde yönetmekte zorlanabilirler.
7. Gelir ve Servet Dağılımında Eşitsizlik
Gelir ve servet eşitsizliğinin yüksek olduğu toplumlarda, düşük gelir gruplarındaki bireyler, daha zengin sınıfların yaşam standartlarına ulaşma arzusu ile borçlanabilir ve gereksiz harcamalara yönelebilirler. Bu durum, sosyal baskılar ve statü yarışının olduğu ortamlarda doomspender davranışını teşvik edebilir.
Bu ortamlar, bireylerin aşırı tüketim yapma eğilimini artırarak “doomspender” davranışının yaygınlaşmasına neden olabilir. Sonuç olarak, ekonomik koşullar, kültürel etkiler ve bireysel finansal farkındalık düzeyi, doomspender davranışını belirleyen ana faktörler arasındadır.
DOOMSPENDER SENDROMU NEDİR?
Doomspender sendromu, kişinin elde ettiği gelir veya kaynakları hızla harcama eğilimi göstermesi ve uzun vadeli finansal planlama yapmadan aşırı tüketim alışkanlıkları sergilemesi durumunu tanımlar. Bu sendrom, kişinin mali kaynaklarını gelecekteki ihtiyaçlar veya acil durumlar için biriktirmek yerine, anlık zevk ve tüketim için harcamaya odaklandığı bir davranış modelidir.
Doomspender Sendromunun Özellikleri
- Plansız Harcama: Doomspender sendromu olan kişiler genellikle bütçe yapmaz veya harcamalarını kontrol etmezler. Gelirleri ne olursa olsun, ellerine geçen parayı hemen harcama eğilimindedirler.
- Borçlanma Eğilimi: Bu sendroma sahip kişiler, mevcut gelirleri tükendiğinde, harcamalarını finanse etmek için kredi kartı borcu, tüketici kredileri veya diğer borçlanma araçlarını kullanabilirler.
- Tasarruf Yapamama: Doomspender sendromuna sahip bireyler, gelirleri ne kadar yüksek olursa olsun, birikim yapma eğiliminde değildirler. Genellikle uzun vadeli mali hedefleri olmayan veya gelecekteki mali ihtiyaçlara hazırlık yapmayan bir tutum içindedirler.
- Ani Harcama Kararları: Bu sendroma sahip kişiler, ani ve düşünülmeden yapılan harcama kararları ile tanınır. Genellikle ihtiyaçtan ziyade isteklerine odaklanırlar ve dürtüsel harcamalar yaparlar.
Doomspender Sendromunun Nedenleri
- Duygusal Doyum Arayışı: Kişiler, duygusal bir boşluğu doldurmak veya stresle başa çıkmak için alışveriş yapabilirler. Harcama, anlık bir mutluluk ve tatmin hissi yaratabilir.
- Finansal Okuryazarlık Eksikliği: Mali kaynakların nasıl yönetileceği hakkında yeterli bilgiye sahip olmamak, kişilerin plansız ve aşırı harcama yapmalarına neden olabilir.
- Toplumsal Baskı ve Statü Yarışı: Sosyal medya, reklamlar ve çevresel etkiler, kişilerin tüketim odaklı bir yaşam tarzını benimsemelerine neden olabilir. Bu da statü göstergesi olarak aşırı harcama yapma isteğini tetikleyebilir.
- Gelecekle İlgili Endişesizlik veya Umursamazlık: Geleceği planlamak yerine “anı yaşa” felsefesini benimsemek, tasarruf yapma veya yatırımlara yönelme eğilimini azaltabilir.
Doomspender Sendromunun Sonuçları
- Finansal Sıkıntı: Kişiler, sürekli borçlanarak harcama yaptıkları için, uzun vadede finansal sıkıntılar yaşayabilirler. Ödenmeyen borçlar ve birikim eksikliği, mali sorunlara neden olabilir.
- Düşük Mali Güvenlik: Beklenmedik harcamalar veya acil durumlar karşısında yeterli birikim olmaması, mali güvenliği tehlikeye atabilir.
- Duygusal ve Psikolojik Stres: Aşırı borçlanma ve mali sorunlar, kişilerin duygusal ve psikolojik olarak baskı hissetmelerine neden olabilir.
Doomspender Sendromunun Üstesinden Gelmek İçin Öneriler
- Bütçe Yapmak: Gelir ve giderlerin takip edilmesi, harcamaların kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir. Bütçe yapmak, hangi harcamaların gereksiz olduğunu belirlemek için faydalıdır.
- Finansal Hedefler Belirlemek: Kısa, orta ve uzun vadeli finansal hedefler koymak, birikim yapma motivasyonunu artırabilir. Örneğin, tatil, ev, eğitim veya emeklilik gibi hedefler belirlenebilir.
- Finansal Okuryazarlık Eğitimi: Paranın nasıl yönetileceği hakkında bilgi sahibi olmak, daha bilinçli harcama kararları almayı teşvik edebilir. Bu, tasarruf yapmayı ve borçlanma tuzağından kaçınmayı kolaylaştırır.
- Dürtüsel Harcamaları Azaltmak: Harcamalar yapmadan önce düşünmek ve acele etmemek, dürtüsel harcamaların önüne geçebilir. Harcama kararlarını gözden geçirmek için bir bekleme süresi (örneğin, 24 saat) belirlemek etkili olabilir.
- Borçları Azaltmak ve Ödeme Planı Yapmak: Mevcut borçları yapılandırmak ve bir ödeme planı oluşturmak, mali durumun düzelmesine yardımcı olabilir.
Doomspender sendromu, bireylerin mali sağlığını ve gelecekteki mali güvenliğini olumsuz etkileyebilecek bir davranış modelidir. Ancak, farkındalık ve doğru mali yönetim stratejileri ile bu davranışın üstesinden gelmek mümkündür.
DOOMSPENDER DAVRANIŞ EKONOMİYİ NASIL ETKİLER?
Doomspender davranışının ekonomiye bazı olumlu ve olumsuz katkıları olabilir. Bu tür aşırı harcama yapan bireylerin faaliyetlerinin ekonomiye etkisi karmaşıktır ve farklı açılardan değerlendirilebilir.
Olumlu Katkılar
- Tüketim Harcamalarının Artması
- Doomspender’lar, aşırı tüketim eğilimleri nedeniyle daha fazla harcama yaparlar ve bu, ekonomiye canlılık kazandırabilir. Tüketim, bir ekonomide büyümenin ana itici güçlerinden biridir, çünkü işletmeler daha fazla satış yapar, stoklar tükenir ve üretim artar.
- Tüketim harcamalarındaki artış, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) üzerinde doğrudan bir etkiye sahiptir, çünkü tüketim, GSYİH’nın en büyük bileşenlerinden biridir. Harcamaların artması, ekonomik büyümeyi hızlandırabilir.
- İstihdamın Artması
- Doomspender davranışı, özellikle perakende, hizmet ve eğlence sektörlerinde talebi artırabilir. Bu sektörler, tüketicilerin harcamalarına dayalı olduğu için, talepteki artış yeni iş imkanları yaratabilir ve istihdamı destekleyebilir.
- Daha fazla talep, işletmelerin daha fazla işçi almasına neden olabilir ve bu da işsizlik oranlarını düşürebilir.
- Gelir Döngüsünü Hızlandırma
- Doomspender’ların harcama eğilimleri, paranın ekonomide daha hızlı dolaşmasına neden olur. Bu durum, para döngüsünü hızlandırır ve şirketlerin daha fazla gelir elde etmesine katkıda bulunur.
- Ekonomik hareketliliğin artması, yatırımların teşvik edilmesine yardımcı olabilir, çünkü işletmeler artan talebi karşılamak için yatırımlara yönelebilir.
Olumsuz Katkılar
- Sürdürülebilir Olmayan Büyüme
- Doomspender’ların aşırı harcama alışkanlıkları, sürdürülebilir olmayan bir ekonomik büyümeye yol açabilir. Harcamalar borçlanma ile finanse ediliyorsa, bu durum uzun vadede bireyler için finansal sorunlara neden olabilir.
- Ekonomik büyüme, bireylerin aşırı borçlanmasına dayanıyorsa, ekonomik kriz veya durgunluk durumlarında harcamalar aniden durabilir ve ekonomide ciddi bir daralma yaşanabilir.
- Borç Yükünün Artması
- Doomspender davranışı, bireylerin ve hanehalklarının daha fazla borçlanmasına neden olabilir. Bu durum, kredi kartı borçları, tüketici kredileri ve ipotekler gibi finansal yükümlülüklerin artmasına yol açabilir.
- Borç seviyelerindeki artış, finansal kriz riskini artırabilir ve tüketicilerin ödeme güçlükleri yaşaması durumunda banka iflasları gibi sistemik riskleri tetikleyebilir.
- Enflasyonist Baskılar
- Doomspender’ların harcamaları, ekonomide talebin arzdan daha hızlı artmasına neden olabilir ve bu durum enflasyonist baskılara yol açabilir. Yani, fiyatlar genel düzeyinde bir artış yaşanabilir.
- Yüksek enflasyon, özellikle düşük gelirli bireyler üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir ve yaşam maliyetlerinin artmasına neden olabilir.
- Tasarruf ve Yatırım Eksikliği
- Doomspender davranışı, tasarruf oranlarını düşürebilir ve bireylerin birikim yapmasını zorlaştırabilir. Yeterli tasarruf olmaması, bireylerin ekonomik dalgalanmalara karşı savunmasız kalmasına yol açar.
- Düşük tasarruf oranları, ekonominin uzun vadeli yatırımlara yönelik kaynak eksikliği yaşamasına neden olabilir, bu da gelecekteki büyüme potansiyelini sınırlayabilir.
Sonuç
Doomspender’ların ekonomiye olan katkısı kısa vadede olumlu, uzun vadede ise sorunlu olabilir. Tüketim artışı, ekonomik büyümeyi desteklerken, aşırı borçlanma ve düşük tasarruf oranları ekonomik istikrarı tehlikeye atabilir. Bu yüzden, sürdürülebilir bir ekonomik büyüme için dengeli bir tüketim ve tasarruf düzeyinin sağlanması önemlidir. Ekonomik politikalar, bireylerin aşırı borçlanma ve harcama yapmalarını önlemek için düzenleyici tedbirler ve finansal okuryazarlık programları ile desteklenmelidir.
İlginizi Çekebilir
EKONOMİ
FT: Çin, ABD’nin en son çip kısıtlamalarına misilleme yaptı
Pekin, yarı iletkenlerde ve pillerde kullanılan malzemelerin ihracatını yasakladı
Yayınlanma:
1 gün önce|
04/12/2024Yazan:
BankaVitriniÇin, Pekin’in Washington’dan gelen yeni ihracat kontrollerine karşı hızlı bir misilleme olarak, yarı iletken üretiminde ve askeri uygulamalarda kullanılan çeşitli mineral ve metallerin ABD’ye sevkiyatını yasakladı.
Çin ticaret bakanlığı Salı günü yaptığı açıklamada, galyum, germanyum, antimon ve süper sert malzemeler içeren çift kullanımlı ürünlerin ABD’ye ihracatını yasaklayacağını ve grafit ile ilgili daha sıkı kontroller uygulayacağını söyledi.
Bakanlık, Washington’un ulusal güvenlik kisvesi altında “ticaret ve teknolojiyi silahlandırdığını” söyledi. Misilleme, ABD’nin Pazartesi günü Çin’in ordusu için yapay zeka geliştirmesini zorlaştırmak için tasarlanmış bir dizi kapsamlı ihracat kontrolü getirmesinin ardından geldi. “Ulusal güvenliği korumak için . . . .
Çin, ABD’ye çift kullanımlı ürünler üzerindeki ihracat kontrollerini güçlendirmeye karar verdi” diyen bakanlık, önlemlerin hemen yürürlüğe gireceğini de sözlerine ekledi. Ayrı bir gelişmede, internet, otomobil, yarı iletken ve iletişim endüstrilerini temsil eden dört büyük Çin ticaret birliği, üyelere Amerikan çip alımlarını azaltmalarını söyleyerek ABD’nin hamlelerine tepki gösterdi.
Çin Yarı İletken Endüstrisi Birliği, “ABD çip ürünleri artık güvenli veya güvenilir değil ve ilgili Çin endüstrileri ABD çiplerini tedarik ederken dikkatli olmalı” dedi. Ambargolu mineraller ve metaller, yarı iletkenler ve pillerin yanı sıra iletişim ekipmanı bileşenleri ve zırh delici mühimmat gibi askeri donanımların üretiminde kullanılmaktadır. Çin, ABD ve müttefiklerinden gelen çip yaptırımlarının sıkılaştırılmasına yanıt olarak ihracat kontrollerini zaten güçlendiriyordu. Germanyum ve galyum sevkiyatlarındaki mevcut kısıtlamalar, Avrupa’daki maden fiyatlarında neredeyse iki kat artışa neden oldu.
Çin’in ABD’ye son sevkiyat yasağı, Başkan Xi Jinping’in hükümetinin Washington’un çip kısıtlamalarına karşı misilleme yapmak için batının ekonomik çıkarlarını hedef almaya istekli olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Washington’daki bir düşünce kuruluşu olan CSIS’te Çin uzmanı olan Scott Kennedy, “Çin daha önce ateş tutmanın ayrışma hızını yavaşlatacağı sonucuna varmıştı, ancak şimdi ateş tutmanın daha büyük ABD yaptırımlarına davetiye çıkardığı ve maliyetleri empoze etmek için geri adım atmaları gerektiği sonucuna vardılar” dedi. ABD Ulusal Güvenlik Konseyi, kontrolleri “hala değerlendirdiğini”, ancak etkilerini azaltmak ve Pekin’den “zorlayıcı eylemleri” caydırmak için adımlar atacağını söyledi. NSC, “Bu yeni kontroller, Çin Halk Cumhuriyeti’nden uzaktaki kritik tedarik zincirlerini riskten arındırmak ve çeşitlendirmek için diğer ülkelerle birlikte çabalarımızı güçlendirmenin önemini vurguluyor” dedi.
ABD’deki Çin uzmanları, Pekin’in Amerikan ihracat kontrollerine karşı misillemeyi artırıp artırmayacağını görmek için bekliyorlar. Asya Toplumu Politika Enstitüsü’nde ticaret uzmanı olan Wendy Cutler, “Bu, gelen Trump yönetimine Çin’in misilleme önlemleriyle yanıt vermeye hazır olduğuna dair bir işarettir” dedi. Cutler, ABD’nin tedarik zincirlerini çeşitlendirdiği göz önüne alındığında, önlemlerin hemen etkisinin belirsiz olduğunu söyledi. “Ancak ihracat kontrol listelerine başka ürünler de koyabilirler ve bu da bizim üzerimizde çok daha büyük bir etkiye sahip olur.” Bu yılın başlarında Çin, Tokyo’nun ABD ihracat kontrollerine kaydolması halinde kritik minerallerin Japonya’ya ihracatını kısıtlamakla tehdit etti.
ABD Jeolojik Araştırması’na göre Çin, dünyadaki galyum arzının yüzde 98’ini ve germanyumun yüzde 60’ını üretiyor.
Pazartesi günü açıklanan ABD kontrolleri, kritik yarı iletken üretim araçlarının ihracatına yönelik daha sert kısıtlamalar ve yapay zeka ürünlerinde çok önemli bir bileşen olan gelişmiş yüksek bant genişliğine sahip bellek (HBM) çiplerinin Çin’e ihracatının yasaklanmasını içeriyordu. Ancak Bernstein analistleri, ABD kısıtlamalarının beklenenden daha az şiddetli olduğunu söyledi. Japon çip ekipmanı tedarikçilerinin daha sıkı kısıtlamalardan faydalandığı görüldü ve çip stokları Nikkei hisse ortalamasını Salı günü üç haftanın en yüksek seviyesine çıkardı. Tokyo Electron yüzde 4,3 yükselirken, Disco Corp ve Lasertec sırasıyla yüzde 6,1 ve yüzde 4,3 arttı. Washington ayrıca, yabancı yarı iletken teknolojisini satın almak için çalışan büyük Apple ve Samsung tedarikçisi Wingtech de dahil olmak üzere 136 Çinli şirketi ABD ticaret kara listesine ekledi.
Wingtech, 2018’den bu yana Hollandalı yarı iletken grubu Nexperia’yı satın almak için 4 milyar dolardan fazla harcadı. Ayrıca, İngiltere’nin en büyük çip üreticisi olan Newport Wafer Fab’ı, nihayetinde İngiltere hükümeti tarafından engellenen bir anlaşmayla satın almaya çalıştı. Önerilen Yarıiletkenler Çiplerin jeopolitiği: ABD’de cipsler ABD’nin kara listeye alınması, Wingtech’in Shenzhen’de listelenen hisselerinin iki gün içinde yüzde 10’dan fazla düşmesine neden oldu ve Çinli şirketler için uluslararası işlerini büyütmek ile Pekin’in evdeki politika önceliklerini desteklemek arasındaki hassas dengeleme hareketini vurguladı.
Wingtech, daha önce 2020’de yaptırımlara maruz kaldıktan sonra başka bir Çinli gruptan Apple ile ilgili bir kamera modülü işletmesi satın almıştı. Kara listeye alınmış bir Çinli firmanın yöneticisi, “Batılı şirketler artık bizden alışveriş yapmıyor” dedi. “İki yıl boyunca, yabancı bileşenleri değiştirdiğimiz için temelde büyümeyi durdurduk.” 86Research’ten Charlie Chai, Wingtech’in yabancı işleri elinde tutmak için gerekirse bölünebileceğini söyledi.
En son ABD kontrollerinin boşlukları kapattığını ve Çinli çip şirketlerinin yabancı ekipman satın almasını zorlaştırdığını belirtti. “Klasik bir kedi fare oyununa dönüştü, ancak Çinli firmalar için manevra alanı hızla daralıyor” dedi.
FT
EKONOMİ
Prof. Dr. YILMAZ: Teknik resesyona girdik ama…
Yayınlanma:
5 gün önce|
30/11/2024Yazan:
BankaVitriniTÜİK, Temmuz-Eylül aylarını kapsayan 2024 III. çeyrek büyüme verisini açıkladı. Dolayısıyla geriden gelen bir veri. Ekonomi çeyreklik bazda yüzde -0,2 daraldı. Bir önceki yılın aynı çeyreğine göre artış ise yüzde 2,1 oldu.
Yayımlanan bültende bir de 2024 II. çeyrek verisine ilişkin güncelleme vardı. II. çeyrekteki yüzde 0,1 olan büyüme verisi yüzde -0,2 olarak güncellenince Türkiye ekonomisinin iki çeyrek üst üste daraldığı anlaşıldı. Teknik resesyon tanım olarak “çeyreklik bazda GSYH verisinde üst üste iki çeyrekte daralma” anlamına geldiğine göre Türkiye ekonomisi teknik resesyona girdi. Ama girdiği gibi çıkabilir, nedenleri aşağıda.
Üçüncü çeyrek büyüme verisini önce üretim yöntemiyle değerlendirelim. Çünkü üretim yöntemiyle hesaplamada sektör ayrımları önemli.
III. çeyrek büyüme verisine göre GSYH’yi oluşturan iktisadi faaliyet kolları arasında inşaat sektörü ön plana çıktı. Yine ekonomik aktiviteyi sürükleyici sektör oldu ve yüzde 9,2 büyüdü. Bir önceki çeyrekte yüzde 6,5 büyümüştü. Depremin yıktığı çok geniş coğrafyanın yeniden imarının yanı sıra kentsel dönüşüm nedeniyle hızlanan inşaatlarla bu sektör büyümeye devam ediyor. Ancak inşaat maliyetleri tırmanıyor ve konut kredileri de el yakıyor. Kredi faizlerinde gevşeme beklentisi ise giderek yükseliyor.
Sanayi sektörü, son iki çeyrektir daralıyor. Sanayi sektörü III. çeyrekte yüzde -2,2 küçülürken, finans-sigorta faaliyetlerinde bir önceki çeyreğe göre toparlanma kendisi göstermiş durumda.
Büyüme kompozisyonuna harcama yöntemiyle baktığımızda hane halkı tüketimi yine en önemli bileşen. Aslında iki yıl öncesine geri gidersek çok etkili bir bileşendi, örneğin geçen yıl ilk çeyreklerde bir önceki çeyreğe göre yaklaşık yüzde 15-16 aralığında artış gösteriyordu.
Tüketim yavaşladı, ancak bir önceki çeyreğe göre daha canlı diyebiliriz. (II. çeyrekte yüzde 1,5’ti, III. çeyrekte yüzde 3,1 arttı.) Hane halkı tüketimi büyümeye 2,2 puan katkı yapmış oldu.
Diğer yandan Sayın Şimşek’in “program çalışıyor” diye sıklıkla ifade ettiği gibi program, dar gelirliler, yoksul hane halkları üzerinde çalışmaya devam ediyor. Gelir dağılımındaki bozulma sonucu yüksek talebe sahip önemli bir kesim olduğunu hep söyledik.
Devletin nihai tüketim harcamaları da üçüncü çeyrekte ekside. Tüketerek büyümeye kamu sektörü bu kez katkı sağlamadı. Seçim dönemlerinde ne kadar harcamacı bir yapıda olduğunu hepimiz gördük.
İhracat ise yüzde 0,8 oranında çok sınırlı bir düzeyde artarken ithalattaki azalış yüzde -9,6 oldu. İhracatta beklenen artış gerçekleşmeyince dış piyasada satamadığını içeride tüketime sunar ama sorunları daha derin, kendi ifadeleriyle “kredi maliyeti yüksek, kur düzeyi aleyhlerinde ve Avrupa ekonomisi durgun”.
GSYH’de III. çeyrekte gayrisafi sabit sermaye düşüş gösterdi. İnşaat sektöründe büyümeye rağmen bu azalış düşündürücü.
Son olarak büyüme verisine gelir yöntemiyle bakarsak; emeğin, bir başka deyişle işgücüne yapılan ödemelerin büyümeden aldığı payın hala tatmin edici düzeyde olmadığı, bir önceki çeyreğe göre azaldığı (yüzde 40,4’ten yüzde 36,4’e) görülüyor. Şimdi emekçinin gözü 2025 asgari ücret düzeyini belirlemek üzere aralık ayında toplanacak Asgari Ücret Tespit Komisyonuna çevrilmiş durumda.
2023 seçimlerinin ardından enflasyonla mücadele ön plana çıkarken ekonomiyi soğutacak sıkı para politikası adımları atılmaya başlanmıştı. Ama artık piyasa beklentileri ve uluslararası finans çevrelerinin öngörüsü, TCMB’nin aralık ayında faiz indirimine başlayacağı yönünde. Öyle ki reel kesim güven endeksi, perakende ticaret ve hizmet sektörü güven endeksleri toparlanmaya başlıyor. Sıkı para politikasının krediye erişimi sınırlayıcı etkisi ve hizmetler sektörü ve talep açısından baskılayıcı olduğu dönemin geride kalması için saflar sıkılaşıyor.
Hem yüksek enflasyonun hem enflasyonla mücadelenin dar gelirliler, ücretliler üzerinde yarattığı tahribatı gidermek için herhangi bir politika adımı atılmadan, yeni kredi imkanları sermaye kesimi ve finans kapital lehine yaratılmaya başlanacak.
Para politikasında gevşeme olacaksa bu ancak mevcut sıkı duruşun enflasyon dinamikleri üzerindeki olumlu etkisinin görülmesiyle mümkün olmalı. Parasal gevşeme büyüme oranındaki düşüş kaygısıyla ilişkilendirilirse, enflasyonun tek haneye inmesi 2030’lara kalır.
Enflasyonun düşüş trendine girme beklentisi ve merkez bankasının faiz indirimlerine geçişi önemli bir zamanlama meselesi. O nedenle salı günü açıklanacak kasım ayı enflasyon verisini görmek lazım.
Bu yılın II. çeyrek verisini 3 Eylül 2024 tarihli yazımla yorumlamış ve şöyle yazmıştım: “İyi haber, yavaşlama uzun sürmeyecek, kötü haber, daralıp durgunlaşacağız.” Büyümenin de enflasyonun da öngörülebilir olması dileğiyle.
Prof. Dr. Elif Binhan YILMAZ-T24
BANKA HABERLERİ
İŞBANK GM Hakan Aran: 2,5 puanlık bir faiz indirimi ekonomiye nefes aldırır
Yayınlanma:
2 hafta önce|
21/11/2024Yazan:
BankaVitriniTürkiye İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, Antalya’da düzenlenen toplantıda basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Ülke ekonomisinin mevcut durumu ve bankacılık sektörünün zorlukları hakkında net mesajlar veren Aran, 2025 ve sonrasına dair kritik öngörülerde bulundu.
“2,5 puanlık bir faiz indirimi, ekonomiye nefes aldırır”
Hakan Aran, faiz politikalarına dair beklentilerini paylaştı. Ekim ayı enflasyon rakamlarının ardından kasımda faiz indirimi ihtimalinin ortadan kalktığını ifade eden Aran, aralık ayında ise 2,5 puanlık bir faiz indiriminin masada olabileceğini dile getirdi. “Ülke ekonomimizin bu indirime ihtiyacı var. Toplum olarak yüzde 50’lik ciddi bir faiz yüküne katlanıyoruz. 2,5 puanlık bir indirim, ekonomiye nefes aldırır” dedi. Aran, 2025 yılına yüzde 44’lük enflasyon ile yüzde 47,5’lik bir faiz oranı ile başlanmasını beklediğini paylaştı.
“2025 yılında enflasyon yüzde 24-25 bandına gerileyebilir”
2025 yılına dair öngörülerini paylaşan Aran, sıkı para politikasının 2026 sonuna kadar devam etmesi gerektiğini belirtti. “Enflasyon tek haneye inene kadar sıkı para politikası sürmeli. 2025 yılında enflasyonun yüzde 24-25 bandına gerileyebileceğini düşünüyorum” dedi. Ayrıca, para politikasında ani değişimlerden kaçınılması gerektiğinin altını çizdi.
“2025’te sıkılaşma devam edeceği için konut satışlarında patlama olmaz”
Konut piyasasında artan satışların faiz indirimi beklentisiyle ilişkisine değinen Aran, faiz indiriminin 2025 yılında konut satışlarını ciddi şekilde artırmasını beklemediğini söyledi. “Öngörülebilirlik sağlandığı sürece vatandaş pozisyon alabiliyor. Ancak sıkılaştırma devam edeceği için konut sektöründe bir patlama yaşanmaz” açıklamasını yaptı.
“Mevcut konjonktür bankaların kar elde etmesini mümkün kılmıyor”
Bankacılık sektörünün mevcut durumu hakkında da konuşan Aran, ekonomik konjonktürün ilk dokuz ayda sektörün kâr elde etmesini zorlaştırdığını belirtti. “Net faiz marjlarımız sıfır seviyesinde. Son çeyrekte de benzer bir tabloyla karşılaşacağımızı öngörüyoruz” dedi.
“Faiz indiriminin başlamasıyla yabancı 2 ve 5 yıllık tahvillere ilgi gösterir”
Yabancı sermaye akışına dair görüşlerini paylaşan İş Bankası Genel Müdürü, faiz indiriminin başlamasıyla birlikte yabancı yatırımcıların tahvil piyasasına ilgi gösterebileceğini belirtti. “2025 yılında yabancı sermayenin Türk lirasından ziyade Türk tahvillerine yöneleceğini düşünüyorum” dedi. Yabancının 2 ve 5 yıllık kâğıtlara ilgi gösterebileceğine işaret etti.
“Bankalar en son gevşetilecek taraf”
Aran, enflasyonla mücadelede sonuç alındıkça makroihtiyati tedbirlerde gevşeme beklediğini ancak bankaların üzerindeki yükün devam edeceğini ifade etti. “Ekonomideki dengelenme sürecinde bankaların omuzlarına ciddi bir yük bindirilmiş durumda” dedi. Bankaların en son gevşetilecek taraf olduğunu da sözlerine ekledi.
“Enflasyon kontrol altına alındıktan sonra swap limitleri artırılabilir”
Swap limitleriyle ilgili de açıklamalarda bulunan Aran, enflasyon kontrol altına alındıktan sonra bu limitlerin artırılabileceğini söyledi. Ancak sıcak para girişinin risklerini hatırlatarak, “Sıcak parayı açtığınızda çıkışını da göze almanız gerekir. Şu an bu seviyede olmadığımızı düşünüyorum” dedi.
Turizm sektörüne destek artıyor
Resort Turizm Kongresi’nde sektörün turizme katkısına da değinen Hakan Aran, kredi büyümelerinde sıkılaşmaya rağmen 2023 yılında turizm sektörüne 1,5 milyar dolar kredi tahsis ettiklerini belirtti. 2024’te bu desteği 2 milyar dolara çıkarmayı hedeflediklerini vurgulayan Aran, “Turizm, ülkemiz için stratejik bir sektör. Bu alandaki kredilerimizi artırma kararlılığındayız” dedi.
FARK YARATANLAR
FARK YARATANLAR
KATEGORİ
- ALTIN – DÖVİZ – KRIPTO PARA (715)
- BANKA ANALİZLERİ (140)
- BANKA HABERLERİ (2.841)
- BASINDA BİZ (55)
- BORSA (375)
- CEO PERFORMANSLARI (27)
- EKONOMİ (2.685)
- GÜNCEL (2.381)
- GÜNDEM (2.963)
- RÖPORTAJLAR (45)
- SİGORTA (121)
- ŞİRKETLER (1.856)
- SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK (377)
- VİDEO Vitrini (19)
- YAZARLAR (762)
- Arif Öztan (7)
- Ayşe Muzaffer Sunguroğlu (5)
- Dr. Abbas Karakaya (56)
- Erden Armağan Er (45)
- Erol Taşdelen (425)
- Gizem Taşdelen (4)
- Gülbeyaz Gergün (41)
- Kemal Emirhan Mendi (1)
- Murat Şenol (25)
- Mustafa Akpınar (19)
- Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz (71)
- Serhat Can (6)
- Süleyman Çembertaş (12)
- Tungay Dere (17)
- Uğur Durak (33)
YAZARLAR
Fiat Topolino’ya tasarım ödülü
Seçil Erzan’ın Bozcaada’daki bağevi icradan satışa çıkarıldı
FT: Çin, ABD’nin en son çip kısıtlamalarına misilleme yaptı
Garanti BBVA, sürdürülebilirlik temalı sendikasyon kredisini yeniledi
DENİZBANK’TA HAKAN ATEŞ DÖNEMİ BİTİYOR
QNB Türkiye, Türkiye ekonomisine 650 milyon dolar kaynak sağladı
Trump’ın BRICS ülkelerini de ‘tehdit’ etmesi ile dolar yeniden değerleniyor
Prof. Dr. YILMAZ: Teknik resesyona girdik ama…
Banka aracılığı ile ödeme zorunluluğu 7.000 TL’den 30.000 TL’ye çıkarıldı
SPK’dan “telefon dolandırıcılığı” uyarısı
Ünlü ton balığı markalarında yasaklı madde bulundu
Erol TAŞDELEN yazdı: AKBANK, GARANTİ BBVA, İŞBANK, YKB 2024 SON ÇEYREĞİNE NASIL GİRDİ
Erol TAŞDELEN yazdı: ATATÜRK 1929 EKONOMİ BUNALIMINI NASIL YENDİ?
Garanti BBVA’nın üst yönetiminde değişiklik gerçekleşti
İşletmelerde gizli tehdit: Fare Çuvalı Teorisi
Kara Para aklama suçu ile hapis cezası alan banka üst yöneticileri
2023 KAMU İŞLETMELERİ RAPORU
TOKSİT ÇALIŞANLAR İŞLETMELERE NASIL ZARAR VERİR?
ŞOK DOKTRİNİ NEDİR?
BANKACILARDAN YÜREKLERİ ISITACAK HAREKET
- SON DAKİKA... Tofaş (TOASO) hisseleri neden yükselişe geçti? Dikkat çeken gelişme 04/12/2024
- SON DAKİKA || Bakan Işıkhan'dan asgari ücret açıklaması 04/12/2024
- İŞTE PİYASALARIN ENFLASYON TEPKİSİ: Faiz indiriminin kapısı aralandı mı? 04/12/2024
- SON DAKİKA! Asgari Ücret Süreci Başlıyor: Bakan Işıkhan'dan açıklama 04/12/2024
- Emekli ve memur maaşları ne kadar olacak? İşte son enflasyon rakamlarına göre tahmini zam! 04/12/2024
- VW yönetimi sendikanın planını yeterli bulmadı 04/12/2024
- Deutsche Bank: Türkiye ekonomisi yumuşak iniş yolunda 04/12/2024
- ABD'de özel sektör istihdamı Kasım'da geriledi 04/12/2024
- Mevsimsellikten arındırılmış aylık enflasyon dört ayın zirvesinde 04/12/2024
- İkinci el araçta sigorta zorunluluğu 04/12/2024
- İngiltere Merkez Bankası Başkanı'ndan 2025'te dört faiz indirimi sinyali 04/12/2024
ALTIN – DÖVİZ
BORSA
KRIPTO PARA PİYASASI
Popüler
-
GÜNDEM3 yıl önce
Sedat Peker’in bahsettiği otel: Günlüğü 106 bin TL
-
GÜNCEL2 yıl önce
Zara Ve Mango’ya Üretim Yapın Tekstil Devi Konkordato Talep Etti
-
BANKA HABERLERİ2 yıl önce
TCMB Başkanı için ismi geçen GAYE ERKAN First Republic Bank’tan ayrılma süreci
-
BANKA HABERLERİ3 yıl önce
AKBANK çöktü : Dijital Bankacılık sorumlusu GMY CİVELEK ortada yok!
-
BANKA HABERLERİ4 yıl önce
HSBC terbiyesizliği : “Sabancı alana “AKBANK bedava”
-
BANKA ANALİZLERİ2 yıl önce
YILIN İLK YARISINDA İŞBANK RAKİPSİZ LİDER AKBANK SONUNCU SIRADAN KURTULAMIYOR
-
GÜNDEM12 ay önce
Bankacılığı bırakıp eskortluk yapmaya başladı: Haftalık kazancı dudak uçuklattı
-
BANKA HABERLERİ4 yıl önce
AKBANK : Tekaüt Sandığı Vakfı (Sandık) SGK devri için hazırlıklar tamam
-
BANKA HABERLERİ2 yıl önce
AKBANK ÖZEL FİRMAYA 22.000 LİRA MAAŞ PROMOSYONU VERDİ
-
GÜNCEL2 yıl önce
Eskişehir’de zimmetine 9 milyon lira geçiren banka müdürü tutuklandı