Connect with us

EKONOMİ

SANAYİCİ BANKALAR KARŞISINDA SAVUNMASIZ BIRAKILDI

Sanayicinin sorunları ile yakından ilgilenen Ekonomist ve Banka Uzmanı Erol TAŞDELEN Türk Sanayisinin güncel sorunlarını ve içinde bulunduğu son durumu; bankalar karşısında nasıl savunmasız bırakıldığını ve bazı sorunları için acil aksiyon alınması gerektiğini belirttiği bir yazı kaleme aldı

Yayınlanma:

|

ENERJİ MALİYETLERİ İŞÇİ MALİYETLERİNİ GEÇTİ

Sanayide Doğalgaz, Elektrik, Kömür gibi maliyetlerin ciddi artış kısa vadede hesaplarda yoktu. Enerji Maliyeti Sanayici için ana maliyet unsuru haline gelmiş durumda.  Sanayide Enerji Maliyetleri 2021’de yüzde yüz arttı. 2022 bitmeden bir ikiye daha katladı. Enerji maliyetlerinin işçi maliyetlerini aşan sektörler var. Ortalama maliyette Enerji Maliyetleri %12’lere çıktı. Başta Enerji Maliyetlerinin artması nedeni ile OSB’lerde fabrikalar kapanmaya başladı. Bursa, Denizli ,Gaziantep, Uşak, Kayseri, Manisa gibi OSB’lerde imalatı durduran firmalar artmaya başladı. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ ÜST KURULUŞU (OSBÜK) 2022 içinde imalatlarını durduran OSB’lerdeki fabrika sayısını aylık yayınlar ise hasarın boyutları öğrenilmiş olur. İmalatın yavaşladığının en büyük göstergesi kullanılan Elektrik tüketiminin düşmesi. 2022 Temmuz itibarıyla Elektrik tüketiminde ciddi düşme başladı. Sanayi Üretim, Temmuzda aylık bazda yüzde 6.2 düştüğü unutulmamalı.

STOKLAR ARTTI, ‘STOKÇULUK’ SUÇLAMASI YARALADI

Sanayicinin Stokta bulunan mamul ürettiği maldır. Stokları artıyor ise ürettiği mal stokları artıyordur. Hiçbir sanayici stok için mal üretmez ama 2021’e göre stokları iki katına çıktı; demek ki satılmıyor. Zira, sanayide satışlar belirsizlikten peşine dönmüş durumda; Hammadde maliyetlerindeki belirsizlik, girdi maliyetlerinin artması sanayiciyi peşin satışa yönetti. Vadeli satış yapan firmalar satış vade sonunda aynı maliyet ile mali yerine koyamıyor, zarar ediyor. Fazla dillendirilmiyor ama Rusya- Ukrayna Savaşından sonra düşen EUR/USD paritesi nedeni ile Avrupa’ya ihraç yapan firmalar ciddi zarar etti. Parite yüzde 20 değer kaybetti; hiçbir sanayicimizin Avrupa ihracatında kar marjı %20 değil ki. Çoğu Hammaddeyi USD alıp, Avrupa’ya EUR sattığında ciddi zararlar yaptı. Üstüne bir de “stokçuluk“ ile suçlanmaları haklı olarak zorlarına gitti. Moral motivasyonlarında hasar oluşturdu. Bazı fabrikalar stokları eritmek için imalata ara verdi, zararına satışlar başladı biline. Sonuç mu : önümüzdeki dönemde Sanayide işsizlik artar ise şaşırmayalım.

İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı  

Kaynak : TCMB, İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı  Raporu, Ağustos 2022

BANKALAR KREDİLERİ KESTİ, İHRACATI OLMAYAN FİRMALAR SIKINTIDA

Finans Piyasalarda Banka Kredileri durma noktasına geldi. Merkez Bankasının kredilerde karşılıklar düzenlemesi ile birlikte KOBİ dışı ağırlıklı Sanayici firmalara krediler nerede ise durdu. Karşılıklar nedeni ile bankalar kendi reflekslerini oluşturdu. “İhracat Taahhüdü” vermeyen firmalara kredi yok gibi. Üstelik bunu bir, üç aylık vadedeki krediler için de talep ediyorlar. Bu durum bir yıl sürse aynı krediyi çeviren firma dört ile on iki kat ihracat taahhüt altına girmiş olacak.  Her firmanın ihracatı yok ki, iç piyasaya çalışan firma ne yapacak bu durumda. Kısaca; Bankalar her zamanki gibi kendi çözümlerini ürettiler. Her kredide %1,10 peşin/flat komisyon almadan kredi kullanımı yapılmıyor. Bu da yetmiyor %2’lere kadar “Paket” satalım, sigorta satalım uygulaması nerede ise standart hale geldi. Şikayetler artınca TCMB Bankalardan Kredi raporu yanında ‘Ücret ve Komisyon Raporu’ da istemeye başladı ama bankalar kredi nedeni ile yaptıkları “PAKET” adı altında kesintileri raporlama dışında tutuyor; aynı şekilde krediye bağlı firma ortaklarına yaptıkları Sigortayı da maliyetler içinde Raporlama yapmıyorlar. TCMB ve BDDK’da her şey normal sanıyor. Oysa özellikle BDDK murakıpları bu durumu raporlamalı; BDDK da şikayete konu olmadan toplu iade ettirmeliler. Üstelik bu tip uygulama önceden ağırlıklı özel bankalarda olurdu artık Kamu ve Katılım Bankalarında da olmaya başladı. TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu aracılığı ile dillendirdikleri “kredilere firmalar ulaşamıyor” çıkışı doğru ve haklı bir çıkıştı ama aynı TOBB başkanı daha bir hafta geçmeden “kredi kanalları açıldı” dedi. Oysa değişen hiçbir şey yok! Sorun ortak olduğu için İSO, TÜSİAD ve MÜSİAD’ın da benzer söylemler yaptığı unutulmamalı. Bu süreçte Kamu bankaları dahil firmalara firma ortaklarına KKM açalım karşılığında kredi verelim teklifleri havalarda uçuştu tabi, hiç girmeyeyim.

FİNANSAL GİDERLER ARTTI

2022 yılında firmaların Finansal Giderleri 2021’e göre en az iki kat arttı. Bazı firmalarda daha yüksek artışlar görüldü. Bunda banka kredi faiz artışı yanında kredi kullanımında bankalarca talep edilen ücret ve komisyon artışlarının da etkisi büyük oldu. Bankalar teminat Mektubu ve Akreditif komisyonlarını nerede ise iki kat artırmış durumda. Üstelik çoğu banka 1 yıl vadeli Akreditif açamıyor şu an. Bankalarda 6 ayı geçen ( ki bu vade bile sınırlı hacimde ) nakdi kredi fiyatlama yapılmadığı için aylık kredi kullandığında aynı krediyi birden fazla çevirmek istediğinde bile her ay aynı kredi için sadece vade uzatımını sağlamaya firmalar ek komisyon ödemek zorunda kalıyorlar. Burada kazanan sadece bankalar oldu. Yoksa banka karlılıklarının nasıl arttığını sanıyorsunuz. KKM hesaplar 1,3 trilyon lira seviyesi ile bankalardaki Toplam vadelinin üçte bir hacmine gelmiş; faiz oranları en fazla önce %17 sonra %16’yı aşamazken TCMB Ticari Kredi faiz oranları üst sınır koymakta çok geç kaldı. KKM faizlerine üst sınır konunca banka faiz giderleri de düşmüş oldu. Yoksa %10 fazla faiz ödeseler bankalardan sadece KKM vadeliler için 10 milyar TL fazla faiz ödemesi çıkacaktı. Dolaylı yoldan kaynak aktarılmış, karlılık için destek verilmiş oldu. Üstelik KKM için TCMB’nin ödemesi hariç sadece Hazineden şimdiye kadar  75 milyar TL gitti. Döviz çeklerinin TL ödemesi ile oluşan kur farkından firmalar arası tutmayan hesaplara hiç girmeyeyim. “Liralaşma Stratejisi” diye Döviz çeklerinin döviz olarak ödenmesi engellendi ama arka planda ciddi sorunlar birikmiş durumda. Zaten bunu anlayan da olmadı bu döviz yurt dışına çıkmıyordu ki firmalar arası hesaplarda sadece bulunduğu hesap ya da  banka değişiyordu o kadar. İthalatın %80’ni hammadde iken piyasa fiyatlama dolarize olmuşken döviz çeklerinin TL ödenmesi sadece firmalar arasında kur farkından kaynaklanan iş davalarını artırır o kadar.

BİR UMUT : KGF BEKLENTİSİ ARTTI

Eşeğini kaybeden Nasrettin Hocanın keyifli halini görenler şaşırır ve nedenini sorarlar. O da karşı dağı göstererek “umudum şu dağın arkası” der. Sanayicilerin de şu an umudu Seçim sürecine girilmiş olması ve bu süreçte piyasaya verileceği tahmin edilen paralarda. Adı KGF olur; Yatırım, İstihdam, İhracat kredisi olur ne olur ise olsun. Sanayicinin umudu uygun faiz oranları ile açılacak  kredi musluğunda. Bundan kendi payına ne düşer bilmemek ile birlikte şalteri indirmiyor ise beklenti tamamen bu yönde olan binlerde fabrika var unutulmasın. Ve süre daralıyor.

MEVCUT DURUM SÜRDÜRÜLEBİLİR DEĞİL

Kısaca mevcut durum sürdürülebilir değil. İç ve Dış piyasada daralan talep; belirsizliklerin arttığı bir ortam, kredi imkanlarındaki daralma; kısılan kredi vadeleri ve artan maliyetler; Dövizdeki belirsizlik; Hammadde fiyatlarındaki istikrarsızlık maliyet hesabını zorlaştırdığı gibi stokların arttığını gören sanayici tıkanma noktasına gelmek üzere. Kredi kanalları bir an önce beklendiği gibi açılmaz ise çoğu firma tarih olur. Sanayide “ani duruş – sudden stop” için emareler arttı ve zaman daralıyor biline! Bankalar karşısında savunmasız kalan ve Finans yolları daralan firmalara fazla seçenek kalmıyor!

Erol TAŞDELEN – Ekonomist    www.bankavitrini.com

EKONOMİ

TCMB Başkanı Karahan, Uşak’ta iş dünyası temsilcileriyle bir araya geldi

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, Uşak’ta, iş dünyası ve sivil toplum kuruluşları temsilcileriyle bir araya geldi.

Yayınlanma:

|

Yazan:

Karahan, kentteki temasları kapsamında Eskişehir’den sonra ikinci ziyaret ettiği İl Uşak oldu. Karahan, valiliği ziyaretten sonra Uşak Ticaret ve Sanayi Odası Konferans Salonu’nda düzenlenen “TCMB Para Politikaları ve Makroekonomik Görünüm Toplantısı“na katıldı. Karahan iş insanlarına yaptığı sunumda Ekonomik hedefler ve TCMB’nin uyguladığı Politikaların sonuçları ve beklentileri hakkında bilgi paylaşımı yaptı.

Okumaya devam et

BANKA HABERLERİ

TCMB Başkanı Karahan, Uşak ve Denizli’de iş dünyası temsilcileriyle buluşacak

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, bugün Uşak, yarın da Denizli’de iş dünyası ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcileriyle bir araya gelecek.

Yayınlanma:

|

Yazan:

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, Para Politikası ve Makroekonomik Görünüm Toplantıları kapsamında bugün Uşak, yarın da Denizli’de iş dünyası ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcileriyle bir araya gelecek.

Karahan, 2025 yılında başlattığı söz konusu toplantıların ilkini 17 Ocak’ta Eskişehir’de gerçekleştirmiş ve bu toplantılar kapsamında yıl boyunca birçok şehirde sanayi, ticaret ve esnaf odalarının yanı sıra sivil toplum kuruluşlarıyla bir araya gelmeyi planladıklarını belirtmişti.

TCMB Başkanı Karahan, “Merkez Bankası bünyesinde reel sektörle düzenli olarak bire bir görüşmeler yapan bir ekibimiz var. Bu ekiplerimiz, Türkiye genelinde 3 bine yakın firmayla görüşmeler yaptılar. 2025 yılında bu iletişimi Para Politikası ve Makroekonomik Görünüm Toplantıları’yla bir adım ileri taşımaya karar verdik. Yıl içinde birçok şehri ziyaret ederek sanayi, ticaret ve esnaf odalarıyla, sivil toplum kuruluşlarıyla görüşeceğiz.” ifadelerini kullanmıştı.

Okumaya devam et

BANKA HABERLERİ

YÜKSEK FAİZ DARALAN KREDİ PİYASASI ve DURAN YATIRIMLAR

Yayınlanma:

|

Yazan:

Yüksek enflasyon oranının getirdiği yüksek faiz politikası haliyle başta ticari krediler olmak üzere tüm kredi türlerinde de faiz oranlarının artmasına neden oluyor. Şu an kredibilitesi yüksek ve ekonomik olarak büyük hacimlere sahip şirketler dahi piyasadan TL olarak % 45 faiz oranları ile borçlanabiliyor. KOBİ vb. gibi diğer işletmelerin kullanabildikleri kredilerin faiz oranları ise % 50 bandına ulaşmış durumda.

Peki kredi piyasası açısından tek kötü haber faiz oranlarının yükselmiş olması mı ?

Maalesef hayır, bankaların kredi verme imkanları da mecburen azalmış durumda ki en büyük nedeni TCMB’ nin döviz kredilerine koymuş olduğu % 1’lik büyüme sınırı..

Üstelik bu durum döviz kredilerini tabiri caiz ise karaborsaya düşürmekte ve şirketler arası rekabet yüzünden döviz kredisinin faizini de artırmakta.

Şirketler tarafında yeterince kredi bulunsa dahi mevcut faiz oranları düşünüldüğünde yatırımcının yatırım yapması da sanıldığı kadar kolay görünmemekte. Malumunuz yatırımcının işletmesine koyduğu sermayenin getirisi asgari olarak risksiz faiz oranı olan hazine kağıtlarının ya da banka mevduat getirisinden fazla olmalı ki yatırımcı risk alarak yatırım yapsın. Üstelik gelir kaybı nedeniyle tüketici talebinin azaldığı hem de yüksek işsizlik sebebiyle kişilerin gelecekte elde etmeyi umdukları gelirleri elde edip edemeyeceklerinden emin olmamaları da onları harcama bakımından daha da muhafazakar hale getirmişken bunu başarmak gerçekten daha da zorlaşıyor.

Daha İyi Bir 2025 İçin Ne Yapmalı ?

Hepimizin hatırlayacağı üzere şu an olduğu gibi 2002-2008 yılları arasında da hem enflasyon hem de faiz oranı oldukça yüksekti. O dönemle şu an içinde bulunduğumuz dönem arasındaki temel fark ise o dönemde enflasyonla mücadelenin bir numaralı ekonomik hedef oluşu idi. Şayet, hepimizin artık çok iyi bildiği ve detayına girmeye gerek olmadığını düşündüğümüz yapısal reform sürecine girerek atılması gereken adımları hızla atar ve enflasyonla gerçek anlamda mücadele eder isek gerek enflasyon gerekse faiz oranları düşerek daha dengeli bir patikaya oturacaktır. Unutmayalım ki yatırımcının yatırım eğilimini belirleyen tek unsur faiz oranı değildir, bir güven mesajı ve yeni bir heyecan mevcut havayı bir anda olumlu şekilde değiştirebilir.

Son söz : insanı yaşat ki ülke yaşasın..

Onur ÇELİK-CFO/YMM

Okumaya devam et

FARK YARATANLAR

FARK YARATANLAR

KATEGORİ

ALTIN – DÖVİZ

Altın Fiyatları

BORSA

KRIPTO PARA PİYASASI

TANITIM

FACEBOOK

Popüler

www bankavitrini com © "BANKA VİTRİNİ Portal"da yayımlanan, BANKA VİTRİNİ'nde yer alan yazar ve çevirmenlerine ait herhangi bir yazı, çeviri, makale ve haber izin alınmadan basılı olarak ya da internet ortamında kullanılamaz, çoğaltılamaz, yayınlanamaz. İzinsiz kullananlar hakkında hukuki yollara başvurulacaktır. "BANKA VİTRİNİ Portal"da yayımlanan tüm özgün yazıların içeriğinden yazarları sorumludur. www.bankavitrini.com'da yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Yer alan yazılarda herhangi bir yatırım aracı; Hisse Senedi, kripto para biriminin veya dijital varlığın alım veya satımını önermiyor. Bu nedenle sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Lütfen transferlerinizin ve işlemlerinizin kendi sorumluluğunuzda olduğunu ve uğrayabileceğiniz herhangi bir kaybın sizin sorumluluğunuzda olduğunu unutmayın. © www.bankavitrini.com Copyright © 2020 -UŞAK- Tüm hakları saklıdır. Özgün haber ve makaleler 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu korumasındadır.