Connect with us

Erol Taşdelen

Konutta Düşük faiz oyunu

Faizler düştü konut alanlar nasıl zarar etti? Usta analist Erol Taşdelen, faizler düştü diye konut alan vatandaşın nasıl zarar ettiğini rakamlarla açıkladı.

Yayınlanma:

|

Faizler düştü konut alanlar nasıl zarar etti? Usta analist Erol Taşdelen, faizler düştü diye konut alan vatandaşın nasıl zarar ettiğini rakamlarla açıkladı.

Konutta faiz dopingi nereye kadar
Faiz oranlarının düşmesi ile birlikte konut sektöründe de gözle görülür hareketlenme yaşandı. Yarım kalan inşaatlarda tamamlanma telaşı yaşanırken, konut proje reklamları kendini gösterir oldu. Diğer taraftan piyasa okur yazarlığı olmayan vatandaş farkında değil ama konut fiyatlarının talebe bağlı olarak yapay olarak artması, konutta faiz avantajını da ortadan kaldırmış durumda.
Konut kredileri doping etkisi yaptı
Piyasa Faiz oranlarının düşerek enflasyonun altına inmesi tasarruf sahiplerinin negatif faiz ile tanışmasına neden olurken, ister istemez vatandaş parasının değerini korumak için arayış içine girdi. Bir kısım tasarruf sahipleri yabancıların çıkmaya çalıştığı Borsa’ya yönelirken diğer bir kesim de ellerindeki parayı kredi ile tamamlayıp konut almaya yöneldi. 
Konut Kredisi ne kadar arttı
Haziran başına kadar 210 milyar TL düzeyinde giden Konut Kredi hacmi Haziran sonunda 19 milyar TL artarak 230,8 milyar TL düzeyine ulaşırken, 3 Temmuz itibarıyla son haftada 8 milyar  TL daha artış yaparak 239 milyar TL düzeyine ulaştı.

Konut kredilerindeki bu artışa rağmen  konut sayısındaki arz fazlalığı henüz konut stoklarının kabul edilebilir düzeye inmesini sağlamadı kullandırılan kredilerin çoğunun müteahhitlerin yıllardır biriken banka borçlarına gittiği, dolayısı ile sektörde yeterli gelir sağlayacak düzeye ulaşmadığı uzmanların ortak görüşü haline gelirken yine de mevcut durumun sektöre bir nefes aldırdığını konusunda bir kanaat oluşmuş durumda.

Konut fiyatları faiz avantajını ortadan kaldırdı
Faiz oranlarının düşmesine rağmen konut fiyatlarındaki yapay artış konut alıcıları mutlu etmezken faiz oranının düşüklüğü diğer taraftan da “sürü psikolojisi” yaratmaya başlaması nedeni ile düşük faiz oranı ile konut aldığını düşünen çoğu alıcılar konut fiyatlarının artması nedeni ile reel de konutu daha yüksek maliyet ile almasına neden oldu. Konut  fiyatlarının % 10-30 aralığında artması faiz oranlarındaki avantajı ortadan kaldırması sonucu önümüzdeki aylarda gerek  Covid-19 pandemi sürecindeki belirsizlik; gerekse piyasalardaki sıkışma nedeni ile mevcut hareketliliğin aynı hızla devam etmesi önünde en önemli engel olarak görülüyorken bu yöndeki kaygıları da artırır hale geldi.  Bu nedenle zaman ile konut fiyat, banka faiz oranı dengesinin oturması kendini göstermesi sürpriz olmayacak.
Faizler düştü konut alanlar nasıl zarar etti
Yukarıda anlattığımız olayı somut olarak örnekleyelim. Konut alacaksınız ve elinizde 250.000.-TL var. Nisan ayında 500.000.-TL’ye bulduğunuz bir evi 250.000.-TL de 10 yıl vadeli konut kredi kullanıp alsaydınız ( ki o dönemde faizler %0,91 idi ) bankaya konut kredisi için faiz dahil 411.892.-TL ödeyecektiniz ödediğiniz 250.000.-TL peşinat ile birlikte cebinizden toplamda  661.892.-TL çıkacaktı.

Faizler düşecek diye beklediğinizde satıcı evi Haziranda 550.000.-TL’ye çıkardığında bu sefer almak için 300.000.-TL konut kredisi kullanmak zorunda kalacağınızdan bankaya 430.715.-TL ödeyeceğinizden cebinizden 680.715.-TL çıkmış olacak. Temmuz ayını beklediniz satıcı evi 600.000.-TL’ye yükseltti siz 350.000.-TL konut kredisi kullanacağınız için size toplam maliyeti 752.501.-TL olacak.
Kısaca, “zamanında aldın aldın bu saatten sonra; faiz oranına değil cebinizden çıkana bakın; bu şişirme fiyatlar ile bir kez daha düşünün” derim.
Erol TAŞDELEN
Ekonomist, Siyaset Bilimci
[email protected]

BANKA HABERLERİ

Türkiye’de Kredi Kartı Borç Krizi Derinleşiyor

Yayınlanma:

|

2025’in İlk Yarısında 1 Milyon Kişi Takibe Düştü!

Türkiye’de bireysel kredi kartı kullanımı her geçen gün artarken, bu borçların geri ödenmesinde yaşanan sorunlar ekonominin kırılgan noktalarından biri haline geliyor. 2025 yılının ilk yarısına ait veriler, bireysel borçluluk krizinin giderek derinleştiğini ortaya koyuyor.

Kredi Kartı Borcu 2 Trilyon TL’yi Aştı

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ve Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi verilerine göre, 2025 yılı başından itibaren bireysel kredi kartı borçları 2,068 trilyon TL seviyesine ulaştı. Bu rakam, geçen yıla göre %15,2’lik bir artış anlamına geliyor.

Yalnızca kredi kartları değil, ihtiyaç kredileri de dahil edildiğinde bireysel borç yükü daha da ağırlaşıyor. Bu durum, Türkiye’de tüketici finansmanına olan bağımlılığın ne denli yüksek olduğunu gösteriyor.

Takipteki Borçlar 95 Milyar TL’yi buldu

Kredi kartı borçlarının 95 milyar TL’lik kısmı ise yasal takibe alınmış durumda. Bu, toplam kart borcunun yaklaşık %4’üne denk geliyor. Takibe düşen borçlar genellikle üç dönem üst üste asgari ödeme yapılmaması sonucu kartın kullanım dışı bırakılması ve haciz süreçlerinin başlamasıyla gündeme geliyor.

Resim

2025’te Takibe Düşen Kişi Sayısı 1 Milyonu Aştı

Risk Merkezi’nin yayımladığı verilere göre:

  • Şubat 2025’te sadece kredi kartı borcunu ödeyemeyen 167.163 kişi yasal takibe alındı.

  • Aynı dönemde bireysel kredi borcunu ödeyemeyen kişi sayısı 149.924 oldu.

  • Ocak-Mayıs 2025 döneminde toplamda 1.039.000 kişi, bireysel kredi veya kart borcunu ödeyemediği için yasal takibe düştü.

Bu rakam, son yılların en yüksek seviyesi olarak kayıtlara geçti. Özellikle asgari ücretli ve orta gelir grubundaki tüketicilerin artan faiz ve enflasyon karşısında ödeme güçlüğü yaşadığı belirtiliyor.

Borç Sarmalından Çıkış Mümkün mü?

Ekonomistler, borçlu bireylerin ödeme yapamadığı durumlarda ilk adım olarak banka ile iletişime geçerek yapılandırma seçeneklerini değerlendirmesi gerektiğini belirtiyor. BDDK’nın son düzenlemeleri, kredi kartı ve ihtiyaç kredilerinde yapılandırma süresini bazı durumlarda 36 aya kadar uzatabiliyor.

Ancak bu yapılandırmaların, gelir artışı olmadan uzun vadede çözüm sunamayacağı ve borçluluğu sadece ötelediği görüşü de ağırlık kazanıyor.

Uyarılar

Türkiye’de hanehalkının borçluluk oranı artarken, kredi kartı borçları ödeme krizine dönüşmüş durumda. Bu kriz;

  • Haciz,

  • Kredi notu düşüşü,

  • Yeni kredi kullanımına engel gibi çok sayıda riski beraberinde getiriyor.

Borçlarını ödeyemeyen tüketiciler için daha kalıcı çözümler; gelir artırıcı politikalar, borç yönetimi eğitimleri ve kamusal farkındalık kampanyalarıyla desteklenmeli.

Okumaya devam et

Erol Taşdelen

Polonya Reform Yaptı, Türkiye Bekledi

Yayınlanma:

|

1990’larda benzer sosyo-ekonomik sorunlarla karşı karşıya olan iki ülke: Türkiye ve Polonya. Biri sosyalist planlı ekonomiden serbest piyasa ekonomisine geçerken, diğeri kronik enflasyon, siyasi istikrarsızlık ve dış borç sorunlarıyla boğuşuyordu. Bugün ise 37 milyon nüfuslu Polonya, kişi başı gelirini hızla artırmış, AB içinde güvenli yatırım limanı haline gelmiş durumda. Türkiye ise son 10 yılda büyüme sorunları, yüksek enflasyon ve kur krizleriyle gündemde.

Bu makalede, Polonya’nın ekonomik başarı öyküsü, Türkiye ile karşılaştırmalı olarak 8 temel başlıkta analiz edilim.

1. Reform Zamanlaması ve Kararlılığı

Başlık Polonya Türkiye
Reform Başlangıcı 1990 – Şok Terapi 1980 sonrası kademeli
Hız ve Kararlılık Hızlı, sistemik dönüşüm Parça parça ve geri adımlı
Sonuç Serbest piyasa yapısı tam oturdu Yapısal reformlar sürekli ertelendi

2. AB Üyeliği ve Kurumsal Uyum

Başlık Polonya Türkiye
AB Üyeliği 2004 – Tam Üye 1999 – Aday Ülke
Fon Kullanımı ~150 milyar € AB fonu aldı Katılım öncesi fonlara sınırlı erişim
Kurumsal Uyum Hızlı ve kapsamlı Yavaş ve çoğu başlıkta dondu

Yorum: Polonya, AB üyeliğini sadece ekonomik değil, kurumsal bir sıçrama tahtası olarak kullandı. Türkiye ise bu fırsatı jeopolitik krizler ve iç siyaset nedeniyle değerlendiremedi.

3. Sanayileşme ve İhracat Modeli

Başlık Polonya Türkiye
Sanayi Profili Yüksek katma değerli üretim (otomotiv, makine) Orta-düşük teknoloji ağırlıklı (tekstil, gıda)
İhracat Pazarları %70 AB ülkeleri %50 AB, Ortadoğu ve Afrika ağırlıklı
Tedarik Zinciri Almanya’ya entegre Gümrük Birliği’ne rağmen kopuk yapı

Yorum: Polonya, Almanya’nın üretim üssü olurken; Türkiye daha bağımsız ama kırılgan ve düşük marjlı sektörlere sıkıştı.

4. Makroekonomik İstikrar

Başlık Polonya Türkiye
Enflasyon (2024) %6 %70+
Para Politikası Bağımsız ve sıkı Siyasi müdahaleye açık
Kamu Borcu / GSYİH %50 civarı %40 civarı ancak riskli faizle çevriliyor

Yorum: Polonya’da merkez bankası siyasi müdahaleye kapalıdır. Türkiye’de ise para politikası bağımsızlığı büyük ölçüde zedelenmiştir.

5. Yatırım Ortamı ve Hukuki Güvence

Başlık Polonya Türkiye
Yatırımcı Güveni Yüksek – AB normları uygulanıyor Azalan güven – keyfi vergi ve izin uygulamaları
Sözleşme Güvencesi AB yargısı denetiminde Yargı bağımsızlığı sorgulanıyor
Yatırım Profili Uzun vadeli üretim yatırımları Daha kısa vadeli gayrimenkul ve sıcak para girişleri

Yorum: Polonya, doğrudan yabancı yatırımları sanayiye yönlendirdi. Türkiye’de ise yatırım profili spekülatif ve kırılgan.

6. İşgücü ve Eğitim

Başlık Polonya Türkiye
Üniversite Mezunu Oranı %47 %36
İşgücü Verimliliği AB ortalamasına yakın OECD içinde son sıralarda
Sendika-Yönetim Dengesi Kurumsal Zayıf ve siyasallaşmış

Yorum: Polonya, genç nüfusunu Avrupa standardında eğitti ve beyin göçünü tersine çevirdi. Türkiye ise beyin göçüyle nitelikli işgücünü kaybediyor.

7. Lojistik ve Altyapı

Başlık Polonya Türkiye
AB Altyapı Fonları Demiryolu, karayolu ve liman yatırımları AB fonları sınırlı, yatırım önceliği şehir yolları
Konum Doğu-Batı ticaret köprüsü Orta Doğu ve Avrupa arası bağlantı noktası
Lojistik Endeksi (2023) Dünya sıralaması: 23 Dünya sıralaması: 38

Yorum: Polonya, lojistikte AB içinde güçlü konumda. Türkiye ise stratejik konum avantajını yeterince katma değere çeviremedi.

8. Kriz Yönetimi ve Siyasal İstikrar

Başlık Polonya Türkiye
2008 Krizi Resesyona girmeyen tek AB ülkesi Ağır dış finansman baskısı
Pandemi Sonrası Hızlı toparlanma Kur krizi ve negatif reel faiz
Siyasal İstikrar Görece istikrarlı ve AB normlarına bağlı Yüksek siyasi belirsizlik ve kutuplaşma

Yorum: Polonya krizleri ekonomik önceliklerle yönetti, Türkiye ise siyasi reflekslerle yönetmek zorunda kaldı.

Genel Değerlendirme

Göstergeler Polonya (2024) Türkiye (2024)
Kişi Başı GSYİH (USD, nominal) ~20.000 $ ~10.000 $
Enflasyon %6 %70+
İşsizlik %5 %9
AB Lojistik Endeksi 23. sıra 38. sıra
Doğrudan Yatırım İmalat ağırlıklı Finans ve gayrimenkul ağırlıklı

Türkiye İçin Dersler

Polonya’nın başarısı şansa ya da yalnızca dış yardımlara değil; kararlılık, kurumsallık, hukuki güvenlik ve sanayileşmeye odaklanma gibi rasyonel adımlara dayanmaktadır. Polonya, radikal yapısal reformları, dış destekleri akıllıca kullanması, AB ile entegrasyonu ve üretim gücünü artıran sanayileşme politikaları sayesinde istikrarlı ve kapsayıcı bir büyüme yakaladı.

Türkiye için çıkarılabilecek başlıca dersler:

  • Yapısal reformları siyasi maliyet korkusu olmadan hayata geçirmek,

  • AB ile entegrasyonu siyasi değil, kalkınma perspektifinden değerlendirmek,

  • Bağımsız kurumları yeniden inşa etmek,

  • Katma değerli sanayi ve nitelikli eğitime odaklanmak,

  • Finansal istikrarı popülizme feda etmemek.

Okumaya devam et

Erol Taşdelen

Bankalar, Sanayi ve Doğa: Sürdürülebilir Raporlama Zorunlu oldu

Karbon Ayak İzinden Karbon Nötr’e: Şirketler Hazır mı? Sanayi mi? Doğa mı? Artık ikisi bir arada… Sürdürülebilir Kalkınmanın Anahtarı: Yeni Regülasyonlar… Cirosu 1 milyar TL’yi geçen; çalışan sayısı 250’yi aşan; Bilanço Aktif Toplamı 500 milyon TL’yi aşan firma ve kurumlara Sürdürülebilrilik Raporlama Zorululuğuğu geldi…

Yayınlanma:

|

Sürdürülebilirlik İçin Yeni Dönem Başlıyor: 16 Temmuz 2025 Tarihli Kurul Kararı Ne Anlama Geliyor?

Türkiye’de çevresel, sosyal ve kurumsal sürdürülebilirlik ilkeleri doğrultusunda atılan adımlara bir yenisi daha eklendi. 16 Temmuz 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Kurul Kararı, şirketlerin sürdürülebilirlik performanslarını daha şeffaf, ölçülebilir ve hesap verebilir hale getirmeye yönelik önemli bir düzenleme içeriyor. Bu karar, yalnızca çevreyle ilgili değil; aynı zamanda şirketlerin sosyal sorumlulukları, yönetişim uygulamaları ve paydaşlarla kurdukları ilişkilere kadar geniş bir çerçeveyi kapsıyor.

Kararın Özeti

Kurul Kararı ile birlikte:

  • Sürdürülebilirlik raporlama yükümlülüğü genişletildi.

  • Finansal olmayan bilgiler de yıllık raporlara dahil edilecek.

  • Çevresel etki analizleri, artık yatırım kararlarında zorunlu olacak.

  • Kurumsal yönetim ilkeleriyle uyum, düzenli olarak denetlenecek.

Neden Bu Karar Önemli?

Bu karar, Türkiye’nin yeşil ekonomi ve çevresel sosyal yönetişim (ESG) hedefleriyle tam uyumlu. Özellikle Avrupa Birliği’nin Yeşil Mutabakat ve Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (CBAM) gibi uygulamaları kapsamında, Türk şirketlerinin rekabet gücünü koruması ve ihracatta sürdürülebilirlik engeline takılmaması için bu adımlar kritik.

Kimleri Etkileyecek?

  • BIST 100’de yer alan büyük şirketler,

  • Bankalar ve finansal kuruluşlar,

  • Organize sanayi bölgelerinde faaliyet gösteren üretici firmalar,

  • Kamu iştirakli şirketler ve enerji sektörü oyuncuları,

  • İhracat ağırlıklı çalışan tüm firmalar…

Bu kurumlar artık sadece mali performanslarıyla değil, karbon ayak izleri, çalışan hakları, çevresel risk yönetimi ve toplumsal katkılarıyla da ölçülecekler.

Ne Gibi Yükümlülükler Getiriliyor?

Yükümlülük Açıklama
Sürdürülebilirlik Raporu Yılda en az 1 kez yayımlanacak, bağımsız denetime tabi
ESG Skorlaması Ulusal ve uluslararası kriterlere uygun olarak yapılacak
Karbon Ayak İzi Hesaplaması Doğrudan ve dolaylı emisyonlar kapsam dahilinde olacak
Yönetim Kurulu Sorumluluğu Raporlamadan doğrudan sorumlu tutulacak
Tedarik Zinciri İzlenebilirliği Tedarikçiler de raporlama kapsamına alınacak

Regülasyonun Ekonomiye Katkısı

Bu karar, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmayı kolaylaştırırken, şirketlerin uluslararası finansmana erişimini de artıracak. Özellikle yeşil tahvil ve sürdürülebilirlik odaklı krediler gibi yeni finansman kaynaklarına ulaşmak isteyen firmalar için bu raporlamalar birer referans niteliği taşıyacak.

Sürdürülebilirlik Raporlamasına Tabi Olma Kriterleri (Yıllara Göre)

Raporlama Dönemi Aktif Toplamı ≥ 500 Milyon TL Yıllık Net Satış Hasılatı ≥ 1 Milyar TL Çalışan Sayısı ≥ 250 Kişi En Az 2 Kriter Sağlanıyor mu? Raporlamaya Tabi mi?
1/1 – 31/12 2024 Evet Hayır Evet Sağlıyor Referans yıl
1/1 – 31/12 2025 Evet Evet Hayır Sağlıyor Referans yıl
1/1 – 31/12 2026 Evet Hayır Hayır Sağlamıyor Tabidir
1/1 – 31/12 2027 Hayır Hayır Evet Sağlamıyor Tabidir
1/1 – 31/12 2028 Evet Hayır Evet Sağlıyor Tabi değildir

📌 Önemli Notlar:

  • En az iki eşik kriteri (aktif büyüklüğü, net satış, çalışan sayısı) sağlayan firmalar, belirtilen yıllarda değerlendirmeye alınır.

  • %20 veya daha fazla düşüş olması durumunda, bir sonraki dönemde kapsam dışı kalınabilir.

  • Zorunlu kapsamdan çıkan firmalar her yıl yeniden değerlendirmeye tabi olur.

  • Kriterlerden herhangi ikisini karşılamak, ilgili yıl için sürdürülebilirlik raporlaması yükümlülüğünü doğurur.

Beklentiler ve Öneriler

  1. Kurumsal kapasite artırılmalı: Şirketler, ESG departmanları oluşturmalı.

  2. Dijital altyapı güçlendirilmeli: Veri toplama ve analiz için teknoloji yatırımları şart.

  3. Eğitim ve danışmanlık alınmalı: Uyum süreci profesyonel destekle yürütülmeli.

16 Temmuz 2025 tarihli Kurul Kararı, sadece bir yasal düzenleme değil; aynı zamanda şirketlerin “yarının ekonomisi”ne hazırlanması için bir davettir. Bu dönüşüm, şeffaflık, hesap verebilirlik ve çevresel sorumluluk temelinde ilerledikçe, hem firmalar hem ülke ekonomisi daha dirençli hale gelecektir.

Erol TAŞDELEN – Ekonomist

Resmi Gazete: SURDURURLEBILIRLIK RG 16 07 2025

Okumaya devam et

FARK YARATANLAR

FARK YARATANLAR

KATEGORİ

ALTIN – DÖVİZ

Altın Fiyatları

BORSA

KRIPTO PARA PİYASASI

TANITIM

FACEBOOK

Popüler

www bankavitrini com © "BANKA VİTRİNİ Portal"da yayımlanan, BANKA VİTRİNİ'nde yer alan yazar ve çevirmenlerine ait herhangi bir yazı, çeviri, makale ve haber izin alınmadan basılı olarak ya da internet ortamında kullanılamaz, çoğaltılamaz, yayınlanamaz. İzinsiz kullananlar hakkında hukuki yollara başvurulacaktır. "BANKA VİTRİNİ Portal"da yayımlanan tüm özgün yazıların içeriğinden yazarları sorumludur. www.bankavitrini.com'da yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Yer alan yazılarda herhangi bir yatırım aracı; Hisse Senedi, kripto para biriminin veya dijital varlığın alım veya satımını önermiyor. Bu nedenle sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Lütfen transferlerinizin ve işlemlerinizin kendi sorumluluğunuzda olduğunu ve uğrayabileceğiniz herhangi bir kaybın sizin sorumluluğunuzda olduğunu unutmayın. © www.bankavitrini.com Copyright © 2020 -UŞAK- Tüm hakları saklıdır. Özgün haber ve makaleler 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu korumasındadır.