BBDK tarafından Bankacılık sektörü ilk yedi aylık mali verileri yayınlandı: Bankaların 7 aylık net kârı 293,4 milyar TL. Sektör geçen sene aynı dönemde 207,8 milyar TL kar açıklamıştı. Sektör geçen yıla göre karlılığını %41 artırmasına rağmen mutlu değil; belirsizliklerin artması, mevzuatlardaki kaos nedeni ile huzursuz aylar geçiriyor.

Bilanço büyümeye devam etti

2022 sonunu 14,3 trilyon TL Aktif büyüklük ile kapatan sektör yılın ilk yedi ayında %39 büyüyerek 20 milyar TL Aktif büyüklüğe yaklaştı. Krediler 7,6 trilyon TL’den %36 büyüyerek 10,3 trilyon TL’ye ulaştı. Hukuki işlemlerin başlatılıp Takipteki krediler hacmi de 163 milyar TL’den 170 milyar TL’ye ulaştığı görüldü. 170 milyar TL’lik takip tutarı Varlık Şirketlerine satılan takip dosyalarını kapsamadığı için sektörün reel takip kredi hacmi bilançoya yansıyandan daha fazla oldu. Bu olumsuz tablo Beklenen Zarar Karşılıklarının 370 milyar TL’den %14 artarak 422 milyar TL’ye çıkması ile de kendini gösterdi. Zira; bankalar yakın ve ön izlemede gösterdikleri; yapılandırdıkları krediler için karşılık ayırmakta olduğundan Beklenen Zarar Karşılıklarının artası ileriye yönelik Kredi Takip Dosyaları için de potansiyelin arttığı anlamına geliyor. Zira; yüzdürülen potansiyel batık krediler bu grup içinde yer alıyor. Ekonomistlerin; “Reel Piyasada Zombi firmalar arttı” söylemi de somut halde bu kalemde kendini göstermiş oluyor ve bu tür kaygıların yersiz olmadığını da gösteriyor. Kredilerdeki artışın kur etkisi yanında Kur Korumalı Mevduat-KKM karşılığı yapay Kredilerin de etkisi olurken bu tür kredilerin hacminin ne olduğu ise banka detay bilançolarında ortaya çıkacak. Firmalar ellerine fiili geçmeyen krediyi kullanıp, kredinin %25-50’lik kısmını kredi vadesi boyunca vadesiz hesapta bırakıp üstüne faizini de ödedikleri durum ile bu dönemde tanıştık. Denetim ve ceza olmayınca meydan boş! Tıpkı “Değişken faizli Spot Kredi” gibi spot kredinin tanımına bile uymayan kredi kullanılması ile de bu dönemde tanışmamız gibi…

Bireysel Kredilerde ve Kredi Kartlarındaki sert faiz artışı başta konut kredileri olmak üzere bu tür kredilerin durma noktasına getirirken; Ticari Kredilerde de bankalar uzun zamandır gelen kısıtlamalar ile temkinli davranıyor. BDDK ve TCMB’nin kısıtlayıcı düzenlemeleri ile zorlaşan krediler koşulları ise bankacılık sektörü açısından en büyük bilinmezlik durumuna gelmiş durumda. Son yıllardaki Sektördeki mevzuat kargaşasının yerini yeni dönemde “Sadeleşme” olarak isimlendirilen düzenlemeler ile tamir edilmeye çalışılırken henüz sektörün talep ettiği düzeltmeler yapılmış değil.

Mevduat arttı

Bankacılık sektörü 2022 yılını 8,9 trilyon TL Toplam Mevduat ile kapatırken 2023 ilk yedi ayında %41 artış ile 12,5 trilyon TL mevduat hacmine ulaştı. Toplam mevduat içinde Vadesiz Mevduat hacmi 4,5 trilyon TL’yi aşarken vadesiz mevduatın toplam mevduat içindeki payı %36,5 seviyesine ulaştı. T. İş Bankası dışında çoğu Bankanın “kredilerin %25-50 oranında vadesizde bırakma” gibi “etik olmayan yöntemlere” başvurarak vadesiz yaratmada bu dönemde başarılı olurken; BDDK ve TCMB’nin bu yöndeki uyarılarına da uymadıkları görüldü. Ticari Kredi faiz oranları %50’lere ulaşmasına rağmen örneğin T. Garanti Bankası gibi bazı bankaların ısrarla halen kredinin %10-15’lik gibi kısmının kredi vadesi boyunca “vadesizde bırakma koşulları” devam ediyor ve müşterileri zor durumda bırakıyor.

Kısaca; serbest piyasa mantığına aykırı; Mevduat tarafında da, Kredi tarafında da mevzuat kargaşası halen devam ediyor! Bankacılar ceza yememek için hangi rasyoyu tutturacaklarını şaşırmış durumda. Zira; en iyi örnek KKM’lerde yaşanıyor; geçen aya kadar KKM yapılması için müşterileri taciz eden bankalar bu günlerde eski söylemlerinin tersine Normal Vadeli Mevduata dönülmesi için müşterileri yönlendirmeye çalışıyor!

Özkaynaklar arttı

Pandemi döneminde başlayan BDDK’nın bankalara “kar dağıtılmaması” yönündeki tavsiyesine uyan bankalar özkaynaklarını güçlendirdi. 2022 sonunda 1,4 trilyon TL olan özkaynaklar %28 artarak 1,8 trilyon TL seviyesine ulaşmış durumda.

Net Faiz Geliri Düştü

Bankacılık sektörü 2022 ilk yedi ayında 359 milyar TL Net Faiz Gelir elde ederken 2023 yılında %18 düşüş ile 296 milyar TL Net Faiz Geliri elde etti. Net Faiz Geliri düşüşünde düşük faizli verilen kredilere karşılık Mevduat Faiz oranlarındaki ani artış etkili olurken; KKM faizlerinin serbest bırakılması da bankaları zorlayan diğer durum ortaya çıkardı ve bankalara mevduatta ek maliyet çıkardı.

Faiz Kaybı ücret ve komisyonlar ile tamamlandı

Bankacılık sektörü 2022 ilk yedi ayında 163 milyar TL Faiz Dışı Gelir elde ederken 2023 ilk yedi ayında %124 artış ile 265 milyar TL Faiz Dışı Gelir yaratmayı başardı. Bunda özellikle Ticari kredilerde “BDDK ve TCMB’nin Kredi Tebliğlerine uygun olmayacak şekilde” kredi karşılığı ortaklara her kredi için hayat sigortaları, masrafsızlık paketi, devrevi komisyon, ek peşin komisyon gibi kredi tutarının %5’lerine varan komisyonlar alınmasının etkisi oldu. Sık sık BDDK bu yönde bankalara cezalar kesse de aslında bu tür haksız alınan komisyonlarının şikayete bağlı olmadan “faizi ile birlikte müşterilere iade edilmesi” gerekmekte. Bu yapılmadığı sürece bankaların bu tür keyfi komisyon uygulamasının da önüne kesilmesi mümkün olmamakta. Bankalar 365 milyar TL’lik faiz dışı gelirlerinin sadece 35 milyar TL’lik kısmı Kredilerden alınan ücret ve komisyonlardan oluşurken; 148 milyar TL‘lik kısmı Bankacılık Hizmet Gelirleri’nden oluştu. Haksız alınan komisyonların çoğu ise Diğer Faiz Dışı Gelirler kaleminde gösterildi ki buradaki tutarın 155,7 milyar TL gibi anormal düzeye ulaşmasının bile bankaların müşterilerden ne kadar haksız komisyon geliri elde ettiklerinin belgesi niteliğinde.

Muhasebeciler bir gelir ya da gideri ile ilgili yazacak hesap bulamayınca DİĞER kalemlere yazarak hesabı tuttururlar. Bankacılıkta da  sık kullanılan bu durumda biraz ipin ucu kaçtı gibi! Gelir kalemleri ile dolaylı oynamanın vergi kaybı hesabını da vergi uzmanlarına bırakalım.

Karlılık arttı

2022 yılının ilk yedi ayında 207,8 milyar TL Net Karlılık açıklayan sektör 2023 yılı aynı dönemde %41’lik artış ile 293,4 milyar TL karlılık açıkladı. Yüksek gibi görülen karlılığa rağmen bankacılar mutlu değil. Zira; halen belirsizliğini koruyan kur oynaklığı; döviz Sendikasyon kredi yükü taşıtan sektörü huzursuz ederken; zorunlu olarak düşük faiz ile aldıkları Tahviller faizlerin yükselmesi ile oluşan zararlar da  sektörü düşündürmekte. Özetle; yüksek gözüken karlılık bankacıları mutluluk getirmedi.

Bankacılık sektöründe; “Kar var, Huzur yok” durumu hakim!

Erol TAŞDELEN – Ekonomist     www.bankavitrini.com

BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU – BDDK Bankacılık sektörü 2022 yılı mali verileri açıkladı. 2021’de 93 milyar TL Net Karlılık açıklayan sektör; 2022 sonunda karlılığını %366 artırarak 433 milyar TL Net Karlılık açıkladı.

2021 Aralık aylık bazda 17,6 milyar TL Net kar yapan sektör, 2022 Aralık ayında ise 2,5 kat artış ile 44,4 milyar TL Net Karlılığı yakaladı.

Bilanço büyümeye devam etti

2021 yıl sonunu 9,2 trilyon Aktif Büyüklük ile kapatan sektör 2022 yılında %56 büyüme ile 14,3 trilyon bilanço büyüklüğüne ulaştı. 2021 sonunda 4,9 trilyon TL olan Nakdi Krediler ise %55 artış ile 7,6 trilyon TL seviyesine yükselirken;  Takipteki Krediler 3 milyar TL artışla 163 milyar TL seviyesini korudu. Buna karşılık ön izleme, yakın izlemede, takip edilip; yapılandırılan kredilerden oluşan Sorunlu Krediler ise Haziran ayında 860 milyar TL’yi ( 46 milyar USD ) geçmesi Sektörün yumuşak karnı olarak kendini gösteriyor. 2022 yılında Beklenen Zarar Karşılıkları da 258 milyar TL’den 370 milyar TL’ye yükselirken son 1 ayda 25,5 milyar TL artmış durumda.

2021 sonunda 5,3 trilyon TL olan Mevduat toplamı da %67 artış ile 2022’de 8 Trilyon 862 milyar TL seviyesine ulaştı. Bankalarda bulunan Mevduatın %35,5’ine denk gelen 3,1 trilyon TL ise vadesiz mevduattan oluşuyor. Vadesiz oluşturulmasında her ne kadar Ekim sonuna doğru TCMB’nin uyarısı ile yapısı değişse de Ticari kredilerin %25-30’luk kısmının kredi vadesince vadesizde tutma koşulu sonucu kredilerden yaratılan mevduatın etkisi büyük oldu. Enflasyon ortamında bankalardaki mevduatın artması ise Türk Bankacılık sektörünün müşterilere dayatmasından ne kadarının oluşturulduğunun tespiti yönünde bir çalışma TCMB ve BDDK tarafından yapılmış değil.

Net Karlılık % 366 arttı

Bankacılık sektörü bilanço büyümesinden daha fazla karlılık artışı yaptı. 2021 yılında 265 milyar TL Net Faiz Gelir sağlayan sektör; 2022 yılında 764 milyar TL seviyesine ulaşarak %188 artış gerçekleştirdi. Bunda KKM hesaplarında faizlerin sabitlenmesinin önemli katkısı oldu. Zira, bankalardaki tasarruf mevduatlarının üçte biri KKM’ye dönerek  yıl sonunu kısmı düşüş ile 1 trilyon 385 milyar TL seviyesinde kapamış durumda. Bankaların elinde bulunan yüksek faiz ile alınan Devlet Tahvilleri ise faizlerin düşmesi nedeni ile karlılıkta önemli katkısı oldu. Bankalar 2021 yılında 160 milyar TL Faiz Dışı Gelir elde ederken; 2022 yılında bu gelirini %95 artırarak 312 milyar TL seviyesine yükseltti. Bunda kredi faizlerin düşmesi nedeni ile kredi koşullarında dış ticaret paketi, sigorta, masrafsızlık paketi gibi komisyon gelirleri artıracak koşulların krediye bağlanmasının da etkisi büyük oldu.

Kar artışına rağmen CEO’ların yüzleri gülmüyor

Bankacılık Sektöründeki bu Kar artışına rağmen; TCMB’nin BDDK’nın ani düzenlemeleri sonucu; Kredi alanının daralması, Kredi – Mevduat Karşılıklar şartlarının hızlı ve  sık sık değişmesi; Finans sektöründe Vergi oranının %20’den %25’e çıkması; Uzun Vadeli Tahvil almaya zorlanmaları ve ileride bu Tahvillerden zarar etme olasılığı; seçim sürecinde bankaların aktif kullanılacağı algısı girilmesi; Enflasyon muhasebesine geçilememesi; Sorunlu Kredi potansiyeli; BİST’de bankalar üzerinde spekülatif işlemler gibi nedenlerle yüksek gözüken karlılıklara rağmen yüzler gülmediği gibi; orta-uzun vadede yaşanan kaygılar daha sık  dile getirmeye başladılar. Diğer taraftan, sektörün çevirmesi gereken ciddi hacimde Sendikasyon Kredilerinin de maliyetleri artması, ana parayı dahi çevirememesi, sendikasyon çevirme oranlarının %60’lara kadar gerilemesi; bankalar üzerinde yeni stres merkezi oluşturmuş durumda.

Sektör Katılım Bankaları formatına sokuldu

Ticari Kredilerde Sektörün Katılım Bankası formatına sokulup sadece fatura karşılığı kredi kullandırılabilmesi “fatura kaosu” yaratırken; Ticari segment firmaların bankalara fatura sunamadıkları leasing taksiti, kredi geri ödemeleri, maaş ödemeleri için ana harcamalarda kredi kullanamaması reel piyasaları da tam anlamı ile germiş durumda. Kanun koyucu bu uygulamayı sadece Kamu bankalarında yapsaydı bu kadar tepki gelmezdi fakat tüm sektöre dayatması bankacıları da rahatsız etmiş durumda. Tüm çabalara karşı KKM dışında Dolarizasyonun önüne geçmek için yeni ürünler sunulamaması bunun yerine bankalar üzerinden Ticari Kredilere fren uygulamalar içine girmesi özellikle Sanayi firmalarında küçülme sürecini de beraberinde getirdi. Sanayide Enerji tüketimi azalırken, küçülme anlayışı ile birlikte işten çıkarmalar da başlamış durumda. Bankacılık üzerinden dolarizasyonun faturası Ticari Segment firmalara çıkarılırken, ithalatın %80’ni hammadde olan reel piyasada tam karşılığının olmaması da iş dünyasında huzursuzluk yaratmış durumda. Firmalara döviz almayın demek faaliyetinizi küçültün demekle eş anlamlı gelmekte. Ocak ayı sonunda Ticari Segment Kredi faizleri de %28-30 seviyesine yükselmiş durumda. İlk defa bu dönemde Rating Notu yüksek olan firmalar da kredi kullanmakta zorlanıyor. Bankacılık tarihinde ilk defa “Rating notu yüksek” diye kredi vermeme deneyimi yaşıyor. Zira, ekonomi kurmaylar açıklanan yeni KGF Paketinde dahi Rating notu yüksek firmaların desteklenmemesi reel piyasa şaşkınlıkla karşıladı. Bu kararlarla finansal yönetimi iyi yapan firmalar da cezalandırılmış oldu. Sorunlar kar topu gibi büyüyerek kontrol edilemez noktaya doğru giderken reel piyasalarda yıkıcı etkiler başlamış durumda!

Erol TAŞDELEN – Bankacılık Uzmanı, Ekonomist   www.bankavitrini.com

Konu ile ilgili yazılar: 

TİCARİ KREDİLERDE FATURA KAOSU – BankaVitrini

BANKALARDA KOBİ DIŞI TİCARİ KREDİLER NİÇİN DURDU? – BankaVitrini

TİCARİ YASAKLAR FİRMALARI ‘ŞAK’ DİYE DURDURABİLİR – BankaVitrini

TEKSTİLDE ÇİN KABUSU – BankaVitrini

YANLIŞ KARARLAR YATIRIMCIYI VURDU – BankaVitrini

BANKALARDA ‘KREDİ BLOKELİ KREDİ’ DÖNEMİ BAŞLADI – BankaVitrini

DÖRT BÜYÜKLER diye bilinen İŞBANK, GARANTİ BBVA, YAPI KREDİ ve AKBANK aynı zamanda sektörün Kamu bankaları dışında piyasa stratejisini belirleyen ana bankalar. 2022 yılı bankacılık sektörü açısında çok sıkıntılı başladı. Zira, Kur Korumalı Hesaplar; İhracat Bedellerinin önce %25’i sonra %40’ının Merkez Bankasına satışı; Dövizli çeklerin döviz olarak ödeme yasağı; Ticari Kredilerde artan ve sık sık değişen karşılıklar; Müşterilere FX ekranlarının kapatılması; Dövizli işlemlerin 10:00-16:00 arası yapılmaya başlanması, Bankalara Döviz talebini kısıcı baskıların artması; beklenmeyen ve ani uygulama değişikliklerinin yürürlüğe girmesi sektöre hareketli günler yaşatıyor. Bir taraftan sektöre %20 olan kurumsal gelir verginin %25’e çıkarılması; diğer taraftan enflasyon muhasebesinin 2023’e ertelenmesi; belirsizliği de beraberinde getirirken enflasyon oranlarının üç haneye doğru gidişi sektördeki kar artış sevincini de boğmuş durumda.

2022 İLK YARISINDA BANKACILIK SEKTÖRÜ NE YAPTI?

Bankacılık sektörü 2022 ilk yarısında büyümeye devam etti. 2021 sonundaki 9,2 trilyon TL’lik Aktiflerini 2022 ilk yarısında %27 büyüterek 11,7 trilyon TL üzerine çıkarmayı başardı. Sektör 4,9 trilyon TL olan Nakdi Kredilerini %28 büyüterek 6,2 trilyona taşırken; 160 milyar TL’lik Kredi Takip oranını da 161 milyar TL seviyesine yükseldi. İlk çeyrekte takip  hacmi 163 milyar TL idi. Yakın izlemedeki kredi miktarı önceki yıla göre yüzde 43 artarak 596 milyar TL oldu.  Yapılandırılan krediler ile birlikte sektöre Sorunlu Kredi hacminin 757 milyar TL seviyesine yükselmesi ise sektör açısından ciddi tehdit olarak ortada duruyor. Zira, yüzdürülen krediler hariç toplam nakdi kredilerin %12’lik kısmı aslında sorunlu kredi statüsünde. 258 milyar TL olan Beklenen Zarar Karşılıklarının 284 milyar TL seviyesine çıktı. Kısaca Bankacılık sektöründe herkes karlılığı konuşuyor ama detaylarda ciddi sorunları var.

Sektör 5,3 trilyon TL olan Mevduatını 6,7 trilyon TL seviyesine çıkarırken; Vadesiz Mevduat ortalamasını da %37 seviyesine kadar çıkardı. 2021 ilk yarısında 33,8 milyar TL Net Karlılık yakalayan sektör 2022 ilk yarısında %400 artış ile 169,1 milyar TL Net Karlılığı yakaladı. Sektör 2021 yılında yıllık 92,9 milyar TL Net kar yaptığı dikkate alındığında kar artışı beklenenin üzerinde yer aldı. Kar artışında Devlet Tahvillerinin getiri katsayısı yüksek oldu. Sektör 2021 ilk yarısında  21 milyar TL Net Kambiyo Zararı yaparken; 2022 ilk yarısında 32,1 milyar TL Net Kambiyo karlılığı sağladı. Kamu banka karlarının artmasında ciddi destek verdi. KKM hesaplarında mevduat faizin sabitlenmesi sürecinden en fazla karlı çıkan bankalar oldu. Zira, KKM hesap faizleri sabitlenmese faiz oranları en az %10 daha fazla olacaktı ki KKM hesaplar 1,3 trilyon TL’ye yaklaşmış durumda ve toplam ticari ve gerçek kişilere ait vadeli mevduatın üçte birine yaklaşmış durumda. Kamu otoritesi KKM hesaplarında faizi sabitlemekle bankalara aylık 10 milyar TL sadece bu şekilde kar desteği vermiş oldu. Ama görünen o ki kamu ile bankalar arasındaki cicim ayları sonuna gelmek üzere. Özellikler KKM’lere ana geliri vergiler olan Hazineden ödenen kur farkına Ekonomistlerden ve Vergi Uzmanlarından ciddi eleştiriler var.

DÖRT BÜYÜKLER NE YAPTI?

Kısa özetten sonra bu değerlendirdiğimiz sektörün kamu bankaları dışında amiral gemileri konumdaki dört bankanın ( AKBANK, GARANTİ BBVA, İŞBANK, YAPI KREDİ )  2022 ilk yarıda  açıkladıkları ve KAP’a bildikleri faaliyet raporları; mali veriler ve bilanço dipnotlarına göre karşılaştırmalı verilerine yakından bakalım.

Değerlendirmeye alınan dört büyük banka yılın ilk yarısında 4 trilyon TL’ye yakın Aktif Büyüklüğü ile sektörün %34’lük; 2,2 trilyon TL nakdi kredi hacmi ile sektörün %35’lik kısmını; 2,5 trilyon TL’lik mevduat hacmi ile sektörün %36’lık kısmını oluştururken 84,4 milyar TL’lik Net Kar ile sektör Net Karlılığının %50’lük kısmını oluşturuyor. Önemleri de buradan geliyor.

 AKTİF BÜYÜKLÜKTE İŞBANK açık ara lider

2022 ilk yarısında dört büyükler arasında geçmiş yıllarda olduğu gibi İŞBANK Aktif Büyüklükte açık ara liderliği devam ediyor ve 1 trilyon 145 milyar TL büyüklüğe ulaşmış durumda. İŞBANK Aktif büyüklüğünü 219 milyar TL büyütürken en yakın rakibi olan Garanti Bankası 981 milyar TL Aktif Büyüklüğe sahip. YAPI KREDİ BANKASI 930 milyar TL Aktif büyüklüğe ulaşırken; dört büyükler arasında 922 milyar TL büyüklük ile AKBANK geçmiş yıllardaki dördüncü sıradaki yerinden kurtulamadı.  Genel Müdür Hakan BİNBAŞGİL üst yönetime bunu çeşitli mazeretler ile sunsa da bankada ciddi büyüme sorunu olduğu açık; sık sık banka içi seferberlik başlatılsa da rekabetin gerisinde kalmış durumda.

Toplam Nakdi Kredilerde İŞBANK liderliğe devam etti

İŞBANK 652 milyar TL’yi aşan nakdi kredi hacmi ile ilk sıradaki yerini korurken; 2022 ilk yarısında GARANTİ BBVA 553 milyar TL; YAPI KREDİ 512 milyar TL Kredi hacmine ulaşmış durumda. Dört büyükler arasında en az nakdi kredi hacmine sahip banka ise 466 milyar TL ile AKBANK oldu.

GAYRİ NAKDİ Kredilerde İŞBANK liderliğini korudu

GAYRİ NAKDİ Kredilerde bankalar arasında fark çok fazla. Son yıllarda olduğu gibi İŞBANK ulaştığı 223 milyar TL hacim ile liderliğini korurken; YAPI KREDİ 57,6 milyar TL’lik artış ile en yüksek artış hacmine ulaştı ve İŞBANK ile arayı kapatarak 518 milyar TL hacim ulaştı. GARANTİ BBVA 173 milyar TL hacme ulaşmasına rağmen  öndeki rakiplerden uzak kalırken; AKBANK 121 milyar TL’lik hacmi iler rekabetin oldukça gerisinde kalmış durumda. Gayri Nakdi Kredilerin önemli bir kısmının Teminat Mektubu ve Akreditif Krediler olduğu dikkate alındığında Dış Ticaret işlemlerinde de rekabetten uzak kalmış durumda. Zira, AKREDİTİF Kredilerde İŞBANK 59,8 milyar TL; YAPI ve KREDİ 33,8 milyar TL; GARANTİ BBVA 32,1 milyar TL hacme sahipken AKBANK’ta hacmi sadece 20,5 milyar TL düzeyinde ve rekabetin oldukça gerisinde kalmış durumda.

MEVDUAT sıralamada İŞBANK arayı açmaya devam etti

Dört büyüklerin Mevduat hacim sıralamasında 737 milyar TL hacmi geçen İŞBANK ilk sıradaki yerini korudu. GARANTİ BBVA 658 milyar TL Mevduat hacmine ulaşırken; AKBANK 581 milyar TL ile üçüncü sırada yer aldı. YAPI KREDİ mevduat hacmi ise 497 milyar TL hacme ulaştı. AKBANK Hacimsel ve yüzdesel gelişimde en fazla artış gösteren banka oldu.

 Net Karlılıkta da İŞBANK lider

2022 yılı bankacılık sektöründe tarihinde görülmemiş kar rekorları ile geçiyor. Fakat enflasyon oranındaki yükseliş ve TL’deki değer kaybı dikkate alındığında bilançodaki rakamlardan fazla memnun oldukları söylenemez.

Net Karlılıkta 2021 ilk yarısında 4 milyar 49 milyon TL kar yapan İŞBANK 2022 ilk yarısında 22 milyar 972 milyon Net karlılık ile en fazla kar yapan ve en fazla kar artışı yapan banka oldu. Geçmiş yıllarda sürekli en karlı banka olan GARANTİ BBVA 21 milyar 96 milyon TL Net Karlılık ile üçüncü sırada yer aldı. AKBANK 21 milyar 157 milyon TL kar ederken; YAPI KREDİ 19 milyar 180 milyon TL kar yaptı. 2022 ilk yarısında karlılığını en fazla artıran banak ise İŞBANK oldu.

AKBANK Üst Yönetim Giderlerinde lider

Dört banka içinde yılın ilk yarısında Üst Yönetime 83 milyon TL ile AKBANK en fazla ödeme yapan banka oldu. AKBANK üst yönetim giderleri de geçmiş yıl aynı döneme göre %65 artış gösterdi. GARANTİ BBVA 62,2 milyon TL ödeme yaptı. İŞBANK 50,7 milyon TL ödeme yaparken; YAPI KREDİ rekabete göre düşük kalarak 23,2 milyon TL ödeme yaparken aynı zamanda üst yönetim giderlerinde tasarruf yaparak  %12’lik kesinti yapan tek banka oldu. Banka üst yönetim ödemeleri son yıllarda özellikle BDDK’nın da yakından takip ettiği giderler içinde yer aldığı biliniyor.

Banka genel performansları

Dört büyük bankanın yıl içindeki hacimsel büyüklükleri, hacimsel gelişme performansları, profesyonel yönetim yapısı, İK Yönetim stratejisi, personel memnuniyeti, müşteri hizmet kalitesi, gelen şikayetlere çözüm odaklı hızlı geri dönüşleri dikkate alındığında dört banka arasında bir sıralama yapılır ise en başarılı Banka İŞBANK, sonra sırası ile GARANTİ BBVA, YAPI KREDİ ve AKBANK olarak kendini göstermekte.

Özellikle AKBANK’ın genel sıralamada son yıllarda dördüncü sıra yer alması banka üst yönetiminde kan değişikliği beklentisinin artmasına neden oluyor. Zira, Hakan BİNBAŞGİL liderliğindeki üst yönetim özellikle son 5 yılda beklentilerin altında performans göstererek rekabetin oldukça gerisine düşmüş durumda. Mevcut yönetim 1000 şube ve “dört büyüklerden ilk sıraya alan lider banka” parolası ile yola çıkarken 2022’de gelinen noktada hedeflerin oldukça gerisinde kalmış durumda.  Yılın kalan süresinde üst yönetimin aldığı aksiyon planların beklenen sonucu verip vermeyeceği, üst yönetimin bankacılık kariyerini de belirlemiş olacak. Son 5 yılda YAPI KREDİ ve GARANTİ BBVA Üst yönetimde ciddi değişikliğine gitmiş; İŞBANK Genel Müdür değişikliğine gitmiş ve bu değişiklikler bankaların dinamik yapısını artırırken AKBANK bu değişimde yeni sürece eski kadro ile girmeyi tercih etmişti. AKBANK geçmiş yıllarda Üst Yönetimden kilit yöneticilerin önemli bir kısmını rekabete kaptırmaya da engel olamamıştı. AKBANK aynı zamanda eski İK Yöneticisini Bireyselden sorumlu GMY yapma gibi stratejik hatalar yapan banka olarak da dikkat çekmekte; üst yönetimde deneyim ve liyakatın sorgulandığı banka konumuna gelmiş durumda. Bu nedenle çıkan rakamsal sonuçlar da uzmanları şaşırtmamakta.

Erol TAŞDELEN – Ekonomist    www.banakvitrini.com

AKBANK, GARANTİ BBVA, İŞBANK, YKB 2022 İLK ÇEYREK CEO PERFORMANSLARI – BankaVitrini

AKBANK, GARANTİ BBVA, İŞBANK, YKB 2021 CEO PERFORMANSLARI – BankaVitrini

Banka CEO’larının 2020 ilk yarı Performansı – BankaVitrini