BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU – BDDK Bankacılık sektörü 2022 yılı mali verileri açıkladı. 2021’de 93 milyar TL Net Karlılık açıklayan sektör; 2022 sonunda karlılığını %366 artırarak 433 milyar TL Net Karlılık açıkladı.

2021 Aralık aylık bazda 17,6 milyar TL Net kar yapan sektör, 2022 Aralık ayında ise 2,5 kat artış ile 44,4 milyar TL Net Karlılığı yakaladı.

Bilanço büyümeye devam etti

2021 yıl sonunu 9,2 trilyon Aktif Büyüklük ile kapatan sektör 2022 yılında %56 büyüme ile 14,3 trilyon bilanço büyüklüğüne ulaştı. 2021 sonunda 4,9 trilyon TL olan Nakdi Krediler ise %55 artış ile 7,6 trilyon TL seviyesine yükselirken;  Takipteki Krediler 3 milyar TL artışla 163 milyar TL seviyesini korudu. Buna karşılık ön izleme, yakın izlemede, takip edilip; yapılandırılan kredilerden oluşan Sorunlu Krediler ise Haziran ayında 860 milyar TL’yi ( 46 milyar USD ) geçmesi Sektörün yumuşak karnı olarak kendini gösteriyor. 2022 yılında Beklenen Zarar Karşılıkları da 258 milyar TL’den 370 milyar TL’ye yükselirken son 1 ayda 25,5 milyar TL artmış durumda.

2021 sonunda 5,3 trilyon TL olan Mevduat toplamı da %67 artış ile 2022’de 8 Trilyon 862 milyar TL seviyesine ulaştı. Bankalarda bulunan Mevduatın %35,5’ine denk gelen 3,1 trilyon TL ise vadesiz mevduattan oluşuyor. Vadesiz oluşturulmasında her ne kadar Ekim sonuna doğru TCMB’nin uyarısı ile yapısı değişse de Ticari kredilerin %25-30’luk kısmının kredi vadesince vadesizde tutma koşulu sonucu kredilerden yaratılan mevduatın etkisi büyük oldu. Enflasyon ortamında bankalardaki mevduatın artması ise Türk Bankacılık sektörünün müşterilere dayatmasından ne kadarının oluşturulduğunun tespiti yönünde bir çalışma TCMB ve BDDK tarafından yapılmış değil.

Net Karlılık % 366 arttı

Bankacılık sektörü bilanço büyümesinden daha fazla karlılık artışı yaptı. 2021 yılında 265 milyar TL Net Faiz Gelir sağlayan sektör; 2022 yılında 764 milyar TL seviyesine ulaşarak %188 artış gerçekleştirdi. Bunda KKM hesaplarında faizlerin sabitlenmesinin önemli katkısı oldu. Zira, bankalardaki tasarruf mevduatlarının üçte biri KKM’ye dönerek  yıl sonunu kısmı düşüş ile 1 trilyon 385 milyar TL seviyesinde kapamış durumda. Bankaların elinde bulunan yüksek faiz ile alınan Devlet Tahvilleri ise faizlerin düşmesi nedeni ile karlılıkta önemli katkısı oldu. Bankalar 2021 yılında 160 milyar TL Faiz Dışı Gelir elde ederken; 2022 yılında bu gelirini %95 artırarak 312 milyar TL seviyesine yükseltti. Bunda kredi faizlerin düşmesi nedeni ile kredi koşullarında dış ticaret paketi, sigorta, masrafsızlık paketi gibi komisyon gelirleri artıracak koşulların krediye bağlanmasının da etkisi büyük oldu.

Kar artışına rağmen CEO’ların yüzleri gülmüyor

Bankacılık Sektöründeki bu Kar artışına rağmen; TCMB’nin BDDK’nın ani düzenlemeleri sonucu; Kredi alanının daralması, Kredi – Mevduat Karşılıklar şartlarının hızlı ve  sık sık değişmesi; Finans sektöründe Vergi oranının %20’den %25’e çıkması; Uzun Vadeli Tahvil almaya zorlanmaları ve ileride bu Tahvillerden zarar etme olasılığı; seçim sürecinde bankaların aktif kullanılacağı algısı girilmesi; Enflasyon muhasebesine geçilememesi; Sorunlu Kredi potansiyeli; BİST’de bankalar üzerinde spekülatif işlemler gibi nedenlerle yüksek gözüken karlılıklara rağmen yüzler gülmediği gibi; orta-uzun vadede yaşanan kaygılar daha sık  dile getirmeye başladılar. Diğer taraftan, sektörün çevirmesi gereken ciddi hacimde Sendikasyon Kredilerinin de maliyetleri artması, ana parayı dahi çevirememesi, sendikasyon çevirme oranlarının %60’lara kadar gerilemesi; bankalar üzerinde yeni stres merkezi oluşturmuş durumda.

Sektör Katılım Bankaları formatına sokuldu

Ticari Kredilerde Sektörün Katılım Bankası formatına sokulup sadece fatura karşılığı kredi kullandırılabilmesi “fatura kaosu” yaratırken; Ticari segment firmaların bankalara fatura sunamadıkları leasing taksiti, kredi geri ödemeleri, maaş ödemeleri için ana harcamalarda kredi kullanamaması reel piyasaları da tam anlamı ile germiş durumda. Kanun koyucu bu uygulamayı sadece Kamu bankalarında yapsaydı bu kadar tepki gelmezdi fakat tüm sektöre dayatması bankacıları da rahatsız etmiş durumda. Tüm çabalara karşı KKM dışında Dolarizasyonun önüne geçmek için yeni ürünler sunulamaması bunun yerine bankalar üzerinden Ticari Kredilere fren uygulamalar içine girmesi özellikle Sanayi firmalarında küçülme sürecini de beraberinde getirdi. Sanayide Enerji tüketimi azalırken, küçülme anlayışı ile birlikte işten çıkarmalar da başlamış durumda. Bankacılık üzerinden dolarizasyonun faturası Ticari Segment firmalara çıkarılırken, ithalatın %80’ni hammadde olan reel piyasada tam karşılığının olmaması da iş dünyasında huzursuzluk yaratmış durumda. Firmalara döviz almayın demek faaliyetinizi küçültün demekle eş anlamlı gelmekte. Ocak ayı sonunda Ticari Segment Kredi faizleri de %28-30 seviyesine yükselmiş durumda. İlk defa bu dönemde Rating Notu yüksek olan firmalar da kredi kullanmakta zorlanıyor. Bankacılık tarihinde ilk defa “Rating notu yüksek” diye kredi vermeme deneyimi yaşıyor. Zira, ekonomi kurmaylar açıklanan yeni KGF Paketinde dahi Rating notu yüksek firmaların desteklenmemesi reel piyasa şaşkınlıkla karşıladı. Bu kararlarla finansal yönetimi iyi yapan firmalar da cezalandırılmış oldu. Sorunlar kar topu gibi büyüyerek kontrol edilemez noktaya doğru giderken reel piyasalarda yıkıcı etkiler başlamış durumda!

Erol TAŞDELEN – Bankacılık Uzmanı, Ekonomist   www.bankavitrini.com

Konu ile ilgili yazılar: 

TİCARİ KREDİLERDE FATURA KAOSU – BankaVitrini

BANKALARDA KOBİ DIŞI TİCARİ KREDİLER NİÇİN DURDU? – BankaVitrini

TİCARİ YASAKLAR FİRMALARI ‘ŞAK’ DİYE DURDURABİLİR – BankaVitrini

TEKSTİLDE ÇİN KABUSU – BankaVitrini

YANLIŞ KARARLAR YATIRIMCIYI VURDU – BankaVitrini

BANKALARDA ‘KREDİ BLOKELİ KREDİ’ DÖNEMİ BAŞLADI – BankaVitrini

DÖRT BÜYÜKLER diye bilinen İŞBANK, GARANTİ BBVA, YAPI KREDİ ve AKBANK aynı zamanda sektörün Kamu bankaları dışında piyasa stratejisini belirleyen ana bankalar. 2022 yılı bankacılık sektörü açısında çok sıkıntılı başladı. Zira, Kur Korumalı Hesaplar; İhracat Bedellerinin önce %25’i sonra %40’ının Merkez Bankasına satışı; Dövizli çeklerin döviz olarak ödeme yasağı; Ticari Kredilerde artan ve sık sık değişen karşılıklar; Müşterilere FX ekranlarının kapatılması; Dövizli işlemlerin 10:00-16:00 arası yapılmaya başlanması, Bankalara Döviz talebini kısıcı baskıların artması; beklenmeyen ve ani uygulama değişikliklerinin yürürlüğe girmesi sektöre hareketli günler yaşatıyor. Bir taraftan sektöre %20 olan kurumsal gelir verginin %25’e çıkarılması; diğer taraftan enflasyon muhasebesinin 2023’e ertelenmesi; belirsizliği de beraberinde getirirken enflasyon oranlarının üç haneye doğru gidişi sektördeki kar artış sevincini de boğmuş durumda.

2022 İLK YARISINDA BANKACILIK SEKTÖRÜ NE YAPTI?

Bankacılık sektörü 2022 ilk yarısında büyümeye devam etti. 2021 sonundaki 9,2 trilyon TL’lik Aktiflerini 2022 ilk yarısında %27 büyüterek 11,7 trilyon TL üzerine çıkarmayı başardı. Sektör 4,9 trilyon TL olan Nakdi Kredilerini %28 büyüterek 6,2 trilyona taşırken; 160 milyar TL’lik Kredi Takip oranını da 161 milyar TL seviyesine yükseldi. İlk çeyrekte takip  hacmi 163 milyar TL idi. Yakın izlemedeki kredi miktarı önceki yıla göre yüzde 43 artarak 596 milyar TL oldu.  Yapılandırılan krediler ile birlikte sektöre Sorunlu Kredi hacminin 757 milyar TL seviyesine yükselmesi ise sektör açısından ciddi tehdit olarak ortada duruyor. Zira, yüzdürülen krediler hariç toplam nakdi kredilerin %12’lik kısmı aslında sorunlu kredi statüsünde. 258 milyar TL olan Beklenen Zarar Karşılıklarının 284 milyar TL seviyesine çıktı. Kısaca Bankacılık sektöründe herkes karlılığı konuşuyor ama detaylarda ciddi sorunları var.

Sektör 5,3 trilyon TL olan Mevduatını 6,7 trilyon TL seviyesine çıkarırken; Vadesiz Mevduat ortalamasını da %37 seviyesine kadar çıkardı. 2021 ilk yarısında 33,8 milyar TL Net Karlılık yakalayan sektör 2022 ilk yarısında %400 artış ile 169,1 milyar TL Net Karlılığı yakaladı. Sektör 2021 yılında yıllık 92,9 milyar TL Net kar yaptığı dikkate alındığında kar artışı beklenenin üzerinde yer aldı. Kar artışında Devlet Tahvillerinin getiri katsayısı yüksek oldu. Sektör 2021 ilk yarısında  21 milyar TL Net Kambiyo Zararı yaparken; 2022 ilk yarısında 32,1 milyar TL Net Kambiyo karlılığı sağladı. Kamu banka karlarının artmasında ciddi destek verdi. KKM hesaplarında mevduat faizin sabitlenmesi sürecinden en fazla karlı çıkan bankalar oldu. Zira, KKM hesap faizleri sabitlenmese faiz oranları en az %10 daha fazla olacaktı ki KKM hesaplar 1,3 trilyon TL’ye yaklaşmış durumda ve toplam ticari ve gerçek kişilere ait vadeli mevduatın üçte birine yaklaşmış durumda. Kamu otoritesi KKM hesaplarında faizi sabitlemekle bankalara aylık 10 milyar TL sadece bu şekilde kar desteği vermiş oldu. Ama görünen o ki kamu ile bankalar arasındaki cicim ayları sonuna gelmek üzere. Özellikler KKM’lere ana geliri vergiler olan Hazineden ödenen kur farkına Ekonomistlerden ve Vergi Uzmanlarından ciddi eleştiriler var.

DÖRT BÜYÜKLER NE YAPTI?

Kısa özetten sonra bu değerlendirdiğimiz sektörün kamu bankaları dışında amiral gemileri konumdaki dört bankanın ( AKBANK, GARANTİ BBVA, İŞBANK, YAPI KREDİ )  2022 ilk yarıda  açıkladıkları ve KAP’a bildikleri faaliyet raporları; mali veriler ve bilanço dipnotlarına göre karşılaştırmalı verilerine yakından bakalım.

Değerlendirmeye alınan dört büyük banka yılın ilk yarısında 4 trilyon TL’ye yakın Aktif Büyüklüğü ile sektörün %34’lük; 2,2 trilyon TL nakdi kredi hacmi ile sektörün %35’lik kısmını; 2,5 trilyon TL’lik mevduat hacmi ile sektörün %36’lık kısmını oluştururken 84,4 milyar TL’lik Net Kar ile sektör Net Karlılığının %50’lük kısmını oluşturuyor. Önemleri de buradan geliyor.

 AKTİF BÜYÜKLÜKTE İŞBANK açık ara lider

2022 ilk yarısında dört büyükler arasında geçmiş yıllarda olduğu gibi İŞBANK Aktif Büyüklükte açık ara liderliği devam ediyor ve 1 trilyon 145 milyar TL büyüklüğe ulaşmış durumda. İŞBANK Aktif büyüklüğünü 219 milyar TL büyütürken en yakın rakibi olan Garanti Bankası 981 milyar TL Aktif Büyüklüğe sahip. YAPI KREDİ BANKASI 930 milyar TL Aktif büyüklüğe ulaşırken; dört büyükler arasında 922 milyar TL büyüklük ile AKBANK geçmiş yıllardaki dördüncü sıradaki yerinden kurtulamadı.  Genel Müdür Hakan BİNBAŞGİL üst yönetime bunu çeşitli mazeretler ile sunsa da bankada ciddi büyüme sorunu olduğu açık; sık sık banka içi seferberlik başlatılsa da rekabetin gerisinde kalmış durumda.

Toplam Nakdi Kredilerde İŞBANK liderliğe devam etti

İŞBANK 652 milyar TL’yi aşan nakdi kredi hacmi ile ilk sıradaki yerini korurken; 2022 ilk yarısında GARANTİ BBVA 553 milyar TL; YAPI KREDİ 512 milyar TL Kredi hacmine ulaşmış durumda. Dört büyükler arasında en az nakdi kredi hacmine sahip banka ise 466 milyar TL ile AKBANK oldu.

GAYRİ NAKDİ Kredilerde İŞBANK liderliğini korudu

GAYRİ NAKDİ Kredilerde bankalar arasında fark çok fazla. Son yıllarda olduğu gibi İŞBANK ulaştığı 223 milyar TL hacim ile liderliğini korurken; YAPI KREDİ 57,6 milyar TL’lik artış ile en yüksek artış hacmine ulaştı ve İŞBANK ile arayı kapatarak 518 milyar TL hacim ulaştı. GARANTİ BBVA 173 milyar TL hacme ulaşmasına rağmen  öndeki rakiplerden uzak kalırken; AKBANK 121 milyar TL’lik hacmi iler rekabetin oldukça gerisinde kalmış durumda. Gayri Nakdi Kredilerin önemli bir kısmının Teminat Mektubu ve Akreditif Krediler olduğu dikkate alındığında Dış Ticaret işlemlerinde de rekabetten uzak kalmış durumda. Zira, AKREDİTİF Kredilerde İŞBANK 59,8 milyar TL; YAPI ve KREDİ 33,8 milyar TL; GARANTİ BBVA 32,1 milyar TL hacme sahipken AKBANK’ta hacmi sadece 20,5 milyar TL düzeyinde ve rekabetin oldukça gerisinde kalmış durumda.

MEVDUAT sıralamada İŞBANK arayı açmaya devam etti

Dört büyüklerin Mevduat hacim sıralamasında 737 milyar TL hacmi geçen İŞBANK ilk sıradaki yerini korudu. GARANTİ BBVA 658 milyar TL Mevduat hacmine ulaşırken; AKBANK 581 milyar TL ile üçüncü sırada yer aldı. YAPI KREDİ mevduat hacmi ise 497 milyar TL hacme ulaştı. AKBANK Hacimsel ve yüzdesel gelişimde en fazla artış gösteren banka oldu.

 Net Karlılıkta da İŞBANK lider

2022 yılı bankacılık sektöründe tarihinde görülmemiş kar rekorları ile geçiyor. Fakat enflasyon oranındaki yükseliş ve TL’deki değer kaybı dikkate alındığında bilançodaki rakamlardan fazla memnun oldukları söylenemez.

Net Karlılıkta 2021 ilk yarısında 4 milyar 49 milyon TL kar yapan İŞBANK 2022 ilk yarısında 22 milyar 972 milyon Net karlılık ile en fazla kar yapan ve en fazla kar artışı yapan banka oldu. Geçmiş yıllarda sürekli en karlı banka olan GARANTİ BBVA 21 milyar 96 milyon TL Net Karlılık ile üçüncü sırada yer aldı. AKBANK 21 milyar 157 milyon TL kar ederken; YAPI KREDİ 19 milyar 180 milyon TL kar yaptı. 2022 ilk yarısında karlılığını en fazla artıran banak ise İŞBANK oldu.

AKBANK Üst Yönetim Giderlerinde lider

Dört banka içinde yılın ilk yarısında Üst Yönetime 83 milyon TL ile AKBANK en fazla ödeme yapan banka oldu. AKBANK üst yönetim giderleri de geçmiş yıl aynı döneme göre %65 artış gösterdi. GARANTİ BBVA 62,2 milyon TL ödeme yaptı. İŞBANK 50,7 milyon TL ödeme yaparken; YAPI KREDİ rekabete göre düşük kalarak 23,2 milyon TL ödeme yaparken aynı zamanda üst yönetim giderlerinde tasarruf yaparak  %12’lik kesinti yapan tek banka oldu. Banka üst yönetim ödemeleri son yıllarda özellikle BDDK’nın da yakından takip ettiği giderler içinde yer aldığı biliniyor.

Banka genel performansları

Dört büyük bankanın yıl içindeki hacimsel büyüklükleri, hacimsel gelişme performansları, profesyonel yönetim yapısı, İK Yönetim stratejisi, personel memnuniyeti, müşteri hizmet kalitesi, gelen şikayetlere çözüm odaklı hızlı geri dönüşleri dikkate alındığında dört banka arasında bir sıralama yapılır ise en başarılı Banka İŞBANK, sonra sırası ile GARANTİ BBVA, YAPI KREDİ ve AKBANK olarak kendini göstermekte.

Özellikle AKBANK’ın genel sıralamada son yıllarda dördüncü sıra yer alması banka üst yönetiminde kan değişikliği beklentisinin artmasına neden oluyor. Zira, Hakan BİNBAŞGİL liderliğindeki üst yönetim özellikle son 5 yılda beklentilerin altında performans göstererek rekabetin oldukça gerisine düşmüş durumda. Mevcut yönetim 1000 şube ve “dört büyüklerden ilk sıraya alan lider banka” parolası ile yola çıkarken 2022’de gelinen noktada hedeflerin oldukça gerisinde kalmış durumda.  Yılın kalan süresinde üst yönetimin aldığı aksiyon planların beklenen sonucu verip vermeyeceği, üst yönetimin bankacılık kariyerini de belirlemiş olacak. Son 5 yılda YAPI KREDİ ve GARANTİ BBVA Üst yönetimde ciddi değişikliğine gitmiş; İŞBANK Genel Müdür değişikliğine gitmiş ve bu değişiklikler bankaların dinamik yapısını artırırken AKBANK bu değişimde yeni sürece eski kadro ile girmeyi tercih etmişti. AKBANK geçmiş yıllarda Üst Yönetimden kilit yöneticilerin önemli bir kısmını rekabete kaptırmaya da engel olamamıştı. AKBANK aynı zamanda eski İK Yöneticisini Bireyselden sorumlu GMY yapma gibi stratejik hatalar yapan banka olarak da dikkat çekmekte; üst yönetimde deneyim ve liyakatın sorgulandığı banka konumuna gelmiş durumda. Bu nedenle çıkan rakamsal sonuçlar da uzmanları şaşırtmamakta.

Erol TAŞDELEN – Ekonomist    www.banakvitrini.com

AKBANK, GARANTİ BBVA, İŞBANK, YKB 2022 İLK ÇEYREK CEO PERFORMANSLARI – BankaVitrini

AKBANK, GARANTİ BBVA, İŞBANK, YKB 2021 CEO PERFORMANSLARI – BankaVitrini

Banka CEO’larının 2020 ilk yarı Performansı – BankaVitrini

Bankacılık tarihinde görülmemiş kar artışı yakalayan Bankacılık sektörü 2021 ilk yarısındaki 33,8 milyar TL’lik Net karlılığını beş kat artırarak 169,1 milyar TL’ye taşıdığı görüldü. Sektörün, Karlılık yüzde artışı ise % 400,3 oldu. 2021 yıllık 92,9 milyar TL olan karlılığını da aşan sektör kar üzerine kar rekoru sağladı. Üstelik bunu kriz ortamında gerçekleştirdi. O zaman soru şu : Bu değirmenin suyu nereden geldi?

BANKALAR NEREDEN KAR YAPTI?

Bankacılık sektörünün Kar / Zarar Tablosuna bakıldığında 2021 ilk yarısındaki 270,4 milyar TL’lik Faiz Geliri % 99,1 artarak 538,4 milyar TL’ye çıktığı görülmekte. Başka bir ifade ile bankaların faiz geliri ikiye katlamış durumda. Buna karşılık Faiz Giderleri 176,7 milyar TL’den % 43,4 artarak 253,5 milyar TL’ye yükseldi. Dolayısı ile Faiz Giderleri gelirlere göre daha az artınca Net Faiz Giderleri de hali ile anormal artış oldu. 2021 ilk yarısında 93,7 milyar TL olan Net Faiz Gelirleri % 204 artarak 284,9 milyar TL seviyesine yükselmiş durumda. Bunda hiç kuşkusuz KKM hesapların en fazla faiz oranı olarak %17 olarak sabitlenmesinin katkısı büyük oldu. Zira faiz giderlerinin ana kalemi olan vadeli Mevduatların üçte birinin KKM olduğu düşünüldüğünde bankalar için ciddi avantaj sağlanmış durumda. Temmuz sonunda KKM’lerin hacmi 1,1 trilyon seviyesine gelmiş durumda. KKM faiz oranları %17’lerde sabitlenmesi bugün mevduat faiz oranları en iyi tahminle %27’lerde hatta daha üstünde olacaktı ki bu da Bankalara bu kısım mevduat için %10 ek faiz yükü getirecek bu da aylık 9 milyar TL faiz gideri anlamına gelmektedir. Başka bir ifade ile bugünkü KKM rakamları ile Bankalara ek 9 milyar TL dolaylı kaynak aktarılmaktadır ki bu para da Hazine ve Merkez Bankasından çıkmaktadır. Ciddi transfer! Zira, Ekonomi kurmaylar KKM – Mevduat faizlerini sabitlerken Kredi faiz oranlarında herhangi bir fren sistemi kurmadı. Ağustos başında örneğin Ticari Krediler Kamu dışı bankalarda %50’lere dayanmış durumda. Bir taraftan mevduat faizlerini bastırırken diğer taraftan kredileri serbest bırakılması ister istemez banka Net Faiz Gelirlerini de üç kat ve %204 artırmış durumda. Ayrıca; Sektörde 2021 ilk yarısında 93,7 milyar TL olan Faiz Dışı Gelir ise %204 artarak 2022 ilk yarısında 294,9 milyar TL seviyesine yükseldi. Bunda geçen yıl aynı dönemde 21 milyar TL olan Kambiyo zararının 53 milyar TL karlılığa dönmesinin etkisi büyük olduğu görülüyor.

BİLANÇO BÜYÜDÜ

Diğer Taraftan bankaların 2021 sonundaki 9,2 trilyon TL olan Toplam Aktifleri yılın ilk yarısında %27 büyüyerek 11,7 trilyon TL’ye çıkmış durumda. 4,9 trilyon TL olan Nakdi Kredileri de % 28 artarak 6,2 trilyon TL seviyesine yükselirken; 160 milyar TL’lik Takipteki krediler 161 milyar TL seviyesine çıktığı görüldü. Söz konusu kredi takip tutarları hukuki sürecin başladığı krediler olup içinde öz izleme, yakın izleme, yapılandırılan ve yüzdürülen krediler dahil değil. Sektörde sorunlu kredi grubuna giren kredilerin oranı TBB’nin yayınladığı raporlardan %15’ler gibi yüksek seviyesinde olduğu biliniyor.

2021 sonunda 5,3 trilyon TL olan Mevduat hacmi ise %28,2 artarak 6,8 trilyon TL seviyesine yükselmiş durumda. Toplam Kredilerin %37’lik kısmını oluşturan 2,5 trilyon TL vadesiz mevduatlarda bulunuyor, ki bu  oran enflasyonist ortamda tasarruf sahiplerinin aleyhine bir durum oluşturuyor. Bazı bankalar otomatik günlük fon alım alt limitlerini yükselterek kendi lehlerine avantaj sağlamış durumda ki bu alana henüz BDDK müdahale etmiş değil. Bankaların insafına kalmış. Bazı bankalar 50 bin USD altına vadeli hesap bile açmıyor.

Sektörün özkaynakları ise 2021 sonunda 714 milyar TL iken %43 artarak 2022 ilk yarısında 1 trilyon lirayı geçmiş durumda.

YERLİ SERMAYELİ BANKALAR NE YAPTI?

Yılın ilk yarısında Yerli Sermayeli Bankalar 2021 sonunda 2,8 trilyon TL olan Aktif Büyüklüğünü %26,6 büyüterek 3,6 trilyon seviyesine yükseltti. 1,4 trilyon TL olan Nakdi Krediler %28 büyüyerek 1,8 trilyon TL seviyesine yükselirken; 59,3 milyar TL’lik Kredi Takip Alacaklar 57,4 milyar TL seviyesine geriledi. Bunda bazı bankaların alacak dosyalarının Varlık Şirketlerine satmasının etkisi oldu. 1,6 trilyon TL’lik Mevduat hacmi de %27,2 artarak 2 trilyon TL’yi aşmış durumda. Yerli Bankalarda mevduatın %41,1’i vadesiz mevduatta yer alırken bu oran sektör ortalamasının da ( %37 ) üzerinde olduğu görüldü. Yerli özel bankaların 261 milyar TL olan özkaynakları ise % 41,4 artarak 369 milyar TL seviyesine ulaştı.

2021 ilk yarısında 36,7 milyar TL Net Faiz Geliri yaratan yerli Özel bankalar 2022 ilk yarısında % 179,8’lik bir artış ile 102,7 milyar TL Net Faiz geliri sağladı. 2021 ilk yarısında 13,7 milyar TL olan Net Karlılık da %  438 artarak 73,7 milyar TL seviyesine, sektör ortalamasının üzerinde net kar yapmış durumda.

YABANCI SERMAYELİ BANKALAR NE YAPTI?

Yılın ilk yarısında Yabancı Sermayeli Bankalar 2021 sonunda 2,3 trilyon TL olan Aktif Büyüklüğünü %28,2 büyüterek 3 trilyon seviyesine yükseltti. 1,1 trilyon TL olan Nakdi Krediler %30,5 büyüyerek 1,5 trilyon TL seviyesine yükselirken; 52,1 milyar TL’lik Kredi Takip Alacaklar 52,4 milyar TL seviyesine yükseldi. 1,5 trilyon TL’lik Mevduat hacmi de %28,5 artarak 1,9 trilyon TL’yi aşmış durumda. Yabancı Bankalarda mevduatın %43’ü vadesiz mevduatta yer alırken bu oran sektör ortalamasının da (%37 )  oldukça üzerinde olduğu görüldü. Yabancı sermayeli bankaların 194 milyar TL olan özkaynakları ise %39,7 artarak 271 milyar TL seviyesine ulaştı.

2021 ilk yarısında 32,9 milyar TL Net Faiz Geliri yaratan Yabancı Sermayeli bankalar 2022 ilk yarısında % 136’lık bir artış ile 77,7 milyar TL Net Faiz geliri sağladı. 2021 ilk yarısında 12,7 milyar TL olan Net Karlılık da %321 artarak 53,5 milyar TL seviyesine net kar artışı sağladı.

KAMU BANKALARI NE YAPTI?

Yılın ilk yarısında Kamu Bankaları 2021 sonunda 4 trilyon TL olan Aktif Büyüklüğünü %26,8 büyüterek 5 trilyon seviyesine yükseltti. 2,3 trilyon TL olan Nakdi Krediler %27 büyüyerek 2,9 trilyon TL seviyesine yükselirken; 48,7 milyar TL’lik Kredi Takip Alacaklar 51,1 milyar TL seviyesine yükseldi. 2,2 trilyon TL’lik Mevduat hacmi de %28,6 artarak 2,8 trilyon TL’yi aşmış durumda. Kamu Bankaları mevduatın %30’ü vadesiz mevduatta yer alırken bu oran sektör ortalamasının da (%37 )  oldukça altında olduğu görüldü. Kamu bankaların 258 milyar TL olan özkaynakları ise %50 artarak 387 milyar TL seviyesine ulaştı.

2021 ilk yarısında 24 milyar TL Net Faiz Geliri yaratan Kamu Bankalar 2022 ilk yarısında % 335’lık bir artış ile 104,5 milyar TL Net Faiz geliri sağladı. 2021 ilk yarısında 7,4 milyar TL olan Net Karlılık da %466 artarak 41,9 milyar TL seviyesine net kar artışı sağladı.

Bu arada bankalar için USD/TL döviz seviyesinin ne olacağı; Enflasyon oranlarının artarak devam etmesi; yaklaşan seçim süreci ve uluslararası arena riskli bölge sayısının artması, devam eden Ukrayna – Rusya savaşı; Kredi Risk Primi – CDS oranının Türkiye aleyhine artış ve bankaların çevirmesi gereken sendikasyon kredilerdeki maliye baskısı; Kamu otoritesinin sektörü direkt etkileyen ani yasal düzenlemeler; COVİD-19 belirsizliği önümüzdeki dönemde bilançoları için ciddi tehditler olarak kendini gösteriyor.

Erol TAŞDELEN – Ekonomist     www.bankavitrini.com